2
Bu Namalngmakkaykenh Kumwam
Acts 2:1-13
Bu kunbarnangarra Pentecost ngarre yimerranj, bu kundjalmekbeni, wanjh Jesus nuye binihbininj birridjalmirndemornnamerrinj kore kubolkkudji. Wanjh kundjalmekbe yerreh bedda birribekkang yiman kunmayorrkkimuk kumwam kore kunngolbeh, wanjh kumdulkarrewokdi, dja birribekkang rowk kore birrihni kururrk. Wanjh birrinang yiman yerreh manbirluworldjen kumwam dja benbebbehmarnedi bedberre kore birridi. Wanjh bedda birrikukbarlmikendanj Namalngmakkaykenh dja birridedjingmey bu birriwokdanginj kundjenbubuyika, bu Namalngmakkaykenh nungan benbebbehmarnbom.
Bu kuhni bolkyimi, wanjh nawu birriwern Jews bininj birridi kore Jerusalem, nawu birrimdolkkang kubolkbubuyikabeh rowk. Birrimekbe bininj wanjh birriwernwoybukwoni God. Bu bedda warridj bindibekkang nawu Jesus bininj birriwokdi, wanjh bindimarnemirndemornnamerrinj kumekbe kore bedda. Wanjh bindibebbehbekkani bu birriwokdanginj kunwokbubuyikabeh bedberre. Wanjh bedda birridjalkangebarrabarrhmeng dja bedda birridjawarreni, birrimarneyimerrinj, “Ngurrbenna. Yiddok nahni bininj nawu kabirriwokdi kundjenbubuyika wanjh nawu birrikang Galileebeh? 8-11 Dja njalekah karrbenbebbehbekkan kabirriwokdi kore kadberre kunwokbubuyika bu ngad karribebbehwokdi ngad nawu ngarribolkbubuyikabeh? Ngad yikahwi karrimbebbehdolkkang kubolkbubuyikabeh, kore kabolkngeyyo Parthia, dja mak Media, dja Elam, dja mak kore Mesopotamiabeh, Judeabeh, Cappadociabeh, dja kubolkwernkenh, yiman Pontus, dja Asia, dja Phrygia, dja Pamphylia, dja kubolkkimuk Egypt, dja mak Libya ngaleng ngarre darnkih Cyrene. Yikahwi warridj ngad Romebeh nawu ngarridangeni Jews dja mak birribuyika bininj nawu birrimarnburrinj bu birriyimerranj Jews. Dja mak yikahwi karrimdolkkang kore kunred Cretebeh dja mak Arabiabeh. Wanjh kunu ngad wanjh karribebbehwokbubuyika rowk.
Kab njalekenh ngad karrbendjalbekkabekkan birrimekbe bininj bu kabirriwokdi kunwokbubuyika, kore kabirriyolyolme bu God kurduyimeng kundjalmak duninjh kadberre bu kundulkarre dorrengh nuye?”
12 Bedda wanjh birrikangebarrhmeng bu minj njale mak birriburrbuyinj. Bedda birridjawarreni, “Kunu baleh kahmenmenyime bu bolkkime djalyimerranj kadberre?” 13 Dja yikahwi bedberre wanjh bindimalelmangi nawu apostles, dja birriyimeng, “Bedda birribonguneng kunwern manbu wine manbobang!”
Peter Benmarneyolyolmeng Bedberre Nawu Bindimarnemornnamerrinj Jesus Nuye Bininj
Acts 2:14-36
14 Wanjh Peter dja birribuyika eleven nawu apostles birridjarrkdolkkarrinj. Nungka wanjh wernhwokdanginj bu benmarneyimeng nawu birrimirndewern bininj, wanjh yimeng, “Ngudda nawu karridabborrabbolk nawu karridanginj Jews bininj, dja ngurriwern nawu ngurriyo kore Jerusalem, wanjh kandibekkabekka ngaye bu ngayolyolme bu bengdayhke ngudberre bu kuninjkunukenh. 15 Nahni bininj minj kabirriworromkan kore ngudda yimankek ngurriburrbun. Dja kuhni kadjaldungnelk yerreh! 16 Burrkyak! Kab ngudda ngurriburrbu kore nawu prophet ngeyyoy Joel korroko bimbom, dja wanjh yolyolmeng kuninjkunu yimerranj bu bolkkime kondanjkunu kadberre. Kuhni bu bimbom, 17 ‘God yimeng, “Kaluk yerrekah bu kayimerran kore kayiburnburnkenh, ngaye kaluk ngabendjalwon Namalngmakkaykenh ngardduk kore bininj birridjalwern rowk. Nawu ngurrbenbornan ngudberre, narahrangem dja ngaldahdaluk, wanjh kabirriwokdi yiman nawu prophets dja ngandimulewan ngaye nawu God. Dja ngudberre nawu yawuhyawurrinj, kaluk kabirriwaralnan kore ngaye ngabenbukkabukkan bedberre. Warridj nawu kohbakohbanj bininj ngudberre wanjh kabirrikodjbukirrire kore ngaye ngabenbukkabukkan bedberre. 18 Woybukkih bu kunmekbe ngaye wanjh ngabenwon Namalngmakkaykenh ngardduk nawu ngandimarnedurrkmirri, bininj dja daluk, wanjh bedda kabirriweykan kore ngabenwon ngardduk kunwok ba ngandimulewan ngaye yiman nawu prophets. 19 Kaluk birriwarlahkenh bininj rowk ngandikurdunan kore ngaye ngakurduyime kundulkarre dorrengh kore kunngol dja mak kore kurorre. Wanjh bedda kunu kabirrinan kunkurlba, dja mak kunak, dja kundolngburlerrih kunwern kare bedberre. 20 Wanjh manbu kundung kaburlerran, dja nawu dird nakka kamimkurlbakurlbahmen yiman kayime kunkurlba duninjh. Kaluk kayimerran nawu Kawohrnan Rowk nuye kunbarnangarra ngarre, bu kunbarnangarrakukenmen kunbarnangarramak duninjh. 21 Bu kunmekbe ngakurduyime wanjh nangale nawu bininj ngankayhme bu ngandjawankenh ngaye nawu Ngawohrnan Rowk, wanjh nakka ngangehke.” Kuhni bu God yimeng.’ ” [Joel 2:28-32]
22 “Kuhni kunwok bu Joel bimbom. Mah wanjh kandibekka ngudda bininj nawu Israel ngunkebmawahmeng bu ngahmulewan ngudberre. Ngudda ngurribengkan bininj nawu kumdolkkang kore kunred Nazarethbeh nawu kangeyyo Jesus. God biwong kundulkarre nuye ba bu ngunmarnekurduyimeng kunmak ngudberre kunwern kore ngurrikurdunang dja ngurrikangebarrhmi. Dja mak ngurriwohburrbom bu God nungka wanjh bimakwam. 23 Dja ngudda ngurridjalbom namekbe nawu bininj. Ngudda ngurrbenwong bininj nawu minj Jews* Greek kunwok kayime, “bininj nawu minj kabirrikarrme mankarre”. bu birrikukbarnnameng dja birribiddundulubom kore cross kundulk. God yingkihburrbom dja yingkihkarremarnbom bu kuninjkunu ngudda ngurrimarnekurduyimeng nuye nawu Jesus. 24 Kaluk God birrolkkayhweng Jesus kore kundowikenh, bibebkeng kore djakbekkangkenh dja kundowikenh, wanjh kumekbekenh kunu kundowikenh minj bibongkarrmeninj nawu Jesus.”
25 “Dja mak kuhni David benmarneyolyolmeng bu Jesuskenh, kore yimeng, ‘Ngaye munguyh ngadjalnani nawu Kawohrnan Rowk kore kumirrk ngardduk. Nungka ngandarnhmarnedi kore kunbidkukun ngardduk, ba bu minj nangale nganwarrewon. 26 Wanjh kunmekbekenh ngaye ngakangemarrhmarrmen, dja mak ngayolyolme bu ngadjalnjilngmak nuye. Ngaye nawu djalbininj, dja ngadjalburrbun munguyh bu God nganmarnekurduyime kore kunmak. 27 Ngudda nawu God, ngaburrbun ngudda minj kanbawon bu ngamalngdowe. Dja mak minj kanbawon bu ngakuknudmen kore kumidj. Dja ngaye wanjh ngadjalkudji ngadjalmarnedurrkmirri ngudda ke. 28 Ngudda wanjh kanbukkabukkang mandjad duninjh ba bu ngadjaldarrkiddi munguyh. Ngaye ngarrdjarrkdi ngudda dja kandjalnjilngmarnbun dja ngahmarrmarr munguyh.’ Kuninjkunu bu David bimbom.” [Psalm 16:8-11]
29 “Nawu karridangerrinj, ngaye wanjh marneyime woybukkih duninjh bu naninjnanu David nawu kankebmawahmeng kadberre, nungka wanjh doweng, kakukdudjindi kondanjkunu, dja mak karridjalmidjkarrme bolkkime. 30 Kaluk David nungka wanjh prophetni, wanjh kumekbe kunu nungka bengkang bu God biwokrayekwong dja bimarnewokkurrmerrinj bu kaluk kabimarnbun nakudji nawu David mawahmawah nuye bu kayimerran king bu kadjalrohrok yiman nungka David nungan yimiyimi. 31 David yingkihburrbom korroko bu yerrekah Christ Greek kunwok kayime, “Messiah”. kayawoyhdolkkan. Kunmekbe kunu nungka biyingkihyolyolmeng, bu yimeng God minj bibawoyi nawu Christ kore kangedowimeninj, dja minj mak bikukbawoyi kore kumidj, dja minj bibawoyi bu kuknudmeninj. [Psalm 16:10] 32 Wanjh nahninjanu Jesus Wanjh God birrolkkayhweng kore dowengbeh dja wanjh bolkkime nungka kahdarrkid. Ngad wanjh ngarridarrkidnang rowk dja kunu ngarriburrbun bu djalwoybukkih duninjh yimerranj nuye. 33 Dja mak God biwayhkeng nahninjanu Jesus kaddum duninjh dja bikurrmeng kukun nuye kore heaven. God nawu kornkumo wanjh biwong Namalngmakkaykenh nawu Jesus wokkurrmerrinj bu nungka kanwon kadberre. Dja bolkkime kuninjkunu ngurrihnan dja ngurrihbekkabekkan kore kakurduyimerran, wanjh kunukka ngadmanwali Jesus kanwon nuye Namalngmakkaykenh.”
34-35 “Ngurribekka. Nahni David minj God biwayhkemeninj kore heaven bikurrmeninj. Dja ngaleng David yimeng, ‘Nawu Kawohrnan Rowk bimarneyimeng nabuyika nawu nganmarnewohrnan, “Yimray, yiyerrka kukun ngardduk, dja kanmadbu ngaye kaluk ngabenkurrme nawu ngundjalwernhwidnan kore kurrenge ke.” ’ [Psalm 110:1] Kuhni bu David yimeng.”
36 “Mah, wanjh kandibekkabekka, ngudda ngurriwarlahkenh bininj nawu Israel ngunkebmawahmeng! Ngudda wanjh ngurribiddundulubom nahni bininj Jesus kore cross kundulk. Wanjh bolkkime ngudda ngurridjalwernhburrbu bu God bimarnbom Jesus bu kawohrnan rowk dja mak nungka nawu Christ duninjh.” Kuhni wanjh Peter benhmarneyimeng bedberre.
Nawu Bininj Birriwern Wanjh Birrikangedjaremulewarrinj
Acts 2:37-41
37 Bu birriwokbekkang kore Peter yimeng, wanjh birridjalwernhkangewarrewarreminj, wanjh kunu bindimarneyimeng Peter dja mak birribuyika nawu apostles, wanjh birriyimeng, “Aba! Ngudda nawu karridangerrinj, baleh kab ngad kunu ngarrikurduyime?” 38 Wanjh Peter benwokmey benmarneyimeng bedberre, “Ngudda ngurriwarlahkenh bininj rowk, wanjh ngurrikangeborledmen bu ngurriwarnyakmulewarren, dja mak ngurrikodjdjuhmen kore kunngey nuye Jesus Christ, ba kunu God ngunmarnebengmidjdan ngudberre kunwarre. Wanjh kunu ngundjalwon ngudberre Namalngmakkaykenh nuye bu djalburudjang. 39 God ngunyingkihberrebbom ngudberre, dja mak wurdwurd dorrengh ngudberre, dja mak nawu birriwarlahkenh bininj bedberre nawu djarreh duninjh kabirrihni. God nawu Kawohrnan Rowk kadberre kanmarnewokkurrmerrinj ngad bininj rowk nawu nungka kankayhme.” Kuhni bu Peter benbengdayhkeng.
40 Dja mak Peter benwernhwokrayekwoni bu kunbubuyika kunwok bu benhmarneyimi bedberre. Wanjh bendjalmarrkdjawam, yimeng, “God nungka wanjh kabenbun bininj nawu bolkkime kunwarre kabirriyime, dja kuhni wanjh ngurringehkerrimen!”
41 Birriwern bininj birriwokmey kore Peter benmarneyimeng, wanjh nakka birrikodjdjuhmeng. Kaluk kumekbe kunbarnangarra, wanjh birridjalwern 3000 bininj birrimirnderaworrinj birribuyika nawu ngokko birriwoybukwoni Jesus.
Kuhni Bedda Birrikurduyimi Nawu Birriwoybukwoni Jesus
Acts 2:42-47
42 Wanjh bedda birridjalborlhmi munguyh kore nawu apostles bindibukkabukkani, dja mak birrimirndemornnamerrinj bu birridjarrknguni manme dorrengh dja birridi yiwarrudj. 43 Nawu apostle bedda birrikurduyimi kunwern kundulkarre dorrengh ba bu birriwern bininj birriburrbuyi God, wanjh birridjalmirndewern bininj birrikangebarrhmeng God nuye. 44 Wanjh bininj rowk nawu birriwoybukwoni Jesus birridjarrkdi munguyh dja mak birriweymakni dja birriyikadjurreni yehyeng rowk. 45 Dja mak bedda nawu birrikarrmikarrmi bedberreni yiman kayime kunred, dja mak yehyeng rowk, wanjh kunu bedda birriweykani. Wanjh bedda birribidyikarrmerreni. Bininj nawu birrikarrmi kunwern wanjh bindiwoni bininj nawu birridjalmarladj.
46 Bedda wanjh kunbarnangarra rowk birrimirndemornnamerreni kore kunrurrk manbu Temple kuberrkkah. Dja mak birriyikarreni kore kururrk bedberre, bu birrilodbakkeyi buriddi dja birridjarrknguni manme. Bedda wanjh kunwoybuk dorrengh birridjalkangemakni bu birriworreni dja mak birrikuninjilngmakni. 47 Dja munguyh birridjalburlumi God, dja nawu birribubuyika bininj bindinani dja bindimakwani. Nawu Kawohrnan Rowk wanjh malaywibubuyika rowk bendjalngehkeyi binihbininj dja benkurrmeng kore birrimirnderaworrinj rowk.

*2:23 Greek kunwok kayime, “bininj nawu minj kabirrikarrme mankarre”.

2:31 Greek kunwok kayime, “Messiah”.