NA PAPI
NA TINONI PEDE
(JUDGES)
Na Vuresi Makaliana Na Omea Ara Marea Tana Papi Iani
I laona na papi iani ara soaginia na papi Na Tinoni Pede ara totu visana na turupatuna na omea ara laba kesa tana tagu seko vanigira na tinoni ni Israel, tû tana tagu kalina igira ara tangolia na vera ni Kanaan, me tsau bâ kalina ara turuvaginia kesa niqira taovia tsapakae segeni. Ma na turupatu girani ara kalegira niqira aqo visana na tinoni tangirongo, na mane ma na daki, ara soaginigira na “tinoni pede.” Migira visana na vidaqira ara tau na tinoni na votapede, mara taovia tagao vanigira na mane vaumate. Maia Samson, aia e kesa i vidaqira e tangi loki bâ gana rongo. Ma na turupatuna nina omeomea ara maretsunâ tana Lova 13 me tsau tana Lova 16 tana papi iani.
Na sasani loki bâ tana papi iani aia e kalea laka kalina igira na tinoni ni Israel ara totukakai i konina God mara murigira nina ketsa, tana tagu vaga nogo ia ara dona kara mauri dou tana goto ma na rago. Mi kalina ara piloligi tania God mara petsakoe vania, mi tana e laba na tagu seko ma na rota vanigira.
Eo, mi tana papi iani e totu goto kesa na sasani e loki tsapakae goto bâ. Maia nogo laka atsa moa ti vaga na vera popono ara piloligi tania God mara petsakoe vania me gini laba na tagu seko vanigira, maia God e vangaraua sailagi na maurisiaqira nina tinoni ti vaga igira kara padasavia niqira sasaga seko ma kara pilovisutugua i konina aia.
Na Omea Ara Marea Tana Papi Iani
Na omea ara laba tsau tana mateana a Josua 1:1–2:10
Igira na tinoni pede tana Israel 2:11–16:31
Na turupatuna visana goto na omea ara laba 17:1–21:25
1
Na Puku Ka Koniqira a Juda ma Simeon Ara Ka Tangolia a Adonibesek
1 Mi murina na mateana a Josua, migira na tinoni ni Israel ara tû mara veisuâ na Taovia, “?Taovia na puku gua tu laomami tugami ke ida ke tû me ke vailabugi kolugira na Kanaan?”
2 Ma na Taovia e tsarivanigira, “Ke ida tsotsodo na puku konina a Juda. Inau sauba kau moloa na kao tana limaqira igira.”
3 Mi tana migira na tinoni tana puku konina a Juda ara tsarivanigira na tinoni tana puku konina a Simeon, “Igamu kamu dulikolugami, migita sui ka vano sai tana vovotana kao aia God e saunogoa vanigami ma ka vaisangagi na vailabugi koluaqira na Kanaan ara totu i tana. Mi muri ti igami goto kami sangagamu igamu na vailabugi tana vovotana kao aia God e sauvanigamu igamu.” Mara tami, 4 migira sui na mane tana puku ka koniqira Simeon ma Juda ara vaisangagi tana vailabugi ia kolugira na Kanaan. Ma God e sauvanigira na susuliga gana kara tangomana na tuliusiaqira na tinoni ni Kanaan migira na Peres, ma na labupukaliaqira goto ara sangavulu na toga na mane i Besek. 5 Mi tana nogo ara ba tsodoa a Adonibesek mara vailabugi kolua i tana. 6 Ma Adonibesek e tû me tsogoligi tanigira. Migira ara ulotsari murina mara tangolia, mara kavikutiligi tugira sui na kakauna loki i limana mi tuana goto. 7 Mi kalina ara nauvaganana vania ia, maia a Adonibesek e tsaria, “Ara vitu sangavulu na taovia tsapakae inau au kutiligigira nogo na kakauqira loki tana limaqira ma na tuaqira, migira ara tsakosaigira na duduna na mutsa ara puka i vavana niqu bela na mutsa inau. Mi kalina ia, ma God e nauvaganana vaniau goto inau vaga saikesa nogo na omea inau au nauvanigira goto igira.” Mara adivanoa i Jerusalem, mi tana e ba mate.
Na Puku Konina a Juda Ara Tangolikaira Na Jerusalem ma na Hebron
8 Migira na mane vaumate tana puku konina a Juda ara bokia na vera ni Jerusalem mara tangolia. Ara labumatesigira sui na tinoni i tana mara mololakena na verabau popono ia. 9 Mi muri mara vano na vailabugi kolugira na Kanaan igira ara totu tana kao vungavungaga, mi tana vera i tuana na vungavunga, mi tana kao mamatsa tabana i ata. 10 Mi tana mara tû mara baginigira na Kanaan ara totu tana verabau ni Hebron, aia na vera ara soaginia i sau i Kiriat Arba. Mi tana ara tuliusigira na duli tu koniqira a Sesai, ma Ahiman, ma Talmai.
A Otniel e Tangolia na Verabau ni Debir
(Josua 15:13-19)
11 Me tû i Hebron, migira na mane vaumate ni Juda ara vano na vailabugi kolugotoa na verabau ni Debir, aia na vera ara soaginia tana tagu ia i Kiriat Seper. 12 Me kesa vidaqira na mane ni Juda, aia a Kaleb na soana, e tû me tsaria, “Inau sauba kau saua na dalequ daki, aia ko Aksa ke taugâ aia na mane ke tangomana na tangoliana na vera ni Kiriat Seper.” 13 Maia Otniel na dalena a Kenas aia na kulana tetelo a Kaleb, aia nogo e tangolia na verabau ia. Maia Kaleb e tû me saua ko Aksa na dalena vania a Otniel ke taugâ. 14 Mi tana dani na mutsasai rongona na tauga, maia Otniel e raia na savana ke ngasua konina na tamana ke sauvania ke kesa na kao. Mi kalina ko Aksa e tsunaligi tania nina asi, maia Kaleb na tamana e veisuâ, “?Egua, laka o ngaoa sa omea i koniqu?” 15 Maia e gokovisu vania tamana me tsaria, “Eo, igoe o sauvaniau kesa nogo na kao, ma na kao ia e totu tana nauna e mamatsa sosongo. Te au nongigo ko sauvaniau goto ke kesa na nauna ke totu na maomao na kô.” Maia Kaleb e sauvania kesa na vuravura na kô i kelana na vungavunga, me kesa i tuana na vungavunga.
Ka Niqira Tangomana Kaira Na Puku Ka Koniqira a Juda ma Benjamin
16 Igira na kukuana na tamana na savana a Moses, aia na Ken, ara dulikolugira na tinoni ni Juda, mara tû i Jeriko, aia na verabau i tana e totu danga na gai na niu tsukatsuka, mara bâ kesa tana kao mate tabana i ata i Arad tana Juda. Mi tana ara ba totu i laoqira na Amalek. 17 Migira na tinoni ni Juda ara vano kolugira na tinoni ni Simeon mara vaisangagi na tuliusiaqira na Kanaan, igira ara totu tana verabau ni Sepat. Ara vealaginia na vera ia, mara vuipukalia me seko saikesa, mara olia na soana mara soaginia i Horma.* 1:17 Tana goko Hibru na soa Horma e vaga moa ‘vuipukalia’. 18-19 Ma na Taovia e sangagira na tinoni ni Juda mara aditamaniqira na kao vungavungaga ia. Mara tau moa tangoligira na vera ni Gasa, mi Askelon mi Ekron kolua na vovotana niqira kao ara totu polipoligira. Rongona igira na tinoni ara totu tana vera girani tabana i tasi ara tamanina niqira terê tapala gana na vailabugi, me gini utu vanigira na tinoni ni Juda kara tangomana na tsialigiaqira. 20 Mara sauvania a Kaleb na vera ni Hebron, vaga a Moses e pedenogoa vanigira.† 1:20 “vaga a Moses e pedenogoa vanigira.” Reia tana nina Papi a Josua 15:13-14. Maia Kaleb e tsialigigira tania na verabau ia ara tu tolu na duli igira na kukuana nogo a Anak. 21 Migira na tinoni tana puku konina a Benjamin ara tau moa tsialigigira na Jebus ara totu i Jerusalem. Migira na Jebus ara totu kolugira babâ moa na tinoni tana puku konina a Benjamin tû nogo tana tagu ia.
Na Puku Ka Koniqira Epraim ma Manase Ara Tangolia na Verabau ni Betel
22-23 Na puku ka koniqira a Epraim ma Manase ara ka vangaraua na bokiana na verabau ni Betel, aia na vera ara soaginia tana tagu ia i Lus. Maia na Taovia e sangagira. Mara tû mara mologira visana na mane kara liudodo ma kara togatoga i laona na verabau ia. 24 Mi sautu ara tsodoa kesa na mane ni tana e rutsuligi tania na vera ia, mara tangolia mara tsarivania, “Ko tsarivanigami kami liu koegua ti kami tangomana na sage i laona na verabau ia. Ma ti ko tsarivanigami me utu lelê kami nauvanigo sa omea seko.” 25 Maia e tû me sausautuna vanigira. Mi tana migira na tinoni ni Epraim mi Manase ara sage i laona na verabau ia mara labumatesigira na tinoni sui lakalaka ara totu i tana. Maia lelê moa na mane ia ma na savana ma na dalena ara tau labutugira. 26 Me kesa tana tagu i murimai, maia na mane ia e ba totu tana niqira kao na Het, me logoa kesa nina verabau i tana, me soaginigotoa i Lus, ma na soana ia e totu moa me tsaumai i dani eni.
Na Tinoni Igira na Israel Ara Tau Tsialigigira
27 Na puku konina a Manase ara tau tsialigigira na tinoni ara totu i laona na vera ni Bet Sean, mi Taanak, mi Dor, mi Ibleam, mi Megido, migira goto ara totu tana vera varangi; migira na Kanaan ara totu kolugira babâ moa i tana. 28 Mi kalina igira na Israel ara dadanga mara susuliga ara tû mara turugira na Kanaan kara aqo vanigira, mara tau moa tsialigigira sui tania na vera ia.
29 Migira na puku konina a Epraim ara tau goto tsialigigira na Kanaan ara totu tana verabau ni Geser, me vaga ia migira na Kanaan ara totu kolugira babâ moa i tana.
30 Migira na puku konina a Sebulun ara tau goto tsialigigira na tinoni ara totu tana verabau i Kitron mi Nahalal, me vaga ia migira na Kanaan ara totu kolugira babâ moa i tana, migira na Israel ara turuginigira kara aqo lê vanigira.
31 Migira na puku konina a Aser ara tau goto tsialigigira na tinoni ara totu tana verabau ni Ako, mi Sidon, mi Alab, mi Aksib, mi Helba, mi Apek mi Rehob. 32 Igira na tinoni ni Aser ara tau tsialigigira na Kanaan ara totu nogo tana, mara mauri lalo kolugira moa.
33 Migira na puku konina a Neptali ara tau goto tsialigigira na tinoni ara totu tana verabau i Bet Semes mi Betanat. Migira na tinoni ni Neptali ara totu kolugira moa na Kanaan ara mauri i tana, mara turuginigira moa kara aqo lê vanigira.
34 Igira moa na Amor ara susuliga mara tsiavisugira dato na tinoni tana puku konina a Dan tana kao vungavungaga, mara tau goto tamivanigira kara tsunamai i lao tana poina. 35 Migira na Amor ara totu babâ moa tana vera ni Aijalon, mi Saalbim, mi tana Vungavunga Heres, ma na puku ka koniqira a Epraim ma Manase ara tagaovigira mara turuginigira kara aqo lê vanigira.
36 Niqira votavota na kao igira na Amor e liu tsapatugu dato tû i Akrabim me tsau i Sela tabana bâ i vava me dadato saviliu.