Nziaabisi
Nziaabisi
Kotili Nziaabisi
Mukaanda wu li mukaanda a «Nziaabisi». Uyaabisa ni uleele mandaa ma baata bahele uyaaba, so a buu pe, mandaa mamasweeme.
Musionii a mukaanda a Nziaabisi wu, asionii nde helape nha mbisi a bilimi kama umata mbutili a Yiisu Kristo. Mutaanga dii, mutini a basi Looma ali atoono ti bakuundu nde weti nziaambi. Babamosi mu bangaa Kristo bakimono pasi mundaa imiini kia bo, ka bakimi a bakisiingi buu pe.
Mukaanda wu li mu usalila bifwaani bialaa, bibilayi mu bio bili mu Lilasina Lilikulu. Mataanga na miindi bili mu mukaanda wu bili na mambiindili ma bio bake, litaanga la «tsaamba» lili mu umweese biakuu, na litaanga la «bisamina» lili mu umweese biahele ukuu. Mwiindi wahembuu li mu umweese mbiingili, na mwiindi wabeenge li mu umweese kakabi. Uli na bifwaani bibilayi bikimi. Mubu li mbuu yi tuu dimbi dili diakukunu. Darango li ifwaani kia muheebili wumubi, na banyama bali basiali ba darango. Mu tso Biibila, Babilooni li ifwaani kia ngaanda kuli na tumini dimbi. Mu mukaanda wu, ngaanda yii ngaanda a Looma, kuli mu udiaala mutini.
Mu ibari kia tsiomi kia mukaanda wu (1.1—3.22) uli na mikaanda tsaamba mibatsinduu kwaa mabuundu tsaamba ma mu itinini kia Asia, kibali mu uta Turiki mu taanga dia lolo di. Mukaanda woosi, batsinduu nde kwaa mabuundu tsaamba maa (1.4,11), na musionii a mukaanda wu li mu usalila mabuundu tsaamba maa mu utsuu kwaa mabuundu moosi.
Mu ibari kia bioolo kia mukaanda wu (4—20), babiti musioonii a mukaanda wu ku mayula. Nde li mu umono mandaa ma ukimuu na nde li mu usonuu mo. Mu kiiti kia bina na tee mu kiiti kia kuumi na imosi (11), musionii li mu ukwamweese buni Yiisu Kristo li mu uha muswa wa udibili na wa ubahala mikaanda mia mu Lilasina Lilikulu. Nde li mu umweese ka ti Ndaa Yimbwe ya Yiisu Kristo yatala bifuumbu bia baata boosi. Mu kiiti kia kuumi na bioolo (12) na tee mu kia maku-moolo (20), bali mu umweese ikiindi ki inene nha kati limeme na tuu dimbi. Yiisu wuli Moonyi li mu umonuu mu ifwaani kia limeme. Limeme la Nziaambi lili mu ubiingi. Limeme lii ni limeme laha moonyi a lo kwahele a toono.
Biiti bia maku-moolo na imosi (21) na maku-moolo na bioolo (22) bili mu uyaabisa nzilimini yinyatii yi Nziaambi ali mu uyiluu. Mu nzilimini yii, uli na ngaanda mosi, ngaanda a Yerusalemi, yili mu umata ku yula mu usutuu nha tsi weti imbwangi kia Nziaambi. Biiti bio bia bioolo bi, ni biiti bili mu usukusu mukaanda wa Nziaabisi wu na Biibila loosi. Bio bili mu utsuu mu mandaa mamamosi ma mu mbaandili a Biibila. Mu Mukaanda wa Mbaandili (Mba 3.24), bakerubaani bali mu udibuu kuulu yili mu ubiti ku muti wuli mu uha moonyi. Mu mukaanda a Nziaabisi a Yowani (Nzi 22.2), muti wuli mu uha moonyi li nha kati-a-kati a ngaanda. Makaya ma nde mali mu ubuu baata boosi.
Mukaanda a Nziaabisi a Yowani, li mukaanda wubasonuu mundaa taanga dia mapasi, dili mu umonuu weti ti bubi buli mu ubiingi nha yulu a bioosi. Mukaanda wu li mu uhamisa bangaa imiini mu ukama mutimi mu mamabi na mu ukebe mbiingili Nziaambi yatsieelele ya.
1
Kinyi kwaa muutu wu utaanga mukaanda wu!
1 Mukaanda wu li na nziaabisi, yi Yiisu Kristo ayaki. Nziaambi amweesi nde yo, paa nde amweese yo kwaa basiali ba nde, mandaa mamaka bebele mu uyilimi. Kristo atsindii tumu a nde mu uyaabisa mandaa ma kwaa Yowani, musiali a nde. 2 Yowani li mbaangi ti, moosi ma nde amoni mali mandaa ma Nziaambi na mali ngwanya yayabina mu Yiisu Kristo. 3 Kinyi kwaa wu utaanga mukaanda wu! Kinyi kwaa baata bali mu uyuu mandaa ma mbilili yi na ukebe bubwe-bubwe mabasonuu ma! Mundaa ti, taanga di mandaa maa moosi muyilimi dika bebele.
Mabwee kwaa mabuundu tsaamba
4 Me Yowani ndi musonuu mukaanda wu, kwaa mabuundu tsaamba mali mu itinini kia Asia.
Nyaala bweese na iyeenge bili mu umata kwaa Nziaambi, biba na beni. Nde wuli, wali na wukaayiri✡Pal 3.14. Nyaala bweese na iyeenge bili mu umata kwaa miheebili tsaamba mili nha kulu a mbata a ipfumu kia nde, biba na beni. 5 Na, nyaala bweese na iyeenge bili mu umata kwaa Yiisu Kristo mbaangi wa ngwanya, biba na beni. Nde wuli Mwaana wa tsiomi, wasiimbii mu babakwa, na wuli mwaana a mutini nha yulu a mitini mia tsi.
Kristo atoono bisi na nde akuuli bisi mu masumu ma bisi bu ayeelili moonyi a nde. 6 Nde asiiri ti, bisi diba mu kaba la ipfumu kia bangaanga ba Nziaambi mu usalila Nziaambi, Taayi a nde. Nyaala buzitu na lituu biba kwaa nde mu bilimi na bilimi! Ameni. 7 Dimono, nde li mu uyiri mu matuti! Baata boosi sa bamono nde, na baata babatulu nde libaanzi✡Zak 12.10; Yow 19.37. Bifuumbu bia baata bioosi bia nha tsini a toto sa binyoongo mu ndaa nde✡Dan 7.13; Mat 24.30; Mlk 14.62. Ee-e! Ameni.
8 Me ndi «alafa na omenga*alafa na omenga alafa isionii kiatsimi kwaa basi Eleene, na omenga isionii kiatsieelele. Mambiindili ti, Nziaambi li watsiomi na watsieelele.», buleeli Pfumu, Nziaambi Puungu-lituu. Nde wuli, wali na wukaayiri.
Kristo amonii kwaa Yowani
9 Me Yowani, me ndi mwaana nguu a beni na mbaayi a beni mu mapasi, mu ipfumu na mu mukonono mu itwaari mu Yiisu. Bayisuusu me ku iduku kia Patamo, mu ndaa unambita kwaa me mu ndaa a Nziaambi na mu imbaangi mu Yiisu. 10 Mu iluumbu kia Pfumu, Muheebili wa Ngiri alwaati me, na me nayuyi muniingi a ndaa ku mbisi a me, wakiyuunu mu mifuri weti turumbeete. 11 Muniingi a ndaa akileele: «Sonuu mu mukaanda mandaa ma we li mu umono. Tumake, tsinduu mukaanda me kwaa mabuundu tsaamba ma: ku Efeso, ku Simireni, ku Peringami, ku Tiatiri, Saladesi, Filadelifi na ku Lawodikia.» 12 Me nakiingii mu umono na akitsuu kwaa me. Ninha me namoni bisuusili bia miindi bia woolo tsaamba. 13 Nha kati a bisuusili bia miindi bii, mwali na iyiluu kiafwaanina na mwaana a muutu. Nde ali alwaata muloopo wu mula na kobo ya woolo mu luungu. 14 Naanga dia nde ali diahembuu weti miooso mia limeme lahembuu, so a buu pe, diahembuu na pee. Na misi mia nde miakingeyine weti mbaa. 15 Na miili mia nde miakingeyine weti itali kibalenge nha mbisi a ulooso ku mbaa. Na muniingi a ndaa a nde akiyuunu weti kele a nziali yinene✡Dan 7.9,13; 10.5-6. 16 Nde ali akaanga bambwelele tsaamba mu koo kia nde kia babaala, na mukasa wuli na toso na wato mu mapeembi momamoolo akipala mu munywa a nde. Kiinzi kia nde kiakingeyene weti tari mu nguungu ya nzanga. 17 Bu me namoni nde, me nabwi mambundu-mbwa nha miili mia nde, weti muutu wakwa. Nde anaayi koo kia nde kiababaala nha yulu a me na aleeli: «A ba na boomo pe! Me ndi wa tsiomi na wa tsieelele✡Yes 44.6; 48.12; 49.2; Ebe 4.12. 18 Me ndi wuu wuli moonyi. Me nali nakwa, ka mu taanga ndi me ndi moonyi mu bilimi na bilimi. Me ndi na matsiafi ma likwa na ma tsi a babakwa. 19 Ni mubuu, sonuu mandaa ma we li mu umono: mamali mu ulabuu mu taanga di, na mamafwaana uyilimi nha mbisi. 20 Mono mambiindili ma matsweeyi ma bambwelele tsaamba, ba weli mu umono mu koo kia me kia babaala, na ma bisuusili bia miindi bia woolo tsaamba: bambwelele tsaamba ni batumu ba mabuundu tsaamba, na bisuusili bia miindi tsaamba ni mabuundu tsaamba.