25
'Uxipiya wiyaritsie
1 Hikɨ Tsinahi yemuriyaritsie Yawé Muitsexi katiniuta'aitɨani, 2 'ixaheritsixi mɨpaɨ mɨtiwatahɨawekɨ: «Kepauka xeme xemeutahaxɨani kwie nemɨxeyetuirienitsie, mɨkɨ kwie kanika'uxipimɨkɨ xeiwiyari, Yawé hetsiemieme. 3 'Ataxewime wiyari xemaku'etsatsie xepɨka'eni, meta yukaxie xepanuwitexɨani 'ikwaxiyari xekanika'itsanakuni, 4 matsi 'atahuta wiyari 'aye'ayu, kwie xeiwiyari kanika'uxipimɨkɨ meta kaniyutemawiekamɨkɨ Yawé hetsiemieme. Xemaka'etsatsie xepɨkaka'eni meta yukaxie xepɨkahanuwitekeni, 5 yukɨmana watiyɨraxɨaka mɨtixuawerixɨ xepɨkaka'itsanani meta 'akaxie pemɨka'ika'e pepɨka'anuwitekeni. Kwie xeiwiyari 'aye'arɨkamekɨ kani'uxipiekamɨkɨ kaniyutemawiekamɨkɨ. 6 Matsi, naime tita kwie mɨtitixuawitɨani mɨka'uxipieni wiyaritsie, xekanitikwaikuni matsi 'axaɨtame hawaikɨ yunaitɨ mekatenikwakakuni te'uximayatamete meta te'iwamete meta 'ateewa kiekatari xehetsɨa memɨtitei. 7 Meta 'atewama yunaitɨ mekatenikwakakuni meta yunaitɨ xekiekaritsie memɨtexuawe. Naitɨ kwiepa mɨtiutixuxuawereni, mɨkɨ wiyaritsie naitɨ katiniwa'ikwaitɨkamɨkɨ.
Mematatuiwa wiyari
8 »'Atahutamexɨa 'atahutame wiyari pekani'inɨatamɨkɨ xawatikɨ, mɨkɨ huta tewiyari heimana 'atanauka wiyari kanayeimɨkɨ, 9 tamamata tukariyaritsie 'atahuta metseriyaritsie, tatsɨari memɨteheuyehɨwiyarɨwa tukariyaritsie, 'ana kanitahɨtsieriemɨkɨ kuxineta naitsarie kiekaritsie. 10 Huta tewiyari heimana tamamata wiyari 'aye'ayu kanipatsiekamɨkɨ, 'ana mematixɨnarɨwatsie kanihɨkɨtɨkamɨkɨ yunaitɨ mana memɨtitei. Xehetsiemieme mematatuiwa wiyari maye'axe pɨhɨkɨtɨni, yuxexuitɨ mekanitayeixɨakuni yunuiwarite wahetsɨa meta yukwie mekaniyetuiriyariekuni. 11 Huta tewiyari heimana tamamata wiyari 'aye'axekaku xeputatuiwani: mɨkɨ wiyaritsie xepɨka'uka'etsani meta xepɨka'uka'itsanani, yɨkɨmana mɨtitixɨawere meta kaxie pemɨka'ika'e pepɨka'anuwitekeni. 12 Mɨkɨ wiyari mematatuiwa kanihɨkɨtɨni xehetsiemieme kanipatsiekamɨkɨ. Mɨraka'etsitɨretsie xeikɨa yɨkɨmana tita mɨtiutixuxuawere xekatenikwakakuni.
13 »Mematatuiwa wiyaritsie yuxexuitɨ yunuiwarite wahetsɨa mekanitayeixɨakuni.
14 »Xɨka xeme xewitɨ xeime tiutuirieni yupiini yatɨni xeime tiunanairieni tixaɨtɨ tipiinieya, yuxexuitɨ xepɨkayukwamanani. 15 'Ekɨ 'ahepaɨ tewi pekaninanairiemɨkɨ kepaɨmetɨ wiyari meuyewetse paɨmemekɨ mematatuiwa wiyari maye'anikɨ, mɨkɨta metsituirieni kepaɨmetɨ wiyari meuyewetse mɨka'itsanakɨ mɨpaɨ raye'arɨkamekɨ. 16 Xɨka 'akuxi waɨkawa wiyari heuyeweka mematatuiwa maye'anikɨ, mɨkɨ waɨkawa pɨraye'aka, peru xɨka 'etsipaɨmetɨ wiyari heuyewekani, mɨkɨ 'etsiwa kanika'ɨrikamɨkɨ kemɨraye'akai kepaɨmexɨa pemɨka'itsanakɨ mɨkɨ mɨpaɨ kametinituiriemɨkɨ. 17 Yuxexuitɨ xepɨkayukwamanani matsi yukakaɨyari xekenayemakaxeni. Ne Yawé xekakaɨyari nekanihɨkɨtɨni.
Yametekahutɨ kemɨtitixuawere
18 »Ne'aitsikatsie yaxeketenekahutɨ ne'inɨari niukiyari xekenaye'atɨaka, kwiepa 'aixɨa 'anemekɨ xekaniu'uwakuni. 19 Kwie pɨtiutixɨawitɨwani, meta xeme xepɨkayehakakwitɨweni, mana 'aixɨa 'anemekɨ xekanititekuni.
20 »Xɨka xeyuku'iwawiyanike mɨpaɨ xe'utiyuatɨ: “¿Tita tetetikwani 'atahutarieka wiyaritsie, xɨka teka'uka'eni xɨka ta'iku teka'uka'itsana?”, 21 mɨpaɨ nepɨtixetahɨawe 'ataxewirieka wiyaritsie nepɨxehanɨ'airieni waɨkawa 'aixɨa xemɨ'itɨarienikɨ kwiepa pɨtitixɨawere haika wiyaritsie mieme. 22 Kepauka xeme xemɨka'eni 'atahairieka wiyaritsie, 'ana 'akuxi yu'ikwai xekatenexeiyakakuni meripaitɨ mieme xemika'itsanaxɨ, meta 'akuxi 'aikɨ mieme xekwatɨ yurikatsie timieme xepɨka'itsana.
Kemɨtiwaruhɨritɨa kwie hepaɨtsita
23 »Kwie yuheyemekɨ mukuma xepɨkatuaka, mɨkɨ kwie nepiini kanihɨkɨtɨni, xeme matsi ku'uwamete xekanihɨkɨtɨni xemɨniɨtɨarie xeikɨa mana xemɨtitenikɨ. 24 'Ayumieme, kwie xematiteitsie pɨyɨweni tawari kwie kemɨ'ane mutuiri minanairienikɨ.
25 »Xɨka xewitɨ 'ahurawa 'a'iwa tixaɨtɨ karexeiyatɨ 'ayani, xɨka yutɨɨriyama tiwahetsiemieme mɨrexeiya tituamɨkɨ, mɨkɨ 'iwaya 'ahurawa kaninanairiemɨkɨ para heitserie mexeiyanikɨ tita mɨtituirieni. 26 Xɨka mɨkɨ 'uki xeime 'ahurawa yu'iwa kaheixeiyani para hetsienamieme mɨtiyutuanikɨ, matsi xɨka mɨkɨ yukɨmana waɨkawa rexeiyatɨ hayuyeitɨani para yukwie mɨnanenikɨ, 27 mɨkɨ kaniti'inɨatamɨkɨ kepaɨmexɨa wiyari manuyetɨa mituatsie meta kanixeɨrimɨkɨ kemɨraye'axe kemɨ'ane minanairi hetsiemieme. Mɨpaɨ tawari katininuamɨkɨ yukwietsie. 28 Matsi xɨka mɨtiyutuanikɨ kara'atɨatɨyani, kwie minanairi hetsɨa puyuhayewa kepaukake mematatuiwa wiyari maye'anitsieke, kepaukake kemɨ'ane mitua hetsɨana manuani, 'anake hetsiena mieme meta tɨɨriyamama wapiini pɨrayani.
29 »Xɨka xewitɨ kii 'utuani kiekari mukurarutɨarietsie yeweme, xeiwiyari ka'aye'awekaku mutiyutuanikɨ heitserie kanexeiyakamɨkɨ, kepauka mituatsie tsutɨtɨ. Mɨpaɨ xeikɨa katineuterimɨkɨ para mɨtiyutuanikɨ. 30 Xɨka kiikɨ katiyutuawekaku xeiwiyari 'aye'ani, mematatuiwa maye'anitsie pɨkayetuiriyarieni matsi kemɨ'ane minanai piinieya yuheyemekɨ kanayeimɨkɨ meta xiɨyarimama.
31 »Kiite kiekarite 'etsimɨyeyeutsie mɨti'utɨka kakurarutɨarietɨkaitɨ mɨkɨ kwie mɨyetuiwa hepaɨ pɨ'aneni, mɨrayukatuiyanikɨ pɨyɨweni memɨyetuiriyarienikɨ mematatuiwatsie.
32 »Rewitsixi heitserie mepexeiyani tsepa kepauka yukiite memɨtinanenikɨ hakewa memetiteitsie mɨti'u. 33 Xɨka xewitɨ rewitɨtɨ xeime yukii 'utuirieni, kii mutua yukiekaritsie 'uweme mematatuiwa wiyaritsie kaniyetuiriyariemɨkɨ, mɨkɨ kiite rewitsixi wakiekaritsie mɨti'u watɨɨriyama wahetsie kanimiemetɨni 'ixaheritsixi watsata. 34 Matsi mɨraka'etsitɨre wakiekari warita mamanetɨka pɨkatuiyani, mɨkɨ mɨtiwapiinikɨ xewitɨ mɨkayɨwe mɨwanawarienikɨ.
35 »Xɨka xewitɨ 'a'iwa tixaɨtɨ karexeiyatɨ hayani titakɨ mɨtiyuparewieka, keneuparewi 'ateewa kiekame yatɨni kuyeikame kepemɨtiparewieka hepaɨ: mɨpaɨ xetewaparewiekaku xehetsɨa mekanikutekuni. 36 Hena'iwakamekɨ pepɨka'iwiyani kepauka tumini peminiutɨani yatɨni tikwaiwame, matsi 'akakaɨyari kenayemakaxeni, mɨpaɨ 'a'iwa xetsata pukani. 37 Metatsiere tumini rana'iwamekɨ pepɨka'iniɨtuaka meta tita mɨtikwaiwa pemɨtikwetatɨa pepɨkarana'iwani. 38 Ne Yawé xekakaɨyari nekanihɨkɨtɨni, 'Ekipitu kwieyaritsie nemɨxe'ayewitɨ, Kanani kwieyari nemɨxeyetuirienikɨ meta xekakaɨyari nemayanikɨ.
39 »Xɨka xewitɨ 'a'iwatɨtɨ tixaɨtɨ karexeiyatɨ hayani xɨka yutuamɨkɨni 'ahetsɨa, waɨriyarika ti'uximayatame hepaɨ pepɨkati'uximayatsitɨaka. 40 'Aixɨa ketinexeiyani ti'iwame yatɨni 'ateewa kiekame xetsata muka hepaɨ. 'Ahetsiemieme pɨti'uximayaka mematatuiwa wiyari maye'anitsieke. 41 Hikɨ 'ana yuniwema wahamatɨa mɨyemiekɨ pepipitɨani, meta 'anake mepɨyɨwaweni yu'iwama wahetsɨa memɨyehukɨ meta watewarima kwie memuwaruku'eiriritsie mepɨ'axɨani. 42 Yunaitɨ 'ixaheritsixi nete'uximayatsiriwamete mekanihɨtɨtɨni. Ne 'Ekipitu kwieyaritsie nekaniwarayewitɨni, 'ayumieme mepɨkatuiyani waɨriyarika te'uximayatamete wahepaɨ. 43 Hahetemekɨ pepɨkatiwa'aitɨaka, matsi 'akakaɨyari kenayemakaxeni.
44 »Waɨriyarika texe'uximayatsiriwamete 'ukitsi meta 'ukarawetsixi nuiwarite xe'aurie mamanetɨkatsie mepɨkiekataritɨni, mana xepɨwatinaneni. 45 Yaxeikɨatatsiere pepɨyɨweni waɨriyarika te'uximayatamete xekwietsie memutinunuiwaxɨ pemɨwatinanenikɨ, mɨkɨ 'ateewa kiekatari mepɨwaniwematɨni xetsata memɨtitei. Mɨkɨ xehetsie mekanimiemetetɨkakuni, 46 meta yutɨɨriyama xemɨwakuhayewienikɨ xepɨyɨwaweni xepiini mɨkɨ wahetsie mɨtinakenikɨ para yuheyemekɨ memɨtewa'uximayatsirieka kememɨteheutereke. Xeme matsi xeyu'iwamatɨ hahetemekɨ xepɨkateyu'aitɨaka.
47 »Xɨka xewitɨ 'ateewa kiekame yatɨni kuyeikame xetsata waɨkawa rexeiyatɨ hayani, matsi xɨka xewitɨ xe'iwa reuyehɨatɨ tixaɨtɨ karexeiyatɨ hayani meta 'uyutuani 'ateewa kiekame hetsɨa yatɨni watɨɨriyama wahetsɨa, 48 heitserie kemɨrexeiya pɨkaheiyehɨani mɨtiyutuiyanikɨ hetsiena mieme 'arikekeri 'uyutuayu. Pɨyɨweni tsepa 'iwaya xewitɨ mɨtiyutuanikɨ: 49 xewitɨ tatatsieya yatɨni 'iwaya tsepa kemɨpaikɨ 'iwayatɨtɨ xeikɨa. Xɨka matsi yukɨmana waɨkawa rexeiyatɨ hayuyeitɨani pɨtiyutuani yuhetsiemieme. 50 Muyutua meta kutsiyarieya mepiti'inɨata tukari kepaɨmexɨa manuyetɨa, ke'aneme wiyariyaritsie muyutua mematatuiwa wiyaritsie maye'anitsieke. Mɨxɨnarienikɨ ti'uximayatame kepaɨmeme ma'iwaxɨ mɨyareutereka hepaɨ katineyukatuamɨkɨ. 51 Xɨka 'akuxi waɨkawa wiyari heuyeweka, mɨxɨnarienikɨ pɨtiyutuani yapaɨmeme hanutimaname kepauka muyutuatsie miemekɨ mɨ'ɨitɨariekaikɨ. 52 Xɨka 'etsipaɨmetɨ wiyari xeikɨa heuyeweka mematatuiwa wiyari maye'anikɨ, kaniti'inɨatamɨkɨ katiniyutuamɨkɨ mɨxɨnarienikɨ kepaɨmetɨ wiyari meuyewetse miemekɨ. 53 Xeme xekanixeiyakakuni kutsiyarieya xeiwiyari memɨte'uta'uximayata wahepaɨ mɨtixeiyanikɨ, meta waɨkawa hahetemekɨ pɨkati'aitɨaka.
54 »Xɨka 'a'iwa hetsiemieme karayukatuiyani 'ikɨ kemɨraxaxatsiwakɨ, mɨkɨ meta niwemama mepɨxɨnarieni mematatuiwatsie wiyari 'aye'ayu.
55 »'Ixaheritsixi nete'uximayatsiriwamete mekanihɨkɨtɨni. Ne 'Ekipitu kwieyaritsie nekaniwarayewitɨni. Ne Yawé xekakaɨyari nekanihɨkɨtɨni.