11
Hay Nan'ugan Solomon ay Apo Dios
Nan Alin hi Solomon ya do'ol di inamnawanah nan binabain nalpuh udumnan babluy an nan babain imbaluy Pharaoh, ya nan iMoab, ya nan holag Ammon, ya nan i'Edom, ya nan iSidon, ya nan binabain holag Heth. Hiya ya inahawana dida an ta"on hi un inalin Apo Dios hinan tatagun holag Israel di, “Adi ayu ahan mi'yahawan dida ti atonyu ay ya la'tot ya diday dumalat hi pan'uganyun Ha"in.”*Ex. 34:15-16. Mu hi Solomon ya inluludnan popohdona dida. Hiya ya pituy gahut di immannung an a'ahawanan imbabaluy di a'ali, ya tuluy gahut di udum an a'ahawana,Hidin penghana ya waday nun'abhiwan nan ma'alih ahawa hinan ma'alih concubine (unu udum an ahawa). Didan duwa ya legal an ahawa, mu nan nahhun ya ustun ahawa (ti nan imbabaluyda ya bonhonday banoh amada), ya nan ma'alih concubine ya hiyay miyadwan ahawa (ti nan imbabaluyda ya adi mipabnoh ay diday banoh amada). Nan ma'alih kabit ya bo'on ahan legal an ahawa, at nan imbabaluyda ya adi ahan mipabnoh ay diday banoh amada. Nan Alin hi Solomon ya 1,000 di legal an a'ahawana, mu nan 700 ay dida ya ustun ahawana, mu nan 300 ya diday ma'alih concubine an hiyanay udum an ahawana. at hanan a'ahawanay dimmalat hi nan'ugan Apo Dios.Mattig an agguy inunud Solomon nan inyuldin Apo Dios hi aat nan a'ahawan di ali (Deut. 17:17). Ya unat goh nala'ay hi Solomon ya nan a'ahawanay nangitudun hiya ta nan bululday dayawona ta omod unna aliwan di pangulugnan Apo Dios an dayawona, an hiya ya adi umat hi pangulug amanan hi David. Hi Solomon ya ni'dayaw ay Ashtoreth an babain bulul nan iSidon, ya nundayaw goh ay Molek an na"appuhin umipabohol an bulul nan holag Ammon. At hi Solomon ya numbahol ay Apo Dios an agguyna ahan hinamad an nangunud ay Apo Dios an adi umat ay amanan hi David.
Ya hinan duntug hi appit di buhu'an di algaw ad Jerusalem ya impiyamman Solomon di pundayawanda ay Chemosh an na"appuhin madayaw ad Moab, ya impiyammanay pundayawan ay Molek an na"appuhin madayaw ad Ammon. At umat hinay inatna ta way nundayawan an amin nan a'ahawanan nalpuh nan udumnan babluy, ya gunda gohbon nan incense, ya nun'onongdah nan dayawonda.
At hi Apo Dios ya ma'abbungot ay Solomon ti hiya ya din'ugna Hiya an Ap'apun Dios an dayawon nan holag Israel an din numpattig ay hiya tuwalih numpidwa.§I Ki. 3:5-15; 9:2-9. 10 Ya hi Apo Dios ya tinuguna an inalinay, “Mahapul ahan an adi'a mundayaw hinan nat'on an madayaw,”*I Ki. 9:6. mu hi Solomon agguyna inunud nan intugun Apo Dios. 11 At hi Apo Dios ya inalinan Solomon di, “Umat ay hinay aat di nomnommu an adim ipa'annung din intugun'u ya adim unudon din Uldin'u at umannung an ano' di abalinam ya nan pumpapto'am ta idat'uh nan baalmu! 12 Mu dumalat hi amam an hi David ya adi' aton ad ugwan an atagum an hay pangata' hi pangaana' ya awni ta nan holagmun lala'i. 13 Ya ta"on ya adi' anon an amin nan pumpapto'ana, mu idat'un hiyay ohah nan himpangapun dumalat hi David an baal'u ya dumalat goh ad Jerusalem an hiyay pento"u.”
Nan Binuhul Solomon
14 Ya unat goh nalpah hene ya hi Apo Dios ya numbalinonah Hadad an holag Edom hi buhul Solomon an hiya ya nalpuh nan holag di alid Edom. 15 Ya hidin hopapnah ni'gubatan da David ad Edom ya hi Joab an ap'apun di tindalu ya immuy an numpangilubu' hidin udum an holag Israel an nun'atoy hi nunggugubatanda ti dida ya numpatoydan amin di linala'ih ad Edom. 16 Ya hi Joab ya an amin din holag Israel ya nihinadah dih onom di bulan ta nangamung unda inamin an numpatoy di linala'ih ad Edom.II Sam. 8:13-14. 17 Mu hi Hadad ya un mangmangngilog, ya limmayaw ta immuy ad Egypt an didan amin hidin udumnan u'upihyal an din bimmadang ay amana. 18 At dida ya nala"uydah ad Midian ta immuydad Paran. Ya nun'ayagdah nan linala'id Paran ta didan amin an immuy ad Egypt hinan Alin hi Pharaoh ti hiyay nangidat ay Hadad hi abungna ya luta, ya indatana goh hiyah ma'an.
19 Ya hi Pharaoh ya ongol di pamhodnan Hadad, at impa'ahawana han maphod an babain hi agin ahawana an nan Queen an hi Tahpenes. 20 Ya hi agin Tahpenes ya nunholag ta lala'i, an hay ngadana ya hi Genubath, ya enekkop Tahpenes ta ni'hinah abung han Alin hi Pharaoh ta niddum hinan imbabaluy Pharaoh.
21 Mu unat goh dengngol Hadad hi ad Egypt an natoy da David ay Joab an din ap'apun di tindalu ya inalinan Pharaoh di, “Iyabulutmu ni' ta mumbangngada' hinan babluymi.”
22 Mu hi Pharaoh ya inalinan hiyay, “Hay ngadan di mahapulmuh mi'id hitu ta anaad ta popohdom an mumbangngad hinan babluyyu?”
Ya tembalnan inalinay, “Mi'id! Mu ta"on ya inyabulutmu ta umuya'.”
23 Ya hi Apo Dios ya inudmanay mi'buhul ay Solomon an hi Rezon an hina' Eliada an din nakak hinan ap'apunan hi Hadadezer an alid Zobah. 24 Hiya ya inamungna nan udumnan tatagu ta hiyay numbalin hi ap'apun din do'ol an adi mangngol hidin nalpahan di nangabakan da David ad Zobah, at dida ya immuydad Damascus ta ni'hitudah di, at pinilida hiya ta hiyay alid Damascus. 25 Hi Rezon di buhul nan holag Israel eden gutud di atagun Solomon, ya nat'on din na"appuhin inat Hadad. Ya hi Rezon ya binuhulna nan holag Israel, ya hiyay numpapto' ad Aram.
Hay Ni'tulagan Apo Dios ay Jeroboam
26 Ya hi JeroboamDuway pohdonan ibaga ti nan oha ya mi'laban nan tatagu, ya nan oha ya dumo'ol nan tatagu. an hina' Nebat di ohah mi'buhul ay Solomon, mu hiyay ohah nan u'upihyal Solomon an nalpuh nan himpampun an holag Ephraim an nalpud Zeredah, ya hi inana ya umu'utun an hay ngadana ya hi Zeruah.
27 Ya manu ay buhulonda nan ali ti hi Solomon ya impiyammanay ha'dol an natpeng, ya tinababna ta pinaphodna nan allup di babluy amanan hi David. 28 Ya un mangmangngilog hi Jeroboam, mu waday abalinana. Ya unat goh ininnilan Solomon di amahlunan mangat hinan tamuna at pento'na ta hiyay mangipapto' an amin hinan mipilit an tamun nan holag Joseph.
29 Ya nihippul hidin bimmuhu'an Jeroboam hi ad Jerusalem, ya hi Abijah an propetad Shiloh ya dinamuna hiyah nan dalan, ya hiya ya balbaluy lubungna. Danen duwa ya mi'id ah ibbada. 30 At hi Abijah ya linuh'upna din balun inggina'una, ya henekhekna ta nunhimpuluwona ta duwa. 31 Ya inalinan Jeroboam di, “Alam nan himpulun hekhek ta bagim ti inalin nan Ap'apun Dios nan holag Israel di, Pa"io' nan pumpapto'an Solomon ta idat'un he"a nan himpulun himpangapu.§Hay ngadanda ya nan holag Asher, ya hi Naphtali, ya hi Zebulun, ya hi Issachar, ya hi Ephraim, ya hi Manasseh, ya hi Benjamin, ya hi Gad, ya hi Reuben, ya hi Dan. 32 Mu un ohah nan himpangapuy*Ta"on unna inali an ohan himpangapu mu duwada damdama ti nan holag Simeon ya niddumdah nan babluy di holag Judah, at paddungnay nunlammungda ta ohadan himpangapu. Ya gapu ta nan himpangapu an Levi ya nun'iwa'atdah abablubabluy an hakupdan holag Israel an mid di ustuh lugalda at agguyda ni'bilang hinan himpulu unu ohan pangapu. idat'uh bagina an dumalat nan baal'un hi David ya dumalat goh ad Jerusalem an babluy hi pento"uh an amin hinan ahimpahimpangapun holag Israel. 33 Ya manu ay ato' hana ti unna' inaliwan ay Solomon ti nundayaw ay Ashtoreth an babain bulul nan iSidon, ya hi Chemosh an bulul nan iMoab, ya hi Molek an bulul nan holag Ammon an agguya' inunud ay hiya ya ta"on nan Tugun'u ta nan nappuhin adi' pohdon di pohpohdonan adi umat ay amanan hi David. 34 Mu adi' anon an amin nan pumpapto'anana. Ya pumpapto'o' hiyah nan gutud di atagunah engganah un matoy an dumalat hi David an baal'u an hiyay pento"uh nangunud hinan Tugun'u ya nan Uldin'u. 35 Mu adi' ipaboltan hinan imbaluy Solomon ta hiyay mun'ali ta he"ay mun'alih nan himpulun himpangapu. 36 Idat'uy ohah nan himpangapuh nan imbaluy Solomon ta adi mapogpog nan holag David an baal'un manginaynayun an mumpapto' hidih ad Jerusalem an babluy an pinili' hi pundayawan nan tatagun Ha"in. 37 Ya punhaado' he"a, Jeroboam, ta ipapto'mun amin nan babluy an pohdom, ya he"ay alih mangipapto' hinan holag Israel. 38 Ya gulat ta unudona' ta atom an amin nan Tugun'un he"a, ya gulat goh ta Ha"in di unudom, ya nan makulug di atom, ya inunudmun amin nan Uldin'u ya nan intugun'un umat hi inat David an baal'u at mimidduma' ta badanga' he"a. Ya pumbalino' he"ah alin nan i'ibbam an holag Israel, ya nan holagmuy manginaynayun an mun'ali ta engganan umat ay David. 39 Ya moltao' nan holag di a'apun David an dumalat di numbaholan Solomon, mu adi minaynayun di amoltaanda.”
40 Ya hi Solomon ya penhodnan patayon hi Jeroboam, mu hi Jeroboam ya nunligud, ya limmayaw ta immuy ad Egypt hinan Alin hi ShishakHay nun'alianad Egypt ya hidin 945-924 B.C. ta nihihinnah di ta nangamung un natoy hi Solomon.
Hay Natayan Solomon
(II Chron. 9:29-31)
41 Ya nan udumnan na'na'at hidin atagun Solomon, ya an amin nan inatna, ya la'engna ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat Solomon. 42 Ya hay gutud di numpapto'anad Jerusalem ya an amin hinan babluy nan holag Israel ya napat di tawon. 43 Ya natoy hi Solomon,Natoy hidin 930 B.C. at nilubu' hinan Babluy David an hi amana, at nan imbaluynan hi Rehoboam di nihukat ay hiyan nun'ali.

*11:2 Ex. 34:15-16.

11:3 Hidin penghana ya waday nun'abhiwan nan ma'alih ahawa hinan ma'alih concubine (unu udum an ahawa). Didan duwa ya legal an ahawa, mu nan nahhun ya ustun ahawa (ti nan imbabaluyda ya bonhonday banoh amada), ya nan ma'alih concubine ya hiyay miyadwan ahawa (ti nan imbabaluyda ya adi mipabnoh ay diday banoh amada). Nan ma'alih kabit ya bo'on ahan legal an ahawa, at nan imbabaluyda ya adi ahan mipabnoh ay diday banoh amada. Nan Alin hi Solomon ya 1,000 di legal an a'ahawana, mu nan 700 ay dida ya ustun ahawana, mu nan 300 ya diday ma'alih concubine an hiyanay udum an ahawana.

11:3 Mattig an agguy inunud Solomon nan inyuldin Apo Dios hi aat nan a'ahawan di ali (Deut. 17:17).

§11:9 I Ki. 3:5-15; 9:2-9.

*11:10 I Ki. 9:6.

11:16 II Sam. 8:13-14.

11:26 Duway pohdonan ibaga ti nan oha ya mi'laban nan tatagu, ya nan oha ya dumo'ol nan tatagu.

§11:31 Hay ngadanda ya nan holag Asher, ya hi Naphtali, ya hi Zebulun, ya hi Issachar, ya hi Ephraim, ya hi Manasseh, ya hi Benjamin, ya hi Gad, ya hi Reuben, ya hi Dan.

*11:32 Ta"on unna inali an ohan himpangapu mu duwada damdama ti nan holag Simeon ya niddumdah nan babluy di holag Judah, at paddungnay nunlammungda ta ohadan himpangapu. Ya gapu ta nan himpangapu an Levi ya nun'iwa'atdah abablubabluy an hakupdan holag Israel an mid di ustuh lugalda at agguyda ni'bilang hinan himpulu unu ohan pangapu.

11:40 Hay nun'alianad Egypt ya hidin 945-924 B.C.

11:43 Natoy hidin 930 B.C.