6
Yɨɨsu newe Ʉmʉkʉrʉ wʉ ʉbhʉtʉʉrʉ
(Mataayo 12:1‑8; Maaroko 2:23‑28)
1 Rusikʉ rʉmwɨ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ, Yɨɨsu na abhɨɨga bhaazɨ, bhaarɨ bharahɨta mʉmɨgʉndʉ jɨ ɨnganʉ. Abhɨɨga bhaazɨ, bhakabha bharatɨna ɨbhɨgara bhyɨ ɨnganʉ, bhakaruushaku zeeheke, bhakarya. 2 Neho Abhafarisaayo abhandɨ bhakabhabhuurya, “Ndora mʉrakora emeremo gɨnʉ gɨtakwenderwa kokorwa urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ?”*Rora Kʉhʉrʉka 20:8‑11.
3 Yɨɨsu akabhagarukirya, “Mʉtasʉmirɨ mʉMaandɨkʉ Amarɨndu chɨmbu Daudi na abhakɨndichazɨ bhaakʉrirɨ, hanʉ bhaarɨ nɨ ɨnzara? 4 Akasikɨra mwibhuru rirɨndu rya Mungu, akagega ɨmɨkaatɨ gɨnʉ jatɨɨrwɨ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu akarya akabhaha na abhakɨndichazɨ bhʉʉsi bhakarya. Nawe ɨmɨkaatɨ gɨnʉ kumigirʉ ja Musa gɨtakwenderwa kuriibhwa na abhaatʉ, kuruushaku bhakuhaani abheene.”†Rora 1 Samwɨri 21:1‑6. 5 Akoongera kubhuga, “Umwana wʉ Ʉmʉʉtʉ, newe Ʉmʉkʉrʉ wu urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ.”
Yɨɨsu arahorya ʉmʉʉtʉ urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ
(Mataayo 12:9‑14; Maaroko 3:1‑6)
6 Urusikʉ ʉrʉndɨ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ, Yɨɨsu akasikɨra mwirwazɨrʉ, akiija abhaatʉ. Muyo, aarɨmu ʉmʉʉtʉ wʉmwɨ, wʉnʉ aarɨ akuurɨ okobhoko ku ubhuryʉ. 7 Abhiija bhi imigirʉ na Abhafarisaayo, bhakabha bhararɨnda bharore arɨɨbhɨ arahorya ʉmʉʉtʉ wuyo, urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ, kʉ kʉbha bhaarɨ bharamohya ɨnzɨra yu ukumwinatiriryaku.
8 Nawe, Yɨɨsu akamenya eseemyo yaabhʉ, akabhʉʉrɨra omorema wo okobhoko, “Nauzɨ, wiimɨɨrɨrɨ gatɨgatɨ.” Ʉmʉʉtʉ wuyo akaaza, akiimɨɨrɨra. 9 Akʉmara Yɨɨsu akabhʉʉrɨra Abhafarisaayo na abhiija bhi imigirʉ bhayo, “Mmbe, nɨbhabhuuryɨ! Urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ, nɨ‑bhwaheene kokora Amazʉmu, kisha amabhɨ? Urusikʉ ruyo tohorye, kisha twitɨ?”
10 Yɨɨsu akarora abhaatʉ bhayo bhʉʉsi, akʉmara akabhʉʉrɨra ʉmʉʉtʉ wuyo, “Gorora okobhoko kwazʉ.” Akakogorora, rogendo rʉmwɨ kʉkahora! 11 Abhaatʉ bhayo, bhakiigatana bhʉkʉngʼu, bhakatanga kwibhisirya chɨmbu bharaakorere Yɨɨsu amabhɨ.
Yɨɨsu ararobhora abhatumwa ikumi na bhabhɨrɨ
(Mataayo 10:1‑4; Maaroko 3:13‑19)
12 Rusikʉ rʉmwɨ, Yɨɨsu akaja kʉkɨgʉrʉ kʉsabha, akatengeeza arasabha Mungu. 13 Tabhʉʉri waho, akabhabhɨrɨkɨra abhɨɨga bhaazɨ, gatɨ waabhʉ akarobhora ikumi na bhabhɨrɨ, akabhaha iriina rya abhatumwa.‡Abhatumwa. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa. Na abhatumwa bhayo, nebho bhanʉ:
14 Simʉʉni, wʉnʉ Yɨɨsu aahɨɨrɨ iriina rya Peetero,§Peetero, enzobhooro yaku ni‑ritarɨ. Andureya umwabhʉ Simʉʉni, Yaakobho, Yoohana, Firipʉ, Bhatoromayo, 15 Mataayo, Tomaaso, Yaakobho umwana wa Arifaayʉ, Simʉʉni wʉnʉ akubhirikirwa Ʉmʉzɨrʉʉti,*Ʉmʉzɨrʉʉti aarɨ na amariina abhɨrɨ, ɨrɨmwɨ ryi Ikigiriki, Simʉʉni Ʉmʉzɨrʉʉti, ɨrɨndɨ ryɨ Ɨkɨyaahudi, Simʉʉni Ʉmʉkananayʉ. Gʉʉsi gane enzobhooro yɨmwɨ, ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akwitanɨra ubhwiyagaaruri bhwɨ ɨɨsɨ yaazɨ. 16 Yuuda umwana wa Yaakobho, na Yuuda Isikariyʉʉti, wʉnʉ iichurirɨ Yɨɨsu.
Yɨɨsu arahorya abharwɨrɨ bhaaru
(Mataayo 4:23‑25)
17 Yɨɨsu akiika kʉkɨgʉrʉ, hamwɨmwɨ nabhʉ, akiimɨɨrɨra mʉtandaari. Hayo, bhakiibhiringa abhɨɨga bhaazɨ na riribhita rya abhaatʉ abhandɨ bhanʉ bharuurɨ mucharʉ chʉsi cha Yudeya, mʉrʉbhɨri rwa Yɨrusarɨɨmu, na kukihuukʉ cha Tiiro na Sidʉʉni. Abhaatʉ bhayo, bhakaaza kwitegeerera Yɨɨsu na kʉhʉribhwa amarwɨrɨ gaabhʉ. 18 Na bhanʉ bhaarɨ bhakʉnyaakibhwa na amasambwa, bhakahʉribhwa. 19 Abhaatʉ bhʉʉsi, Bhakeenda kukunʼyaku Yɨɨsu, kʉ kʉbha zinguru zaarɨ zɨramʉhʉrʉka na zɨrabhahorya bhʉʉsi.
Amaragɨrɨra igʉrʉ wʉ ʉrʉbhangʉ nɨ ɨnyaakʉ
(Mataayo 5:1‑12)
20 Yɨɨsu akabharora abhɨɨga bhaazɨ, akabhabhʉʉrɨra,
“Hakɨrɨku imwɨ abhahabhɨ,
kʉ kʉbha ʉbhʉtɨmi bhwa Mungu ubhwanyu.
21 Hakɨrɨku bhanʉ mukwigwa ɨnzara nangwɨnʉ,
kʉ kʉbha mʉraaza kwigutibhwa.
Hakɨrɨku bhanʉ mʉkʉrɨra nangwɨnʉ,
kʉ kʉbha mʉraaza koseka.
22 Hakɨrɨku imwɨ hanʉ abhaatʉ bhakʉbhabhiihirirwa,
bhakʉbhaahʉra, bhakʉbhatʉka
na kʉbhagambɨra imwɨ amabhɨ
igʉrʉ wu Umwana wʉ Ʉmʉʉtʉ.
23 “Gayo garaabhabhone, mozomerwe na kubhina bhʉkʉngʼu, kʉ kʉbha ʉmʉbhanʉ gwanyu nɨ‑mʉkʉrʉ mwisaarʉ. Nɨmbu bhawɨsɨɨkʉrʉ, bhaarɨ bhakʉnyaacha abharʉʉtɨrɨri.
24 Nawe horeera imwɨ abhaniibhi,
kʉ kʉbha obhozomerwa bhwanyu, mʉmarirɨ kobhobhona.
25 Horeera imwɨ bhanʉ mukwigʉta nangwɨnʉ,
kʉ kʉbha mʉraaza kwigwa ɨnzara.
Horeera imwɨ bhanʉ mokoseka kwa bhozomerwa nangwɨnʉ,
kʉ kʉbha mʉrarɨra na kwarama bhʉkʉngʼu.
26 Horeera imwɨ, hanʉ abhaatʉ bhʉʉsi bhakʉbhakumya,
kʉ kʉbha, bhawɨsɨɨkʉrʉ nɨmbu bhaarɨ bhakʉbhakorera abharʉʉtɨrɨri bhʉ ʉrʉrɨmɨ.
Amaragɨrɨra igʉrʉ wʉ ʉkʉsɨɨga abhabhisa
(Mataayo 5:38‑48, 7:12)
27 “Nawe nɨrabhabhʉʉrɨra imwɨ bhanʉ mukunyiitegeerera, mʉbhasɨɨgɨ abhabhisa bhaanyu, na bhanʉ bhakʉbhabhiihirirwa, mʉbhakorere amazʉmu. 28 Mʉbhahɨ ʉrʉbhangʉ, bhanʉ bhakubhiihiima, na kʉbhasabhɨra amazʉmu kwa Mungu bhanʉ bhakʉbhakorera amabhɨ.
29 “Ʉmʉʉtʉ araakʉbhaatʉrɨ ʉrʉsa rwu ubhuryʉ, muchʉrɨrɨ nʉ ʉrʉndɨ. Na wʉnʉ araakuruushɨ ɨkabhuuti yaazʉ, umutigɨrɨ nɨ ɨshadi. 30 Wʉwʉʉsi wʉnʉ araakʉsabhɨ ekegero, mohe, nʉ ʉmʉʉtʉ araakogegere bhegero bhyazʉ, ʉtamʉsabha akʉgarukiryɨ. 31 Mokorere abhandɨ ganʉ mukwenda mokorerwe.
32 “Nangʉ, mʉraabhasɨɨgɨ bhanʉ bhabhasɨɨgirɨ abheene, mʉrabhona bhwerakɨ? Naabha bhʉ ʉbhʉbhɨ, bhabhasɨɨgirɨ abhaatʉ bhanʉ bhabhasɨɨgirɨ! 33 Naatu, mʉraasakiryɨ bhanʉ bhakʉbhasakirya abheene, mʉrabhona bhwerakɨ? Naabha bhʉ ʉbhʉbhɨ bhahaakora ɨbhuɨbhu! 34 Na mʉraabhakopeshe bhanʉ mukwisega kʉbha bharabhagarukirya, mʉrabhona bhwerakɨ? Naabha bhʉ ʉbhʉbhɨ, bhahaabhakopesha abhakɨndichabhʉ, korereke bhaazɨ bhabhagarukiryɨ bhyʉsi!
35 “Nawe imwɨ, mʉbhasɨɨgɨ abhabhisa bhaanyu, mʉbhakorere amazʉmu. Mʉbhakopeshe ɨtabha kwa kwisega bharabhagarukirya, neho mʉraabhone ʉmʉbhanʉ ʉmʉkʉrʉ. Hayo neho mʉraabhɨ abhaana bha Mungu wi Igʉrʉ wa Bhyʉsi, kʉ kʉbha, ewe ahaabhasakirya bhanʉ bhatakubhuga, ‘Ʉzʉmiryɨ,’ na abhakʉri bha amabhɨ. 36 Mʉbhɨ bhɨ ɨbhɨgʉngi kʉbhaatʉ, chɨmbu Wuusʉ akʉbharorera rigʉngi.
Mʉtatɨnɨra abhandɨ
(Mataayo 7:1‑5)
37 “Mʉtatɨnɨra abhandɨ, na niimwɨ mʉtaaza kutinirwa na Mungu. Mʉtatema amasoro, na niimwɨ mʉtakotemwa amasoro. Mʉbhabheerere bhanʉ bhakʉbhasariirya, na niimwɨ mʉrabheererwa. 38 Mʉbhahɨ abhaatʉ ebhegero na niimwɨ mʉrahaabhwa na Mungu. Mʉrahaabhwa ekerengo kɨnʉ chizwirɨ zabhi, kichimirwɨ na kusingiswa kiriitɨkɨra. Ekerengo kɨnʉ mokorengera abhandɨ necho na niimwɨ mʉraarengerwe na Mungu.”
39 Akabhabhʉʉrɨra kobherenjo, “Heene, ʉmʉhʉku aratʉra kʉkangata ʉmʉhʉku ʉmʉkɨndichazɨ? Bhʉʉsi bhabhɨrɨ bharagwa mwirʉʉma! 40 Umwɨga atakʉkɨra umwija waazɨ. Nawe, araamarɨ kʉragirirwa na kwɨrɨkibhwa gʉʉsi, ahaabha nchu umwija waazɨ.
41 “Ndora ʉrarora ekebhereera kɨnʉ kiri muriisʉ ryʉ ʉmʉkɨndichazʉ, nawe ʉtakorora ɨkɨtɨnɨka kɨnʉ kiri muriisʉ ryazʉ? 42 Kisha ʉratʉrabhwɨ kʉbhʉʉrɨra ʉmʉkɨndichazʉ, ‘Tiga nikuruushɨ ekebhereera muriisʉ ryazʉ,’ nawe ʉtakorora ɨkɨtɨnɨka muriisʉ ryazʉ? Ʉmʉbhɨɨhi awɨ! Ruusha hinga ɨkɨtɨnɨka muriisʉ ryazʉ. Neho ʉkʉtʉra korora bhwaheene na kuruusha ekebhereera muriisʉ ryʉ ʉmʉkɨndichazʉ.
Abhaatʉ bharamenyekana kumisumʉ jabhʉ
(Mataayo 7:16‑20, 12:33‑35)
43 “Gʉtareeho ʉmʉtɨ ʉmʉzʉmu gʉnʉ gwahiibhʉra imisumʉ ɨmɨbhɨ, nʉ ʉmʉtɨ ʉmʉbhɨ, gʉnʉ gukwibhʉra imisumʉ ɨmɨzʉmu. 44 Abhaatʉ bhatakutwa imisumʉ ju umutiini kʉmɨtɨ ja amahwa, na bhatakutwa imisumʉ jɨ ɨmɨzabhiibhu kʉmɨtɨ je emesonkoma. Nawe kʉmɨtɨ jʉsi, gɨramenyekana kumisumʉ jaku. 45 Ɨbhuɨbhu ʉmʉʉtʉ ʉmʉzʉmu, ahaamenyekana kʉmangʼana amazʉmu, ganʉ gari mumwʉyʉ gwazɨ. Nawe ʉmʉʉtʉ ʉmʉbhɨ muyomuyo, ahaagamba amangʼana amabhɨ, ganʉ gari mumwʉyʉ gwazɨ. Amangʼana ganʉ ʉmʉʉtʉ akʉgamba, gararwa mʉganʉ gizwirɨ mumwʉyʉ gwazɨ.
Ukwʉmbaka kwitarɨ nu ukwʉmbaka komosekeenya
(Mataayo 7:24‑27)
46 “Kwakɨ mʉrambɨrɨkɨra, ‘Ʉmʉkʉrʉ, Ʉmʉkʉrʉ,’ nawe mʉtakokora amangʼana gaanɨ? 47 Nɨrabhabhʉʉrɨra ekerenjo chʉ ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akwigwa amangʼana gaanɨ na kʉgakora. 48 Wuyo, atuubhɨɨnɨ nu umwʉmbaki wi inyumba, wʉnʉ aatukirɨ rirʉʉma akahooza ritarɨ, akʉʉmbaka ʉbhʉrʉsa. Mumbura, ɨkɨtaarʉ kikiizʉra, amanzi gakatema inyumba yiyo, nawe gatayisingishiryɨ, kʉ kʉbha yaarɨ yʉmbakirwɨ bhwaheene. 49 Nawe, wʉwʉʉsi wʉnʉ akwigwa amangʼana gaanɨ na atakʉgakora, wuyo, atuubhɨɨnɨ nʉ ʉmʉʉtʉ wʉnʉ ʉmbakirɨ inyumba yaazɨ komosekeenya, na atatɨɨrɨ amabhwɨ iyaasɨ hinga. Ribhaga ryi imbura amanzi gakahera, gakatema inyumba yiyo. Rogendo rʉmwɨ ɨkagwa haasɨ, ɨkarika yʉʉsi.”
*6:2 Rora Kʉhʉrʉka 20:8‑11.
†6:4 Rora 1 Samwɨri 21:1‑6.
‡6:13 Abhatumwa. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.
§6:14 Peetero, enzobhooro yaku ni‑ritarɨ.
*6:15 Ʉmʉzɨrʉʉti aarɨ na amariina abhɨrɨ, ɨrɨmwɨ ryi Ikigiriki, Simʉʉni Ʉmʉzɨrʉʉti, ɨrɨndɨ ryɨ Ɨkɨyaahudi, Simʉʉni Ʉmʉkananayʉ. Gʉʉsi gane enzobhooro yɨmwɨ, ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akwitanɨra ubhwiyagaaruri bhwɨ ɨɨsɨ yaazɨ.