13
Bharinaabha na Sauri bharahaabhwa emeremo
Mʉrʉbhɨri rwa Antiyʉkiya haarɨ na risengerero rɨnʉ ryarɨ na abharʉʉtɨrɨri na abhiija. Gatɨ ya bhayo bhaarɨ, Bharinaabha, Simiyʉʉni wʉnʉ aarɨ arabhirikirwa Nigɨɨri, enzobhooro yaku ʉmʉʉtʉ umwirabhuru, Rukiyʉ kurwa Kireene, Sauri na Manaɨni wʉnʉ aarɨrirwɨ nʉ ʉmʉtɨmi Heroode Antipaasi. Rusikʉ rʉmwɨ bhaarɨ bharakumya Ʉmʉkʉrʉ na kwiyima kurya, Ekoro Ɨndɨndu ɨkabhabhʉʉrɨra, “Mondobhorere Bharinaabha na Sauri komeremo gɨnʉ nɨbhabhirikiriirɨ.” Hanʉ bhaamarirɨ kʉmʉsabha Mungu na kwiyima kurya, bhakatʉʉra amabhoko gaabhʉ kumutwɨ gwa Bharinaabha na Sauri kʉbhasabhɨra, bhakabhatiga bhajɨ.
Bharinaabha na Sauri bharaja Kipurʉ
Mmbe Bharinaabha na Sauri bhaarɨ bhatumirwɨ ne Ekoro Ɨndɨndu. Bhakahiringita kʉrʉbhɨri rwa Sɨrɨkiya, kurwa hayo bhakatiira ubhwatʉ, bhakaja kwiginga rya Kipurʉ. Hanʉ bhaahikirɨ kwiginga riyo, kʉrʉbhɨri rwa Saraami, bhakatanga kurwazɨra abhaatʉ ɨngʼana ya Mungu mʉmarwazɨrʉ ga Abhayaahudi. Bhaarɨ na Yoohana wʉnʉ aarɨ arabhirikirwa Maaroko, ʉmʉsakirya waabhʉ.
Hanʉ bhaamarirɨ kʉhɨta gatɨgatɨ ya Kipurʉ, bhakahika kʉrʉbhɨri rwa Paafʉ, bhakarumana nʉ Ʉmʉyaahudi wʉmwɨ ʉmʉrʉgi, wʉnʉ aarɨ ʉmʉrʉʉtɨrɨri wʉ ʉrʉrɨmɨ, iriina ryazɨ Bhaari‑Yɨɨsu. Ʉmʉʉtʉ wuyo aarɨ ʉmʉsakirya wu umwanangwa wa riginga, Sɨrigiyʉ Paaurʉ, ʉmʉʉtʉ wa amangʼɨɨni bhʉkʉngʼu. Umwanangwa wa riginga wuyo akabhɨrɨkɨra Bharinaabha na Sauri bhajɨ kwawe, akeenda iitegeerere ɨngʼana ya Mungu kurwa kwabhʉ. Nawe Bhaari‑Yɨɨsu ʉmʉrʉgi wuyo, muKigiriki aarɨ arabhirikirwa Ɨrima, aarɨ arahakaana na Bharinaabha na Sauri, korereke umwanangwa wa riginga wuyo atigɨ kwisirirya Yɨɨsu.
Neho Sauri wʉnʉ akubhirikirwa Paaurʉ,*Sauri ni‑riina ryɨ Ɨkɨɨbhuraaniya. Paaurʉ ni‑riina ryi Ikigiriki. izwirwɨ Ekoro Ɨndɨndu, akamogorera ʉmʉrʉgi wuyo bhʉkʉngʼu, 10 akabhuga, “Omongʼeera awɨ, wizwirɨ amabhɨ, umwana wa Shɨtaani! Umubhisa wa amaheene! Ʉtakutiga kuchʉra amangʼana ga amaheene gʉ Ʉmʉkʉrʉ? 11 Nangʉ itegeerera! Okobhoko kʉ Ʉmʉkʉrʉ kuri igʉrʉ waazʉ, ʉrabha mʉhʉku, ʉtakorora nʉʉrʉ ubhwɨrʉ bhwi iryʉbha kwibhaga.” Hayohayo ikitu kɨkamuhukurya amɨɨsʉ, akabha mukiirimya. Akiiruguuraruguura korereke abhone ʉmʉʉtʉ wʉnʉ araatʉrɨ kumugwata okobhoko amʉkangatɨ.
12 Hanʉ umwanangwa wuyo aarʉʉzɨ ɨkɨsɨgʉ kiyo, akamwisirirya Ʉmʉkʉrʉ, akaruguuribhwa bhʉkʉngʼu na amiija ganʉ gaarɨ gariijwa igʉrʉ wʉ Ʉmʉkʉrʉ.
Paaurʉ ariija abhaatʉ bha Piisidiya igʉrʉ wa Yɨɨsu
13 Paaurʉ na abhakɨndichazɨ bhakarwa Paafʉ. Bhakatiira mubhwatʉ bhakaja, bhakahika mʉrʉbhɨri rwa Perege mucharʉ cha Pamufiiriya. Yoohana akabhatiga hayo, akagarʉka Yɨrusarɨɨmu. 14 Nawe Paaurʉ na Bharinaabha bhakarwa Perege, bhakaja kʉrʉbhɨri rwa Antiyʉkiya, mucharʉ cha Piisidiya.
Urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ,Urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. bhakasikɨra mwirwazɨrʉ rya Abhayaahudi, bhakiikara. 15 Hanʉ abhakangati bhi inyumba yiyo bhaamarirɨ kosoma kumigirʉ ja Musa na kʉbhɨtabhʉ bhya abharʉʉtɨrɨri, bhakatʉma ʉmʉʉtʉ kwa Paaurʉ na Bharinaabha, akabhabhʉʉrɨra, “Abhahiiri bhɨɨtʉ, arɨɨbhɨ mʉna ringʼana ryʉ ʉkʉgamba na abhaatʉ kʉbhaha umwʉyʉ, mʉrɨgambɨ.”
16 Paaurʉ akiimɨɨrɨra, akabheerekeererya kokobhoko korereke bhamwitegeerere, akabhuga, “Abhiiziraɨri imwɨ, na niimwɨ bhanʉ mokosengera Mungu, munyiitegeerere! 17 Mungu wa abhaatʉ bha Iziraɨri, newe abharʉbhwɨrɨ bhasʉʉkʉrʉ. Hanʉ bhaarɨ bhariikara mubhugini mʉʉsɨ ya Miisiri, akabhakora kʉbha icharʉ kɨkʉrʉ bhʉkʉngʼu na cha managa. Akʉmara akabhakangata, akabharuusha Miisiri kwa nguru zaazɨ, 18 kwibhaga ryi imyaka merongo ene akabhiigumirirya kʉkɨbhara. 19 Akʉmara, akaricha ibhyarʉ muhungatɨ kʉʉsɨ ya Kanaani, akabhaha Abhiiziraɨri ɨɨsɨ yiyo, ɨbhɨ ɨgabhʉ yaabhʉ. 20 Gayo gʉʉsi gakakorebhwa kwibhaga ryi imyaka magana ane na merongo ɨtaanʉ.
“Hanʉ gayo gaasirirɨ, Mungu akabhaha bhasʉʉkʉrʉ abhatiniri kʉbhakangata, kuhika ribhaga ryʉ ʉmʉrʉʉtɨrɨri Samwɨri. 21 Neho bhakasabha bhabhɨ nʉ ʉmʉtɨmi. Mungu akabhaha Sauri, umwana wa Kiishi wɨ ɨkɨgambʉ cha Bhenjamɨɨni, akabha ʉmʉtɨmi kwi imyaka merongo ene. 22 Nawe Mungu akamuruusha Sauri kʉbhʉtɨmi, akamʉtʉʉra Daudi kʉbha ʉmʉtɨmi waabhʉ. Mungu akagamba amazʉmu igʉrʉ wa Daudi, ‘Nɨmʉrʉʉzɨ Daudi umwana wa Yeese, wʉnʉ akozomera umwʉyʉ gwanɨ, newe araakore ganʉ gʉʉsi naarɨ nɨramwendera kokora.’Rora 1 Samwɨri 13:14; Zabhuri 89:20.
23 “Kurwa kurwibhʉrʉ rwʉ ʉmʉtɨmi Daudi, Mungu akabhareetera Abhiiziraɨri Ʉmʉsabhuri chɨmbu aarɨ abharagɨɨnʼyɨ, Ʉmʉsabhuri wuyo nɨ‑Yɨɨsu. 24 Hanʉ Yɨɨsu aarɨ akɨɨrɨ kʉtanga emeremo jazɨ, Yoohana aarɨ arabharaganʼya Abhiiziraɨri bhʉʉsi, bhatigɨ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ na kʉbhatiizwa. 25 Yoohana aarɨ haguhɨ kʉmara emeremo jazɨ, akagamba, ‘Mʉrarora kʉbha inyɨ nɨ‑wɨɨwɨ? Inyɨ nɨtarɨ Kiriisitʉ wʉnʉ mʉkʉrɨndɨɨra! Nawe wʉnʉ akuuza inyuma waanɨ, inyɨ nɨtakwenderwa nʉʉrʉ kwihiinya kʉtazʉra orokobha rwi ibhikwɨra bhyazɨ!’§Kusimʉka ya Abhayaahudi ribhaga riyo hanʉ umugini aarɨ arasikɨra munyumba, omohocha aarɨ aramʉtazʉra urusiri rwi ibhikwɨra, kumuruusha ibhikwɨra na kumwoja amagʉrʉ gaazɨ.
26 “Abhahiiri bhaanɨ, abhaatʉ bhu ubhwibhurwa bhwa Abhurahaamu, na abhandɨ bhanʉ mokosengera Mungu, amangʼana gu ubhutuurya bhʉnʉ, bhʉrɨɨtirwɨ kwa niitwɨ kurwa kwa Mungu! 27 Abhaatʉ bha Yɨrusarɨɨmu na abhakʉrʉ bhaabhʉ bhataamɨnyirɨ kʉbha Yɨɨsu newe Ʉmʉsabhuri, bhakamʉtɨnɨra iitwɨ. Ko kokorabhu neho bhakamara amangʼana ganʉ gaarɨ gaandikirwɨ igʉrʉ waazɨ mʉbhɨtabhʉ bhya abharʉʉtɨrɨri ebho bhataamɨnyirɨ, na nego garya gakosomwa zisikʉ zʉʉsi zʉ ʉbhʉtʉʉrʉ. 28 Abhaatʉ bhayo bhatabhwɨnɨ chʉchʉsi che eheene, kɨnʉ chagiriryɨ kʉtɨnɨra Yɨɨsu iitwɨ, nʉʉrʉbhu, bhakasabha Piraato, iitwɨ.
29 “Hanʉ bhaamarirɨ gʉʉsi ganʉ gaandikirwɨ igʉrʉ wa Yɨɨsu, bhakamʉbhambʉra kʉmʉsarabha, bhakamʉtʉʉra mumbiihɨra. 30 Nawe Mungu akamuryʉra kurwa mʉbhaku! 31 Kwa sikʉ nzaru Yɨɨsu akarorekana kʉbhaatʉ bhanʉ bhaarɨ kogendanʼya hamwɨmwɨ, kurwa Gariraaya kuja Yɨrusarɨɨmu. Nangʉ, bhayo nebho abhamɨnyɨɨkɨrɨri bhaazɨ kʉbhaatʉ.
32 “Itwɨ tʉrabharwazɨra imwɨ Ɨngʼana Ɨnzʉmu, kʉbha, ganʉ nego garya Mungu aaragɨɨnʼyɨ bhasʉʉkʉrʉ,*Rora Amahocha ga Abhatumwa 13:23. 33 agamarirɨ kwa niitwɨ, abhaana bhaabhʉ, ku kuryʉra Yɨɨsu. Nɨmbu yaarɨ yandikirwɨ kʉZabhuri ya kabhɨrɨ,
‘Awɨ ni‑Mwana waanɨ,
reero nɨbhɨɨrɨ Wuusʉ.’Rora Zabhuri 2:7.
34 Naatu Mungu akamuryʉra kurwa mʉbhaku, korereke atagarʉkɨra ʉbhʉsarya, akabhuga,
‘Nɨrakoha ʉrʉbhangʉ ʉrʉrɨndu na rwa amaheene,
ʉrʉbhangʉ rʉnʉ naragɨɨnʼyɨ Daudi.’Rora Isaaya 55:3.
35 Yandikirwɨ ʉrʉbhaara ʉrʉndɨ kʉZabhuri kʉbha,
‘Ʉtakutiga Ʉmʉrɨndu waazʉ asarɨkɨ.’§Rora Zabhuri 16:10.
36 “Hanʉ Daudi amarirɨ gʉʉsi ganʉ Mungu aarɨ amwɨndirɨ akore, ribhaga ryu urwibhʉrʉ rwazɨ, akakwa, akabhiikwa mumbiihɨra na wiisɨ, ʉmʉbhɨrɨ gwazɨ gʉkabhora. 37 Nawe, wʉnʉ Mungu aaryurirɨ, ataabhʉrirɨ.
38 “Nangʉ abhahiiri bhaanɨ, munyiitegeerere bhwaheene! Tʉrabharaganʼya kʉbha, kʉhɨtɨra Yɨɨsu Kiriisitʉ, kʉna kobheererwa ʉbhʉbhɨ. 39 Kʉhɨtɨra kwewe, ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ akumwisirirya arabharirwa eheene kwa Mungu, ɨngʼana yɨnʉ ɨtakʉtʉrɨkana kwa niimwɨ ku kutuna imigirʉ ja Musa. 40 Mwiyangarɨrɨ bhwaheene korereke mʉtagwatwa na amangʼana ganʉ gaagambirwɨ na abharʉʉtɨrɨri,
41 ‘Morore imwɨ bhanʉ mokoregana,
Mʉrʉgʉʉrɨ, murikɨ,
kʉ kʉbha nɨrakora emeremo zisikʉ zaanyu
omoremo gʉnʉ mʉtakugwisirirya, nʉʉrʉ ʉmʉʉtʉ angabhabhʉʉrɨra!’*Rora Habhakuuki 1:5. ”
42 Hanʉ Paaurʉ na Bharinaabha bhaarɨ bhararwa mwirwazɨrʉ rya Abhayaahudi, abhaatʉ bhakabhiisasaama bhagarʉkɨ urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ bhʉnʉ bhʉkʉbhata, korereke bhangʼehe kʉgamba igʉrʉ wa amangʼana gayo. 43 Hanʉ abhaatʉ bhayo bhaanyaragɨɨnɨ mwirwazɨrʉ. Abhayaahudi bhaaru, hamwɨmwɨ na abhaatʉ bha mubhyarʉ ɨbhɨndɨ, bhanʉ bhiisiriiryɨ ɨnyangi yɨ Ɨkɨyaahudi, bhakatuna Paaurʉ na Bharinaabha. Abheene bhakagamba na abhaatʉ bhanʉ bhaabhatunirɨ na bhakabhaha umwʉyʉ bhiikarɨ kʉbhɨgʉngi bhya Mungu.
44 Urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ bhʉnʉ bhwabhatirɨ, nyamunga abhaatʉ bhʉʉsi bhʉ ʉrʉbhɨri ruyo bhakaaza kwitegeerera ɨngʼana yʉ Ʉmʉkʉrʉ. 45 Nawe hanʉ Abhayaahudi bhaarʉʉzɨ riribhita rɨnʉ ikʉrʉ rya abhaatʉ, bhakabha ni ikiriiso bhʉkʉngʼu. Neho bhakaanga ganʉ gaagambirwɨ na Paaurʉ na kʉmʉtʉka.
46 Paaurʉ na Bharinaabha bhakabhagarukirya kwa bhʉkararu bhakubhuga, “Yaarɨ ereenderwa ɨngʼana ya Mungu ɨraganibhwɨ kwa niimwɨ Abhayaahudi, hinga. Nawe kʉ kʉbha muryangirɨ na kwitɨnɨra imubheene kʉbha mʉtakwenderwa ʉbhʉhʉru bhwa kemerano, tʉrabhatiga, tʉraja kurwazɨra abhaatʉ bha mubhyarʉ ɨbhɨndɨ. 47 Kʉ kʉbha nɨmbu Ʉmʉkʉrʉ Mungu aatuswajirɨ kʉbha,
‘Nɨkʉtɨɨrɨ ʉbhɨ ubhwɨrʉ kʉbhaatʉ bha mubhyarʉ ɨbhɨndɨ,
korereke oreete ubhutuurya kʉbhaatʉ ɨɨsɨ yʉʉsi.’Rora Isaaya 49:6. ”
48 Hanʉ abhaatʉ bha mubhyarʉ ɨbhɨndɨ bhiigwirɨ amangʼana gayo, bhakazomerwa na bhakakumya kʉngʼana yʉ Ʉmʉkʉrʉ. Bhʉʉsi bhanʉ bhaarɨ bhɨɨndirwɨ kʉbhʉhʉru bhwa kemerano, bhakiisirirya Ʉmʉkʉrʉ Yɨɨsu. 49 Ɨngʼana yʉ Ʉmʉkʉrʉ ɨkanyaragana icharʉ kiyo chʉsi.
50 Nawe Abhayaahudi bhakasiigirirya abhakari bhu ubhusuuku bha mubhyarʉ ɨbhɨndɨ bhanʉ bhaarɨ abhiisirirya bha Mungu na abhasubhɨ bhi imyeya ɨmɨkʉrʉ kʉrʉbhɨri ruyo. Bhakakangata abhaatʉ kʉnyaacha Paaurʉ na Bharinaabha, na kʉbhaheebha kurwa mumijɨ jabhʉ. 51 Paaurʉ na Bharinaabha bhakakʉngʼʉta urutu kʉmagʉrʉ gaabhʉ kwerecha kʉbha ganʉ bhakʉrɨɨrwɨ nɨ‑mabhɨ. Neho bhakabhʉʉka, bhakaja kʉrʉbhɨri rwa Ikʉʉniyʉ. 52 Nawe abhɨɨga bha Antiyʉkiya ya Piisidiya bhaarɨ bhazʉmɨɨrwɨ, bhiizwirɨ Ekoro Ɨndɨndu.

*13:9 Sauri ni‑riina ryɨ Ɨkɨɨbhuraaniya. Paaurʉ ni‑riina ryi Ikigiriki.

13:14 Urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

13:22 Rora 1 Samwɨri 13:14; Zabhuri 89:20.

§13:25 Kusimʉka ya Abhayaahudi ribhaga riyo hanʉ umugini aarɨ arasikɨra munyumba, omohocha aarɨ aramʉtazʉra urusiri rwi ibhikwɨra, kumuruusha ibhikwɨra na kumwoja amagʉrʉ gaazɨ.

*13:32 Rora Amahocha ga Abhatumwa 13:23.

13:33 Rora Zabhuri 2:7.

13:34 Rora Isaaya 55:3.

§13:35 Rora Zabhuri 16:10.

*13:41 Rora Habhakuuki 1:5.

13:47 Rora Isaaya 49:6.