OKUBIIKULA
EERI OYOKAANA
Enyanjula
Ekitabo oKubiikula niikyo ekisembayo omu Ndagaano eMpyaka. Era niikyo ekibasembereyo okuwandiika. Omutume oYokaana niiye eyakiwandiikire omu mwanka ooti gwa 95 nga bamalire okubyala oKurisito. Omutume oYokaana era niiye eyawandiikire aMawuliro aMasa ngʼoYokaana oweyagawandiikire, nʼebbaluwa eisatu: OYokaana esooka, nʼoYokaana eyokubiri, nʼoYokaana eyokusatu. OYokaana babbaire bamumaite bati niiye oyo “oYesu oguyabbaire ataka eino” ( Yok 13:23). Yawandiikire ekitabo kinu ngʼali mu busibe oku kizinga e Patumo olwa kulaabba aMawuliro aMasa aga Kurisito (1: 9). Ekitabo kinu, yawandikiire baikirirya bonabona okutwalirya aamo eino eino ekanisa omusanvu (2-3).
Ekigendererwa kya Yokaana omu kuwandiika ekitabo kya Kubiikula kyabbaire kyokugumya baikirirya basigale nga bʼamazima eeri oYesu Kurisito, nʼokubawa osuubi olwakubba ekiseera kya Yesu okwira kiri kumpi (1:3; 22:7). OYokaana atwala okuwandiikakwe ngʼobunaabbi (1:3), era akolesya ebifaananyi bingi omu kitabo kyonakyona okusonzola ebintu ebiyaboine. Ekitabo kinu kifaanana nʼebitundu ebimo ebyʼeNdagaano eNkaire, eino eino Zak 6:1-8. Amakondeere omusanvu nʼebibya omusanvu byona bifaanana ino nʼokawumpuli oKibbumba oguyasindikire okubonereza oMisiri (Kuz 7-9).
Ekitabo kinu kitumula ebikwata oku biseera byʼenkomerero kiti, oYesu yalibba muwanguli, era abo bonabona ibo abamwesiga balibbaawo emirembe nʼemirembe naye.
Engeri egibyecaanamu
1. OYokaana atandiika nʼokweyanjula nʼokutumula ebiyaboine 1:1-20.
2. Obukwenda eeri amakanisa omusanvu 1:1–3:22.
3. Ensonzola yʼobuzebbo omusanvu 4:1–8:5.
4. Ensonzola yʼamakondeere omusanvu 8:6–11:19.
5. Olutalo lwʼomwana omwisuka nʼogumpiri oguli nʼemitwe omusanvu 12:1–14:20.
6. Ebikwata oku bibya omusanvu ebyʼobusungu bwa Kibbumba 15:1–16:18.
7. Engeri oKibbumba egyawangulamu abalabebe omwigulu 17:1–20:15.
8. Eigulu eriyaaka nʼekyalo ekiyaaka ebyaliiza oku nkomerero 21:1–22:21.
1
Ebibono ebisooka
Kunu niikwo okubiikula okuzwa egiri oYesu Kurisito, oKibbumba okuyamuwaire, amanyikisye abaikirirya ba Yesu ebintu ebyatira okubbaawo. OKurisito yatumire omalaikawe okubiraga omuweereryawe oYokaana. Niiye alonsya byonabyona ebiyaboine. Atumula bukwenda obuzwa egiri oKibbumba era iye oYesu Kurisito obwakakasa.
Ali nʼenkabi omuntu oyo asomera abantu ebibono binu ebyʼobunaabbi, era bali nʼenkabi abawulira eBiwandiike omu kitabo kinu, ni babikoleraku, olwakubba ekiseera kiri kumpi okutuuka, byonabyona ebibawandiikeremu bituukirire.
Obusugirye eeri amakanisa
Nze oYokaana, mpandiikira amakanisa omusanvu* 1:4 Omusanvu, omu kitabo kinu nʼomu bindi omu Bbaibbuli, gulaga bulambirira bwʼekintu. Aanu bangi abakibona nga kitumula ku kanisa omu kyalo kyonakyona. agali omu kitundu kyʼAsiya. Ekisa nʼeidembe bibbenge mwinywe, nga bizwa egiri oKibbumba aliwo, era eyabbairewo, era aiza kubbaawo. Era ni bizwa eeri emyoyo omusanvu, 1:4 Omusanvu, Ooba, Enkola egya Mwoyo oMweru egiwoireyo. egibba omu maiso gʼentebeye eyʼobwakabaka bwa Kibbumba. 1:4 Kuz 3:14; Bil 4:5 Era nʼekisa nʼeidembe ebizwa egiri oYesu Kurisito omujulizi oku bikwata oku bintu oKibbumba ebiyakolere. Era omwesigwa, nʼeyasookere bonabona okuzuukira, era afuga abakabaka abʼoku kyalo.
OKurisito oyo atutaka era yatutoire omu bibbibibbi byaiswe oweyafiire okulwaiswe, 1:5 Isa 55:4; Zab 89:27 nʼatusuuca okubba obwakabaka era abakabona ba Kibbumba oIteeye. Ekitiisya nʼobwezye bibbe egiri iye emirembe nʼemirembe. Amiina. 1:6 Kuz 19:6; Bil 5:10 Era ngʼolwembo owerukoba luti:
“Ngoyo aizira oku bireri.
Abantu bʼentumu gyonagyona balimubona,
era nʼabo abamusumutire balimubona.
Abantu abatamwikirirya bonabona oku kyalo balikubba enduulu okululwe.”
Niikyo owekyalibba. Amiina. 1:7 Dan 7:13; Mat 24:30; Mak 13:26; Luk 21:27; 1Se 4:17; Zak 12:10; Yok 19:34,37
“Ninze Alufa era Omega,” atyo oMusengwa oKibbumba oWabwezye bwonabwona waakoba, abbaawo, era eyabbairewo, era aiza kubbaawo. 1:8 Bil 22:13; Kuz 3:14
OKurisito abonekera oYokaana
Ninze oYokaana, owoluganda agabanira aamo na inywe omu kugada, omu bwakabaka, era nʼomu kuguminkiriza ebitusuna olwʼokubba abantu ba Yesu. Nabbaire oku kizinga e Patumo omu busibe, olwʼokukobera abantu ekibono kya Kibbumba, era nʼebifa oku Yesu.
10 Oku lunaku lwa Musengwa, oMwoyo oMweru nʼanjikaku. Ni mpulira e nyuma wange eigono erikooka ooti kondeere, 11 nga likoba liti, “Ebyobona, obiwandiike omu kitabo, kaisi okiweererye amakanisa omusanvu ganu: EyʼEfeeso, nʼeyʼe Simiruna, nʼeyʼe Perugamo, nʼeyʼe Siyatira, nʼeyʼe Saludi, nʼeyʼe Firaderufiya, era nʼeyʼe Lawodikiya.”
12 Awo ni ngaluka okubona atumula na nze. Owenagalukire, ni mbona ebikondo byʼamataala musanvu ebyʼezaabbu.
13 Akati wʼebikondo ebyo ni mbonawo afaananira nakimo nʼoMwana wa Muntu, 1:13 Dan 7:13; 10:5 ngʼazwaire ekizwalo ekituukira nakimo ansi oku bigere, era nga yeesibire omu kifubba omusipi ogwa zaabbu.
14 Omutwegwe nʼenziirigye byabbaire bitukula ooti byoya bya ntaama ebyeru ooti mabbaale ga ikendi. Amaisoge nga gamoleka ooti musyo ogulunkuuma.
15 Ebigerebye nga biri ooti bbulonzi apowookeire omu musyo gwʼetanuulu. Eigonolye nga liri ooti maizi amangi agawolomboga. 1:14-15 Dan 7:9; 10:6 1:15 Zek 1:24; 43:2
16 Yabbaire akwaite omu ngaloye endiiro enkota musanvu. Omu munwagwe ni muzwamu empiima enjogi oku lubba nʼolubba. Omumaisoge nga mwaka ooti isana oweryaka nʼamaani gaalyo gonagona.
17 Owenamuboine, ni ngwa okumpi nʼebigerebye, nga ndi ooti mufu. Neye nʼankwataku nʼengaloye endiiro, nʼankoba ati, “Tiwaatya, ninze eYasookere era oWʼenkomerero, 1:17 Isa 44:6; 48:12; Bil 2:8; 22:13 18 era oMwomi. Nabbaire nfiire, neye obone atyanu ndi mwomi emirembe nʼemirembe, era ndi nʼobwezye oku kufa nʼeKiina eKitakoma.”
19 Kale owandiike ebyoboine, nʼebiriwo, nʼebyaba okubbaawo oluzwanyuma.
20 Amakulu gʼenkota omusanvu egyoboine omu ngalo yange endiiro, nʼagʼebikondo byʼamataala omusanvu ebya zaabbu, niigo ganu: Enkota omusanvu niibo abamalaika ba makanisa omusanvu. Kaisi ebikondo omusanvu ebyʼamataala, niigo amakanisa omusanvu.

*1:4 1:4 Omusanvu, omu kitabo kinu nʼomu bindi omu Bbaibbuli, gulaga bulambirira bwʼekintu. Aanu bangi abakibona nga kitumula ku kanisa omu kyalo kyonakyona.

1:4 1:4 Omusanvu, Ooba, Enkola egya Mwoyo oMweru egiwoireyo.

1:4 1:4 Kuz 3:14; Bil 4:5

1:5 1:5 Isa 55:4; Zab 89:27

1:6 1:6 Kuz 19:6; Bil 5:10

1:7 1:7 Dan 7:13; Mat 24:30; Mak 13:26; Luk 21:27; 1Se 4:17; Zak 12:10; Yok 19:34,37

1:8 1:8 Bil 22:13; Kuz 3:14

1:13 1:13 Dan 7:13; 10:5

1:15 1:14-15 Dan 7:9; 10:6

1:15 1:15 Zek 1:24; 43:2

1:17 1:17 Isa 44:6; 48:12; Bil 2:8; 22:13