51
1 Ya alyon bon Apu Dios di, Nomnomnomonyu an pa'aliyo' han umat hi puwo' ta dadagonah ad Babilon ya nadan tataguhdi. 2 Te honago' di mangubat hinadan i Babilon an malpudah udum hi boble ta li"ubonda dida ya na'ibagondan dinadag dida ta umatdah nan dugih an itayyap di dibdib. 3 Ta ma"id ha atondan mangidadaan hi panada onu mangilubung hinan gumo' an lubung di mi'gubat. Ya numpatedan namin nadan tindaluda an ma"id ha batiyonda an ta'on on nadan mumpangilog an linala'i. 4 Ta mun'a'atedah nadan kalata hi ad Babilon. 5 Te ha"on an ongal di abalinanan Dios ya agge' ingnganuy nadan i Israel ya i Judah an ta'on hi ongal di numbahulanda i ha"on an nahamad an Dios an dayawon di tinanud Israel.
6 Ot bumtik ayun bokon i Babilon ta taynanyuh naen boble. Ta adi ayu middum an mateh pundusaa' i dida an gapuh bahulda. Te nadatngan di pangiballoha' an Dios hinan ina'inatda. 7 Te hay a'at di ad Babilon ya umat hinan nabalitu'an an basu an inodna' an Dios ta hidiyey imminuman di atagutaguh tun luta ta paddungnay nun'abubutongda ya ay natala' di nomnomda. 8 Mu ad uwani ya mi'bagan madadag hi ad Babilon ta kogaanyu. Ya nangala ayuh lana ta alina ya ma'agahan nan hugatda ta pumhodda.
9 Mu alyonyuy, Impatnami an agahan nan hugatda mu adi mo mabalin hi ma'agahan. Ot alyonyu moh nadan ibbayu di, Ma'ayuot ta on ta'u mumbangngad hi boble ta'u. Te nadatngan mo nan nunhiglan adusaan tudan i Babilon te onha matigo ot dimmatong moh ad lagud di a'at di dusada. 10 Te iballoh Apu Dios nan inat nadan i Babilon i dita'u. Ot ma'ayu ta eta'u ipa'innilah ad Jerusalem di nangat Apu Dios hi ad Babilon. 11 Ta impabungot Apu Dios nadan i Media te pohdonan dadagonda hi ad Babilon. Ta miballoh nan nanadagandah nan Templo. Ta hiya nan alyonah nadan i Media di, Punhaityuy tadom di panayu ya indadaanyuy hapiyoyu 12 ya intaggeyu nan bandelayu ta gubatonyu nadan i Babilon. Ya inudmanyu nadan tindalun mungguwalyah nunlini"odan di ad Babilon.
Athidiy inalin Apu Dios hinadan i Media te ninomnomnan dadagon hidiyen boble ya ma"id ha mabalin hi mangipadinong i hiya.
13 Ot da'yun i Babilon an nali'woh hi wangwang ya kimmadangyan ayuh nun'abalol an gina'u mu nadatngan moy apogpoganyu. 14 Te nan ongal di abalinana an Dios ya ninomnomnan honagon di dakkodakkol an titindalun mangubat i da'yu hi bobleyu. Ta mapnudah bobleyu ta ay puntanoman an napnuh dudun. Ya nun'itkukday nangabakandan da'yu.
Hay Mikantah Pundayaw I Apu Dios
15 Ot ha"on an hi Jeremiah ya ikanta' di,
Hi Apu Dios ya limmuna tun luta ya ad lagud an gapuh la'ingna ya abalinana.
16 Ya impakidulna'e ya mungkakaludukud hi ad lagud ya mungkikilat.
Ya hiya boy mangipatuluh bugut hi ad lagud ta mumbalin hi udan on ahina impa'alih tun luta.
Ya atbohdiy atonah nan puwo' an malpuh nadan nangi'amungana.
17 Ta datuwey mangipatigon hay tagu ya ma"id tuwali ha innilana.
Ot nadan mun'apyah nabalitu'an an bulul ya mibabainda.
Te dadiyen iyanammada ya ma"id ha yahyahda ya abalinanda.
18 Ta ma"id ahan ha hilbida te bokonda tuwali immannung an dios.
Ta ammunadah mangihngihilan hinan dumatngan di adusaanda te madadagda.
19 Mu hi Apu Dios an dayawon ta'un tinanud Israel ya bokon athidi te hiyay nunlumu hi an namin an ta'on on nadan pinto'nah tataguna.
Ta hiya nan nangadanan hi, Ongal Di Abalinanan Dios.
20 Ya alyon Apu Dios di, Manu te da'yun i Babilon ya ni'alig ayuh mantilyu an nanadag'uh dakol an boble ya pun'ap'apuwan. 21 Ya da'yuy inusal'un nanadag hi dakol an tindalu ya kalesa ya kabayu ya nadan numpuntakke i dadiye. 22 Ya da'yu boy inusal'u an numpamateh nadan mumpangilog an linala'i ya binabai ya ta'on on nadan u"unga ya a'amamma. 23 Ya da'yu boy inusal'un namateh nadan kalnero ya mumpumpastol ya mumpuntanom ya nadan pun'aladuda an baka ya ta'on on nadan gobelnador ya nadan ap'apun munhilbin dida. 24 Mu ad uwani ya tigonyu bo damdaman iballoh'u i da'yun namin an numpunhituh ad Babilon nadan adi maphod an ina'inatyu hi ad Jerusalem. Ha"on an Dios di mangalin tuwe.
25 Ot ha"on an Dios ya ibaga' i da'yun i Babilon an ha"on nimpey mangubat i da'yu an ta'on on mi'alig ayu ni' hi natagen billid an ongal di abalinana. Te da'yuy nanadag hi dakol an bobleh tun luta. Mu ad uwani ya dadago' di bobleyu ta paddungnay nitapu"ul an dapul. 26 Ta ta'on on ha batuh nan awadanyu ya adi mabalin hi mi'apya hi gopnad onu tu"ud. Ta minganuy di bobleyuh inggana. Ha"on an Dios di mangalin tuwe.
27 Ot amungonyuy dakkodakkol an kabayu ta ayda mumbahhong an dudun ya intaggeyuy bandelayun e mangubat hi ad Babilon. Ya impagangohyuy tangguyub hi abobboble ta ayaganyu nadan tindalun di i Ararat ya i Minni ya i Askenas ya pinto'yuy mangipangulu i dida. 28 Ta nundadaanda an e mi'gubat nadan patul di i Media ya nadan gobelnadorda ya nadan ap'apun munhilbin dida.
29 Ot umannung an miwagot tun luta te ha"on an Dios ya adi mibahhon pumbalino' hi ad Babilon hi adi maboblayan ta ma"id ha mabalin hi e munhituhdi. 30 Ta nadan tindaluh ad Babilon ya duminongdan e mi'gubat te ma'aan di tulidda. Ta namaag ya immohnongdah nan nahamad di aladnan bobleda an numbalindah ay binabain nangintattakut. Yaden nadan binuhulda ya pumputungday dakig di geytda on numpu'ulanday babale hi ad Babilon. 31 Ta mahukhukatday e mangipa'innilah nan patul hi ad Babilon an hinggop mon di binuhul di bobleda. 32 Ya ta'on on hinan pungguwalyaan hinan wangwang an umagwatan ya nadan binuhulda di nihukkat hi mungguwalya. Ot pu'ulanda bo nan ipa"ayan nadan bumtik. Ta namaag ya ayda na'alingonga nadan tindaluh ad Babilon hi takutda.
33 Ot ha"on an ongal di abalinanan Dios ya ibaga' an adi mo madne ya ma'at datuweh nadan i Babilon ta umat hinan aton di mangidadaan hi pun'ilikan an dotalonda ya hinodhodda te nadatngan moy a'apitanda.
Hay Balloh Di Ina'inat Nadan I Babilon
34 Alyon bon Apu Dios di, Nan patul hi ad Babilon an hi Nebukadnesar ya umat hi pangat di buwaya di nangatnah ad Jerusalem an paddungnay inhakmalna ot ukmunona ot ahina ibula. Te an namin nan pinhodna ya inalana ot itopalna nadan udum. 35 Ta alyon nadan i Jerusalem di, Nan himpangen nangat nadan i Babilon i da'mi ya hanat miballoh pibo i dida. Ta bayadandan namin nan pinateda.
36 Ta hiya nan ha"on an Dios ya alyo' hinadan i Jerusalem di, Nomnomnomonyu an ita'dog da'yun tatagu' ta nan inatdan da'yu ya iballoh'uh nadan i Babilon. Ta putato' nadan wangwang ya minagana' nadan obob hi bobleda. 37 Ta mumbalin hi ad Babilon hi ay mitapu"ul an lugit ta ammuna nadan atap an animal di e miha"ad hidi. Ta mumbalin hi atatakut ya pihulon di tatagu. Ta ma"id nimpe ha munhituhdi.
38 Te nadan i Babilon ya umatdah nan layon an mun'olmomdah panganandah nadan pinateda. 39 Ot gapuh nan ina'inatdah tatagu ya iballoh'u i dida ta paddungnay pa'inuma' dida ta ma'abbutongda ta mun'ingalda ya ahida nalo' hi inggana an adida mo bumangon. 40 Ta umatdah nan imbabalen di kalnero onu gulding an iye' didah nan pumpaltiyan.
41 Ta athinay a'at di adadagan di ad Babilon an ta'on on pemanan ni' di tataguh abobboble dida. Ta masda'awday tataguh tun lutah a'abakanda. 42 Te umeday binuhulda an ayda dalluyun an malpuh nan baybay ta dadagondah diyen boble.
43 Ta an namin nadan boblehdi ya mumbalin hi namaganan ta adi maboblayan. Ya ma"id ha mangi'wahdi. 44 Ya mapa"ih nadan binattun aladda. Ya an namin nadan inalan nadan i Babilon hi udum an boble ot idawatda i Bel an dios an dayawonda ya ala' ta ipabangngad'uh nadan nangalanda. Ya aano' di dinol di tatagu i Bel ta adida mo dayawon.
45 Ot da'yun tatagu' ya umaan ayuh ad Babilon ta adi ayu milagat hitun panadaga' i naen boble an gapuh bungot'u.
46 Mu ahi ma'at datuwe ya atawotawon on donglonyun wadaday patul an umalin mangubat hinadan i Babilon. Mu hanat adi ayu tumakut. 47 Ya nomnomnomonyu an pinadana' mo tee an adi mibahhoy pundusaa' hinadan i Babilon ta mipatigo an ma"id ha abalinan nadan diosda. Te mun'a'atedan namin nadan nunhituhdi ta nunhiglay ibabainan di bobleda. 48 Ta an namin nadan wah ad lagud ya nadan wahtun luta ya umamlongda te wadaday umalin titindalun malpuh nangappit hi huddo'na ta dadagonda hi ad Babilon. Ha"on an Dios di mangalin tuwe.
49 Manu'e hi mahapul an ma'abak nadan i Babilon ya diday numpamateh nadan tinanud Israel ya ta'on on nadan tataguh udum hi boble. 50 Ot da'yun tatagu' an nihwang hi ate ya adiyu palpaliwan ya binumtik ayu ta taynanyu nimpeh ad Babilon. Ta ta'on hi nidawwin bobley awadanyu ya mundinol ayu i ha"on an Dios ta nomnomonyuh ad Jerusalem an bobleyu. 51 Te ahiyu alyon di, Nunhiglay nibabainanmi te pinanadngolan da'mi ya hinggop di tatagun nalpuh udum hi boble nadan kuwartu hinan Templo an niyappit i Apu Dios.*51:51 Hanadan kuwartun Apu Dios ya nan kuwartun niyappit i hiya hinan Templo ya mipagol an hunggopdahdiy bokon Judyu. 52 Mu mun'adatngan moy pundusaa' hinadan i Babilon ta mipatigon ma"id ha abalinan nadan dios an dayawonda. Te mun'ahuhugatan nadan tataguh ad Babilon ta madngol di palakda.
53 Ot ta'on hi'on dimmatong hi ad lagud nadan binattun alad di bobleh ad Babilon ya dadagon damdaman nadan tindalun honago' hidi. Ha"on an Dios di mangalin tuwe. 54 Ta ahiyu donglon an ahikokogada nadan i Babilon te pundadag di binuhulda nadan bobleda.
55 Ta dadago' di bobleda ta ma"id mo ha abalinanda. Ya hay dongol nadan mangali an binuhulda ya mipaddungdah mumbungug an dalluyun. 56 Te datuwen umalin mangubat hi ad Babilon ya baludonda nadan tindalun di i Babilon ya numpa"ihda nadan almasda. Te ha"on an Dios an mangiballoh nan adi maphod an inatda ya nunhiglay pangiballoh'un dida. 57 Ta paddungnay butongo' nadan gobelnadorda ya ta'on on nadan udum an ap'apun munhilbin dida ya nadan nun'anomnoman an tatagu ya an namin nadan tindaluda an ta'on on nadan opisyalda. Ta inayundan malo' hi inggana an adida mo bumbummangon. Ha"on an ongal di abalinanan Patul di mangalin tuwe. 58 Ot nan ma"uktul an binattun alad di ad Babilon ya makaludukud ta mitapu"uldah nan luta. Ya nada'en nun'atagen geytda ya mapu'ulanda. Ta ma"id ha hilbin di nablayan di tatagu te nan tinamutamuwan di dakol an nalpuh nat'onat'on an boble ya mumbalin hi dapul.
Hay Nangipadonan Jeremiah Hi Tudo'na Hinadan Tinanud Israel
59 Hidi ta'wa bo an mi'apat hi tawon hi numpatulan Sedekiah hi ad Judah ya ni'ye i hiya hi ad Babilon nan ap'apun munhilbin hiya an hi Serayah an imbabalen Neriah an apapun Maseyah. Ta ha"on an hi Jeremiah ya impadon'un Serayah nan tudo"uh nadan ibba' an i Jerusalem an wadah ad Babilon.
60 Ta hay intudo"uhdi ya nadan umipatakut an ahi ma'at hi ad Babilon. 61 Ot alyo' i Serayah di, Wa'e ta dimmatong ayuh ad Babilon ya tigom ta ibaham an namin nadan nitudo' ituwe. 62 Ya indappuhmu'e ya nundasal'a ta alyom di, He"a Apu Dios di nangali hi madadag hituwen boble ta wan ma"id ha munhituhtu hi tagu onu animal ta minganuy hi inggana.
63 Ya nalpah'en imbaham hinadan tatagu ya imbobodmuh tuwen nitud'ana i ha batu ya bingkahmuh nan wangwang an nungngadan hi Euprates. 64 Ya inalim di, Athinay ma'at hitun ad Babilon. Te matedan namin nadan tataguhtu ot adi mo mabalin hi mibangon bo.
Ta hituwey nipogpogan nadan impa'innilan Jeremiah.
*51:51 51:51 Hanadan kuwartun Apu Dios ya nan kuwartun niyappit i hiya hinan Templo ya mipagol an hunggopdahdiy bokon Judyu.