37
1 E Yakobo ikaaiyaka asayana goi boi tamana ituliye, moe asayana Kenani.
Yakobo mana bodao tetelidi
(Aba Vatowo 37:2—50:26)
Iyosepa ina kanamimi pasidi
senao sivaakaleye tetelina
senao sivaakaleye tetelina
2 E ame Yakobo ina bodao tetelidi. Tetelinayana ame nakae:
E Iyosepa tubuwau ana tala 17 go, senao taiyao sipi be goti simatakaavatedi. Senaoyadi moe Yakobo monenao‡Monenao: Ame Yakobo monenao toidi geya, go sem Reitiyeli ina pákwana vavina be nakae Reya ina pákwana vavina ikabidi monenao nakae go, Reya be Reitiyeli sobuyekoidi. Silipa be Bila natudiyao.†Abv 30:4-13. E senao taiyao sikaaiyaka go, Iyosepayana ina tamana goi tuwowonao iboboredi idigo kana,
‘Tamagu, natumowo idi sinapu igoyo.’
3 E kina go Isileli ina kakaya moe natuna Iyosepa unana Isileli bogina ikaitomoya tutayana Iyosepayana ibíbina. Tauna imatakoiye gagaina namliyeta natunao madabokidi. Tuwo kwama tayamo igilumi. Kwamayana kaulomoloomonina go, maanawena nakae isou ina aekituna be nakae isou ina nimana. Igilumi ikavava, e natuna Iyosepa ivini, ilosi. 4 E tuwowonao siyagoi tamadi ana kakaya moe Iyosepa. E tauna gamodi igoyo, e Iyosepayana sikaoolilive, nakae sikaaoseve.
5-7 E tuta tayamo Iyosepa ikanamimi. Niga ina kanamimiyana manuna tuwowonao ilatuwokoidi idigo kana,
‘Tuwowogowo, guna kanamimi konōve. Anamimiyana ame nakae: Witi tolobodi tánuwo goi tapaatumidi‡Witi tolobodi tánuwo goi tapaatumidi: Witi kutukutuna sikaiyaka sipona goi. Kidi Isileli tubunao idi sinapu goi witi tolobodi ma kutukutuna sitalaidi namliyeta tolobodiyadi sipatumidi. go, yau guna pátuma mainao toinina itaoya. Itataoya go, komi imi pátuma toinidi sitaoya, sideli sima yau guna pátuma sitaoyakobu go, sivatugúyala.’
E tutayana tuwowonao sinove, idi kaoliliwo ivaituwaiko tauyana yaina. 8 E tuwo sibolagu, sidigo kadi,
‘Manakae? Bego kom kulovinaema ae? Manakae? Kom bego kuetokalibúbuna yaima ae?’
Tuwo tuwowonao sikaolilive gagaina toina ina kanamimi be nakae ina bóbwara pasidi.
9 E niga Iyosepayana imasisi, aiyuwoina ikanamimimna. Tuwo tuwowonao ilatuwokoidi, idigo kana,
‘Tuwowogowo, akanamimimna, e guna kanamimiyana konōve. Guna kanamimiyana ame nakae: Níyala, tukówana be nakae utuna adi badabada yawou tayamo sivatugúyala yau yaigu.’
10 E nakae ina kanamimiyana tamana ilatuwoko go, tamanayana ibolagu kana,
‘Moe kaga kukanamimiye! Manakae? Kunuwonúwana bego sinam, tuwowomowo nakae yau bei aema kavatugúyala kom yaim goi?’
11 E tuwo tuwowonao bogina sivakipikipiye†Gui 7:9. go, kina tamadi anamimiyana inuwokavate, e manuna inuwonúwana.
Iyosepa tuwowonao sikaiigimone tetelina
12 E tuwo tuta tayamo Iyosepa tuwowonao sina asa Sekem goi tamadi ina sipiyao simatakavatedi. 13 Sikaaiyaka tuta maanawena, tuwo Isileli Iyosepa ilatuwoko idigo kana,
‘Iyosepa, tuwowomowo tuta maanawena bogina sikaaiyaka Sekem goi guna sipiyao simatakaavatedi. Tauna bei aetunem kuna kuvadadedi.’
‘O dedevina’, Iyosepa kaena.
14 E Yakobo idigo kana,
‘Ame tuta kūna kuvadadēdi. Neta kidi be nakae yoguyogu dedevidi, e kūma kulatuwokōigu.’
Tuwo Isileli Ebironi butumina goi ikaaiyaka go, Iyosepayana ietune ina asa Sekem. 15 Tutayana ina Sekem goi, tuwowonao ilusaledi go, geya ibabanedita. Tuwo náuna moteoina goi iketoiya beso iluusaledi. Ina lusalayana goi koroto tayamo ivalobode. E korotoyana ilumadádana, idigo kana,
‘Kom kaga kuulusale?’
16 ‘Tuwowogowo aluusaledi. Neta kuyagoidi nako dadavina sina sipi simatakaavatedi, e kulatuwokoigu ana agitedi’, Iyosepa kaena.
17 E korotoyana idigo kana,
‘U. Boi kwalae sima ameko go, bogina sina. Tauyadi anovedi sidigo kadi,
“Yoguyogu tanavēdi Dotani dadavina goi.” ’
Tuwo Iyosepayana ina Dotani goi ilusaledi, e amoko goi igitedi. 18 E nava aduwanau goi iiketoiya go, kidi tuwowonao sikandobala tauyana sigite imamaima. Tuwo nuwonúwana situlu manakaedi bego tauyana sikaumate. 19 E sidigo kadi,
‘Kodobāla tokanamimiyana imamaima. 20 Tawou, tauyana takaumāte go, wowona talāve isou doelu daakakaina goi, e bei tagite neta ina kanamimi moitamo sisowóduwo gea geya. Ago tapōla kada,
“Tauyana woiwoi sikani.” ’
21 E Rubeni idi livala inove, tauna latuwona bego ana gómana iyave. Tuwo idigo kana,
‘Taabu yawoina takupokūpo. 22 Taabu takaaumāte, go sem talaveyāmo isou ame doeluyana goi. Go taabu yawoina tabiisikōne.’
Ina nuwonúwana bego namliyeta bei ina ana gómana iyave idi losinapu goi, e ikaluvilemnei inave tamadi yaina goi.
23 E tuwo moitamo Rubeni sopana sikabikaone, tauna tutayana Iyosepa isowóduwo, siyoisi. Siyoisi go, ana kwamayana dedevina tamana ivinivini sikayaise sikabi. 24 Ago tauyana silave isou doeluyana goi. Doeluyana daakakaina unana bwae geya. 25 Silave ikavava, ivatabaledi sina tupwana aduwanau goi situsobu bego sikáika go, sikandobala Isimaeli tubunao sigitedi Giliyadi‡aGiliyadi: Asa ame ikaiyaka sákala Iyoridani go, bomatu dadavina. dadavina goi simamaima. Ego tauyadi idi kameri pútuma,‡bPútuma: Ame medisini manuna be nakae pútuma tomota wowodi manudi. be alovamamaina sisina‡cAlovamamaina sisina: Ame alovayana sisina idau ikasa go, tomota sikabi sikauvetevete ana kadókana pauda nakae. Ana maisa gagaina. Dogoiyana sigabu mainina dedevina o pútuma nakae siwodugu mainina dedevina. dedevidi sivakavaledi; latuwodi sina Itipita goi idi putumayadi sikaigimonedi. 26 E tuwo Yuda idigo kana,
‘Segowo, kaga ana dedevina neta ada gómana takaumate go, namliyeta ana kaumata tatalamoumouye? 27 Tauyana ada gómana, ikaikaida tayamo, tauna taabu takaaumāte. Go sem takaigimōne Isimaeli tubunao yaidi.’
Tuwo madabokidi Yuda sopana sikabikaone. 28 Tutayana Midiyani tubunao‡Midiyani tubunao: Ame tauyadi youyuwoidi moe Isimaeli tubunao. togimona sima doeluyana goi, Iyosepayana tuwowonao sina Iyosepayana sibulagasi. Sibulagasi ikavava, siriba 20 goi sikaigimone togimonayadi yaidi. Tuwo tauyana sikabi sinave Itipita goi.†Gui 7:9.
29 E niga go Rubeni ikaluvila ina doeluyana goi bego Iyosepa ikailagasi go, doeluyana goi ikandosobu, tauyana geya maisinamo, idigo kana,
‘Oiyoi guna gómana!’
Tuwo ana kwama iyoisi, ina nuwomou pasina ikiise. 30 Ago ikaluvila ina ana gomanao yaidi goi idigo kana,
‘Gogómana, ada gómana doelu goi geya maisinamo! Bei manakaegu?’
31 E tuwo tauyadi goti tayamo siyoisi sikaumate. Sikaumate ikavava, ikaikaina sikabi, Iyosepayana ana kwama simigi. 32 Simigi ikavava, kwamayana sikabi, sinave tamadi sivatuluko. Sidigo kadi,
‘Tamama, ame kwamayana kababane. Kugitedōko nakona ame natum ana kwama gea geya.’
33 Tuwo Yakoboyana igitegite, e ikinane idigo kana,
‘Moitamo. Moe natugu ana kwama! Oiyoi natugu Iyosepa, woiwoi sikanim!’
34 E tuwo Yakoboyana ana kwama ikiise ikalave go, ana kwama salisalina ilosi. Atena igeda natuna pasina. E tuta maanawena goi inuwomou natuna ina kámasa manuna. 35 E natunao liliudi sima bego tamadi sikipaiwole go, idi kipaiwalayana ikatae, idigo kana,
‘Tuwo, natugu ana kobu. Alapasaisai ana kadókana akámasa, e natugu agite baige guna nuwomou ikavava.’
Tuwo itáiya natuna manuna.
36 E kidi go Midiyani tubunao‡Midiyani tubunao: Buki Kimaasabaina maniyedi kadi, ‘Medani.’ Go nakona ame Midiyani tubunao youyuwoidi. bogina Itipita goi sisiu go, Iyosepayana sikaigimone Potipari†Abv 39:1, 40:2-4. yaina; tauyana Pero ina tovakumgo tayamo go, ina deri ana toyausayao adi tokalikumatana.
‡37:2 Monenao: Ame Yakobo monenao toidi geya, go sem Reitiyeli ina pákwana vavina be nakae Reya ina pákwana vavina ikabidi monenao nakae go, Reya be Reitiyeli sobuyekoidi.
‡37:5-7 Witi tolobodi tánuwo goi tapaatumidi: Witi kutukutuna sikaiyaka sipona goi. Kidi Isileli tubunao idi sinapu goi witi tolobodi ma kutukutuna sitalaidi namliyeta tolobodiyadi sipatumidi.
‡a37:25 Giliyadi: Asa ame ikaiyaka sákala Iyoridani go, bomatu dadavina.
‡b37:25 Pútuma: Ame medisini manuna be nakae pútuma tomota wowodi manudi.
‡c37:25 Alovamamaina sisina: Ame alovayana sisina idau ikasa go, tomota sikabi sikauvetevete ana kadókana pauda nakae. Ana maisa gagaina. Dogoiyana sigabu mainina dedevina o pútuma nakae siwodugu mainina dedevina.
‡37:28 Midiyani tubunao: Ame tauyadi youyuwoidi moe Isimaeli tubunao.
‡37:36 Midiyani tubunao: Buki Kimaasabaina maniyedi kadi, ‘Medani.’ Go nakona ame Midiyani tubunao youyuwoidi.