1 Ya innayun diyen ay taguy a'atna an alyon di, Nihipun tuwalih din hopap di tawon hi numpatulan nan i Media an hi Darius ya ha"on di bimmanoddang i Michael.

2 Ya alyona boy, Ot ibaga' i he"a ta nomnomnomom an waday tulu an mahohonnod an ahi mumpatul hi ad Persia ya ahi mohpe nan mi'apat an kakaddangyanan mu nadan udum.*11:2 Nan mi'apat an patul ya hi Serses (Esther 1:1). Ta wa'e ta wada moy abalinana an gapuh kinadangyana ya ahida mohpe e gubaton hi ad Greece.

3 Mu indani ya wada han ongal di abalinana an patul hi ad Greece†11:3 Nan patul hi ad Greece ya hidiye din numpatulan Alexander an ongal di abalinana. an dakol di bobleh abakona ta an namin di pohdonan ma'at on hiyay inatna. 4 Mu adi madne ya mapogpog di nitaguwana ta hidiyen pun'ap'apuwana ya mun'opat. Mu bokon hanadan tanudanay mamoltan i diyen pun'ap'apuwana te hay udum an tatagu. Ya nan abalinanda ya adi umat hi pangatna te ma'abak hidiyen pun'ap'apuwana ta midat nimpeh udum.

5 Ya nan patul hi nangappit hi muyyadna‡11:5 Nan nangappit hi muyyadna ya hi ad Egypt. ya mumbalin hi ongal di abalinana. Mu nan ohah nadan opisyal di tindaluna§11:5 Hay ngadan diyen opisyal di tindalu ya hi Seleucus Nicator. ya mumbalin an ong'ongngal di abalinana mu hiya. Ta hiyay ahi mumpatul. 6 Mu mala"uy atnay tawon ya mun'unnudda nan patul hi nangappit hi muyyadna ya nan patul hi nangappit hi huddo'na. Te nan patul hi nangappit hi muyyadna ya ipa'ahawana nan imbabalena hinan patul hi nangappit hi huddo'na*11:6 Nan nangappit hi huddo'na ya hi ad Syria. ta hiya nan munhayyupda. Mu adi minaynayun hidiyen punhayyupanda te patayondah diyen babai ya nan ahawana ya nan imbabaleda†11:6 Hidiyen imbabaleda ya hay alyon di udum ya hi aman nan babai di patayonda. ya nadan baalna.

7 Mu nan ohah nadan i'iban diyen babai di mihukkat i amada.‡11:7 Hay mihukkat i Bernice ya hi ibbanan hi Ptolemy III. Ta eda gubaton nadan tindalun nan patul hi nangappit hi huddo'na ta ingganah hogponda nan binattuy aladna an bobleda ya inabakda dida. 8 Ya nun'alada nadan bulul ya nadan gumo' di niphod an dayawonda. Ya ni'yalada nadan nun'abalol an usal hinan pundayawanda an silber ya balitu' di niphod. Ta iyanamutdan namin dadiye hi ad Egypt. Ot idinongda ni' hi atnay tawon an e mangubat hinan patul hi nangappit hi huddo'na. 9 Mu indani ya imme nan patul hi nangappit hi huddo'na hi boblen nan patul hi nangappit hi muyyadna mu agge nadne ot umanamut.

10 Indani ya nadan linala'in imbabalen nan patul hi nangappit hi huddo'na ya nundadaanda an e mi'gubat ta inamungday dakkodakkol an tindalu ta umatdah nan dimmakol an liting hinan wangwang an adi mahandiyan. Ta umedah nan way binattun alad di binuhulda ta eda gubaton dida. 11 Mu nan patul hi nangappit hi muyyadna§11:11 Hay patul hi ad Egypt an wadah muyyadna ya hi Ptolemy Philopater. ya nunhiglay bungotna ot eda damuwon nan patul hi nangappit hi huddo'na an nangi'uyug hi dakkodakkol an tindalu ot abakonda dida. 12 Ya hidin na'abak dadiyen titindaluh nangappit hi huddo'na ya namamay pumbaktuwan nan patul hi nangappit hi muyyadna ta innaynayundan namatepateh linibu mu adi damdama minaynayun hidiyen pangaba'abakanda. 13 Te nan patul hi nangappit hi huddo'na ya amungonay indakdakolnan titindalu mu hidin hopapna. Ta ume boy atnay tawon ya ipangulunay dakkodakkol an titindalu an inyal'alanay abalinanda te dakol di almasda.

14 Indani ya dakol di mi'buhul hinan patul hi nangappit hi muyyadna.*11:14 Hay patul hi ad Egypt ya hi Ptolemy V. Ya wadaday mabungot hinadan ibbam an tinanud Israel ta ngohayondah diyen patul te alyonday hiyah diyey nipa'inop i dida. Mu adida aya pa"abak i diyen patul hi nangappit hi muyyadna.

15 Mu indani ya imme nan patul ya nadan ibbanah nangappit hi huddo'na†11:15 Nan huddo'na ya hi ad Syria an hay patul hidi ya hi Antiochus III. ta eda iyamma ha pumpattukanda an munli"ub hinan boble an binattuy aladna. Ot abakonda dida. Te nadan tindaluh nangappit hi muyyadna ya mama"id di abalinanda an ta'on on nadan mun'abibikah an titindaluda ya adida mo abalinan an abakon nadan binuhulda. 16 Ta hidiyen patul an nalpuh nangappit hi huddo'na ya atonan namin nan pinhodnan aton an ma"id ha mangipagol i hiya. Ta ta'on on nan ma'alih mapmaphod an bobleyu an tinanud Israel ya abakonda ta hiyay mun'ap'apu te abalinanda an dadagon di bobleyu.

17 Ya pohdona bon ume nadan tindaluna ta eda mi'hapit hinan patul hi nangappit hi muyyadna ta ipa'ahawana nan imbabalena‡11:17 Hay ngadan tuwen babai an imbabalen Antiochus ya hi Cleopatra. i diyen patul ta munhayyupda bo. Te pohdona an sakupon hidiyen pun'ap'apuwan hi nangappit hi muyyadna an hi ad Egypt.§11:17 Nan patul hi ad Egypt ya hiya nan patul an wadah nan Daniel 11:14. Mu adi mumbalin hidiyen ninomnomna te hay unudon nan imbabalena ya nan pinhod ahawana an bokon nan pinhod amana.

18 Ta ihiwna mo boh nadan bobleh nan pingngit di baybay di ena gubaton ta abakonay dakol i dadiye. Mu wada han ap'apun di tindalun di oha an boble an hiyay ahi mamogpog i diyen abalinana ta adi mo mumbaktu. Ta hiya moy mibabain ta umat hinan ina'inatnah nadan udum an boble. 19 Ta mumbangngad hi bobleda an binattuy aladna ya ahi ma'abak hi gubat ta hidiyey pogpog di niyatana.

20 Ya nan mihukkat i hiya*11:20 Nan mihukkat i Antiochus an nundongol ya nan mi'apat an hi Seleucus Philopater. ya waday honagona hi e munsingil hi buwis ta wan middum hinan kinadangyan di pun'ap'apuwana. Mu adi madne ya patayonda mu ma"id ha dakol hi manginnila.

21 Ya hana'e bon mihukkat i hiya ya ma"id ha lebbengna an mumpatul te madmadinnol nadan tatagu ot pulhonah diyen pun'ap'apuwan. Te adi ahan maphod di nomnomna. 22 Indani ya numpatenay dakkodakkol an titindalun mi'buhul i hiya. Ya ta'on on nan ap'apu an mi'tobbalan ta mi'hayyup i hiya ya pi'patena.†11:22 Nan ap'apu an pi'tulagana ya hi Ptolemy Philometor an patul hi ad Egypt mu hay alyon di udum ya nan nabaktun padi. 23 Te malpah an mi'tobbalan on kinulukna nadan pi'tobbalana te adina aton nan ibagana. Ya ta'on hi oh'ohhaday tataguna ya hiyah diyen ongal di abalinana. 24 Te namaaggon ena ginubat nadan mundundunnu an kakadangyan an boble. On nun'aladay kinadangyan dadiyen inabakda on ginogodwadah nadan mangiyunnud i hiya ya abuh. Ta nunhigla dadiyen pangatda te ta'on on handidan a'ammodna ya ma"id ha inatdah athidi.

Ya nomnomona bon gubaton nadan boblen binattuy aladna mu adi minaynayun dadiyen ato'atona. 25 Ya ahina mohpe bo amungon di dakol an titindalu ta eda gubaton nan patul hi nangappit hi muyyadna. Mu mi'gubat damdama nan patul hi nangappit hi muyyadna an dakkodakkol di tindaluna ta ongal di abalinanda mu ma'abakda. 26 Te nadan ap'apu an munhilbih nan patul ya pohdondan patayon hidiyen patuldah nangappit hi muyyadna ta hiya nan ma'abakda ya nateday dakkodakkol hinadan tindaluna.

27 Indani ya munhapit dadiyen duwan patul an munhangngabanda an mangan. Mu adi ahan maphod di nomnomnomon di hinohha i dida te way ohaon munlayah. Ya nan ninomnomdan adi maphod hi hinohha ya adi mumbalin te bokon hidiyey ninomnom Apu Dios hi ma'at.

28 Ot umanamut nan patul hi nangappit hi huddo'na an dakol di iyanamutna an kinadangyan an inabakdah gubat. Mu ihingngina ni' hi bobleyu te pohdona an iwalongyun mangulug i Apu Dios ya ahi mohpe umanamut.

29 Ya madatngan'e bo nan ena pangubatan hi ad Egypt ya imme mu adi umat handi di ma'at. 30 Te umaliday papol an malpuh nangappit hi alimuhan di algo ta gubatonda dida. Ya ma'aan di tulidna an mi'gubat i dida ta ihingngina mo ta da'yu bon tatagun Apu Dios di ena pangipahdaan hi bungotna. Ta ipatigonay pangibilangnah nadan mangiwalong hi pangulugda i Apu Dios.

31 Ta nadan tindaluna ya eda hogpon nan Templo an ta'on on ipagol Apu Dios. Ot ipadinongda nan mi'nong i Apu Dios hi binigat hinan Templo. Ot eda iha"ad hidi nan nunhiglan umipabungot i Apu Dios ta mibilang moh nalugit nan Templo. 32 Mu maphod nimpey pangalin nan patul hinadan mungngoheh nan imbagan Apu Dios an atonah nadan Judyu. Mu nada'e an tatagun nahamad di pangun'unuddan Apu Dios ya adida donglon nan ibagabagana.

33 Te nadan mangun'unud i Apu Dios ya diday nanomnoman ta itudduwanday dakol hinadan tatagu. Mu dakol i diday mateh gubat ya nadan udum ya gobhonda ya nadan udum ya mabaludda ya pulhonday gina'un di udum. 34 Ya hidin waday mamoddang i dida an ta'on on kittang nan miboddang ya dakolda mohpey e middum mu hanan miboddang i diday pohdonda ya abuh. 35 Ya mipapate nadan udum i dadiyen nanomnoman mu onnot on hidiyey ihamhamadan di pangulug nadan udum i Apu Dios. Ya minaynayun hituwen ma'at ta ingganah madatngan nan nagtud an apogpogan tuwen punligatan.

36 Hidiyen patul hi nangappit hi huddo'na ya atona nan pohdonan aton. Ya mumbaktu an alyonay hiyay nabakbaktu mu nadan dios. Ta ta'on on nan na'abbaktun Dios ya adi maphod di panapitna i hiya. Manu te ma'at an namin nan pohdonan aton ta ingganah mapogpog di bungot Apu Dios hinadan tataguna. Te hidiye tuwaliy inyabulut Apu Dios hi ma'at. 37 Ta hidiyen patul ya adina ibilang nadan dios an dinayaw di a'ammodna ya ta'on on nan dios an pinpinhod di binabai onu nadan kumpulnan dios. Te hay punnomnomna nimpe ya hiya ya ammunay nabaktu. 38 Ta hay dayawona ya ammuna ya nan dios an mun'adug anu hinadan binattuy aladna an boble an ta'on on agge innilan di a'ammodnah diyen dios. Ya hay idawatna i diyen dios ya balitu' ya silber ya nadan udum an nun'abalol an batu ya nat'on bo nadan udum an nun'abalol an usal. 39 Ta gapu anuh boddang diyen pundinolana an dios ya gubatona nadan boblen nun'ihamad an binattuy aladda. Ya nunnaud di pangipabaktunah nadan tatagun umunud i hiya. Ta pumbalinonah ap'apun di tataguy udum ya indattanah lutay udum an gapu nimpeh pangun'unudandan hiya.

40 Ya hitun apogpogan di pumpatulana ya gubaton nan patul hi nangappit hi muyyadna an didah nadan tindaluna. Mu nan patul hi nangappit hi huddo'na ya mungkakabayu ya mungkakalesa nadan tindaluna ya mumpunlugandah papol di udum ta mi'gubatda. Ya dakol di bobleh gubaton dadiyen malpuh nangappit hi huddo'na ta umatdah nan dimmakol an liting hinan wangwang an ma"id ha adina dadagon. 41 Ta abakonday dakol an boble an ta'on on nan mapmaphod an bobleyu an tinanud Israel. Mu mihwang nadan i Edom ya i Moab ya nadan ap'apu hi ad Ammon. 42 Ta dakol di bobleh middum hinan pun'ap'apuwana an ta'on on hi ad Egypt. 43 Ta bagiyona nadan kinadangyanda an umat hi balitu' ya silber ya nadan udum. Ya ta'on on hi ad Libya ya hi ad Etiopia ya sakupona.

44 Mu ahi malmuy takutna an gapuh nan mipa'innila i hiya an malpuh nangappit hi tuluwan di algo ya hay nangappit hi huddo'na. Ta gapu i diye ya nunnaud di bungotna ya ilaputna an e mi'gubat ta dakkodakkol di patayondah tatagu. 45 Ya ipiyammana bo udot nan kampuda hinan numbattanan di baybay ya nan nabillid an nipata'dogan nan Templo. Mu madatngan damdamay atayana an ma"id ha bumoddang i hiya.