4
Hi Solomon ya nan U'upihyalna
1 Hi Solomon ya hiyay alih mangipapto' an amin hinan holag Israel. 2 Ya dida hatuy ngadan nan nun'abagtun u'upihyalna:
an hi Azariah an ap'apun Zadok an Nabagtun Padi,*Hi amana ya hi Ahimaaz (II Sam. 15:27, 36; I Chron. 6:8-9). Mid mapto' ya natoy hi Ahimaaz, ya hidin natayan apunan hi Zadok (verse 4) ya hiyay nipallog ay hiyah Nabagtun Padi.
3 ya da Elihoreph ay Abijah an hina' Shisha an diday secretary,
ya hi Jehoshaphat an hina' Ahilud an mangitudtudo' hinan way ma'ma'at,
4 ya hi Benaiah an hina' Jehoiada an hiyay ap'apuh mummandal hinan tindalu,
ya da Zadok ay Abiathar di Nabagtun Padi,†Bahaom nan footnote di II Sam. 8:17 ta innilaom di anaad ta duwadan Nabagtun Padi.
5 ya hi Azariah an hina' Nathan an ap'apun nan gobelnadol,
ya hi Zabud an hina' Nathan an padin bumadang hinan ali,
6 ya hi Ahishar an manalimun an mangipapto' hinan palasyu,
ya hi Adoniram an hina' Abda an mangimandal hi tamun di himbut.
7 Hi Solomon ya pinilinay himpulu ta duwah u'upihyal hi mangipapto' hinan hinohhan babluy nan holag Israel ta diday mun'amung hinan ma'an an malpuh nan hinohhan babluyda ta midat hi onon nan ali ya an amin nan tatagu an muntamuh nan palasyu. An aminda ya umidatdah nan ma'an an mun'olog hi onon hi himbulan hi engganah nan hintawon. 8 At hiya hatuy ngadanda:
Hi Ben-Hur an mangipapto' hinan babluy hinan dudunduntug ad Ephraim,
9 ya hi Ben-Deker an mangipapto' ad Makaz, ya ad Shaalbim, ya ad Beth Shemesh, ya ad Elon Bethhanan,
10 ya hi Ben-Hesed an ap'apun mangipapto' hinan babluy ad Arubboth, ya ad Sokoh, ya an amin nan babluy di iHepher,
11 ya hi Ben-Abinadab an nangahawa ay Taphath an babain imbaluy Solomon an ap'apuh nan abablubabluy ad Naphoth Dor,
12 ya hi Baana an hina' Ahilud an ap'apun mangipapto' hi ad Taanach, ya ad Megiddo, ya an amin ad Beth Shan an neheggon hinan babluy ad Zarethan an niyappit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw ad Jezreel, ya nete"a goh ad Beth Shan ta nangamung ad Abel Meholah ta malauh ad Jokmeam.
13 Ya hi Ben-Geber an ap'apun mangipapto' hi ad Ramoth Gilead ya iniddumna nan babluy an hinakup di babluy nan holag Jair an hina' Manasseh hidid Gilead, ya iniddumna goh nan babluy ad Argob hi ad Bashan hi wadan nan nanom an o"ongol an babluy an nun'ihamad ya nahamintuy allupda, ya gambang di niyamman amin hinan pantawda.
14 Ya hi Ahinadab an hina' Iddo di ap'apun mangipapto' hinan hinakup ad Mahanaim,
15 ya hi Ahimaaz an nangahawa ay Basemath an ohan babain imbaluy goh Solomon di ap'apuh nan babluy ad Naphtali,
16 ya hi Baana an hina' Hushai di ap'apuh nan babluy Asher ya nan babluy ad Aloth,
17 ya hi Jehoshaphat an hina' Paruah an ap'apuh nan babluy Issachar,
18 ya hi Shimei an hina' Ela an ap'apuh nan babluy an hinakup nan a'apun Benjamin,
19 ya hi Geber an hina' Uri an ap'apud Gilead an din numpapto'an da Sihon an alin di holag Amor hidin hopapna ya hi Og an iBashan. Ya hiya ya anggay di ap'apun mangipapto' an amin eden babluy.
Hi Solomon ya Nalakay Pumpapto'ana
20 Nan tatagun holag Israel ya do'olda ahan an umatdah nan panag hinan pingit di baybay, ya unda mangmangan, ya imminu'inum, ya immalo'amlong. 21 Ya hi Solomon di nangipapto' an amin hinan babluy an mete"ah nan Wangwang an Euphrates ta nangamung hinan lutan di himpampun an iPhilistia ta nangamung goh hinan igad hi ad Egypt. Ya hanan tatagu ya gunda amungon di buwitda ta idatdan Solomon, ya gunda intamutamuan hiya eden atagunah engganah un natoy.
22 Nan ma'an an ma'amung hi ohay algaw an midat ay Solomon ya hinggahut ta han nalemay halub hinan na'adyamu' an alena, ya tuluy gahut ya han opat di halub hinan agguy na'adyamu' an alena, 23 ya himpuluy natanudan an mun'ataban baka, ya duwampuluy bakan mun'ataban nalpuh nan pumpahtulan, ya hinggahut hi kalnilu ya gandeng, ya waday niddum goh hi ulha, ya nan gasels,‡Hiyah ne ohan kalahin di ulha. ya nan roebuck,§Oha goh an kalahin di ulha, mu bubuta'alda. ya nan ganhu. 24 Hi Solomon di nangipapto' an amin hinan babluy hi appit di alimuhan di algaw hinan Wangwang an Euphrates an mete"ad Tiphsah ta engganad Gaza an niyappit hi alimuhan di algaw. At an amin nan a'alin danen babluy ya hiyay ap'apuda, ya maphod an mumpopohhodanda. 25 Ya heden gutud di numpapto'an Solomon ya maphod an mi'id al'alih nan babluy an numpunhituwan nan holag Israel an mete"ah ad Dan ta nangamung ad Beersheba.*Bahaom nan footnote di II Sam. 3:10 ta innilaom di aat daten duwan lugal. At an amin nan hinohhan pamilya ya agguyda timma'ot an nunggalden hi greyp ya ayiw an fig.
26 Ya hi Solomon ya waday indadaanah a'abung di napat di libuh kabayunan manguyud hinan kalesan punluganan di umuy mi'buhul, ya wada goh di himpulu ta duway libuh nan tindalunan nala'eng an muntakay hinan kabayu.†Hi Solomon ya agguyna inunud nan inyuldin Apo Dios hi aat di pangudmanah kabayu (Deut. 17:16). 27 Ya hanan u'upihyalna ya diday gun mangiyuy hinan ma'an an mahapul nan Alin hi Solomon ya an amin nan hinohhan u'upihyal, ya waday bulan an hiyay ad poto' an mangiyuy hi ma'an hinan ali an mun'olog hinan himbulan an adi makudang. 28 Ya an amin goh nan hinohhan u'upihyal ya waday idatda tuwalin barle an umat hi paguy, ya dagamih onon nan kabayun manguyud hinan kalesan punluganan di mi'buhul, ya hay onon goh nan udumnan kabayun puntamu. Ya miyuy hanah nan wadan di ahapulana an lugal.
29 Hi Apo Dios ya indatna nongkay di la'eng Solomon ya nan abalinanan mangimmatun hinan nahamad ya nan nibahhaw, ya henen anala'engna ya nidugah an adi ma'yap an umat hinan panag hi pingit di baybay. 30 At nidugah di la'engna ya un nan la'eng an amin nan tatagun wah appit di buhu'an nan algaw, ya an amin nan nun'ala'eng ad Egypt ya mi'id ah nipaddung ay hiya. 31 Hiyay nidugah di la'engna ya un an amin nan tatagu ti nala'la'eng ya un hi Ethan an nalpuh holag Ezra,‡Hiyay nangitudo' hi Psalm 89. ya da Heman ay Kalkol, ya hi Darda an dana' Mahol. Hi Solomon ya nundongol di aatnah an amin hinan abablubabluy hinan nunlene'woh. 32 Ya tuluy libuy hinapitnah nan intudo'na an tumugun an hapit an ma'alih proverbs, ya hinlibu ta han lemay kantana. 33 Ya imbaagna goh nan aat di ayiw ya nan mitanom an mete"ah nan ayiw an cedar ad Lebanon ta engganah nan hyssop an holo' an humangaw hinan tapeng, ya imbaagna goh di aat nan babbayong ya nan hamuti, ya imbaagnay aat nan ahi'ad'addapan hitun luta ya nan ekan.§Hinan Liblu an Proverbs an intudo' Solomon ya imbaagnay aat nan numbino'ob'on an animal ya hamutin inadalna an umat hinan anggugulom (6:6-8), ya ambubuli (30:25), ya hamuti (26:2; 27:8), ya kabayu (26:3), ya dongki (26:3), ya ahu (26:11), ya layon (26:13; 28:1, 15), ya agila (30:19), ya ulog (30:19), ya kunihu (30:26), ya dudun (30:27), ya bulbula'ot (30:28), ya awitan (30:31), ya gandeng (30:31), ya babuy (11:22), ya bear (28:15), ya kalnilu (27:26), ya ulha (6:5), ya baka (7:22), ya alig (5:3), ya belabel (30:15). Ya hinan Liblu an Ecclesiastes ya imbaagnay aat nan ekan (9:12) ya lalog (10:1), ya hinan Liblu an Song of Solomon ya imbaagna goh di aat nan fox (2:15), ya lepard (4:8). 34 Ya an amin nan a'alih tun alutaluta ya nunhonagday tatagu ta immuydan nundongol hinan aat di la'eng Solomon.
*4:2 Hi amana ya hi Ahimaaz (II Sam. 15:27, 36; I Chron. 6:8-9). Mid mapto' ya natoy hi Ahimaaz, ya hidin natayan apunan hi Zadok (verse 4) ya hiyay nipallog ay hiyah Nabagtun Padi.
†4:4 Bahaom nan footnote di II Sam. 8:17 ta innilaom di anaad ta duwadan Nabagtun Padi.
‡4:23 Hiyah ne ohan kalahin di ulha.
§4:23 Oha goh an kalahin di ulha, mu bubuta'alda.
*4:25 Bahaom nan footnote di II Sam. 3:10 ta innilaom di aat daten duwan lugal.
†4:26 Hi Solomon ya agguyna inunud nan inyuldin Apo Dios hi aat di pangudmanah kabayu (Deut. 17:16).
‡4:31 Hiyay nangitudo' hi Psalm 89.
§4:33 Hinan Liblu an Proverbs an intudo' Solomon ya imbaagnay aat nan numbino'ob'on an animal ya hamutin inadalna an umat hinan anggugulom (6:6-8), ya ambubuli (30:25), ya hamuti (26:2; 27:8), ya kabayu (26:3), ya dongki (26:3), ya ahu (26:11), ya layon (26:13; 28:1, 15), ya agila (30:19), ya ulog (30:19), ya kunihu (30:26), ya dudun (30:27), ya bulbula'ot (30:28), ya awitan (30:31), ya gandeng (30:31), ya babuy (11:22), ya bear (28:15), ya kalnilu (27:26), ya ulha (6:5), ya baka (7:22), ya alig (5:3), ya belabel (30:15). Ya hinan Liblu an Ecclesiastes ya imbaagnay aat nan ekan (9:12) ya lalog (10:1), ya hinan Liblu an Song of Solomon ya imbaagna goh di aat nan fox (2:15), ya lepard (4:8).