'Arandu regua ayvu Provérbios Salomão omombe'u va'ekue oĩa
'Arandu regua ayvu provérbios Salomão omombe'u va'ekue oĩa*“Provérbios” 'epy va'e ma ayvu ijapu'a'i va'e 'arandu regua.
Avakue ma opa marãgua re oikuaa pota 'rã oikuaaxe vy. “Ha'e rã 'arandua ma mamo tu oĩ? Mamo tu oĩ mba'emo jaikuaa ete aguã?” (Jó 28.12). Kova'e kuaxia para re ma ombovaia: “Senhor renonde jajererokyjea rupi jaiko vy 'rãe jaupity 'arandua, Iky'a e'ỹ va'e jaikuaa vy 'rãe jaiko kuaa” (9.10).
Huvixa Salomão pe ma Nhanderuete ome'ẽ raka'e pavẽ gui hi'aranduve aguã. Salomão ae ombopara va'ekue 'arandu regua ayvu kova'e kuaxia re oĩ va'e. Amongue henda py ete'i amboae kuery ombopara avi va'ekue. Ha'e va'e regua ayvu ma ijapu'a'i meme, nhanderexarai e'ỹ aguã.
Kova'e kuaxia para re ma avakue 'arandua rive'ỹ oĩ, Nhanderuete guigua anho. Ha'e vy “yvate guigua 'arandua ma jypy'i nhandeapo 'rã nhandereko ky'a e'ỹ aguã rami, ha'e gui nanhandevai rive-rivei 'rã, mborayvu re 'rã nhandekuai, ha'eve vai'i va'e 'rã jaiko, ha'e opa mba'e py nhomboaxy ha'e nhopytyvõ va'e, peteĩ regua joegui ndajayvuvei 'rã, nanhandereko porã merami rivei 'rã guive” (Tiago 3.17).
1
Mba'erã pa 'arandu regua ayvu omombe'uague
1 'Arandu regua ayvu Davi ra'y Salomão Israel pygua huvixave va'e omombe'u va'ekue,
2 jaikuaa porã aguã 'arandua ha'e nhanembo'eague,
jaikuaa avi aguã hi'arandu va'e kuery ijayvua,
3 ha'e nhanembo'ea nhaendu vy 'arandua rupi jaiko aguã,
teko porã rupi jaiko vy jaikuaa pota, ha'e joo-joo'i rami jajoguereko aguã,
4 hi'arandu e'ỹ'i va'e kuery nhamo'arandu kuaa aguã,
kunumigue pe voi jaikuaa uka 'arandua rupi ikuai aguã.
5 Hi'arandu va'e toendu hi'aranduve aguã,
ombo'e pyre voi toendu oikuaa porãve aguã,
6 oikuaa aguã 'arandu regua ayvu ha'e mba'emo re ombojoja reve ijayvua,
hi'arandu va'e kuery haxy-axyve va'e re ijayvu teĩ.
7 Senhor renonde jajererokyjea rupi jaiko vy 'rãe mba'emo jaikuaa.
Ha'e rã hi'arandu e'ỹ va'e kuery ma noenduxei 'rã hi'arandurã re ombo'ea teĩ.
Heko vai va'e kuery ayvu rupi jaiko e'ỹ aguã
8 Xera'y, endu ke nderu nembo'e ramo,
ejepe'a eme ndexy ijayvuague rupi reikoa gui.
9 Mba'eta ha'e nunga ndeapo porã 'rã akã regua iporã va'e rami,
ha'e mbo'y ndeaju'y re oĩ va'e rami.
10 Xera'y, heko vai va'e kuery nembotavy aguã rupi ri ijayvu rã
enhembotavy uka eme.
11 Ha'e kuery aipoe'i 'rã: “Eju ke orerupive,
jaa nhanhemi vy,
nhama'ẽ mbegue ikuai rive'i va'e ruguy nhamoẽ aguã.
12 Ha'e kuery ma oikove reve teĩ nhamomba 'rã yvykua py rami,
oikove teĩ yvyra rupa py onhono porã mbyre rami opyta aguã”, he'i 'rã.
13 “Iporãgue jajou 'rã opa marãgua nhanemba'erã,
ha'e vy nhanderopy nhamonyẽ 'rã nhanemondakue.
14 Eju ha'vy enhemoirũ ore kuery reve,
ha'e rami vy peteĩ'i voko jareko aguã”, he'i 'rã okuapy.
15 Xera'y, ha'e rami ijayvu ramo eiko eme ha'e kuery reve,
neĩ epyrõ eme ha'e kuery ikuaia rupi.
16 Mba'eta ha'e kuery onha-onha 'rã mba'emo vai ojapo aguã,
ojapura 'rã jogueravy tuguy omoẽ aguã katy.
17 Guyra kuery oexaa py
nda'evei imbo'aarã jajapo aguã.
18 Ha'e rami teĩ ha'e kuery ma nguguy ae 'rã omoẽ uka oma'ẽ mbeguea py,
guekove ae oipe'a uka 'rã nhemi rupi joapo vaia py.
19 Ha'e rami ojoupa reixe va'e kuery ha'e javi opyta vai 'rã,
ipy'a re oguerekopa reixea oĩ va'e ma hekove ae oipe'a 'rã heravy.
Arandua ijayvua
20 Ha'e gui 'Arandua ojapukai 'rã tape rupi,
tetã mbyte rupi onhendu atã 'rã oikovy.
21 Tetã kora áry gui voi ijayvu 'rã,
okẽ jaikea py ha'e tetã ikuai va'e rupi ijayvu 'rã po rami:†Apy gui ma ijayvu va'e ma Arandua. Ha'e rami avi jaikuaa pota porã vy Nhanderuete ae ijayvua.
22 “Pene'arandu e'ỹ'i va'e! Raka'e peve 'rã tu perovy'a pene'arandu e'ỹa?
Pendeporojojai rei va'e, raka'e peve 'rã tu pendeporojojai reia rive pejou porã?
Pene'arandu e'ỹ va'e, raka'e peve 'rã tu pejou vai 'arandua?
23 Pendu pota ke xeayvu re,
mba'eta pẽvy amombe'upa 'rã xepy'a re oĩ va'e,
ajapo 'rã xeayvua peikuaapa aguã rami.
24 Peẽ kuery xee roenoĩ teĩ napendu potai,
pendea katy akuave'ẽ ramo oikuaa pota va'e ndoikoi.
25 Ha'e rami 'rãgue py pendu rivepa apomongetaa,
napenduxei xeayvua.
26 Ha'e nunga rupi pejexavai rã xee ju 'rã rojojai.
Penemongyjearã ou rã aexa vy apuka rei 'rã peẽ kuery re,
27 mba'eta penemongyjea ou 'rã yvytu atã rami,
penemombaarã ou 'rã yvytu jere rami,
ha'e penembojexavaiarã ha'e penemoingo axyarã ovaẽ avi 'rã.
28 Ha'e jave py peẽ pejapukai 'rã xevy teĩ xee nambovai 'rã.
Opa rupi peẽ kuery xereka teĩ ndaxejoui 'rã,
29 Mba'eta 'arandua ndapeipotai rire,
Senhor renonde pejererokyje aguã napemoĩxei vy.
30 Xee apomongeta ramo napenduxei,
pendevy xeayvu rã ndapeikuaaxei,
31 ha'e rami rire ma peikoague repy ae 'rã pejopy,
pejeguaru 'rã penhemongetaague gui ae.
32 Mba'eta hi'arandu e'ỹ'i va'e kuery omanomba 'rã ojepe'aague py,
hi'arandu e'ỹ va'e ojeupe ‘Aiko porã’ he'i riveague py ae 'rã okanhymba.
33 Ha'e rã xeayvu oendu va'e ma oĩ atã 'rã,
ikuai porã rei 'rã mba'eve gui okyje e'ỹ re.”