2
Nan Enenap nan Alin hi Nebuchadnezzar
1 Hidin miyadwan tawon*Unu hidin 604 B.C. hi numpapto'an Nebuchadnezzar ya waday enenapna. Ya nidugah an nimmanomnom an agguy nolo'. 2 At impa'ayagnan amin nan mangat hi madyik, ya nan munhapud, ya nan mumbuyun, ya nan mangimmatun hi bittuan ta ibaagdan hiyay aat nan enenapna. Ya unat goh dimmatong an amin din na'ayagan ya immuydah nan ali. 3 Ya inalin nan alin diday, “Wada han enenap'un numanomnoma', at pohdo' an ibaagyuy pohdonan ipa'innila.”
4 Ya tembalda nan ali an inhapitdah Aramaic an inaliday,†Mete"an te ya bo'on nan hapit di Hudyuy nitudo' ti nan hapit di Aramaic, ya ninaynayun ta engganah nan negponganah nan Dan. 7:28. “He"an Ali, ya matubayan'a ni'! Ya wa ay di enenapmu ya ipa'innilam ta ibaagmiy pohdonan ipa'innila!”
5 Ya inalin nan alin diday, “Hay ninomnom'uh ato' ya gulat ta adiyu ibaag nan enenap'u ya nan pohdonan ipa'innila ya immannung an pun'ipapatoy'u da'yu ta mun'aphit ayu, ya pun'ipapa"i' nan a'abungyu! 6 Mu gulat ta ibaagyuh nen enenap'u ya nan pohdonan ipa'innila at idat'uy ma"aphod hi lagbuyu ya a'e'gonanyu. At agayu ta ibaagyu nan enenap'u ya nan pohdonan ipa'innila!”
7 Ya tembalda goh an inaliday, “Nabagtun Ali, undan adi mabalin an ibaagmun da'min baalmu nan enenapmu ta ibagamiy pohdonan ipa'innilan he"a?”
8 Mu inalin nan alin diday, “Inila' an un hay panaktakyuh nan olas ti ininnilayu an ato' ay da'yu din inali'! 9 At gulat ta adi ayu pa'ibbaag hinan enenap'u at ma'at nan inali' ti un ayu nunhahapit ta ilayalayahana' ta olom man ya lumono' nan inali'! At aga ta ibaagyu nan enenap'u ta innilao' hi unyu abalinan an ibaag di pohdonan ipa'innila!”
10 Ya tembalda goh an inalidah nan aliy, “Mi'id ahan ohah taguh tun lutan way abalinanan mangat hinan inalim! Ti mi'id ahan ah ohah nidugah di abalinanan alih nangibagah nan malgom an mangimmatun hi bittuan, unu mumbuyun, unu mun'utung ta atonday umat hina 11 ti na'alligat ahan! At hiyanan mi'id di ohah way abalinanan mangibaag ay he"a, an anggay nan udumnan madayaw, mu mi'idda an agguyda niddum hinan tagun matagu!”
12 At hiyah ne dimmalat ya nidugah an ma'abbungot nan ali, at immandalna ta mapatoy an amin danen linala'in waday abalinanah ad Babylon. 13 At inyuldin nan ali ta mapatoy an amin nan linala'in waday abalinana an ta"on un da Daniel ya nan i'ibbana, ya immuyda inanap ta pi'patoyda dida.
14 At immuy nan ap'apun di guwalyan nan ali an hi Arioch ta umuyna pumpatoy nan way abalinanan linala'id Babylon, mu enep'ephod Daniel an ni'hapit ay hiyan inalinay, 15 “Anaad ta inyuldin nan aliy umat hina?” At inulgud Arioch an amin di aatnan Daniel.
16 At nunnaudon Daniel an immuy hinan ali, ya inal'alu'na ta munhood ni' at ibaagna nan enenap nan ali. 17 At immanamut hi Daniel hi abungda, ya impa'innilana nan na'at hinan i'ibbanan da Hananiah, ya hi Mishael, ya hi Azariah. 18 Ya pimagmagoh ay dida ta mumpahmo'dan Apo Dios an dumalat nan umipanoh'an enenap nan ali ta ipa'innilanan dida, ta way atondan adi middum an mi'yatoy hinan linala'in way abalinanah ad Babylon. 19 Ya heden nahdom ya paddungnay nun'enap hi Daniel ta nipa'innilan hiya nan nipa'enap hinan ali. At impabagbagtun Daniel hi Apo Dios ad abuniyan 20 an inalinay,
“Minaynayun an madayaw nan ngadanmu, Apo Dios,
an alpuwan di ananomnoman,
ya nan nidugah an abalinan!
21 He"ay okod an amin hi ma'at hitun luta,
at He"ay mangidat hinan haad di mun'ali,
ya He"a goh di mangaan hinan nun'ali!
Ya an amin di la'eng nan tatagu ya He"ay alpuwana!
22 Ya ipa'innilam nan na'alligat ya nan adi ma'innila,
ya inilam nan wah nan helong
ti wagwadan He"a nan patal hi enggana!
23 Ya mundenola' ahan ya dayawon da'a an Dios din o'ommod'u
ti He"ay nangidat hi ananomnoma' ya abalina'!
Ya ten ad ugwan ya impa'innilam ay ha"in din endawmin He"a
ti impa'innilam ay da'mi din enenap nan ali!”
Hay Nangibaagan Daniel hinan Enenap di Ali ya nan Pohdonan Ipa'innila
24 Numbangngad hi Daniel ay Arioch an din pento' nan alih mamatoy ay dida, ya inalinay, “Adim ni' patayon nan way abalinanan linala'id Babylon ta unna' at itnud ta umuytah nan ali ta ibaag'un hiya nan enenapna ya nan pohdonan ipa'innila.”
25 Ya nunnaudon Arioch an initnud hi Daniel ta umuydah nan Alin hi Nebuchadnezzar. Ya inalinah nan aliy, “Wah tuy initnud'uh ohan napilit an nekak ad Judah an abalinanan mangibaag hinan enenapmu ya nan pohdonan ipa'innila.”
26 Ya inalin nan alin Daniel (an nangadnan ta hi Belteshazzar) di, “Undan udot abalinam an mangibaag hinan enenap'u ya nan pohdonan ipa'innila?”
27 Ya inalin Daniel ay hiyay:
“Mi'id ah ohah nan way abalinanan umat hi mangat hinan madyik, ya nan mumbuyun, ya nan mangimmatun hi bittuan hi mangibaag hinan umipanoh'a an pohdom an alih innilaon! 28 Mu ihna han Dios ad abuniyan an mangibaag hinan adi ma'innila, ya nun'enapon da'a ta ipattignan he"an Nabagtun Ali nan ma'ma'at hi udum di algaw. 29 At din nolo'am ya nun'enap'a, ya tinnigmuy ma'ma'at hi udum di algaw ti heden mangipa'innilah nan umipanoh'a ya impattignan he"a nan ma'at. 30 Ya ha"in di nangipa'innilaana an bo'on hay ananomnoma' ya un nan udumnan tatagu di dumalat, ti manu ay ya ta way atom an manginnilah nan pohdon nan enenapmu.
31 Ti hay tinnigmuh nan enenapmu ya wada han ongol an bulul hinan way hinagangmu. Ya henen bulul ya mabnang an umela'elat, ya atata'ot di tigawna. 32 Ya hay ulun nen bulul ya namahmah an balitu' di niyamma, ya nan palagpagna ya ta'layna ya silver, ya nan putuna ya ulpuna ya gambang, 33 ya nan hu'ina ya gumo', ya hay niyammah nan dapana ya nunlammung di gumo' ya uklit. 34 Ya heden papannigam eden bulul ya nonong ya un na'upeng han batuh nan buludna, ya napulig, ya nepto' hinan gumo' ya uklit an dapan den ongol an bulul, at nun'agimu'. 35 Ya ta"on nan gumo', ya nan uklit, ya nan gambang, ya nan silver, ya nan balitu' ya nun'agimu' ta umatdah dapul hinan tiyalgaw an wah nan pun'elekan. At nun'iyaddib an amin an mi'id ah na'angang hi pangimmatunan. Mu din batun ne'nah din bulul ya numbalin hi ongol an duntug ta nun'onan hitun luta.
36 Hiyah ne aat di enenapmu an ali, at ad ugwan ya ibaag'un he"ay umatan di ipa'innilana. 37 He"ay Nabagtun Ali ya un nan udum an a'ali, ya hi Apo Dios di nangiyabulut hi pumpapto'am, ya abalinam, ya amabi'ahmu, ya nan a'e'gonam. 38 Ya he"ay pinilinah mangipapto' an amin hinan tataguh tun abablubabluy, ya ta"on un nan a'animal hitun luta, ya an amin nan numbino'ob'on an muntaytadyapan. At he"ah nen ulun balitu'.
39 Ya hi awni ta malpah nan gutud di pumpapto'am ya waday oha goh an pumpapto'an an mehnod an hiyah ne nan silver, mu na'ampa.
Ya wa ay goh ta malpah henen miyadwan pumpapto'an ya wada goh di miyatlu an hiyah ne nan gambang an hiya goh di mumpapto' an amin hinan abablubabluy.
40 Ya waday mehnod an miyapat an pumpapto'an an ma'abbi'ah an umat hinan gumo' an punggimu'na, ya numpa"inan amin di logom, at umat hinay aton nan miyapat an pumpapto'an an mumpama"i ya mumpangimu' hidin nun'ahhun an pumpapto'an.
41 Ya heden tinnigmu goh an dapana ya galaygayna an uklit di udum ya gumo' di udum ya hay ipa'innilana ya magodwa nan pumpapto'an, mu waday abalinanan umat hi gumo' ti heden dapan ya nunlammung di gumo' hinan uklit. 42 At heden pumpapto'an ya ma'abbi'ah nan godwana an umat hinan gumo', ya nan godwana ya mi'id di bi'ahna an umat hinan uklit. 43 Ya hay ipa'innilan nan tinnigmun gumo' ya uklit ya ta"on unda paddungnay mumpun'ah'ahawa mu adida damdama mun'u'unnudan an umat hi gumo' ya nan uklit an adida ahan munlammung.
44 Ya heden gutud di pumpapto'an danen a'ali ya lumuwon Apo Dios an wad abuniyan di pumpapto'ana an adi ahan mapa'pa"i ya ma'ab'abak, at adi hakupon di udum hi tagu. At pun'abakna ya numpa"inan amin nan udumnan pumpapto'an ta Hiya ya anggay di manginaynayun hi enggana. 45 At hiyah ne ibalinan din tinnigmun batun un nonong, ya na'upeng, ya nagah ta nun'agimu' din gumo', ya gambang, ya din uklit, ya silver, ya balitu' an nan bulul.
Ya impa'innilan nan Dios an na'abbagbagtu ay he"an ali nan ma'ma'at hi udum di algaw ti henen enenapmu ya nan ibalinana ya immannung an ma'at.”
46 At nunhippi nan Alin hi Nebuchadnezzar, ya inyungyungna ta impattignay nange'gonanan Daniel, ya inalinah nan tatagu ta mun'onongda, ya genhobday incense an dumalat nan inat Daniel. 47 Ya inalin nan alin Daniel di, “Immannung an nan Diosmu ya na'abbagbagtun Dios, ya Hiyay ap'apun an amin nan a'ali, ya Hiya goh di mangibaag hinan umipanoh'a ti Hiyay nangidat hi abalinam an nangibaag hinan enenap'u ya nan pohdonan ipa'innila!”
48 At impabagtun nan aliy haad Daniel, ya indatnay do'ol hi mun'aphod an adawna, ya pento'na hiyah ap'apuh nan Provinciad Babylon,‡Do'ol di provinciah nan babluy (unu pumpapto'an) ad Babylon, ya hay ngadan nan ohan provinciah di ya ad Babylon goh. Hay impapto' Daniel ya nan provincian mungngadan hi Babylon. ya ta"on un nan linala'in waday abalinanda ya hiyay ap'apuda. 49 Mu imbagan Daniel hinan ali ta pot'ona da Shadrack ay Meshach, ya hi Abednego hi mumpapto' hinan Provinciad Babylon ta way aton Daniel an munnonong an muntamuh wadan nan ali.
*2:1 Unu hidin 604 B.C.
†2:4 Mete"an te ya bo'on nan hapit di Hudyuy nitudo' ti nan hapit di Aramaic, ya ninaynayun ta engganah nan negponganah nan Dan. 7:28.
‡2:48 Do'ol di provinciah nan babluy (unu pumpapto'an) ad Babylon, ya hay ngadan nan ohan provinciah di ya ad Babylon goh. Hay impapto' Daniel ya nan provincian mungngadan hi Babylon.