No Libro da no Apostoles
Introduction
NO LIBRO DA NO APOSTOLES am katapang no sinitnan na pawnonongen ni San Lucas do Evanghelio nawri. Niaya o kavoyan sia an naypango o nakapaychawpit no komapet di Jesus “do Jerusalem, do Judea, do Samaria as kano atavo a parte no mondo aya” (1:8). Niaya am do sidong no Masanto a Espirito dira do disipolos ni Jesus. Komapet ya do Cristianismo a somnitnan dira do Judeo as karapit na pa so atavo do mondo aya. Matalamad do libro aya o kadi na asan a ka politika a ipakapamarin no Cristianismo aya asna asa ka onotan a somnitnan do anohdan da no Judeo.
Maychatatdo o kakpehan no libro aya a komapet do kapawnonong so Evanghelio aya as kayan no timban a somitnan: (1) no sitnanan no Cristianismo do Jerusalem do nakarahan no nakapayvangon ni Jesus; (2) no nakapaychawpit no Evanghelio aya do kadwan sa a logar do Palestina; (3) no nakapakarapit na do atavo a logar no Evanghelio aya a pachangayan na pa do Roma.
Asa ka maimportante a persona do akmaya sia a libro am no Masanto a Espirito a iya so nawara a oyod a makapamarin dira do nanganohed sa do Jerusalem do araw no Pentecoste. Mavoya pa o giya na kano sidong na do timban aya do atavo a nakatolas do libro aya a pinariparin da. Makpeh o mensahe da no Cristiano saya do papere a ka sermon do libro aya as no akmaya sia mensahe am matalamad do kaparin no viay da no nanganohed saya kan do kapaychakasa da do timban no Apo taya.
Outline
No preparasion da no mensahero sa 1:1-26
a. No nanawdi a mando as kano promisa ni Jesus 1:1-14
b. No katadi ni Judas 1:15-26
No nakaevanghelio so Jerusalem 2:1–8:3
No nakaevanghelio so Judea kan Samaria 8:4–12:25
No ministerio ni San Pablo 13:1–28:31
a. No nanoma a biahe ni San Pablo a asa ka misionero 13:1–14:28
b. No conferensia do Jerusalem 15:1-35
c. No ichadadwa a biahe ni San Pablo 15:36–18:22
d. No ichatatdo a biahe ni San Pablo 18:23–21:16
e. No nakapriso ni San Pablo do Jerusalem, Cesarea kan do Roma 21:17–28:31
1
Ichaddaw a kakteh a Teofilo, do nanoma kori a libro am vinahey ko dimo o pinariparin kano pinananawan ni Jesus a manda do nakatohos narana do hanyit do nakatayoka na a omyokoyokod nira do ipakapamarin no Masanto a Espirito o pinidi na sa a apostoles na. Sira pa do apat a poho a karaw do nakarahan no nakadiman na o nasanib ni Jesus a pavoyan nia o matatarek a proyba do nakapirwa na maviay as kapananawo na do komapet do kapaypatol no Dios. As do kaari da masa am vinata ni Jesus dira o kavidin da do Jerusalem as kananaya da so nipromisa no Dios Ama a vinahey na dira do nakarahan a komapet do Espirito no Dios. Nia o vatahen na, “Nibawtismoan kamo ni Juan no danom amna do masngen a tiempo am bawtismoan kamo anti no Masanto a Espirito.”
No nakatohos ni Jesus do hanyit
Do nakapirwa da a masa da Jesus kano apostoles na saya am inahes da sia, “Apo, niaya dana paro o kapirwa mo a mapaytetnek so paypatolan no Israel?” Itbay ni Jesus, “Inioava o mayanong a makapanmo sia o manam a maparin, ta mavoyvoh o Dios a makapanmo so maparin as kano an mango o kaparin na. Asna makarawat kamo anti so ipakapamarin an mawara dinio o Masanto aya Espirito as kainio na anti no mapawnonong so komapet diaken do Jerusalem, do Judea, do Samaria as kano atavo a parte no mondo aya.” Katayoka na makavata sia ya am tomnohos do hanyit do kavoyan da sia as kawlib dana sia no demdem.
10 Do katori da pa a tomangay am mian sa o dadwa ka tawo a maydak so laylay a nangay do katangked da as kavata da sia dira, 11 “Inio a iGalilea, ango ichavidin nioaya a tomidib do tohos. Si Jesus aya a komnaro a mangay dana do hanyit am ito a mayvidi akma so kaparin no katohos nawri.”
12 Tayoka ya am komnaro dana sa do tokon aya no Olivo as kapayvidi darana do Jerusalem, mararani a asa ka kilometro so kararayi. 13 Mawara sa daw am nangay sa do tohos no vahay ori a katdan da. No mian sa daw am sa Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, Santiago a anak ni Alfeo, Simon a asa ka Zelotes as kani Judas a anak ni Santiago. 14 Fermi sa ya a mavayavayat a maydasal ka da Maria a ina ni Jesus as kano kadwan pa sa a mavavakes as kano kakakteh ni Jesus.
No katadi ni Judas a apostol
15 Asa karaw am sira o nanganohed dana di Jesus, manga asa yatos as kano dadwa poho am naypapanmo sa as itnek ni Pedro as kavata na sia, 16 “Inio a kakakteh, mayanong o kapatongtong so vinata no Masanto a Espirito a pinanahan na di Patol David kaychowa a komapet di Judas a napawnot sira so minaresto si Jesus. 17 Rarayay namen as nachichasa diamen a maytrabaho,” kwana ni Pedro.
18 (No kartos ori a pinaga da di Judas am pinanadiw na so takey as dawri o chinadimanan na. Naypeseh as kagagtos na as kavotdak no vodek na as kapaytotwaw no tinayi na. 19 Napanmo da atavo no tawotawo do Jerusalem aya o naparin aw as ningaranan da o takey aw so Akeldama anmana Takey no Raya.)
20 Vinata pa ni Pedro, “Mian pa o nakatolas do libro no Salmo a komapet di Judas as niaya o vatahen na,
‘Payvadiway no katdan na a kaboan no aran asa ka makey a matda a aran sino,’
as
‘No trabaho na am tarek anti o marin sia.’
21-22 “Dawa mamidi ta so asa ka tawo a katadi na a nachichasa diaten do kayan na pa ni Jesus do tana aya a nakayapo do nakarios sia ni Juan. Iya anti o rarayay ta a mapawnonong so chinatestigoan tawri a nakapirwa na a mayvangon ni Jesus.” 23 Nibnek da o ngaran da Jose as kani Matias a sira so pamidian da so katadi ni Judas. Si Jose am ningaranan pa so Barsabas as kano Justo. 24 Naydasal sa as kavata da sia, “Apo namen a tayto a makapanmo so aktokto no atavo a tawotawo am ipapanmo mo pa diamen an sino o pinidi mo dira do dadwa aya 25 a tadi ni Judas a nangay do mayanong a ngayan na.” 26 Naysoswerte sa am napidi si Matias as pachirapa na dira do onse saw a ka apostoles.