11
Hay Namlohan Athaliah hinan Pumpapto'an nan Aginah ad Judah
(II Chron. 22:10—23:21)
Ya unat goh ininnilan Athaliah* Hay nun'alianad Judah ya hidin 841-835 B.C. Hiya ya anggay di babain nun'alid Judah (mu mid ah ohan babaih nun'alid Israel). an natoy din imbaluynan hi Ahaziah an alid Judah ya immuy ta nun'ipapatoyna goh an amin nan pamilyan Ahaziah. Mu hi Jehosheba Hay pohdonan ibaga ya nan udumna ya munhapatadah nan ngadan Apo Dios. Ya inahawana nan Nabagtun Padin hi Jehoiada (verse 4; II Chron. 22:11). an babain imbaluy han Alin hi Jehoram Hay ohan ngadana ya Joram, mu adi ma'usal heten miyadwan ngadanah nan Hapit Apo Dios ti waday ohan alin mungngadan hi Joram, at maphod hi un Jehoram nan oha, ya Joram di oha.§ Hay nun'alianad Judah ya hidin 848-841 B.C. an pogtang Ahaziah,* Hay nun'alianad Judah ya hidin 841 B.C. ya inawitnah Joash Nan ohan ngadana ya Jehoash. Ya hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangidat. an ohah nan linala'in imbaluy Ahaziah, ya immuyna impo"oy ta adi middum hinan udum an linala'in a'aginan na'uy an patayonda. At inyuyna din ung'unga ya din manalimun ay hiyah din ohan kuwaltun olo'an ta impo"oyna didah di ta agguy napatoy heden unga. Ya nenekkop ay hiyah onom di tawon an nipopo"oy hinan bunol di kuwaltuh Timplun Apo Dios. At onom di tawon di nangipopo"oyandah nan unga ya din manalimun ay hiya ede han gutud di numpapto'an Athaliah.
Mu heden miyapitun tawon Unu hidin 835 B.C. hi numpapto'an Athaliah ya hi Jehoiada an Nabagtun Padi§ Ta"on un mid inalinan ten verse an hiyay Nabagtun Padi mu hiyah ne inalinah nan II Chron. 24:6, at hiyaat un niddum eten nibalin. ya impa'ayagna din a'ap'apun di tindalu,* Lemada an hay ngadanda ya da Azariah an hina' Jeroham, ya hi Azariah an hina' Obed, ya hi Ishmael, ya hi Maaseiah, ya hi Elishaphat (II Chron. 23:1). ya nan tindalun nalpud Caria, Diday bunag an tindalun nalpud Caria hinan Asia (unu ad Turkey), ya immuydah abablubabluy an nuntindalu ta bumo'lada. ya nan guwalyan di ali ta na'amungdah nan wadanah nan Timplun Apo Dios. Ya waday nuntutullaganda, ya nunhapataona didah nan Timplun Apo Dios ta nalpah henen inatda ya impattignan dida din lala'in imbaluy din Alin hi Ahaziah. Ya inalin Jehoiada ay diday, “Umat hituy atonyu: hay mahapul ya mun'atlu ayu ta tuluy himpampun di mungguwalyah nan ngilin an Habadu. At nan ohan pampun ay da'yu ya guwalyaanda nan palasyu, ya nan ohan pampun ya diday mun'adug hinan Pantaw di Allup an Sur, ya nan ohan pampun di mihinadah nan pantaw di allup hi pangngel nan wadan di guwalya ta maguwalyaan nan Timplun Apo Dios. Mu nan duwan pampun an adi muntamuh nan Habadun ngilin di mungguwalyah nan Timplun wadan nan ali. Ya li'ubonyun guwalyaan nan Alin hi Joash, ya way hinohhan da'yuan ino'odnanay hanggapna. Ya gulat ta waday umalin meheggon ay da'yu ya pinatoyyu. Ya meheheggon ayuh nan alih an amin di umayana.”
At inunud nan u'upihyal din immandal Jehoiada hi atonda. At way ohah din u'upihyal ya initnudna din tatagunan mungguwalya, ya din adi mungguwalya eden ngilin an Habadu ya immuydan amin ay Jehoiada. 10 Ya nun'ipiyapong din Nabagtun Padih nan u'upihyal din gayang ya din hapiaw David an nitalepon hinan Timplun Apo Dios. 11 At way ohah nan guwalya ya nun'odnanda din hanggapda, ya numpangata'dogdah nan nunlene'woh an nihinan nan ali, ya nan udum hinan way pun'onngan, ya lene'wohda din Timplun mete"ah nan ohan dugu ta engganah nan ohan dugu.
12 Ya impabuhu' Jehoiada hi Joash Hay nun'alianad Judah ya hidin 835-796 B.C. an imbaluy di ali, ya impiyuklupnan hiya din uklup di ali, ya indatna din liblun nitud'an nan Uldin an hay aat di tulag.§ Inyuldin Apo Dios an ma'ahhapul di hinohhan aliy baginah libluh nan Hapit Apo Dios (Deut. 17:18-20). Ya hiniitan nan papadiy ulunah lana ta ipa'innilanah din tatagun hiyay ali, ya inaliday, “Mid al'ali ta mi'tagu nan ali tu'u!”
13 Ya unat goh dengngol Athaliah di tungog din guwalya ya din tatagu ya immuy hinan Timplun Apo Dios an awadan nan tatagu. 14 Ya unat goh nidatong hidi ya tinnigna an wah dih Joash an alin timmata'dog hinan way nabagtun lugal hinan way Timplu ti hiyah ne tuwaliy atondah nan mahiitan an ali.* Hay awadan ten lugal ya wah nan nubattanan di duwan ata'nang an tu'ud an mungngadan hi Boaz ya hi Jakin (I Ki. 7:15-22). Ya din u'upihyal ya din nangdon hi talampet ya numpangata'dogdah nan numpinangngel hinan ali, ya an amin nan tataguh nan babluy ya umamlo'amlongda, ya gunda ipagangoh nan talampet. At henekhek Athaliah din lubungna, ya nuntu'u' an inalinay, “Unna' binalbaliyan! Unna' binalbaliyan!”
15 Ya minandal Jehoiada nan u'upihyal nan tindalun inalinan diday, “Ibataanyuh tun Timpluh nen babai, mu wada ay di mangunud hi umalin mamaliw ay hiya ya pinatoyyu. Mu tigonyu ta bo'on hituy pamatayanyuh tun bunol di Timplun Apo Dios!” 16 At dempapda mah hi Athaliah, ya inlahundah nan pantaw di allup an pange'wan nan kabayun humigup hinan gettaw di palasyu, at hidiy namatayandan hiya.
Hay Nunlumanan Jehoiada
17 Ya unat goh nalpah hana ya inyamman Jehoiada an Nabagtun Padiy nuntutulagandan da Apo Dios, ya nan ali, ya nan tatagu ta hi Apo Dios di unudonda mahkay, ya umat goh hinan ali ya nan tatagun nunhapataona dida ta nun'u'unnudanda. 18 At numpapanguy an amin din tataguh nan Timplun Ba'al, ya numpa"ida. Ya nundotnaydan amin din bulul ya din pun'onngan ta nun'agimu'da, ya pinatoyda hi Mattan Hay pohdonan ibaga ya adaw. an padin Ba'al hinan way hinagang di pun'onngan.
Ya nun'ihinan Jehoiada din guwalyah nan Timplun Apo Dios ta guwalyaanda. 19 Ta nalpah ya din a'ap'apun di guwalyan di ali, ya nan tindalun nalpud Caria, ya nan guwalya, ya an amin din tatagu ya nuntutunnuddan nangitnud an nangekak hinan alih nan Timplun Apo Dios ta inyuydah nan palasyu. Ya unat goh nidatongdah di ya ene'wadah nan pantaw di allup nan babluy an ihinan nan guwalya, ya himmigupdah nan palasyu, ya impabundah Joash hinan umbunan di ali. 20 At an amin din tataguh nan babluy ya nun'am'amlongda. Ya mete"an de ya mi'id mahkay al'alih nan babluydah din nalpahan di namatayandan Athaliah hinan palasyu.
21 Ya un pituy tawon Joash hidin nangete"anan nun'alid Judah.

*11:1 Hay nun'alianad Judah ya hidin 841-835 B.C. Hiya ya anggay di babain nun'alid Judah (mu mid ah ohan babaih nun'alid Israel).

11:2 Hay pohdonan ibaga ya nan udumna ya munhapatadah nan ngadan Apo Dios. Ya inahawana nan Nabagtun Padin hi Jehoiada (verse 4; II Chron. 22:11).

11:2 Hay ohan ngadana ya Joram, mu adi ma'usal heten miyadwan ngadanah nan Hapit Apo Dios ti waday ohan alin mungngadan hi Joram, at maphod hi un Jehoram nan oha, ya Joram di oha.

§11:2 Hay nun'alianad Judah ya hidin 848-841 B.C.

*11:2 Hay nun'alianad Judah ya hidin 841 B.C.

11:2 Nan ohan ngadana ya Jehoash. Ya hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangidat.

11:4 Unu hidin 835 B.C.

§11:4 Ta"on un mid inalinan ten verse an hiyay Nabagtun Padi mu hiyah ne inalinah nan II Chron. 24:6, at hiyaat un niddum eten nibalin.

*11:4 Lemada an hay ngadanda ya da Azariah an hina' Jeroham, ya hi Azariah an hina' Obed, ya hi Ishmael, ya hi Maaseiah, ya hi Elishaphat (II Chron. 23:1).

11:4 Diday bunag an tindalun nalpud Caria hinan Asia (unu ad Turkey), ya immuydah abablubabluy an nuntindalu ta bumo'lada.

11:12 Hay nun'alianad Judah ya hidin 835-796 B.C.

§11:12 Inyuldin Apo Dios an ma'ahhapul di hinohhan aliy baginah libluh nan Hapit Apo Dios (Deut. 17:18-20).

*11:14 Hay awadan ten lugal ya wah nan nubattanan di duwan ata'nang an tu'ud an mungngadan hi Boaz ya hi Jakin (I Ki. 7:15-22).

11:18 Hay pohdonan ibaga ya adaw.