II Kings
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: mid nanginnilah ngadana, mu mid mapto' ya hiyay ohan Hudyun nipiyuy ad Babylon ta himbut hidi.
Hay Nangitud'anan ten Liblu: nan Hudyu.
Hay Aat ten Liblu: nan Liblu an I Kings ya nan Liblu an II Kings ya na'ohhan libluh din penghana, ya hi Jerome an ohan lala'in nangibalin hi Hapit Apo Dios hinan hapit di iRome di nangilahhin ta nagodwa.
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: nan a'ali.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin numbattanan di 597 B.C. hi engganah din 538 B.C.
Hay Teman ten Liblu: hay inat nan a'alid Israel ya nan a'alid Judah an nangunud (unu agguy nangunud) ay Apo Dios.
Hay Outline ten Liblu:
Hay aat nan a'alih appit hi IGGID hi un hagangon di buhu'an di algaw hinan nagodwaan di pumpapto'anda (1:1—17:41)
Nan Alin hi Ahaziah (1:1-18)
Nan Alin hi Joram (2:1—8:15)
Nan Alin hi Jehu (9:1—10:36)
Nan Alin hi Jehoahaz (13:1-9)
Nan Alin hi Jehoash (13:10-25)
Nan Alin hi Jeroboam II (14:23-29)
Nan Alin hi Zechariah (15:8-12)
Nan Alin hi Shallum (15:13-16)
Nan Alin hi Menahem (15:17-22)
Nan Alin hi Pekahiah (15:23-26)
Nan Alin hi Pekah (15:27-31)
Nan Alin hi Hoshea (17:1-41) — napa"ih ten pumpapto'an hidin 722 B.C.
Hay aat nan a'alih appit hi AGWAN hi un hagangon di buhu'an di algaw hinan nagodwaan di pumpapto'anda (8:16—25:30)
Nan Alin hi Jehoram (8:16-24)
Nan Alin hi Ahaziah (8:25-29)
Nan Queen an hi Athaliah (11:1-21)
Nan Alin hi Joash (12:1-21)
Nan Alin hi Amaziah (14:1-22)
Nan Alin hi Azariah/Uzziah (15:1-7)
Nan Alin hi Jotham (15:32-38)
Nan Alin hi Ahaz (16:1-20)
Nan Alin hi Hezekiah (18:1—20:21)
Nan Alin hi Manasseh (21:1-18)
Nan Alin hi Amon (21:19-26)
Nan Alin hi Josiah (22:1—23:30)
Nan Alin hi Jehoahaz (23:31-35)
Nan Alin hi Jehoiakim (23:36—24:7)
Nan Alin hi Jehoiachin (24:8-17)
Nan Alin hi Zedekiah (24:18—25:30) — napa"ih ten pumpapto'an hidin 586 B.C.
1
Hay Aat da Elijah ya nan Alin hi Ahaziah
1 Ya unat goh natoy hi Ahab*Natoy hidin 853 B.C. Hay nun'alianad Israel ya hidin 874-853 B.C. an alid Israel ya ni'gubat nan tataguh ad Moab hinan i'Israel.
2 Ya heden nihukat an alid Israel an hi Ahaziah†Hay nun'alianad Israel ya hidin 853-852 B.C. an imbaluy Ahab ya nagah hinan miyadwan galaduh nan abungnah ad Samaria, ya nipuhit hinan way al'altin nan abung, at nidugah di hugatna. At hennagna nan baalnan inalinan diday, “Umuy ayun Ba'al-Zebub‡Hiyay ohan bulul di iPhilistia (bahaom nan footnote di Judg. 10:6 ta innilaom di udumnan bululda). Hay immannung an ngadan ten bulul ya hi Ba'al-Zebul an hay ibalinana ya hi Ba'al ya imbaluy di ali, mu hinukatan nan Hudyuy ngadana ta hi Ba'al-Zebub ta hinhannulonda nan bulul di iPhilistia ti hay ibalinana ya apun di lalog. Palpaliwan ya naluman goh di ngadanah nan Hudyu ti nan ugalin di lalog ya gunda umuy hi ta"i at numbalin hi apun di ta"i (bahaom nan Mat. 12:24). an dayawon di i'Ekron ta hamadonyun hiyah un umadaog tun hugat'u.”
3 Mu hede goh an gutud ya inalin nan anghel Apo Dios hinan propetan hi Elijah§Hay nuntamuanad Israel ya hidin 875-848 B.C. an iTishbe di, “Umuy'a ta eka damuwon daden baal han Alin hi Ahaziah ta alyom ay diday, Anaad ta umuyyu bagan hi Ba'al-Zebub an madayaw ad Ekron? Un mah mi'id di Dios ad Israel? 4 At dumalat henen inat nan Alin hi Ahaziah ya umuymu alyon ay hiyay, Hay inalin Apo Dios ya adi umadaog nan hugatmu ta hiyay iyatoymu.” At immuy mah hi Elijah an nanamun dida.
5 Ya unat goh numbangngadda din hennag nan ali ya inalin han alin diday, “Anaad ta numbangngad ayu?”
6 Ya inaliday, “Wada han lala'in immalin nanamun da'mi, ya inalinay, Mumbangngad ayuh nan alin nannag ay da'yu ta alyonyun hiyay, Hiyah te hinapit Apo Dios an inalinay, Un mah hay nomnomom ya un mi'id di Dios ad Israel, at hiyaat un'a munhonag hi umuy an mangibagah aatmun Ba'al-Zebub an madayaw ad Ekron? At dumalat nan inatmu ya adi umadaog nan hugatmu, at umannung an matoy'a.”
7 Ya inalin nan alin diday, “Hay umatan ne udot han lala'in immalin nanamun da'yu?”
8 Ya inalidan hiyay, “Hay aat di lubungna ya nadutdutan*Itudun Zech. 13:4 an hiyah ne lubung di propeta (bahaom goh nan Mat. 3:4 ti hiyah ne goh di lubung John an Mumbonyag). ya lalat di bol'ohna.”
Ya inalinay, “Henen lala'i ya inila' an hi Elijah an iTishbe!”
9 At hennag goh nan aliy ohah nan kapitan ya naleman tindaluna ta umuydan Elijah. At nunti'iddan immuy, ya inah'upandan inum'umbun hinan duntug, ya inalidan hiyay, “He"an muntudtuduh nan Tugun Apo Dios ya inalin nan ali ta mundadyu'a ti impa'ayag da'a!”†Kinulug nan tataguh din penghana an gulat ta waday mangidut hinan ohan tagu mu mapilitan ya binangngadnay idutna at ma'aan, at mid nappuhih ma'at hinan na'idutan, at mid al'ali. Unu gulat ta adina ibangngad at patayonda hiya ta paddungnay mapatoy goh nan idutna, at mid al'alih nan na'idutan. Mid mapto' ya penhod Ahaziah an ipapatoy hi Elijah ta ma'aan di paddungnay idutna ta adi matoy hiya.
10 Ya tembal Elijah din inalin nan kapitan an inalinay, “Gulat ta ha"in ya muntudtudua' hinan Tugun Apo Dios at malmuy apuy an malpud daya ta gohbon da'a ya nan naleman tindalum!” Ya nalpu tatagwad daya din apuy, at genhobna hiya ya din naleman tindaluna.
11 Ya hennag goh nan aliy ohah kapitan ya din naleman tindaluna ta immuyda goh ay Elijah. Ya inalin din kapitan ay hiyay, “He"an muntudtuduh nan Tugun Apo Dios ya inalin nan alin he"a di, Punnaudom an mundadyu ti impa'ayag da'an hiya!”
12 Mu tembal Elijah an inalinay, “Gulat ta ha"in ya muntudtudua' hinan Tugun Apo Dios at malmuy apuy an malpud daya ta gohbon da'a ya nan naleman tindalum!” At nalpu tatagwad daya din apuy Apo Dios, ya genhobna din kapitan ya din naleman tindaluna.
13 Ya hennag goh nan aliy din miyatlun kapitan ya din naleman tindaluna, ya nunti'iddah wadan Elijah, ya immuy an nunhippih nan inayungan Elijah, ya pimagmagoh an inalinay, “He"an muntudtuduh nan Tugun Apo Dios ya ehmo'ana' ni' ya tun nabonglen tindalu' ta adi da'mi patayon! 14 Inila' an din apuy an nalpud daya di numpanghob hidin duwan kapitan ya din hinnanaleman tindaluda, at hiyanan ad ugwan ya hom'on da'mi ni' ahan ta adi da'mi patayon!”
15 Ya inalin nan anghel Apo Dios ay Elijah di, “Mi'dadyu'an hiya, ya adi'a tuma'ot.” At nala"uy mah hi Elijah ta ni'dadyu ay hiya ta umuydah nan ali.
16 Ya unat goh nidatongda ya inalin Elijah hinan aliy, “Umat hituy hinapit Apo Dios an inalinay: Anaad ta nunhonag'ah nan baalmu ta umuyda bagan hi Ba'al-Zebub an madayaw ad Ekron? Undan mi'id di Dios ad Israel hi pangibagam? At dumalat henen inatmu ya adi umadaog nan hugatmu an hiyay iyatoymu!”
17 At natoy mah din Alin hi Ahaziah an nipa'annung din inalin Apo Dios ay Elijah an propetana. Ya dumalat di ami'id di lala'in imbaluy Ahaziah ya hi Joram‡Nan ohan spellingna ya Jehoram. Mu gapu ta wada goh di ohan Jehoram an ali an nibaag eten verse (an nan imbaluy nan Alin hi Jehoshaphat ad Judah) at ma'usal heten spelling ta ma'innilay nun'abhiwanda. Hay pohdon daten duwan ngadan an ibaga ya nabagbagtuh Apo Dios.§Hay nun'alianad Israel ya hidin 852-841 B.C. Ya hiyay pogtang Ahaziah an natoy. an hi aginay nihukat hi nun'alih din miyadwan tawon*Unu hidin 852 B.C. hi numpapto'an Jehoram an hina' Jehoshaphat an alid Judah. 18 Ya an amin din ina'inat Ahaziah ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel.
*1:1 Natoy hidin 853 B.C. Hay nun'alianad Israel ya hidin 874-853 B.C.
†1:2 Hay nun'alianad Israel ya hidin 853-852 B.C.
‡1:2 Hiyay ohan bulul di iPhilistia (bahaom nan footnote di Judg. 10:6 ta innilaom di udumnan bululda). Hay immannung an ngadan ten bulul ya hi Ba'al-Zebul an hay ibalinana ya hi Ba'al ya imbaluy di ali, mu hinukatan nan Hudyuy ngadana ta hi Ba'al-Zebub ta hinhannulonda nan bulul di iPhilistia ti hay ibalinana ya apun di lalog. Palpaliwan ya naluman goh di ngadanah nan Hudyu ti nan ugalin di lalog ya gunda umuy hi ta"i at numbalin hi apun di ta"i (bahaom nan Mat. 12:24).
§1:3 Hay nuntamuanad Israel ya hidin 875-848 B.C.
*1:8 Itudun Zech. 13:4 an hiyah ne lubung di propeta (bahaom goh nan Mat. 3:4 ti hiyah ne goh di lubung John an Mumbonyag).
†1:9 Kinulug nan tataguh din penghana an gulat ta waday mangidut hinan ohan tagu mu mapilitan ya binangngadnay idutna at ma'aan, at mid nappuhih ma'at hinan na'idutan, at mid al'ali. Unu gulat ta adina ibangngad at patayonda hiya ta paddungnay mapatoy goh nan idutna, at mid al'alih nan na'idutan. Mid mapto' ya penhod Ahaziah an ipapatoy hi Elijah ta ma'aan di paddungnay idutna ta adi matoy hiya.
‡1:17 Nan ohan spellingna ya Jehoram. Mu gapu ta wada goh di ohan Jehoram an ali an nibaag eten verse (an nan imbaluy nan Alin hi Jehoshaphat ad Judah) at ma'usal heten spelling ta ma'innilay nun'abhiwanda. Hay pohdon daten duwan ngadan an ibaga ya nabagbagtuh Apo Dios.
§1:17 Hay nun'alianad Israel ya hidin 852-841 B.C. Ya hiyay pogtang Ahaziah an natoy.
*1:17 Unu hidin 852 B.C.