13
Wà plè' tibonbuor ya bim ya kpɛnjɛnm
(Mark 4:1-9; Luk 8:4-8)
1 Nɛn daali nɛ *Yesu ñɛn' ki jon' ki tì kɛ̀le' miñunciɛnm ya gbaal. 2 Linigociɛnl taan' uʼsaan, nɛ u kɔn' ki kɛ̀le' buñɛrbu buba ni. Linigol nnɔ kɛ se miñunm ya gbaal. 3 Nɛ u tɔkeh bɛ tibont tù yɛbe mikpɛnjɛnm ni. U tɔkeh bɛ ki teh: «Ukpaal uba nɛ là jon' wɔ ń tì plè tibonbuor ya bim. 4 U plèh ma nnɔ, miba lu' usɛngbɛ, nɛ inuɔn baa' ki lá ki jin' mɛ̀. 5 Mitɔm lu' kutɛntiɛku bo, tɛnbim ŋa yɛbe nà saan. Tɛnbim ŋa yɛbe ma nnɔ, nɛ mì pɛn' tonm. 6 Uwien ñɛn' ki tonge', nɛ ki sɛ' mɛ̀. Ma ŋmɔbe ñaan mɔnmɔnm ma nnɔ, nɛ mì waan', ki kpo'. 7 Mitɔm mɔ lu' kujɛgorku ni. Nɛ kujɛgorku kpére', ki wɔbn', ki ku' mɛ̀. 8 Mitɔm mɔ lu' kitinmɔnmɔnk bo, nɛ ki lùon'. Miba lùon' kokobk, mitɔm piluoluob, mitɔm mɔ pitata.
9 «Wà ŋmɔbe litubl la, wɔ ń cii.»
Bɛ tien' Yesu pɔh binib mikpɛnjɛnm-i?
(Mark 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Nɛ uʼpanpaankaab baa' ki lá niire' wɔ ki ye: «Bɛ tien' a pɔh bɛ mikpɛnjɛnm-i?» 11 Nɛ u jiin' bɛ ki ye: «Uwien cère' ninbi nɛ bɛnde' uʼbɛl ya gbɛbɔlkaar, ama wa cère' bɛn bɛnde'. 12 Kimɛ wà ŋmɔbe la, bi li de wɔ kí pukn, nɛ wɔ ń li ŋmɔbe kí gbien. Wà ŋa ŋmɔbe la, bi li fie u ŋmɔbe nà waamu nnɔ mɔnɔn nɛ. 13 Nɛn nɛ cère' n pɔh bɛ mikpɛnjɛnm. Kimɛ bi likeh nɛ ka lɛnh, ki cengeh ka ciih, ka bɛndeh niʼtingi mɔ. 14 Bi te nnɔ ŋɔ *Uwien ya ñɔbonsɔknl Esayi là len' nà nnɔ nɛ̀ ń tien nɛ. U là ye:
‹Ni li ciih ka bɛndeh niʼtingi,
kí li likeh ka lɛnh.
15 Kimɛ udu wuu ya nib ya yul faa nɛ.
Bi kpɛ biʼtub nɛ,
ki ŋuun',
ka yíe biʼnun ń lɛ,
ka yíe biʼtub ń cii,
ka yíe bɛ ń bɛnde niʼtingi biʼyɛnm ni,
ka yíe bɛ ń lèbre biʼtetem,
ŋɔ ń buu bɛ.› »
16 «Ninbi wɔn, Uwien ya mɔnm te niʼbo, kimɛ niʼnun lɛnh, niʼtub mɔ ciih. 17 N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, *Uwien ya ñɔbonsɔknb nin bigbɛmɔ̀ndɛnb ligol là yíe bɛ ń lɛ ni lɛnh nà nɔ, nɛ ka laa' nɛ̀, ki yíe bɛ ń cii ni ciih nà nɔ, nɛ ka cii' nɛ̀.»
Wà plè' tibonbuor ya bim ya kpɛnjɛnm ya tingi
(Mark 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 «Ninbi, cenge mɛn wà plè' tibonbuor ya bim ya kpɛnjɛnm ya tingi. 19 Wà kɛ ciih Uwien ya bɛl ya gbɛr, ka bɛndeh tuʼtingi la, usɛnpol ubiɛrɔ bàareh nɛ, ki ñɛndeh bi bule' nà uʼfɛ̀l ni nnɔ. Mibim mà lu' usɛngbɛ nnɔ ya tingi nínɔ. 20 Mibim mà lu' kutɛntiɛku bo nnɔ mɔ yé unil wà ciih Uwien ya gbɛr, ki teknh tù tontonm nin uyɛnsɔnge, 21 ama ka cèreh tù kpaakeh ñaan uʼfɛ̀l ni, ka wuɔkreh uʼni mɔ nɛ. Liwɔbl bii ijɛnd tu' wɔ tuʼbo la, u pɔk kí taa tù kí wiɛ nɛ. 22 Mibim mà lu' kujɛgorku ni nnɔ mɔ yé unil wà ciih tigbɛr nnɔ, uŋɛndun ya gbɛr nin lifaal ya yɛnmaale yà lɛreh binib nnɔ, wɔbndeh tù, ki cèreh ta ń fre kí sɔn tuonl nɛ. 23 Mibim mà lu' kitinmɔnmɔnk bo nnɔ mɔ yé unil wà ciih tigbɛr nnɔ, ki bɛndeh tuʼtingi ki te tɛn mibim mà lùonh nɛ. Miba lùonh kokobk, mitɔm piluoluob, mitɔm mɔ pitata.»
Utɛlmɛntɛ ya kpɛnjɛnm
24 *Yesu tí pɔn' linigol nnɔ mikpɛnjɛntɔm ki ye: «Uwien ya bɛl naan ukpaal wà plè' ifi uʼkpàabu ni nɛ. 25 Binib tì duɔn' ki gùɔn' uyo wà nnɔ, nɛ uʼnɛnnɛnd baa' ki taa' utɛlmɛntɛ ki plè' ki ŋmɛ̀re' ifi nnɔ ni, nɛ ki bure'. 26 Ifi nnɔ tì kpére' ki maa' ma nnɔ, nɛ bi laa' utɛlmɛntɛ mɔ te iʼni. 27 Nɛ ukpaal nnɔ ya tonsɔnb niire' wɔ ki ye: ‹Cɛnbaa, ŋa là plè' ifi baba nɛ aʼkpàabu ni-ii? Utɛlmɛntɛ wuɔ mɔ ñɛn' la?› 28 Nɛ u ye: ‹Nʼnɛnnɛnd nɛ tien' nnɔ.› Nɛ bi niire' wɔ ki ye: ‹A yíe tí jo kí tì ŋɛŋɛbe wɔ-ɔɔ?› 29 Nɛ u ye: ‹Hnhn. Dàan mɛn. Ni ye ní ŋɛbe utɛlmɛntɛ nnɔ la, nba la ni li ŋɛbe kí kpɔbe ifi iba. 30 Cère mɛn ifi nnɔ nin utɛlmɛntɛ nnɔ kɛ ń li te kí tì be. Nì tì kpaan' uceceyo la, n li tɔke bifiiceb kí ye bɛ ń kpiɛ kí ŋɛŋɛbe utɛlmɛntɛ nnɔ kí lòlòle, kí tì sɛ, ŋɔ kí yaan kí ce ifi nnɔ kí tì cùɔn nʼbɔnbuɔn ni.› »
Mibim mà ñilke ya kpɛnjɛnm
(Mark 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 *Yesu tí pɔn' bɛ mikpɛnjɛntɔm ki ye: «Uwien ya bɛl naan mibim mà bi yih mɛ̀ mutaar ujɛ uba taa' mɛ̀ ki bule' uʼkpàabu ni nɛ. 32 Mɛn nɛ yé mibim mà ñilke tikpinsir kɛ ya bim ni. Ama mì pɛn' la, mì li kpére kí gɛ̀bre kpinsiiku kɛ kpinsiiku, kí tien busubu nɛ inuɔn ń li bàareh ki lá tereh buʼsigben bo ki kɔh.»
Kpɔnɔ ya ñɔke ya kpɛnjɛnm
(Luk 13:20-21)
33 *Yesu tí pɔn' bɛ mikpɛnjɛntɔm ki ye: «Uwien ya bɛl naan kpɔnɔ ya ñɔke wà upii uba bun' kpɔnɔyom mà dindin, ki taa' wù ki tien' len, nɛ kpɔnɔ nnɔ kɛ nuule' nɛ.»
Bɛ tien' Yesu pɔh binib mikpɛnjɛnm-i?
(Mark 4:33-34)
34 *Yesu tɔkeh inigol niʼkɛ mikpɛnjɛnm ni nɛ. Wa tɔkeh bɛ tuba ka pɔn' bɛ kpɛnjɛnm. 35 U teh nnɔ ŋɔ *Uwien ya ñɔbonsɔknl là len' nà nnɔ nɛ̀ ń tien nɛ. U là yé:
«N li yàare nʼñɔbu kí pɔ mikpɛnjɛnm,
kí kpiire tibonbɔlkaar tà là te
haali uŋɛndun ya cincinyo nnɔ.»
Utɛlmɛntɛ ya kpɛnjɛnm ya tingi
36 *Yesu dàan' linigol nnɔ, ki liɛbe' ki kun'. Nɛ uʼpanpaankaab baa' uʼsaan ki niire' wɔ ki ye: «Tɔke tɛ utɛlmɛntɛ wà te ifi ni nnɔ ya kpɛnjɛnm ya tingi.» 37 Nɛ u ye: «Ukpaal wà plè' ifi nnɔ yé *Unil ya Bijɛ nɛ. 38 Bukpàabu nnɔ yé uŋɛndun wuu nɛ. Ifi nnɔ yé Uwien ya bɛl ni ya nib nɛ. Utɛlmɛntɛ nnɔ yé usɛnpol ubiɛrɔ ya nib nɛ. 39 Ukpaal ya nɛnnɛnd wà plè' utɛlmɛntɛ nnɔ yé usɛnpol nɛ. Lifiicel yé uŋɛndun ya gbenm nɛ. Nɛ bifiiceb nnɔ yé *Uwien ya tondb. 40 Utɛlmɛntɛ ya ŋɛbm kí tì sɛ nnɔ yé uŋɛndun ya gbenm lá li te ma bo nɛ. 41 *Unil ya Bijɛ li sɔn ní uʼtonsɔnb Uwien ya tondb uŋɛndun wuu ni, bɛ ń lá cuo bà tulndeh binib nin bibiɛrdɛnb kɛ kí ñɛn bɛ uʼbɛl ni, 42 kí tì wiɛ umuciɛn ni. Nɛn saan nɛ bi li muɔh ki ŋmɔnh iñɔgbɛn. 43 U ya yo nɛ binimɔ̀nb li te biʼBaa ya bɛl ni ki windeh tɛn uwien. Wà ŋmɔbe litubl la, wɔ ń cii.»
Lifaal là buɔ ya kpɛnjɛnm
44 «Uwien ya bɛl naan lifaal là buɔ bukpàabu buba ni nɛ. Unil uba laa' lifaal nnɔ, nɛ ki taa' lɛ̀ ki nɛbre' ki bɔle'. Nì ŋmaake' wɔ ki tì kɛnde', nɛ u jon' ki tì kuɔre' uʼbont kɛ, ki liɛbe' ki tì dɛ' bukpàabu nnɔ.»
Lilɛnbimɔnmɔnl ya kpɛnjɛnm
45 «Uwien ya bɛl liɛbe' ki naan ukpenkpend wà cuonh ki nuunh ilɛnbii*Bi yin' nà lilɛnbil nnɔ yé nibonn nà windeh nɛ. Bi wokreh miñunciɛnm ya wɛnfuobk kiba nɛ ki ñɛndeh nɛ̀. yà mɔn wɔ ń dɛ nɛ. 46 U tì laa' lilɛnbimɔnmɔnl là ŋmɔbe kudaaku ki gbien', nɛ ki jon' ki tì kuɔre' uʼbont kɛ, ki liɛbe' ki tì dɛ' lɛ̀.»
Bubɛbu ya kpɛnjɛnm
47 «Uwien ya bɛl tí liɛbe' ki naan bubɛbu nɛ bi wiɛ' bù miñunm ni, ki cuo' ijɛn kɛ ya bol. 48 Bù gbe ijɛn ma nnɔ, nɛ bi dɛre' bù ki ñɛn' liwɛl bo, ki kɛ̀le' ki gɛ̀ngɛ̀nde' bi jinh yà ki kpìen' ikpɛncub ni, ki taa' ba jinh yà ki wiɛ'. 49 Uŋɛndun ya gbenm mɔ lá li te nnɔ nɛ. Uwien ya tondb lá li baa uŋɛndun ni, kí bore bibiɛrdɛnb nin binimɔ̀nb 50 kí taa bibiɛrdɛnb kí wiɛ umuciɛn ni. Nɛn saan nɛ bi li muɔh ki ŋmɔnh iñɔgbɛn.»
Tibonkpaar nin tibonfɛ̀nt ya gbɛr
51 *Yesu niire' uʼpanpaankaab ki ye: «Ni cii' niʼkɛ ya tingi-ii?» Nɛ bi tuo' hnn. 52 Nɛ u ye: «Nnɔ nɛ *Yiko ya wɔnwɔknl wà kɛ paan' Uwien ya bɛl ya gbɛr bo la, u naan udendaan wà ñɛndeh uʼfaal ni tibonkpaar nin tibonfɛ̀nt nɛ.»
Nasarɛt ya nib ŋa teke' Yesu ki jin'
(Mark 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Tɔ, *Yesu pɔn' mikpɛnjɛnm nnɔ ki tì gben' ma nnɔ, nɛ ki siere' niʼsaan, 54 ki liɛbe' uʼdu ni, ki wɔknh binib Uwien ya gbɛr biʼtaanl ya duku ni. Uʼwɔknm cuo' bɛ miyɔkm, nɛ bi niireh tɔb ki teh: «U laa' la miɛ ya yɛnfuom-i? U laa' la miɛ ya tuɔm ki teh miyɔkm ya bont-i? 55 Kanpinta ya bijɛ ŋa ñí-ii? Ba yih uʼnaa Mari-ii? Saak nin *Yosɛf nin Simɔn nin Sudas ya ninjɛ ŋa ñí-ii? 56 Uʼninsiɛb kɛ ŋa te niɛ saan-ii? U nín laa' nɛn kɛ lɛ saan-i?» 57 Nnɔ nɛ biʼyɛnm ŋa ŋmaake' uʼbo, nɛ ba teke' uʼgbɛr.
Nɛ *Yesu tɔke' bɛ ki ye: «*Uwien ya ñɔbonsɔknl kɛ ñɔbonsɔknl ya tiɛma du ni yaab nin uʼden yaab baba nɛ ŋa boh wɔ.» 58 Ba teke' wɔ ki jin' ma nnɔ, nɛ wa tien' yɔkm ya bont tù yɛbe niʼsaan.
*13:45 Bi yin' nà lilɛnbil nnɔ yé nibonn nà windeh nɛ. Bi wokreh miñunciɛnm ya wɛnfuobk kiba nɛ ki ñɛndeh nɛ̀.