Amangʼana Amazʉmu ga Yɨɨsu Kiriisitʉ
chɨmbu gaandikirwɨ na
Ruuka
Ʉbhʉkangati
Ɨkɨtabhʉ kɨnʉ kɨkaandɨkwa na Ruuka. Ruuka akeenda ʉmʉʉtʉ wʉnʉ aabhirikiirwɨ Tɨʉfirʉ, amenye amaheene igʉrʉ wu ubhwikari, emeremo nɨ ɨbhɨsɨgʉ bhya Yɨɨsu.
Tʉtaana mangʼana maaru igʉrʉ wa Ruuka. Ewe aarɨ nɨ‑mʉgabhʉ, na ribhaga ɨrɨndɨ akakora orogendo hamwɨmwɨ na Paaurʉ kurwaza Ɨngʼana Ɨnzʉmu igʉrʉ wa Yɨɨsu Kiriisitʉ (Abhakorosaayi 4:14; 2 Timoseo 4:11; Firimʉʉni 1:24).
Ɨkɨtabhʉ kɨnʉ, kɨna amangʼana agandɨ ganʉ gataagambirwɨ bhʉkʉngʼu mʉbhɨtabhʉ ɨbhɨndɨ bhyʉ Ʉbhʉragɨ Ubhuhya. Amangʼana gayo ni‑kwibhurwa nu ukurwaza kwa Yoohana Ʉmʉbhatiizi, ukwibhurwa kwa Yɨɨsu na amangʼana ga mubhwana bhwazɨ. Na Ruuka areerekenʼya ʉbhʉsɨɨgi bhwa Mungu chɨmbu bhʉrɨ kʉbhaatʉ bhaaru. Yɨɨsu areerekenʼya ʉbhʉsɨɨgi bhuyo kʉnzɨra yʉ ʉkʉbhʉʉrɨra abhaatʉ kobherenjo, chɨmbu ekerenjo chʉ Ʉmʉsamaariya umwerya we ekoro (ikisikʉ 10) ne ekerenjo chu umwana wʉnʉ aabhurirɨ (ikisikʉ 15).
1
Umugungwa Tɨʉfirʉ, garya gaakʉrirwɨ gatɨ wɨɨtʉ, abhaatʉ bhaaru bhakʉrirɨ umucha gu ukwandɨka igʉrʉ wa amangʼana gayo. Bhakaandɨka amangʼana bhwaheene chɨmbu abhaatʉ bhaagarʉʉzɨ kwɨma ʉbhʉtangɨ chɨmbu bhaatubhuuriirɨ, na bhanʉ bhaarɨ bharanyaraganʼya ɨngʼana ya Mungu. Hanʉ na niinyɨ namarirɨ kwisʉnza amangʼana gʉʉsi chɨmburya garɨ kwɨma ʉbhʉtangɨ, nɨkarora, nɨ‑bhwaheene nikwandɨkɨrɨ igʉrʉ wa gayo, korereke omenye amaheene kwa ganʉ wiigiibhwɨ.
Ʉbhʉrʉʉti bhu ukwibhurwa kwa Yoohana Ʉmʉbhatiizi
Hanʉ Heroode aarɨ ʉmʉtɨmi wa Yudeya, aareho kuhaani*Kuhaani. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana abhakuhaani muKiniibhasa. wʉmwɨ, iriina ryazɨ Zaakariya, wi ikishoko cha abhakuhaani chabhirikirwa Abhiya. Na mʉkaazɨ Zaabhɨti, aarɨ wʉ ʉrʉganda rwa Haruuni.Haruuni aarɨ umwabhʉ Musa na aarɨ kuhaani ʉmʉkʉrʉ we embere. Rora Kʉhʉrʉka 28:1‑3. Bhabhɨrɨ bhayo, bhakiisiriribhwa mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu, bhakagwata imigirʉ na amaswaja gʉ Ʉmʉkʉrʉ gʉʉsi, bhakatuna zɨnzɨra zaazɨ, bhataana isoro. Bhataarɨ na mwana, kʉ kʉbha Zaabhɨti aarɨ mʉgʉmba na bhaarɨ bhakunguhirɨ bhʉkʉngʼu.
Rusikʉ rʉmwɨ, riribhita rya kuhaani Zaakariya ryarɨ rɨrakora emeremo mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. Kʉmanarʉ ga abhakuhaani, Zaakariya akabhona umweya kusikɨra Aharɨndu ha Aharɨndu mwihekaaru,Rihekaaru. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. korereke amwocherye umurumbasʉ. 10 Na ribhaga ryu ukwocha umurumbasʉ, abhaatʉ bhaaru bhakiibhiringa igʉtʉ bharasabha Mungu.
11 Rogendo rʉmwɨ, Zaakariya akahwarukirwa na maraika§Maraika. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. wʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu, akiimɨɨrɨra ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwa ahagero hu ukugundirirya umurumbasʉ. 12 Hanʉ Zaakariya aamʉrʉʉzɨ, akʉʉbhaha bhʉkʉngʼu.
13 Nawe maraika akamʉbhʉʉrɨra, “Zaakariya, ʉtʉʉbhaha! Mungu igwirɨ amasabhi gaazʉ. Mʉkaazʉ Zaabhɨti, arakwibhʉrɨra umwana wi ikisubhɨ, ʉmʉrʉkɨ Yoohana. 14 Umwana wuyo arabha ne‑bhozomerwa kwa naawɨ, na bhaatʉ bhaaru bharazomerwa ukwibhurwa kwazɨ. 15 Arabha mʉkʉrʉ mʉbhʉtangɨ bhwʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu. Atakunywa amarwa gʉgʉʉsi garya, na kwɨma mʉnda ya unina arabha izuriibhwɨ Ekoro Ɨndɨndu.*Ekoro Ɨndɨndu. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. 16 Na aragarucha Abhiiziraɨri bhaaru kʉMʉkʉrʉ Mungu waabhʉ. 17 Arakangatɨra Ʉmʉkʉrʉ ɨnʉ ane ekoro nʉ ʉbhʉnaja nchʉ ʉmʉrʉʉtɨrɨri Ɨɨriya, ariigwanʼya abhaana na bhawiisɨ, na kʉbhakora bhanʉ bhatakʉsʉʉka Mungu bhamʉsʉʉkɨ, bhiisiriribhwɨ mʉbhʉtangɨ bhwazɨ, na arabhatʉʉra bhwaheene abhaatʉ igʉrʉ wʉ Ʉmʉkʉrʉ.”
18 Zaakariya akabhʉʉrɨra maraika, “Inyɨ na mʉkaanɨ tukunguhirɨ! Tʉramenyabhwɨ riyo?”
19 Maraika akabhuga, “Inyɨ nɨ‑Gabhuryɨri, wʉnʉ nikwimɨɨrɨra mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. Newe antumirɨ niizɨ kʉkʉbhʉʉrɨra amangʼana amazʉmu ganʉ nikubhuuriirɨ. 20 Kwɨma nangwɨnʉ ʉrabha imuumu, kʉ kʉbha utiisiriiryɨ amangʼana gaanɨ, na ʉtakʉtʉra kʉgamba kuhika gayo gakorwe kwibhaga ryaku.”
21 Abhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bhararɨnda Zaakariya ahʉrʉkɨ igʉtʉ bhakarʉgʉʉra korora akɨzɨɨrɨ mwihekaaru muyo. 22 Hanʉ aahurukirɨ, ataaturirɨ kʉgambana nabhʉ, akatanga kobheerekeererya na amabhoko kʉ kʉbha aarɨ akɨɨrɨ imuumu. Bhakamenya kʉbha arʉʉzɨ ʉbhʉrʉri mwihekaaru.
23 Zisikʉ zaazɨ zo okohocha emeremo mwihekaaru zɨkasira, akaja yɨɨka. 24 Akʉmara, mʉkaazɨ Zaabhɨti akagega ɨnda, akamara imyɨri ɨtaanʉ ariibhisa, 25 akabhuga, “Ʉmʉkʉrʉ Mungu, newe ankʉrɨɨrɨbhu! Anduushiryɨ zɨsʉni kʉbhaatʉ.”
Ʉbhʉrʉʉti bhu ukwibhurwa kwa Yɨɨsu
26 Hanʉ ɨnda ya Zaabhɨti yaahichiryɨ imyɨri ɨsaasabha, Mungu akatʉma maraika Gabhuryɨri mʉrʉbhɨri rwa Nazarɨɨti, mucharʉ cha Gariraaya. 27 Akatumwa kumuucha wʉmwɨ umusiiti, arabhirikirwa Mariyamu, aarɨ arunjibhwɨ nu umumura wʉmwɨ iriina ryazɨ Yuusufu, wi ikishoko chʉ ʉmʉtɨmi Daudi.Daudi. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.
28 Maraika wuyo akaja kwa Mariyamu, akamʉbhʉʉrɨra, “Nɨrakokeerya, awɨ wʉnʉ ʉhɨɨrwɨ ʉrʉbhangʉ! Ʉmʉkʉrʉ Mungu arɨ hamwɨmwɨ na naawɨ.”
29 Hanʉ Mariyamu iigwirɨ amangʼana ga maraika, akiiyigwa kɨbhɨ bhʉkʉngʼu, akiibhuurya, “Makeerenʼyakɨ ganʉ?”
30 Maraika akamʉbhʉʉrɨra, “Mariyamu ʉtʉʉbhaha! Mungu akʉrʉrɨɨrɨ ɨbhɨgʉngi. 31 Ʉragega ɨnda, na uriibhʉra umwana wi ikisubhɨ, ʉmʉrʉkɨ Yɨɨsu. 32 Arabha mʉkʉrʉ, na arabhirikirwa Umwana wa Wʉnʉ Ari Igʉrʉ wa Bhyʉsi. Ʉmʉkʉrʉ Mungu ariimiirirya ʉbhʉtɨmi bhwa Daudi wisɨɨkʉrʉ, na komoha umwana wuyo. 33 Arakangata ikishoko cha Abhiiziraɨri kemerano. Ʉbhʉtɨmi bhwazɨ bhʉtaana tɨnɨrʉ.”
34 Mariyamu akabhuurya maraika, “Ɨrabhabhwɨ, inyɨ ni‑musiiti?”
35 Maraika akamʉgarukirya, “Ekoro Ɨndɨndu ɨrakwikɨra, na zinguru za Mungu wi Igʉrʉ wa Bhyʉsi zɨrabha kwa naawɨ. Necho umwana wʉnʉ uriibhʉrɨ, arabha mʉrɨndu, na arabhirikirwa Umwana wa Mungu.Umwana wa Mungu. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. 36 Hamwɨmwɨ na gayo, umuhiiri waazʉ Zaabhɨti agɨgirɨ ɨnda yu umwana wi ikisubhɨ nangabha mʉkɨɨkʉrʉ. Akagambwa na abhaatʉ kʉbha mʉgʉmba, nangwɨnʉ ana myɨri ɨsaasabha. 37 Gayo gabhɨɨrɨ kʉ kʉbha kwa Mungu rɨtareeho rɨnʉ rɨtakʉtʉrɨkana.”
38 Akagarukirya, “Inyɨ omohocha wʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu, ɨbhɨ kwa niinyɨ chɨmbu ubhugirɨ.” Rogendo rʉmwɨ maraika akaja.
Mariyamu araja kokeerya Zaabhɨti
39 Zisikʉ ziyo, Mariyamu akabhʉʉka akaja wa Zaabhɨti, mʉrʉbhɨri rʉmwɨ rwa mʉbhɨgʉrʉ bhya Yuuda. 40 Akasikɨra wa Zaakariya akakeerya Zaabhɨti. 41 Hanʉ Zaabhɨti igwirɨ amakeerenʼya gayo, umwana akabhina mʉnda yaazɨ. Neho Ekoro Ɨndɨndu ikiikɨra Zabhɨɨti, 42 rogendo rʉmwɨ, akagamba kwiraka ikʉrʉ, “Mʉbhakari bhʉʉsi, awɨ ʉhakirwɨ! Nu umwana wʉnʉ uriibhʉrɨ ahɨɨrwɨ ʉrʉbhangʉ! 43 Inyɨ nɨ‑wɨɨwɨ, kuhika unina Ʉmʉkʉrʉ wɨɨtʉ iizirɨ konkeerya? 44 Hanʉ niigwirɨ amakeerenʼya gaazʉ, umwana akabharaana mʉnda yaanɨ kwa bhozomerwa. 45 Hakɨrɨku awɨ kʉ kʉbha wiisiriiryɨ ganʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu aakubhuuriirɨ.”
Iryɨmbʉ rya Mariyamu
46 Mariyamu akabhuga,
“Ekoro yaanɨ, ɨrakumya Ʉmʉkʉrʉ,
47 ɨrazomerwa Mungu, Ʉmʉsabhuri waanɨ,
48 kʉ kʉbha arʉʉzɨ ʉbhʉnyʉʉhɨrɨru bhwo omohocha waazɨ.
Kwɨma nangwɨnʉ, zinyibhʉrʉ zʉʉsi zɨrambɨrɨkɨra, wʉ ʉrʉbhangʉ,
49 kʉ kʉbha Mungu wa zinguru, ankʉrɨɨrɨ amangʼana amakʉrʉ,
iriina ryazɨ irɨndu.
50 Nɨ ɨbhɨgʉngi bhyazɨ, bhyahaaja kuzinyibhʉrʉ zʉʉsi
zɨnʉ zekomosengera.
51 Akʉrirɨ amangʼana makʉrʉ kuzinguru zaazɨ.
Abhanyaragɨɨnʼyɨ bhanʉ bhakwiyigwa mozekoro zaabhʉ.
52 Agwishiryɨ abhakʉrʉ kurwa kubhitumbɨ bhyabhʉ bhyɨ ɨkɨtɨmi,
na kʉbhakurya abhaatʉ bhi iyaasɨ.
53 Bhɨ ɨnzara, abhiigutiryɨ amazʉmu,
nawe abhaniibhi abhahɨɨbhirɨ mabhoko bhʉʉha.
54 Asakiiryɨ Abhiiziraɨri, abhahocha bhaazɨ,
korereke kuhiita ɨbhɨgʉngi bhyazɨ.
55 Akakora chɨmbu aabhuuriirɨ Abhurahaamu na bhasʉʉkʉrʉ,
na abhaatʉ bhu urwibhʉrʉ rwazɨ kemerano.”
 
56 Hanʉ Mariyamu aamarirɨ imyɨri ɨtatʉ wa Zaabhɨti, akagarʉka yɨɨka.
Ukwibhurwa kwa Yoohana Ʉmʉbhatiizi
57 Hanʉ zisikʉ zu ukwibhʉra kwa Zaabhɨti zaahikirɨ, akiibhʉra umwana wi ikisubhɨ. 58 Bhanyarʉbhɨri na abhahiiri bhaazɨ, bhakiigwa chɨmbu Ʉmʉkʉrʉ Mungu arʉrɨɨrɨ Zaabhɨti ɨbhɨgʉngi bhʉkʉngʼu, bhakazomerwa hamwɨmwɨ neewe.
59 Hanʉ umwana aahikiryɨ urusikʉ rwa kanaanɨ, bhakamʉsaara,§Bhakamʉsaara. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana ʉkʉsaara muKiniibhasa. bhakeenda komotoga iriina rya wiisɨ, Zaakariya. 60 Nawe unina akaanga, akabhuga, “Zɨyi! Abhirikirwɨ Yoohana.”
61 Bhakamʉbhʉʉrɨra, “Ndora mukishoko chanyu, atariimu wi iriina riyo!”
62 Bhakabhuurya wiisɨ kwa kumusimya na amabhoko, abhabhʉʉrɨrɨ iriina rɨnʉ akwenda kotoga umwana waazɨ. 63 Akabhasabha ritɨnɨka ryʉ ʉrʉbhao akaandɨka, “Iriina ryazɨ, newe Yoohana.” Bhʉʉsi bhakarʉgʉʉra. 64 Rogendo rʉmwɨ umunywa nʉ ʉrʉrɨmɨ rwazɨ bhɨkatiguurukirwa, akatanga kʉgamba, akakumya Mungu.
65 Bhanyarʉbhɨri bhʉʉsi bhakahaha, na amangʼana gayo gakanyaragana mbaara zʉʉsi mʉbhɨgʉrʉ bhya Yudeya. 66 Abhaatʉ bhanʉ bhiigwirɨ, bhakiibhuurya, “Umwana wʉnʉ arabha mʉʉtʉkɨ?” kʉ kʉbha ʉbhʉnaja bhwʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu bhwarɨ hamwɨmwɨ nawe.
Iryɨmbʉ rya Zaakariya
67 Zaakariya, wiisɨ umwana wuyo, akiizuribhwa ne Ekoro Ɨndɨndu, akahurucha ʉbhʉrʉʉti,
68 “Akumibhwɨ Ʉmʉkʉrʉ Mungu wa Abhiiziraɨri,
kʉ kʉbha iizirɨ kʉbhaatʉ bhaazɨ, kʉbhasabhʉra.
69 Atʉhɨɨrɨ Ʉmʉsabhuri wa zinguru,
wi ikishoko cho omohocha waazɨ Daudi,
70 chɨmbu aagambirɨ kwɨma ɨkarɨ
kʉnzɨra ya abharʉʉtɨrɨri bhaazɨ abharɨndu.
71 Akaraga kʉtʉsabhʉra mʉmabhoko ga abhabhisa
na abhabhiihirirwa bhɨɨtʉ,
72 na kuhiita ʉbhʉragɨ*Ʉbhʉragɨ. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. bhwazɨ bhʉrɨndu
kʉbharorera ɨbhɨgʉngi bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ.
73 Ʉbhʉragɨ bhuyo, nebhwe irahiirɨ
na sʉʉkʉrʉ wɨɨtʉ Abhurahaamu.
74 Tʉsabhurwɨ kurwa mʉmabhoko ga abhabhisa bhɨɨtʉ,
korereke tomohokerye tʉtaana bhwʉbha,
75 tʉbhɨ bharonge na bhaheene,
sikʉ zʉʉsi.
 
76 Na naawɨ mwana waanɨ,
ʉrabhirikirwa ʉmʉrʉʉtɨrɨri wa Mungu wi Igʉrʉ wa Bhyʉsi,
ʉrakangatɨra Ʉmʉkʉrʉ, komokonzera ɨnzɨra yaazɨ.
77 Na ʉbhʉʉrɨrɨ abhaatʉ bhaazɨ igʉrʉ wʉ ʉbhʉsabhurwa,
kʉnzɨra yo okobheererwa ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ,
78 igʉrʉ wɨ ɨbhɨgʉngi bhya Mungu wɨɨtʉ,
ʉbhʉsabhurwa bhuyo, bhʉraaza nchu ubhwɨrʉ kurwa mwisaarʉ,
79 na bhʉrabhanzɨra bhanʉ bhakwikara mukiirimya,
na mukikiriiri chu uruku.Nɨ‑bhaatʉ bhanʉ bhakʉhaha uruku.
Na kʉtʉkangatɨra,
kuhika kogenda kʉnzɨra yo omorembe.”
80 Umwana akakʉra, akabha na zinguru mokoro yaazɨ, akaja kwikara mwitɨrɨgʉ, kuhika hanʉ aarʉrɨkɨɨnɨ kuBhiiziraɨri.

*1:5 Kuhaani. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana abhakuhaani muKiniibhasa.

1:5 Haruuni aarɨ umwabhʉ Musa na aarɨ kuhaani ʉmʉkʉrʉ we embere. Rora Kʉhʉrʉka 28:1‑3.

1:9 Rihekaaru. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

§1:11 Maraika. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

*1:15 Ekoro Ɨndɨndu. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

1:27 Daudi. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

1:35 Umwana wa Mungu. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

§1:59 Bhakamʉsaara. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana ʉkʉsaara muKiniibhasa.

*1:72 Ʉbhʉragɨ. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.

1:79 Nɨ‑bhaatʉ bhanʉ bhakʉhaha uruku.