11
Ta dɔ kunme’tɨ lə kaw’gɨ Isirayel’gɨ
1 Tadɔ kunme kadɨ Luwə, in gorow k’ingə nya kɨ de ində me’ne dɔ’tɨ, taa in nya kɨ ra adɨ de tinyi me’ne katɨ dɔ nya’gɨ kɨ rɔta’tɨ kɨ oo kɨ kum’ne el. 2 In kɨ takul kunme lə’de ə, kaw’je’gɨ kɨ kete, me Luwə nəl’ə dɔ’de’tɨ.
3 Kɨ takul kunme ə, jɨ gəri’n kadɨ dɔran kɨ dɔnangɨ kɨ nya’gɨ kɨ me’tɨ, Luwə ra’de kɨ ta kɨ ta’ne’tɨ. Be ə, Luwə ra nya’gɨ kɨ j’oo’de, kɨ takul nya’gɨ kɨ j’oo’de el. 4 Kɨ takul kunme ə, Abel adɨ’n kadikare Luwə. Kadikare li’ə majɨ utə yan Kanyi. Kɨ takul kunme lə Abel ə, Luwə ndigɨ’n kadikare’gɨ li’ə, ə mannajɨ li’ə kadɨ in de kɨ njera nya kɨ dana. Tokɨ rɔta’tɨ Abel oy inɓe, nan kɨ takul kunme li’ə, nya’gɨ kɨ ra’de isɨ eli’je ta bitɨ ɓone*11.4 Lotum 4.3-10.
5 Kɨ takul kunme ə Luwə un’n Enɔkɨ kɨ rɔ’ne’tɨ kɨ kanjɨ kadɨ oy. Lo kadɨ de ingə goto, tadɔ Luwə un’ə aw si’ə rɔ’ne’tɨ dɔran’tɨ nu. Makitu lə Luwə ene: «Kete ɓay taa kadɨ Luwə un’ə aw si’ə dɔran’tɨ, Enɔkɨ nəl Luwə†11.5 Lotum 5.24.» 6 De kɨ a nəl Luwə kɨ kanjɨ kunme goto. Ningə de kɨ isɨ re ndəkba kɨ rɔ Luwə’tɨ, kadɨ gər me’ne’tɨ majɨ tokɨ Luwə isɨ non tokɨ rɔta’tɨ num, taa isɨ ugə goji nje’gɨ kɨ isɨ sangi’ə num tɔ.
7 Kɨ takul kunme ə, Nuwe ra’n tokibo kadɨ ajɨ’n rɔ’ne num, ajɨ’n ginn de’gɨ kɨ me kəy’tɨ lə’ne num. Ra be tadɔ Luwə ndəj’ə dɔ nya’gɨ’tɨ kɨ a rai nya, kɨ de’gɨ oyi kɨ kum’de el ɓay nan Nuwe un me’ne dɔ ta’tɨ kɨ Luwə el’ə. Kɨ gorow kunme lə Nuwe kin ə, ta kɨ gangɨ re’n dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ. Ningə kɨ takul kunme li’ə ə, Luwə tel’n’ə de’tɨ kɨ njera nya kɨ dana‡11.7 Lotum 6.13-22.
8 Kɨ takul kunme lə Abiraham ə, lokɨ Luwə ɓar’a ningə, ndigɨ ta’a’tɨ. Abiraham ndigɨ ta ɓar’tɨ lə Luwə ə ində taa osɨ dɔ row’tɨ ə aw me ɓe’tɨ kɨ gər nja kare el, kɨ un ndu’ne kadɨ n’a n’ad’a nya nduwə’tɨ. 9 Kɨ takul kunme ə, in aw isɨ’n to mbah dɔnangɨ’tɨ kɨ Luwə un ndu’ne kadɨ n’a n’ad’a. Abiraham aw isɨ ginn *kəyku’tɨ nan’tɨ kɨ *Isakɨ in kɨ *Jakobɨ. Ingɨ kaa, in nje k’ingə nya nduwə inɓe kɨ kare kɨ Luwə un’n ndu’ne adɨ Abiraham kin tɔ§11.9 8-9; Lotum 12.1-5, 23.4, 35.12,27. 10 Abiraham nginə kadɨ n’isɨ me ɓebo’tɨ kɨ ngirə ngan majɨ, kɨ Luwə inɓe mərta dɔ row ra’a’tɨ kete ɓay taa, ində ɓebo kakin kɨ darɔ’ne inɓe tɔ.
11 Kɨ takul kunme lə Sara kɨ in kujɨ dene tɔ ə, dɔkagilo’tɨ kɨ ɓugə yipɨ ə binəm mindɨ kaa, Luwə ad’a tɔgɨ ad’a ojɨ ngonn, tadɔ tadɨ el tokɨ Luwə in nje ra nya kɨ low’ə’tɨ ə un ndu’ne kadɨ n’a n’ra. 12 In be ə, kɨ takul de kɨ kare inɓe kɨ ɓugə yipɨ adɨ ndɔ’a nanyi ngayn el dɔnangɨ’tɨ inɓe kin ə, ginn kojɨ kɨ banyinan to mee’gɨ kɨ dɔran’tɨ eke nangira kɨ ta ba’tɨ kɨ dum tudə kɔr’de, tei’tɨ.
13 De’gɨ pətɨ kɨ uni me’de adɨ Luwə kakin oyi kɨ kanjɨ kadɨ ingəi nya majɨ’gɨ kɨ Luwə un’n ndu’ne kadɨ n’ra n’adɨ’de kakin. Nan k’in ə, oyi nya’gɨ kɨ ndɔ kɨ a rai nya num, rai rɔnel dɔ’tɨ ngayn num tɔ. Ningə gəri majɨ kadɨ n’in mbah’gɨ kɨ nje njiyə kɨ nja’de taa dɔnangɨ’tɨ ne. 14 Nje ɓar rɔ’de mbah’gɨ kɨ nje nji’ə mbah’gɨ dɔnangɨ’tɨ kin, ɔji kɨ taga ar njay kadɨ isɨ sangi ɓe kɨ sɔw dɔ’de tokɨ rɔta’tɨ. 15 Məri ta dɔ ɓe’tɨ kɨ tei me’tɨ kin el, tadɔ re mərita dɔ’tɨ ə, nya kɨ a ɔgɨ’de kadɨ təli awi me’tɨ gogɨ goto. 16 Tokɨ rɔta’tɨ, isɨ sangi ɓe kɨ sɔw dɔ’de kɨ majɨ utə ɓe kɨ tei me’tɨ, adɨ in ɓe kɨ dɔran’tɨ. In be ə, rɔ Luwə sɔl’ɔ el kadɨ ɓari’ə Luwə lə’de, be ə, ində dɔ ɓebo madɨ dana tadɔ lə’de.
17 Kɨ takul kunme lə Abiraham ə, Luwə ge kadɨ n’a n’oo nya kɨ Abiraham a ra, adɨ dəj’ə kadɨ adɨ Isakɨ nya mosɨ’tɨ. Be ə, Abiraham in ndəkba kadɨ adɨ ngonn’o kɨ kareba inɓe kin. Nya’gɨ kin rai nya go kun’tɨ kɨ Luwə un’n ndu’ne ad’a kin*11.17 Lotum 22.1-14. 18 Tokɨ rɔta’tɨ Luwə el’ə ene:
«In kɨ takul Isakɨ ə, a ingə’n ginn kojɨ lə’i kɨ m’un mindɨ’m mad’i†11.18 Lotum 21.12.»
19 Abiraham el tokɨ Luwə asɨ gakɨ kadɨ a ndəl Isakɨ lo koy’tɨ. In be ə, Luwə təl kɨ ngonn’o ad’a, to nya kɨ Isakɨ oy ə ndəl lo koy’tɨ be.
20 Kɨ takul kunme ə, Isakɨ njangɨ’n dɔ Jakobɨ’tɨ in kɨ Esuwa ɔjidɔ ji kisɨ’de kɨ lo ti’tɨ. 21 Kɨ takul kunme ə, Jakobɨ, lokɨ in ndəkba kadɨ oy, njangɨ dɔ ngann’gɨ lə Jisepɨ kare kare pətɨ. Ində tɔgɨ’ne dɔ kagɨ tɔsɨ’tɨ lə’ne, ɔsɨ’n məkəsi’ne nanga non Luwə’tɨ. 22 Kɨ takul kunme ə, lokɨ Jisepɨ in ndəkba kadɨ oy, elta te’tɨ kɨ ngann Isirayel’gɨ a tei dɔnangɨ Ejipitɨ’tɨ kɔ. Ningə adɨ ngann Isirayel’gɨ ndu’gɨ kɨ ɔjidɔ singə ninn’ne‡11.22 Lotum 50.24-25; Tekitaga 13.19.
23 Kitakul kunme lə njekojɨ Mojɨ ə, iyəi’ə nanyi mutə go ndɔ koj’o’tɨ. Njekoj’o’gɨ oyi kadɨ ngonn kakin kurə ngayn. Be ə, ɓoli el kadɨ mbətɨ ra go ndukun’tɨ lə ngar. 24 Kɨ takul kunme lə Mojɨ ə, lokɨ tɔgɨ gangɨ nga ningə, mbətɨ kadɨ de’gɨ gəri’ə to ngonn kojɨ Parawon kɨ dene. 25 Mojɨ oo majɨ ngayn ta kum’ne’tɨ kadɨ n’ingə kon nan’tɨ kɨ de’gɨ lə Luwə, utə kadɨ n’isɨ me majɨ’tɨ dann majel kɨ ra’tɨ, tadɔ ngonn dɔkagilo kɨ nden be. 26 Mojɨ oo kadɨ de’gɨ kidi’ə to Kirisitɨ be, in nya kɨ nda’a to’tɨ ngayn utə nya majɨ’gɨ kɨ Ejipitɨ’tɨ, tadɔ ur kum’ne dɔ nyakugə goji’gɨ’tɨ kɨ a ingə me ndɔ’gɨ’tɨ kɨ a re. 27 Kɨ takul kunme ə, Mojɨ ɔtɨ’n me ɓe kɨ Ejipitɨ kɔ, kɨ kanjɨ kadɨ ɓol wongɨ lə ngar. Ningə kum’ə in kete dɔ row’tɨ li’ə to nya kɨ oo Luwə kɨ dum k’oo kɨ kum kin, kɨ kum’ne be. 28 Kɨ takul kunme kadɨ Luwə ə, Mojɨ ində’n ndɔ kɨ a ɓari’ə nan Pakɨ, ə adɨ Isirayel’gɨ siyəi mosɨ takəy’gɨ’tɨ lə’de, kadɨ malayka kɨ nje tujɨ ngann dər’gɨ kɨ Ejipitɨ’tɨ, tujɨ ngann dər’gɨ lə Isirayel’gɨ el.
29 Kɨ takul kunme lə Isirayel’gɨ ə, gangi Babo Kasɨ to dɔnangɨ kɨ tutɨ kurum be. Ningə, lokɨ de’gɨ kɨ Ejipitɨ nanyi kadɨ n’rai to Isirayel’gɨ be ningə, mann ba kakin, tuw dɔ’de penəm. 30 Kɨ takul kunme lə Isirayel’gɨ ə, lokɨ njiyəi gugi dɔ ndogɨ bɔr kɨ dɔ ɓebo Jeriko’tɨ ndɔ siri ningə, ndogɨ bɔr kakin budɨ nanga mur mur. 31 Kɨ takul kunme ə, Rahabɨ kɨ in kaya dene ingə koy kɨ nje kɔsɨ ta Luwə el, tadɔ uwə nje kində manjɨ ɓe’gɨ kɨ rɔ’ne’tɨ majɨ.
32 Ningə ngɔsine m’aw kɨ ndoo kadɨ m’el nya kɨ rangɨ dɔ’tɨ el nga. M’asɨ kadɨ m’el m’aw’n kɨ kete ɓay nan dɔkagilo asɨ’m el kadɨ m’el ta’gɨ kɨ ɔjidɔ Jediyon, Barakɨ, Samson, Jepite, Dabidɨ, Samiyel kɨ de’gɨ njekeltakita Luwə’tɨ. 33 Kɨ takul k’un kɨ de’gɨ kin uni me’de adi Luwə ə, təti rɔ ginn de’gɨ kɨ rangɨ’gɨ, gangɨ ta kɨ dana ge, ingəi nya’gɨ kɨ Luwə un’n ndu’ne adɨ de’gɨ, taa təli ɓɔl’gɨ nje tɔgɨ goto’gɨ’tɨ num tɔ. 34 Tɔli por’gɨ kɨ kon’de ətɨ ɓol adɨ oyi bəm bəm num, tei ta koy’tɨ lə kiyərɔ kɨ de’gɨ gei tɔli’de num tɔ. Taa me tɔgɨ goto’gɨ’tɨ lə’de kɨ ngayn, ingəi tɔgɨ kɨ aldɔ majɨ. Dɔkagilo rɔ’gɨ’tɨ, təli gon rɔ’gɨ kɨ ətɨ ɓol, adɨ indəi ngodɨ nja nje rɔ’gɨ’tɨ kɨ mbah. 35 Kɨ takul kunme kɨ dene’gɨ madɨ uni me’de adi Luwə kin ə, ingəi de’gɨ lə’de kɨ oyi ə ndəli.
Ningə nje kɨ nan’gɨ mbeti taa k’ilə taa, adɨ de’gɨ adi’de kon bitɨ te’n koy dɔ’de’tɨ. Rai be kadɨ ingəi te lo koy’tɨ kɨ dɔboy’tɨ kɨ majɨ utə in kɨ tanan’tɨ ne kin. 36 Nje kɨ madɨ’gɨ təli nyakogɨ’gɨ, tindəi’de kɨ ndəy’gɨ. Dɔi nje kɨ nungɨ kɨ kulə gindɨ, ə ɓuki’de kəy dangay’tɨ. 37 Tiləi’de kɨ gajɨ mbal’gɨ tɔli’de ge, tujəi’de gangi’de dana joo ge, tɔli’de kɨ kiyərɔ ge. Nje kɨ nan’gɨ uləi lo ta gəngɨ gəngɨ, ningə ku kɔ’de’gɨ in ngirə binyə’gɨ eke ngirə batɨ’gɨ. Nya’gɨ pətɨ nal’de. Adi’de kon ngayn num, taa rai’de majel kɨ ətɨ ɓol num tɔ. 38 De’gɨ kakin in de’gɨ kɨ majɨ ngayn, nan k’in ə de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne oyi’de to de’gɨ kɨ nda’de goto be. Adɨ toi to de’gɨ kɨ rɔ tuwə’de ɓe lə’de be adɨ njiyəi kɨ diləlo’gɨ’tɨ kɨ dɔ mbal’gɨ’tɨ, awi kɨ bolo mbal’gɨ’tɨ kɨ bolo ɓe’gɨ’tɨ.
39 Ingɨ pətɨ Luwə mannajɨ lə’de majɨ kɨ takul kunme lə’de, nan k’in ə, ingəi nya’gɨ kɨ Luwə un’n ndu’ne adɨ’de kin el ɓay. 40 Tokɨ rɔta’tɨ, Luwə ində dɔ nya madɨ dana kɨ majɨ utə tadɔ lə’je. In be ə, lo kadɨ Luwə təl’de kɨ kasɨ nan berere’tɨ kɨ kanjɨ j’in kete goto.