No Maganay A Dāmag A Intolas Ni Juan
No Pakatonngan so Paytābwan no Nya Libro
No nya Maganay a Dāmag a maynamot di Jeso-Kristo, ki intolas ni Juan a anak da Sebedeo kan Salome a taga Galilya. Iya paw asa dyirad dosi saw a nanawhen ni Jesos. Iyaw nanoma a minonot di Jesos (1:37-40), kan iya paw myan do nakadimanaw ni Jesos do kros (19:26-27). Ki aran komwan, chakey aba ni Juan a ibahey mismo a ngaran na. Dawa, pinangaranan naw inawan na so “iyaw asaw dyirad nanawhen naw a oyod ni Jesos so chinadaw” (13:23; 19:26; 21:7, 20) mana “iyaw asaw a nanawhen ni Jesos” (1:37-40; 20:2).
No panggep ni Juan a naytolas so nyaya libro, ki “… tan anohdan nyo a si Jesos iyaw Kristo a Anak no Dyos, as kan maynamot do kapanganohed nyo dya, myan anchiw abos pandan a byay nyo” (20:31).
Do siknanan no nya libro, pinaneknekan ni Juan a si Jesos, ki iyaw Chirin no Dyos a nayparin a tawo. Tan komwan, matonngan dan āro a tawotawo a maynamot do kadyos kan kapangtokto ni Āmang ta a Dyos. Do katongtong no nyaya libro, inpaboya ni Juan papito saw a makaskasdāaw a pagilasinan a pinarin ni Jesos a mangipaneknek so kadyos na. Siraw nya, ki iyaw no nakapayparin naw so ranom a palek (2:1-11), no nakapapya naw so anakaw no magtoray (4:46-54), no nakapapya naw so mahakay do linaw a Betesda mana Betsata (5:1-18), no nakapamakan naw so dadima rībo a tawotawo (6:6-13), no nakayam naw do hapot no ranom (6:16-21), no nakapapya naw so bolsek (9:1-7), kan no nakapagōngar naw si Lasaro (11:1-45).
Intolas pa ni Juan chinirichirinaw ni Jesos a maynamot do kadyos na kan no tarabāko ni Jesos a intalek dya no Dyos a Āmang na. No asa dadakay ni Jesos do kapangnanawo na, ki no kapangosar nas pangarig. Binata ni Jesos a iya, ki iyaw oyod a chabyay (6:35), soho (9:5), rowangan (10:7), rarahan (14:6), kan atngeh no ōbas (15:1).
Āro paw naibahey do dyaya libro a maynamot do kadyos ni Āpo Dyos a Āmang ta. Myan naibahey a maynamot do kapagōngar nas nadiman, kapanoroh na so byay (5:21), katoray na (10:29), kangay na a omyan do tawotawo (14:23), kasanto na (17:11), as kan kalinteg na (17:25).
Naitolas pa do dyaya libro a maynamot do kadyos ni Āpo Jesos a iya, ki machasa do Dyos kan iyaw Dyos a mismo (1:1). Iya paw pakayapwan byay, as abaw naparswa a aran āngo, an dya maynamot dya (1:3-4).
Ki aran malawag a maboya taw no kadyos ni Jesos a naitolas do dyaya libro, inistorya pa ni Juan a maynamot do katatawo ni Jesos, ta myan ōras na a nahopag, naptengan, mana nalidayan a akma dyaten.
Āro naitolas do kapitolo 14-16 a maynamot do Ispirito Santo. On, iyaw mangpaneknek dyirad tawotawo so oyod, kan iyaw nāw a myan do tawotawo a manganohed di Kristo.
No Naychakarwan no Nya Libro
Nayparin a tawo chirin 1:1-18
Si Juan a Bawtista 1:19-34
Siraw dāmo a nanawhen ni Jesos 1:35-51
No kapangnanawo ni Jesos dyirad tawotawo 2:1-12:50
No kapangnanawo ni Jesos dyirad nanawhen na saw 13:1-17:26
No kadiman ni Jesos 18:1-19:42
No kapagōngar kan kapaboya ni Jesos 20:1-21:25
No Maganay a Dāmag a Intolas ni
Juan
1
Nayparin a Tawo Chirin no Dyos
1 Sakbay a naparswaw lōbong kan hanyit, myan danaw Chirin no Dyos a si Jeso-Kristo. Iyaw nya a Chirin, ki machasa do Dyos, kan iyaw Dyos a mismo. 2 Do kabo pan lōbong kan hanyit, ki myan danaw Chirinaya a nachasa do Dyos. 3 Maynamot do Chirinaya no Dyos, naparswa sa no Dyos tabo a myan sichangori, as abaw naparswa a aran āngo, an dya maynamot dya.*1:3 Gen. 1:1; 1 Kor. 8:6; Kol. 1:20-16; Heb. 1:2
4 Iyaw Chirinayaw pakayapwan byay, kan iya paw manoroh so sēdang no pinangtoktwan tawotawo. 5 As iyaw nyaya soho, ki nāw na mangsēdang do kasarisaryan, kan marawaban sari a abāken sēdangaw.
6 Myan asa tawo a mayngaran so Juan†1:6 Iyaw nya a Juan, ki si Juan a Bawtista a anak ni Sekarayah kan Elisabet. Lk. 1:5-25 a tinoboy ni Āpo Dyos. 7 Iyaw nyaya a Juan, ki tinoboy ni Āpo Dyos a nangay a mangpaneknek dyirad tawotawo so maynamot do sohwaya tan tabo tawotawo a nangadngey so inpaneknek naw, ki manganohed sa. 8 Ki si Juan abaw soho, ta nawriw yangay na inpaneknek maynamot do sohwaya. 9 Iyaw oyod a soho a mawara do lōbongaya, ki mangay a mangsēdang so pinangtoktwan dan tabo tawotawo.
10 Iyaw Chirinaya, ki oyod a minyan do lōbongaya, as kan aran iya paw nangparswa so lōbongaya, ki alit na nalasin daban tawotawo.
11 Nangay do mismo na nasyon, ki chinakey daba rinawat no mismo na a tawotawo. 12 Ki siraw nangrawataw dya a nanganohed dya, ki tinorohan na sa so kalintegan da a mayparin a anak no Dyos. 13 Nayparin saba anak no Dyos a akmas kaiyanakaw no tawotawo do inyapwan na mana gagāngayaw a anak no maychachabahay saw. Engga, ta pinayparin no Dyos a anak na a maynamot do mismo na keddeng.
14 No Chirinaya, ki nayparin a tawo, as nachirayarayay dyaten. Naboya namen makaskasdāaw a kadyos na a iyaw kadyosaw no moyboh a Anak no Dyos a yapo do Āmang na. Iya, ki oltimo a māsisyen, as kan tabo a ibahey na, ki oyod.
15 Nyaw pinaneknekan ni Juan a Bawtista a maynamot dya. Inngengengey ni Juan a kāna, “Iyaw nyayaw binata ko dyinyo a iyaw nanawnawdyi kan yaken, ki matortoray adayo kan yaken, ta myan dana sīgod sakbay no kaiyanak ko.”
16 Makaynamot do kasawasaway no kāsi kan parābor na dyaten, machipanda abaw bindisyon na dyaten a tabo a nanganohed. 17 Ta inpaipakatoneng no Dyos linteg na di Moyses, ki no parābor na kan iyaw kaoyodan na a maynamot do kadyos na, ki inpaipakatoneng na dyaten a maynamot di Jeso-Kristo. 18 Aba polos nakaboya so Dyos, malaksid do moybohaya a masinged a Anak na a oyod nas chadaw. Iya, ki mangipakatoneng dyaten so maynamot di Āpo Dyos, ta iya, ki Dyos a mismo a kapayngay ni Āmang na.
No Pamaneknek ni Juan a Bawtista
(Mt. 3:1-12; Mk. 1:1-8; Lk. 3:1-18)
19 Do naypisa, myan saw papādi kan kadwan saw a kapotōtan ni Lebi‡1:19 Siraw kapotōtan ni Lebi mana siraw Lebita saw, ki papādi sa a somidosidong lang do Timplo. a yapo do Jerosalem a nangay di Juan, ta tinoboy da san aāpohen da saw a yangay da iyahes an iya danas Kristo. Nyaw inpaneknek naw dyira.
20 Insigīda inpodno na dyiraw no oyod do nakaibahey naw sya dyira a kāna, “Yaken abas Kristo§1:20 “Kristo” mana “Mesias.” No chakey na batahen, ki “mangisalākan.” Jn. 1:41 a inkari no Dyos.”
21 “Namna, sino ka? Imori si Elyas*1:21 Myan asa a propīta do kaychowa a nangipadto a myan anchiw asa mabīleg a tobotoboyen no Dyos a akmas kabīlegaw ni Elyas. Dawa, maynamot do dawri a padto, inpapati dan Jodyo saw a masyirto a magōngar anchi si Elyas. Mt. 11:14 a nagōngar ah?” inyahes dad Juan.
“Engga! Taywaran yaken si Elyas?” initbay ni Juan.
“Na, imoriw Propitaw†1:21 No nya Propīta, ki abaw matarek, an dya si Jeso-Kristo. Deot. 18:20-18 a inkari ni Āpo Dyos ah?”
“Engga!” initbay ni Juan.
22 “Sigi, ibahey mo pa an sino ka! Ibahey mo dyamen tan myan ibahey namen dyirad nanoboyaw dyamen a maynamot dyimo. Ngay, sino ka a oyod?” inyahes da.
23 Ki inatbay ni Juan a kāna, “Yaken no nakatongpalan no inpadtwaw ni Propīta Isayas a myan anchiw mangingengengey do let-ang a mangibahebahey so nya a kāna, ‘Tadyan nyo kapangtokto nyo tan makapagsagāna kamo do kangay ni Āpo a akmas maysipataw so rarahan na.’ ”‡1:23 Isa. 40:3; Mk. 1:2-3; Lk. 3:4-6
24 Ki tinbay dan tinoboy da saw no Parisyowaw a kon da, 25 “Aysa! An dya imos Kristo mana si Elyas mana no Propitaw, āngo ta mangbawtisar ka siras tawotawo saya?”
26 “Na! Osaren ko ranom a pangbawtisar,” inatbay ni Juan. “Ki ariw asa machisagesagel dyinyo sichangori a dyi nyo a mailasin. 27 Iyaw nyaya nanawnawdyi kan yaken, ki adayo a matortoray kan yaken. Ta an yaken, ki maikari akwaba mangwasak so itan no tokap na.”
28 Napariparin saw nyaya tabo do Betanya iyaw asaw a idi do kabtangaw no Oksong a Jordan a pangbabawtisaran Juan.
No Karniro no Dyos
29 Do somaronwaw a araw, naboya ni Juan si Jesos a lomongo dya. Ki binatan Juan dyirad myanaw daw, “Chaya dyaw napangaranan naw so Karniro no Dyos a naisagāna dana maidāton do Dyos tan mapakawan tabo tawotawo do gatogatos da. 30 Iyaw nyayaw bata kwaw dyinyo a nanawnawdyi kan yaken. Ki aran akma saw, matortoray a adayo kan yaken, ta myan dana sīgod sakbay do nakaiyanak ko. 31 Aran yakenaw do sakbayaw no kabawtisar ko sya, ki nailasin kwabaw. Ki nyaw naynamotan na a nangay ako a mangbawtisar dyinyo so ranom tan iya, ki maipakatoneng dana dyinyo a kapotōtan Israel.”
32 Sinpangan na, nyaw inpaneknek ni Juan a maynamot di Jesos a kāna, “Do nakabawtisar kwaw sya, ki naboya ko iyaw Ispiritwaw no Dyos a naypabodis a yapo do hanyit a akmas kapaypabodisaw no asa boyit. Do dāwri, ki dominna dya, kan nāw narana minyan dya. 33 Ta an dyi na inbahey no nanoboyaw dyaken a mangbawtisar ako do ranom, ayket, masigorādo kwaba a iya. Binata naw dyaken, ‘Iyaw tawo a kaboyan monchi so Ispirito a maypābodis a domna dya kan omyan dya, iyaw mangibawtisar so Ispirito Santo.’ 34 Ki oyodaw a naparin nya, ta naboya ko a mismo do nakabawtisar kwaw sya, as kan paneknekan ko dyinyo a iya oyod Anak no Dyos.”
Siraw Nanoma Saw a Nanawhen ni Jesos
35 Do somaronwaw a araw, myan dana sa Juan kan dadwaw do nanawhen na a maytēnek do dawri.
36 Ki do kahabasaw ni Jesos, binatan Juan dyira a kāna, “Chiban nyo, ta tori danaw napangaranan naw so Karniro no Dyos a naisagāna dana maidāton do Dyos!”
37 Do nakadngey daw syan dadwaw a nanawhen ni Juan, nanyeng sa minonot di Jesos.
38 Do nakayditaw ni Jesos, naboya na sa a mononot dya, ki inyahes na dyira a kāna, “Ngayan nyo? Aryoriw chichwasen nyo?”
Ki tominbay sa, “Pakawanen mo pa yamen, mo Rabbi, ta ariw yahes namen dyimo, ki dino nagdagosan mo?” No chakey na batahen “Rabbi,” ki “Maistro.”
39 “Na, an chakey nyo a chiban, monot kamo dyaken,” binatan Jesos dyira. Dawa, inonotan da, as kan nachisan sa dya, ta ālaskwatro danad kamakoyab.
40 Ki si Andres a kakteh ni Simon Pedro iyaw ngaran asaw dyirad dadwa saw a nakadngey so binataw ni Juan, kan minonot di Jesos.§1:40 No batahen dan kadwan, ki si Apostol Juan asaw a minonot di Jesos. Jn. 13:23; 18:15; 20:2; 21:24 41 No dāmo a pinarin Andres, ki nyeng na kinadyaw si Simon a kakteh na. Do nakadongso naw sya, binata na dya a kāna, “Nadongso namen danaw si Mesias.” No chakey na batahen, ki “Kristo.”
42 Sinpangan na, inyangay ni Andres di Jesos. Inimangmang ni Jesos si Simon, as nakabata na sya a kāna, “Imwayas Simon a pōtot ni Juan, ki mapangaranan kanchis Sepas.” No chakey na batahen, ki “Pedro.”*1:42 No Sepas, ki chirin Hebreo. Si Pedro, ki chirin Griego. No chakey na batahen, ki “bato.”
No Kapanganohed Da Pilipi kan Natanael
43 Do somaronwaw a araw, naktokto ni Jesos mangay do probinsya a Galilya. Do dawri, chinichwas nas Pilipi, kan binata na dya, “Monot ka dyaken a mayparin a nanawhen ko.” 44 Si Pilipi, ki taga Betsayda a kaidyan da Andres kan Pedro.
45 Ki yangay ni Pilipi a chinichwas si Natanael,†1:45 No chakey na batahen Natanael, ki “sāgot no Dyos.” Jn. 21:2 as nakabata na sya a kāna, “Nadongso namen danaw iyaw intolasaw ni Moyses do libro saw no linteg kan iyaw intolasaw no propīta saw do kaychowa. Iyaw nyaya, ki si Jesos a taga Nasaret kan pōtot ni Jose.”
46 “Wā! Aryoriw inpadto dan propīta saw a maganay a yapo do Nasaret a idi?” kānan Natanael di Pilipi.
“Namna, mangay ta chiban ah!” initbay ni Pilipi.
47 Sinpangan na, do nakaboyaw ni Jesos si Natanael a maypasngen dya, binata na, “Iyaw nyayaw oyod a kapotōtan Israel, ki aba polos sikap na.”‡1:47 Si Jakob mana Israel, ki masikap a tawo.
48 Ki inyahes ni Natanael di Jesos a kāna, “Aysa! Maypāngo kapatak mo dyaken mo Āpo?”
Ki tominbay si Jesos dya, “Na! Do kasakbayaw no katawagaw dyimo ni Pilipi do kayan mwaw kaychi a machabong do kayo a igos, ki naboya ko naymo.”
49 Do dawri, ki tominbay si Natanael a kāna, “Mo Maistro, imwaya oyod Anakaw no Dyos kan Āri no Israel!”
50 Ki binata ni Jesos dya a kāna, “Manganohed ka sichangori dyaken maynamot ta binata ko na naboya koymo do kayan mwaw a machabong do kayowaw a igos. Oyod abawri? Ki ibahey ko dyimo a mangamangay pa sanchiw maboya mo a makaskasdāaw kan nawri. 51 No ibahey kwaya dyinyo, ki oyod. Maboya nyonchiw hanyit a maywangan. As maboya nyo pa sanchiw anghilis no Dyos a komayat kan gomchin a mangay dyaken,§1:51 Gen. 28:12 ta yaken nyaya Tawo a yapo do hanyit.”
*1:3 1:3 Gen. 1:1; 1 Kor. 8:6; Kol. 1:20-16; Heb. 1:2
†1:6 1:6 Iyaw nya a Juan, ki si Juan a Bawtista a anak ni Sekarayah kan Elisabet. Lk. 1:5-25
‡1:19 1:19 Siraw kapotōtan ni Lebi mana siraw Lebita saw, ki papādi sa a somidosidong lang do Timplo.
§1:20 1:20 “Kristo” mana “Mesias.” No chakey na batahen, ki “mangisalākan.” Jn. 1:41
*1:21 1:21 Myan asa a propīta do kaychowa a nangipadto a myan anchiw asa mabīleg a tobotoboyen no Dyos a akmas kabīlegaw ni Elyas. Dawa, maynamot do dawri a padto, inpapati dan Jodyo saw a masyirto a magōngar anchi si Elyas. Mt. 11:14
†1:21 1:21 No nya Propīta, ki abaw matarek, an dya si Jeso-Kristo. Deot. 18:20-18
‡1:23 1:23 Isa. 40:3; Mk. 1:2-3; Lk. 3:4-6
§1:40 1:40 No batahen dan kadwan, ki si Apostol Juan asaw a minonot di Jesos. Jn. 13:23; 18:15; 20:2; 21:24
*1:42 1:42 No Sepas, ki chirin Hebreo. Si Pedro, ki chirin Griego. No chakey na batahen, ki “bato.”
†1:45 1:45 No chakey na batahen Natanael, ki “sāgot no Dyos.” Jn. 21:2
‡1:47 1:47 Si Jakob mana Israel, ki masikap a tawo.
§1:51 1:51 Gen. 28:12