1  * Jon 3:22,26 Kadäni uken Parisi ämatä manbiŋam ŋode nadäŋkuŋ; Jesu uwä ämawebe mäyap ume ärut yämik täyak, Jontä täk täŋkuko u irepmitpäŋ täyak. 2 (Täŋ bureni uwä Jesu ini ämawebe ume nämo ärut yämiŋkuk. Iwaräntäkiye yäwerän unitä ärut yämik täŋkuŋ.) Täŋpäkaŋ Jesutä Parisi äma Jesu epän ude täyak yäŋ yäŋpäŋ-nadäk täŋkuŋo manbiŋam u nadäŋkuk. 3 Manbiŋam u nadäŋpäŋ Judia kome u peŋpeŋ Galili komeken äneŋi äyäŋutpeŋ kuŋkuk. 4 Galili kädet u iwat yäpmäŋ kuŋtäŋgän Samaria kome käda ahäŋkuk. 5  * Luk 9:52; Stt 33:19; Jos 24:32 Kuŋtäŋgän Samaria kome täŋo yotpärare täpuri kubä wäpi Sika uken ahäŋkuk. (Yotpärare u kome Jekoptä bian-inik nanaki Josepta iniŋ kireŋkuko u dubini-ken itkuk.) 6 Jesutä kädet käroŋi kuŋtäŋgän kepma bämopi täŋirän gaŋa taŋpäŋ ume awaŋ Jekoptä bian-inik äneŋpani u kaŋ-ahäŋpäŋ dubini-ken maŋit itkuk.

7-8 Täŋpäŋ Jesu täŋo iwaräntäkiye ketem suwanayäŋ yotpärare bämopi-ken kuŋkuŋopäŋ Jesu inigän uken irirän Samaria nanik webe kubä ume gwerayäŋ äbuk. Äbäŋirän Jesutä kaŋpäŋ iwetkuk; Gäk ume ätu gwet nam yäk. 9  * Esr 4:1-5; Esr 9:1–10:44; Luk 9:52-53 Ume gwet nam yäŋ iwerirän webe unitä kikŋutpäŋ yäŋkuk; Gäk Juda ämatä näk Samaria webeken imata umeta yäyan? (Juda naniktä Samaria nanikkät not nämo täŋpeŋ kuŋat täŋkuŋo unita webe unitä Jesu ude iwetkuk.)

10  * Jon 4:26 Webe unitä ude iwerirän Jesutä iwetkuk; Gäk Anutu täŋo iron täŋo mebäri nämo nadätan, ba umeta gäweraro näkŋo mebäri u imaka, nämo nadätan. Nadäwi tärewän yäwänäku, irit kehäromi täŋo umeta näwet yabäŋiri gamitet yäk. 11  * Jon 7:37-38; Rev 21:6 Yäwänä webe unitä iwetkuk; Wanotna, irit kehäromi täŋo umeta yäyan u depäŋ yäpen? Ume awaŋ ŋo käroŋi-inik unita ume gweranika nämo uwä jide täŋpäŋ gweren? 12  * Jon 8:53 Nadätan? Oranin biani Jekoptä awaŋ käroŋi ŋo äneŋkuk. Täŋpäkaŋ ini ba äbekiye oraniye, yawakiye ume ŋogänpäŋ naŋ yäpmäŋ äbuŋ yäk. Gäkä Jekop irepmitpäŋ ume kodaki kubä kaŋ-ahäwayäŋ yäyan?

13 Yäwänä Jesutä iwetkuk; Äma ume ŋo nak täkaŋ uwä naŋirä umeta pen yek täkaŋ. 14  * Jon 6:35 Upäŋkaŋ äma ätu ume näkä yäyat u yäma nänayäŋ täŋo uwä umeta wari nämo api yeneŋ. Ume uwä naŋirä bänepi-ken ume dapuri ude ahäŋirän äma uwä irit kehäromi nikek api itneŋ yäk. 15 Jesutä ude yäwänä webe unitä iwetkuk; Wära! Notnapak, ume yäyan u nami naŋpäŋ umeta wari neneŋtawä! Ba umeta ŋo äbäk täyat uwä kaŋ pewa! yäk.

16 Ude yäwänä Jesutä iwetkuk; Eruk, gäk päŋku äpka yäwi äbun yäk. 17 Yäwänä iwetkuk; Näk äpna nämo yäk. Yäwänä Jesutä iwetkuk; Näk äpna nämo yäŋ bureni näwetan. 18 Upäŋkaŋ gäk äpkaye 5 ude yäpmäŋkaŋ yepmaŋpi kuk täŋkuŋo u. Täŋkaŋ apiŋo äma bok it täkamän uwä äpka bureni nämo. Unita bureni näwetan yäk.

19  * Jon 7:40, 9:17; 1Ko 14:24-25 Jesutä ude yäwänä webe unitä yäŋkuk; Bureni! Gäk profet kubätä yäyan yäk. 20  * Lo 12:5-14; Sam 122:1-5 E, pom itkamäk-ken ŋo oraniyetä Anutu iniŋoret yäpmäŋ äbuŋ yäk. Täŋ, Juda äma inä ŋode niwet täkaŋ; Jerusalem komeken Ekäni wäpi iniŋoret tänaŋi yäk. 21 Ude yäwänä Jesutä iwetkuk; Wanotna, gäwera nadä. Kadäni keräp taŋirän in pom ŋoken ba Jerusalem yotpärare-ken Anutu Nan wari nämo api iniŋ oretneŋ. 22  * 2Kin 17:29-41; Ais 2:3; Rom 9:4-5 Nämo, Samaria ämawebe intä Anutu täŋo mebäri ket nämo nadäŋkaŋ iniŋoret täkaŋ. Täŋ, Juda ämawebe ninä mebäri nadäna täreŋirä iniŋoret täkamäŋ. Nadätan? Anututa biŋam täktäk kädet u Juda äbot bämopi-ken ahäŋkuk. 23 Kadäni keräp taŋirän Anutu iniŋoret-oret kädet kodaki api ahäwek. Kadäni ugän kome uken ba uken täne yäŋ nadäwätäk nämo api täneŋ. Nämoinik! Kadäni uken ämawebe Anutu bureni iniŋ oretnayäŋ täŋo unitä ŋode api täneŋ; Nan täŋo man bureni iwatpäŋ Kudupi Munapik täŋo kehäromi terak api iniŋ oretneŋ. Kädet u iwatta kadäni ahätak uba. Anutu Nantä ämawebetä kädet ude iwatpäŋ kaŋ naniŋ orerut yäŋ gäripi nadäk täyak. 24  * 2Ko 3:17; Rom 12:1; Plp 3:3 Nadätan? Anutu uwä äma ude nämo. Anutu ini munapik unita äma kubätä iniŋ orerayäŋ täko uwä iniken nadäk terak täga nämo iniŋ orerek. Nämoinik, man bureni-inik bänepi-ken parirän Kudupi Munapik täŋo kehäromi terak Anutu iniŋ orerek yäk.

25  * Jon 1:41 Ude yäwänä webe unitä Jesu ŋode iwetkuk; Ude käwep. Upäŋkaŋ näk ŋode nadätat; Mesaia, Kristo yäŋ yäwani unitä ahäŋpäŋ imaka kudup niwetpäŋ niwoŋärek api täŋpek yäk. 26  * Mak 14:61-62; Jon 9:37 Ude yäwänä Jesutä iwetkuk; Etäŋ, uwäku näk ŋobayäŋ yäk. 27 Ude iwerän täreŋirän iwaräntäkiye äbuŋ. Äbäŋpäŋ Jesu webe ukät man yäŋpäŋ-nadäk täŋirän yabäŋpäŋ-nadäwätäk täŋkuŋ. Nadäwätäk täŋkuŋopäŋ imatäkenta iwetan, ba jideta iwetan yäŋ nämo iwet yabäŋkuŋ.

28 Täŋpäkaŋ webe u ume käbot kämän paräpeŋ yotpärare-ken bäräŋeŋ päŋku ämawebe ŋode yäwetkuk; 29 In äbäŋkaŋ äma kubäta kawut! yäk. Unitä kädet bian täŋ yäpmäŋ äburo u yäŋahäŋ moretak. U Kristo käwep! 30 Yäweränkaŋ ämawebe yotpärare uken nanik Jesutä itkuk-ken ugän äbuŋ.

31 Webe uwä kuŋkuko yotpärare-ken irirän iwaräntäkiyetä äbäŋpäŋ Jesu peŋ iwetkuŋ; Yäwoŋärewani äma, ketem ätu näŋä! yäk. 32 Ude yäwäwä Jesutä yäŋkuk; Ude nämo! Näkŋo ketem mebäri kubä intä nämoinik nadäkaŋ u it namitak. 33 Ude yäwän nadäŋpäŋ ini-tägän näwetgäwet ŋode täŋkuŋ; Ima ketemta yäyak? Äma kubätä ketem ätu käwep imän nakta yäyak yäk. 34  * Jon 6:38, 17:4 Ude yäŋirä Jesutä yäwetkuk; Näkŋo ketem bureni uwä ŋode; Äma nepmaŋpän äpuro unitäŋo nadäk iwatta, ba epän man näwetkuko u täŋpa tärekta gäripi nadätat yäk. 35  * Luk 10:2 Täŋpäkaŋ intä ŋode nadäkaŋ; Ketem puget-puget kadäni nämo ahätak. Komepak 4 ude täreŋirän uyaku ketem bureni täga api yäpne yäŋ nadäkaŋ, ei yäŋ? Upäŋkaŋ epän pähap ŋo dapun ijiŋpäŋ ket yabäwut! Ketem bureni pugetta biŋam täkaŋ. 36 Äma ketem täŋ-tägaŋirä pugerani u epän täŋo gwäki yäpmäŋpäŋ ketem puget itak. Ketem uwä irit kehäromita biŋam puget peyak. Ude täŋirän äma ketem piwani ukät ketem bureni pugerani yarä u bok oretoret täga tädeŋ. 37 Unita man kubä ŋode yäk täkaŋ u bureni yäk täkaŋ; Äma kubätä ketem yeri piwekopäŋ kubätä pugerek. 38 Nadäkaŋ? In näkä ketem äma kubätä piwani u pugetta tepmaŋpa kuŋkuŋ. Ketem u intä nämo piŋkuŋ. Äma ätutä piŋkuŋopäŋ intä pugetpäŋ gwäki yäpmäk täkaŋ yäk.

39 Täŋpäkaŋ Samaria ämawebe yotpärare uken nanik mäyaptä Jesuta nadäŋ imikinik täŋkuŋ. Imata, webe ukeŋonitä biŋami ŋode yäweränpäŋ; Jesutä imaka bian täŋ yäpmäŋ äburo u kumän yäŋahäŋ moreŋkuk. 40 Biŋam u nadäŋkaŋ Jesuken kuŋpäŋ man kehäromi ŋode iwetkuŋ; Gäk kwentawä yäk. Ninkät ŋo kaŋ it täna. Iweräwä Jesutä mani buramiŋpäŋ kome uken kepma yarä itkuk. 41 U itkaŋ manbiŋam ätu yäwerirän nadäŋpäŋ äma mäyaptä nadäkinik täŋ imiŋkuŋ. 42  * 1Jo 4:14 Ude täŋpäŋ webe ukeŋo iwetkuŋ; Pengän mani biŋam niwetkuno u nadäŋpäŋ nadäkinik jop täŋkumäŋ yäk. Upäŋkaŋ apiŋowä ini-tägän dubinin-ken äbä yäŋahäŋirän kaŋpäŋ nadäkinik täkamäŋ. Apiŋo bureni kaŋpäŋ nadäkamäŋ; Äma ŋowä ämawebe komeni komeni waki keri-ken nanikpäŋ yäpmäkta biŋam iwoyäwani bureni yäk.

43  * Jon 4:40 Eruk kepma yarä irän täreŋirän Jesu Samaria kome u peŋpeŋ Galili komeken kuŋkuk. 44  * Mat 13:57 (Bian Jesutä ini kome unita yäŋpäŋ ŋode yäŋkuk; Profet uwä ini kome kujat-ken wäpi biŋam nämo itak.) 45  * Jon 2:23 Eruk, kumaŋ päŋku Galili komeken ähäŋirän ämawebe uken naniktä not täŋ imiŋpäŋ iniŋ oretkuŋ. Jerusalem yotpärare, Pasova kadäni-ken Jesutä imaka imaka burenigän täŋirän kaŋkuŋo unita Jesuta nadäŋirä ärowani täŋkuk.

46  * Jon 2:1-11 Täŋpäkaŋ Galili kome yotpärare kubä wäpi Kana, bian Jesutä ume jopi täŋpewän wain ume äworeŋkuko uken kuŋkuk. Kome ukenä äma ekäni kubätä itkuk. Unitäŋo nanaki Kapeneam yotpärare-ken käyäm taŋi täŋ itkukonik. 47  * Mat 8:5-6 Eruk, äma u Jesu Judia kome peŋpeŋ Galili komeken äbäŋirän biŋam nadäŋpäŋ Jesutä itkuk-ken kuŋkuk. Kuŋpäŋ butewaki man ŋode iwetkuk; Jesu, gäk äbä nanakna kumbayäŋ täŋ itak u täga yäpi täganayäŋ? 48  * Jon 2:18; 1Ko 1:22 Ude yäwänä Jesutä iwetkuk; Wa! In imata kudän kudupi täŋirän kaŋpäŋ nadäŋpäŋ uyaku nadäkinik täne yäŋ nadäk täkaŋ? 49 Jesutä ude yäwänä äma ekäni unitä iwetkuk; Ekäni, nanakna kumbayäŋ. Bäräŋeŋ äbi! yäk. 50  * Mat 8:13; Mak 7:29 Yäwänä Jesutä iwetkuk; Eŋiken kuyi. Nanakka nämo kumbayäŋ yäk. Yäwänä nadäwän bureni täŋpäpäŋ eŋini-ken kuŋkuk. 51 Kuŋtäŋgän kädet miŋin epän watä ämaniye ätukät äbä peroŋpäŋ iwetkuŋ; Nanakka nämo kumak. Tägaŋpäŋ itak yäk. 52 Ude yäwäwä yäwet yabäŋkuk; Kadäni jideken tägak? Yäwänä iwetkuŋ; Kwep, 1'kirok bipäda gupi bamtaŋ yäpmäŋ kuŋirä tägaŋkuk yäŋ iwetkuŋ. 53  * Apos 16:14-15,31 Yäŋirä nanitä ŋode nadäŋkuk; Bureni! Kwep bipäda 1'kirokken ugän Jesutä Nanakka nämo kumbayäŋ yäŋ näwetkuk. Ude nadäŋkuko unita nädamiŋi-nani kumän-tagän Jesuta nadäkinik täŋ imiŋkuŋ.

54  * Jon 2:11,23 Täŋpäkaŋ Jesu Judia komeken peŋpeŋ Galili kome äbuko u punin terak kudän kudupi mäyap täŋkuk. Upäŋkaŋ äma ekäni unitäŋo nanaki yäpän tägaŋkuŋo unitäwä kadäni yarä ude täŋkuk.