34
Hay Padan Jeremiah hinan Alin hi Zedekiah
Hi Nebuchadnezzar an alid Babylon ya initnudnan amin nan titindaluna an nalpuh nan numbino'ob'on an babluy an hinakupna.* Hay tawon ya hidin 588 B.C. At hidin pangubatandad Jerusalem ya an amin nan nunlene'woh an babluy Hay ugalidah din penghana ya gulat ta umuy nan ali ya nan tindalunan gumubat ya ipilitda ta nan linala'ih nan udumnan babluy an impa'abakda ya mahnagda goh an gumubat, hiyanan bo'on nan iBabylon ya anggay di nunli'ub ad Jerusalem. ya himmapit goh hi Apo Dios ay ha"in an hi Jeremiah an inalinay, “Umuy'ah nan alid Judah an hi Zedekiah ta alyom ay hiyay, Inalin Apo Dios an inyabulutnan magadyuh mahkay an abakon ditu'u ay Nebuchadnezzar, at gohbona tun ad Jerusalem. Mu he"a ya ibalud da'a ta ipahumalya da'a ay Nebuchadnezzar ya un da'a iyuy ad Babylon. Ya donglom hete, Zedekiah, an inalin Apo Dios ay he"a. Ti inalinay, Bo'on hay gubat di atayam ti awniat maphod di atayam an baluon da'ah nan tatagum. Ya gohbonday incense ta pange'gonandan he"a an umat hinan inatdah natayan din o'ommodmun nun'ali.”
At immuya' ay Zedekiah, ya inali' ay hiya nan inalin Apo Dios.
Ya wan nan titindalun nan alid Babylon ya pumpa"ida nan allup ad Jerusalem, ya ad Lachish, ya ad Azekah. Daten tulun babluy ad Judah ya anggay ni' di agguy napa"iy allupda.
Hay Agguy Napogpogan nan Himbut hi Ahimbutda
Ya ni'hapit goh hi Apo Dios ay ha"in an hi Jeremiah hidin nalpahan di ni'tulagan nan Alin hi Zedekiah hinan tatagud Jerusalem. Hay tawon ya hihidyan 588 B.C. Hay nuntutulaganda ya miyabulut mahkay nan himbut an i'ibbadan holag Israel ta okodda mahkay hinan pohpohdondan aton. At way ohaan mahapul an iyabulutnay himbutnan Hudyun binabai ya linala'i ta mi'id di ohah punnonngonay himbutna. 10 At an aminda nan u'upihyal ya nan tatagu ya inabulutdah den nitulag an iyabulutday himbutda ta adida punnonngon nan himbutda. 11 Mu agguy nadnoy ya nun'innomnomda ta immuyda binangngad din himbutda, at hihidya an imbilangda didah baal.§ Manu ay nun'innomnomda ti immuy nan i'Egypt an ni'gubat hinan iBabylon, at nakak nan iBabylon ad Jerusalem ta way atondan mi'gubat hinan i'Egypt (Jer. 34:21-22; 37:5, 11). At hay ninomnom nan ad himbut ad Jerusalem ya adi mumbangngad nan iBabylon, hiyaat unda binangngad nan himbutda.
12 At ni'hapit goh hi Apo Dios ay ha"in an inalinay, 13 “Ha"in an hi Apo Dios an dayawonyun holag Israel ya ni'hapita' hidin o'ommodyuh din nangawita' ay didad Egypt hi ahimbutda.* Manu ay inyuldin Apo Dios ta ibo'tanday himbutda ti mahapul an iyunnuddah ugalina ti imbo'tana didad Egypt (Deut. 15:15). Inali' ay diday, 14 Nalpah ay nan pituy tawon ya inyabulutyu nan i'ibbayun holag Israel an nangihbut hi odoldan da'yu ta numbalindah himbutyu. Ti nunhulbidan da'yuh onom an tawon, ya mahapul an iyabulutyu mahkay dida ta okodda kogoh hi pohdonda. Ex. 21:2-11; Deut. 15:12-18. Mu agguya' inunud hidin o'ommodyu. 15 Mu maphod ta ninomnomyun mangunud hinan makulug an Uldin'u ta immuy ayuh nan Timplu', ya nunhahapitanyu ta abulutonyu an makak mahkay nan himbut. 16 Mu anaad ta ad ugwan goh ya nun'innomnom ayu ta immuyyu binangngad nan inyabulutyu Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an mangunud, at munhanul hi Apo Dios. ta numbangngaddan himbut? Henen inatyu ya Ha"in an Dios di binainyu!
17 At gapu ta agguya' inunud ti agguyyu inyabulut nan i'ibbayun holag Israel an himbutyu ya umat mah hituy ato' ay da'yu: Ha"in mahkay di mangiyabulut ay da'yu ta way ohaan okod hi atayanah un hay gubat, unu hay batel, unu hay dogoh. At pumbalinon da'yuh umipabain hi tataguh tun luta. 18 Da'yu ya imbahhawyu din inaliyu an agguyyu inat din nitulag hi atonyu, at hiyanan mapatoy ayu an umat hidin namatayanyuh din bakah din nuntutulaganyu an nunduwaonyu,§ Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an nitulag, at munhanul hi Apo Dios. ya nunhiyanonyu ta ene'wayuh* Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an imbahhawyu, at munhanul hi Apo Dios. nan numbatananda. Bahaom nan footnote di Gen. 15:17 ta innilaom di aat ten ugali. 19 At da'yun a'ap'apun di iJudah, ya iJerusalem, ya da'yun u'upihyal hinan punhumalyaan, ya ta"on un da'yun papadi, ya an amin ayun tatagun nange'wah numbattanan nan nagodwan odol di baka 20 ya iyabulut'u da'yuh nan buhulyu ta pumpatoy da'yu. At awalitang di odolyuh nan luta ta onon di hamuti ya nan animal hi inalahan.
21 Ya iyabulut'u goh hi Zedekiah an alid Judah ya nan u'upihyalnah nan tindalun nan alid Babylon an umi'ikay an mamatoy ay dida. Ad ugwan ni' ya dimminongdan mangubat ay da'yu, Bahaom nan footnote di Jer. 34:11 ta innilaom di dalat din dimminngandan gimmubat hidin 588 B.C. 22 mu awniat pumbangngado' didah tun babluyyu ta gubaton da'yu, ya genhobda, at mapa"i an amin tun babluyyud Judah ta minganuy an mi'id di munhitu.”

*34:1 Hay tawon ya hidin 588 B.C.

34:1 Hay ugalidah din penghana ya gulat ta umuy nan ali ya nan tindalunan gumubat ya ipilitda ta nan linala'ih nan udumnan babluy an impa'abakda ya mahnagda goh an gumubat, hiyanan bo'on nan iBabylon ya anggay di nunli'ub ad Jerusalem.

34:8 Hay tawon ya hihidyan 588 B.C.

§34:11 Manu ay nun'innomnomda ti immuy nan i'Egypt an ni'gubat hinan iBabylon, at nakak nan iBabylon ad Jerusalem ta way atondan mi'gubat hinan i'Egypt (Jer. 34:21-22; 37:5, 11). At hay ninomnom nan ad himbut ad Jerusalem ya adi mumbangngad nan iBabylon, hiyaat unda binangngad nan himbutda.

*34:13 Manu ay inyuldin Apo Dios ta ibo'tanday himbutda ti mahapul an iyunnuddah ugalina ti imbo'tana didad Egypt (Deut. 15:15).

34:14 Ex. 21:2-11; Deut. 15:12-18.

34:16 Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an mangunud, at munhanul hi Apo Dios.

§34:18 Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an nitulag, at munhanul hi Apo Dios.

*34:18 Heten hapit hinan Hudyu ya umat hinan hapitda an imbahhawyu, at munhanul hi Apo Dios.

34:18 Bahaom nan footnote di Gen. 15:17 ta innilaom di aat ten ugali.

34:21 Bahaom nan footnote di Jer. 34:11 ta innilaom di dalat din dimminngandan gimmubat hidin 588 B.C.