13
Hay Nahhun hi Numbiyahean da Paul an Nummisyonari
Hay Napilian da Paul ay Barnabas an Umuy Muntudtuduh nan Abablubabluy
Daden kimmulug ay Jesus ad Antioch ya wadan diday propeta, ya wada goh di muntudtuduh nan Tugun Jesus. Ya hay ngadanda ya hi Barnabas, ya hi Simeon (an nungngadan goh hi Niger), ya hi Lucius (an iCyrene*Hay kulugon nan udum ya hiya ya hi Dr. Luke. Mu bo'on nin ti ad Antioch hinan Provinciad Syria nin di nalpuwan Dr. Luke.), ya hi Manaen (an ligwan din Alin hi HerodHi Herod Tetrarch Antipas (4 B.C.-39 A.D.). Hiyay numpapto' hinan Provinciad Galilee ya hinan Provinciad Perea, ya hiyay nangipapatoy ay Juan an Mumbonyag (Mat. 14:1-12; Mk. 6:14-29), ya hiyay ohan nunhumalyan Jesus (Lk. 23:7-12). hi a'ung'ungngada), ya hi Saul goh. Ya wada han ohan algaw an agguyda nanganan hi pundayawandan Apo Dios, ya inalin din Na'abuniyanan an Lennawan diday, “Pento"u da Barnabas ay Saul hi puntamuo', at idatyuy haaddan nen tamu'.” At unat goh nalpahdan nundayaw ay Apo Dios ya eneh'adah ulun da Saul ay Barnabas ta inluwaluanda dida ya unda honogon didan umuy muntudtudu.
Hay Inayan da Paul ad CyprusNa'at hidin 46-48 A.D.
Impangulun nan Na'abuniyanan an Lennawa da Barnabas ay Saul an immuy ad Seleucia, ya numbangkadan immuy ad Cyprus. Ya dimmatongdad Salamis, ya inul'ulgud nan Hapit Apo Dios hinan ahimbahimba'an di Hudyu. Ya ni'yuy goh hi John Mark an baalda.
Ya immuyda ta dina'puhday pogpog di ad Cyprus ta engganay nidatongdad Paphos, ya inah'upanda han Hudyun hi Barjesus an mumba'i. Ya inalinay hiya goh di ohah propeta, mu bo'on. Mu ni'ligwa eden Gobelnadol enen babluy an hi Sergius Paulus, ya henen Gobelnadol ya nanginnilan tagu. Ya impa'ayagna da Barnabas ay Saul ta immuydan hiya ti penhodnan donglon di Hapit Apo Dios. (Ya hay ngadan ne han mumba'i ya hi Elymas an hiyah ne pungngadan di iGreece.) Ya pinahiwna da Barnabas ay Saul, ya impadahnan mangali eden Gobelnadol ta adina kulugon nan Tugun Apo Dios. Ya niyo'odol nan Na'abuniyanan an Lennawan Saul an Paul di ohah ngadana, ya ni'to"olan eden mumba'i, 10 ya inalinay, “He"ay puntamuon di diyablu! Boholom an amin di maphod hi ugali, ya ibalbalim nan numbino'ob'on an nun'appuhih nan tatagu, ya layalayaham nan Maphod an Tugun Apu tu'u! 11 At moltaon da'an Apo Dios ta mabulaw'a, at do'ol di algaw hi adim pannigan hi patal!”
Ya himbumagga ya adi mittig di matana, at umaya'ayag hi mamdong ay hiya. 12 Ya unat goh tinnig nen Gobelnadol di na'at ya kimmulug, ya manoh'ah din intudtudun da Paul an hay aat Apu tu'u ti nidugah di umal'alu'ana.
Hay Inayan da Paul ad Antioch hinan Provinciad Pisidia§Hinan footnote di Ac. 11:19 ya nitudo' an waday himpulu ta onom an siudad an mungngadan hi Antioch eden gutud. Ya nob'on nan Antioch an nitudo' hitu ti hiyah ne nan wah nan Provinciad Pisidia an bo'on ad Syria.
13 Nunlugan da Paul ya nan i'ibbanah bangka, at tinaynandad Paphos ta immuydad Perga hidih nan Provinciad Pamphylia. Ya tinaynan John Mark didah di ta numbangngad ad Jerusalem. 14 Ya tinaynanda goh ad Perga ta immuydad Antioch hidih nan Provinciad Pisidia. Ya unat goh Habadu ya immuydah nan himba'an di Hudyu ta mi'dayawdan Apo Dios, at himmigupda, ya inumbunda. 15 Ya binahan nan a'ap'apun den himba'an nan udumnan inyuldin Moses ya din intudo' nan udumnan propetan Apo Dios. Ya unat goh nalpah ya inalin din a'ap'apuh nan abung ay da Paul di, “I'ibba, wada ay di itugunyu ya pohdonmin humapit ayuh tun tatagu.”
16 Ya timma'dog hi Paul, ya impadinongna din tatagu, ya inalinay, “Da'yun a'agi' an Hudyu ya da'yu goh an Hentil an mange'gon ay Apo Dios, donglonyuh ten alyo'! 17 Hi Apo Dios an dayawon tu'un Hudyu ya pento'na din o'ommod tu'u, ya hidin awadandad Egypt ya impado'olna dida. Ya la'tot ya impangulun Apo Dios dida ta taynandad Egypt ti nidugah di abalinana. 18 Ya inanuhan Apo Dios di ina'inatdan nappuhih din napat an tawon hidin nunle'le'dandah nan mapulun an mid nunhitu. 19 Ya impa'abaknan diday pitun numbino'ob'on an babluy ad Canaan, at indatna daden babluy ay didan tatagunah pumbabluyandah banohda.
20 Ya nete"an de ta nangamung di opat di gahut di tawon ya han nabongle ta nangamung di nitungawan Samuel an ohan propeta, ya wadawaday pinilin Apo Dios hi mangipanuh ay dida.*Hanan mumpanuh ya nitudo' di aatdah nan Liblu an Judges (Huwis). 21 Ya imbagadan Apo Dios ta pilionay mun'alin dida,I Sam. 8:5, 19. at pinilin Apo Dios hi Saul an imbaluy Kish an holag Benjamin ta hiyay alida.I Sam. 10:1. Ya napat di tawon di nun'alian Saul. 22 Ya inaan Apo Dios hiya ta inhukatnah David.§I Sam. 15:23, 26; 16:13. Ya umat hituy inalin Apo Dios hi aat David:
Nipaddung di nomnom David an imbaluy Jesse ay Ha"in
ti an amin di pohdo' ya hiyay atona.”*I Sam. 13:14.
23 Ya innayun Paul an himmapit, ya inalinay, “Intulag Apo Dios di mamaliw hinan Hudyu, at hennagnah Jesus an ohah nan holag David ta hiyay mamaliw hinan tatagu. 24 Mu din hopap di nuntudtuduwan Jesus ya wada goh hi John an nuntugun hinan tatagun Hudyu ta way atondan mangidinong an mabaholan ta mabonyaganda. 25 Ya unat goh magadyuh malpah di tamun John ya inalinah din tataguy, Inila' an alyonyuy ha"in di hodonyuh umalin mamaliw ay da'yu, mu bo'ona' ti nan mehnod ay ha"in. Ya Hiya goh di muntudtudu, mu na'abbagbagtu ya un ha"in an paddungnay adia' umdah himbutna ti na'ampaa' an tagu.”Jn. 1:20, 27; Mat. 3:11.
26 Ya innaynayun goh Paul an himmapit an inalinay, “I'ibba' an holag Abraham ya da'yun Hentil an mange'gon ay Apo Dios, ditu'uy nangipiyalian Apo Dios hinan Hapitna ta way aton tu'un mabaliwan! 27 Agguy innilan nan tatagun numpunhitud Jerusalem ya nan a'ap'apudah un hi Jesus di Alin Pento' Apo Dios, ya mid goh iniladah aat di intudo' din propetan Apo Dios an bahabahaondah nan aHabahabaduh gunda pundayawan ay Apo Dios an mangituduh aat Jesus. Ti hay inatda ya impa'annungda din intudo' din propeta ti minoltadah Jesus ta impapatoyda. 28 Ta"on un mid baholnah pangidalatandah pamatayandan Hiya mu indoldoldah PilateHay nunggobelnadolanad Judea ya hidin 26-36 A.D. ta impapatoyna. 29 Ya unat goh impa'annungdan amin din inalin di Hapit Apo Dios hi ma'at ay Jesus ya enhopdah nan krus ta inlubu'da. 30 Mu minahuan Apo Dios Hiya, 31 at numpattig hidin i'ibbanan nitnud ay Hiyah din nunle'le'danah din nalpuwanad Galilee ta nangamung ad Jerusalem. At ten ad ugwan ya diday mangitudtuduh nan tatagun i'Israel hi aat Jesus. 32-33 At hiyanan wah tu amin da'yu ta ulgudonmih te han Maphod an Ulgud ay da'yu an hiyah te din intulag Apo Dios hidin o'ommod tu'uh din penghana an ten impa'annungnad ugwan ay ditu'un holagda ti minahuanah Jesus hi natayana. Hiyah ne goh di nitudo' hinan miyadwan Psalm an inalinay,
He"ay Imbaluy'u,
at ten ad ugwan ya Ha"in hi amam.ӤPsa. 2:7.
34 Ya inalin goh Paul di, “At minahuan Apo Dios Hiya ta adi mapidwan matoy mahkay. Ya hiyah ne goh din hinapitnan inalinay,
Din intulag'un David an makulug
ya He"ay ipa'annungana ti ipadutu' da'a.*Isa. 55:3.
35 Ya wa goh han ohan nitudo' hinan Hapit Apo Dios an inalinay,
Ha"in an un'unnud an baalmu
ya inila' an ipawam di apitayan di odol'u.Psa. 16:10.
36 Ya bo'on hi David di penhodnah hapiton. Ti hi David ya inatnan amin din penhod Apo Dios hi atona ya un matoy, at inlubu'dah din lubu' din o'ommodna, at napitay. 37 Mu din minahuan Apo Dios ya agguy napitay. 38 Hay pohdo' hi innilaonyun amin an da'yun i'ibba ya hi Jesus di dumalat hi a'aliwan di bahol an hiyah ne inulgudmin da'yu. 39 At an amin di mangulug ay Jesus ya ma'aliwan an amin di baholna, an bo'on hay pangunudan hi Uldin Moses. 40 At emayaanyu ta adi ma'at ay da'yu din inalin Apo Dios hidin propetanan inaliday,
41 Da'yun mamahal hinan Hapit Apo Dios ya awniat manoh'a ayuh ato',
mu adi ayu damdama kumulug an ta"on di mipa'innilan da'yuy ibalinana,
at hiyanan milahhin ayun Ha"in.”Hab. 1:5.
42 Unat goh pimmitaw da Paul ay Barnabas hinan himba'an di Hudyu ya inal'alu' din tatagu dida ta mumbangngadda goh hi mehnod an Habadu ta ulgudonda goh di udumna. 43 Ya unat goh nabu'al an amin din tatagu ya nitnud din udumnan da Paul ay Barnabas an Hudyuy udum, ya Hentil di udum mu inunudday Uldin di Hudyu. Ya ni'hapit da Paul ay Barnabas ay dida ta inal'alu'da dida ta inaynayundan mangedenol hinan homo' Apo Dios ay dida.
44 Nadatngan din nehnod an Habadun pundayawandan Apo Dios ya hi'itangan na'aminday tatagun de han babluy an immuy ta donglonday Hapit Apu tu'un intudun da Paul. 45 Ya unat goh tinnig din Hudyu an do'olday na'amung ya ongol di immapaanda. Ya himmapit goh hi Paul, mu pinahiwday hinapitna, ya pinadngolanda hiya. 46 Mu ta"on ya agguy timma'ot da Paul ay Barnabas, at inaliday, “Hay mahapul ya da'yun Hudyuy mahhun hi pangulgudanmih nan Hapit Apo Dios. Mu adiyu pohdon, at paddungnay da'yuy mummoltah odolyu, at adi ayu mi'tagun Apo Dios hi mid pogpogna. At idinongmin mangitudun da'yu ta nan Hentil di pangituduwanmi. 47 Ti hay immandal Apo Dios ay da'mi ya inalinay,
Paddungnay da'yuy dilag di Hentil ti itudtuduwanyun amin nan tataguh
nan abablubabluy hi aat di abaliwan.ӤIsa. 49:6.
48 Ya unat goh dengngol nan Hentil din hinapit da Paul ya immamlongda, ya ene'gonanda nan Hapit Apu tu'u. Ya an amin din pento' Apo Dios ta mi'tagudan Hiyah mid pogpogna ya kinulugda.
49 Ya niwa'at nan Hapit Apu tu'uh amin hinan abablubabluy hidi. 50 Mu tinudduwan din Hudyuy udumnah din a'ap'apudan den babluy ya din udumnan binabain nahamad di pangulugdan Apo Dios ta boholonda da Paul ay Barnabas. At pinaligatda dida, ya pinakakda didan den provincia. 51 At numpu'pu' da Paul ay Barnabas nan hupu' hi hu'ida ya unda taynan nan babluy ta ipattigdan nabaholan nan tataguh di, ya immuydad Iconium. 52 Mu ma"am'amlongda damdama din kimmulug an nataynan ad Antioch ti iniladay Hapit Apo Dios, ya niyo'odol nan Na'abuniyanan an Lennawan dida.

*13:1 Hay kulugon nan udum ya hiya ya hi Dr. Luke. Mu bo'on nin ti ad Antioch hinan Provinciad Syria nin di nalpuwan Dr. Luke.

13:1 Hi Herod Tetrarch Antipas (4 B.C.-39 A.D.). Hiyay numpapto' hinan Provinciad Galilee ya hinan Provinciad Perea, ya hiyay nangipapatoy ay Juan an Mumbonyag (Mat. 14:1-12; Mk. 6:14-29), ya hiyay ohan nunhumalyan Jesus (Lk. 23:7-12).

13:3 Na'at hidin 46-48 A.D.

§13:12 Hinan footnote di Ac. 11:19 ya nitudo' an waday himpulu ta onom an siudad an mungngadan hi Antioch eden gutud. Ya nob'on nan Antioch an nitudo' hitu ti hiyah ne nan wah nan Provinciad Pisidia an bo'on ad Syria.

*13:20 Hanan mumpanuh ya nitudo' di aatdah nan Liblu an Judges (Huwis).

13:21 I Sam. 8:5, 19.

13:21 I Sam. 10:1.

§13:22 I Sam. 15:23, 26; 16:13.

*13:22 I Sam. 13:14.

13:25 Jn. 1:20, 27; Mat. 3:11.

13:28 Hay nunggobelnadolanad Judea ya hidin 26-36 A.D.

§13:32-33 Psa. 2:7.

*13:34 Isa. 55:3.

13:35 Psa. 16:10.

13:41 Hab. 1:5.

§13:47 Isa. 49:6.