Mukaanda a Pawuli kwaa
basi Looma
Kotili a mukaanda
Bilimi hoolo nha mbisi a likwa na tsimbilili a Yiisi Kristo, Bayuudayo babamosi babasi imiini mu Kristo, weti Akila na Prisile (Biy 18.2), babaandii uyiisi Ndaa Yimbwe ku ngaanda a Looma. Ni mu buu, libuundu la tsiomi ku ngaanda a Looma likwituungumu, bu Pawuli akiyiisi ku Siria, mu itinini kia Azia kibali mu uta lolo Turikia na ku tsi a Ngelesia.
Nziaambi aheeri Pawuli isala kia uyiisi Ndaa Yimbwe, natee kwasuku tsi. Ni mu buu, nde ali na nzala ya uyene ku tsi ya Espaanya. Ka nde ali na nzala ya umayoo ku ngaanda a Looma. Mu ndaa uyilimi mu midieenge mii, nde atsindii mukaanda kwaa libuundu la ku Looma. Bisi a diayaaba pe mbii ti nde asi midieenge mii.
Kutso mukaanda wuu, Pawuli li mu ubiindili kwaa libuundu la ku Looma, buni nde ali mu umono isala kia nde kia uyaabisa Ndaa Yimbwe kwaa babali a Bayuudayo pe. Kutso mu kaanda wuu, nde li mu uyaabisa bubwe-bubwe nguu a ndaa a nde weti bu: «Ndaa Yimbwe yili lituu la Nziaambi, mu ndaa uyobolo baata boosi babusa imiini, ubaanduu kwaa Bayuudayo na kwaa babali a Bayuudayo pe» (1.16).
Mukaanda wu li akabuu weti bu:
-1.1-7: Mabwee.
-1.8-17: Pawuli li mu uleele ndaa ya litoono nha kati a Bayuudayo, na babali a Bayuudayo pe. Pawuli li mu uyaabisa ka ti, Ndaa Yimbwe bahi yo kwaa baata boosi kwahele a usa lisoboso.
1.18—8.39: Pawuli li mu ubiindili buni Nziaambi ali mu uyobolo muutu ngaa masumu, wasa ilimbisi kia nde mu Yiisu Kristo.
9—11: Pawuli li mu utsuu mu ndaa yi baata ba Iseraeli babamosi bali mu ubisi Kristo, ka nde li mu uleele ti, so bu bo babisi Kristo, Nziaambi a ukoono pe ukuusu litoono la nde.
12.1—15.13: Pawuli li mu uyaabisa ti mu taanga dii, baata bafwaana uyaaba ti bweese ba Nziaambi ali mu mweese kwaa babali a Bayuudayo pe, bali weti mbili mu idiingi kia ngwanya, na ki inyatii mu ndaa Kristo.
15.14—16.27: Pawuli li mu umweese ndutu a midieenge mia nde ku Looma, na nde li mu umana mukaanda a nde mu mabwee.
Babali mu usaa uyaaba mandaa matala liyobolo li Nziaambi ubaaha kwaa baata mu Yiisu Kristo, sa baba na kinyi yalaa mu utaanga mukaanda wu. Bo sa baba baata babubaaha Nziaambi kinyi (12.2).
1
Mabwee
1 Me Pawuli booyi la Yiisu Kristo. Nziaambi ati me mbila mu uba tumu, na asiooli me mu uyaabisa Ndaa a nde Yimbwe. 2 Umatuu bele pe, mu Mabasonuu ma Ngira, Nziaambi asialili mibili mia nde, mu uyaabisa lilasini la Ndaa Yimbwe yi. 3 Ndaa Yimbwe me, yatala mwaana a Nde, Pfumu a bisi Yiisu Kristo. Mu peembi ya imuutu, nde abutii mu likaanda la Daavidi. 4 Ka mu peembi ya Muheebili wa Ngira, nde amonii Mwaana a Nziaambi mu lituu, mu taanga di nde asiimbii mu babakwa. 5 Mu nde, Nziaambi ahi me bweese ba uba tumu mu ndaa buzitu ba Kristo. Paa me biti baata ba bifuumbu bioosi mu usa imiini mu kuumbu a nde, na utumumu nde. 6 Beni ka dili mu litaanga la baata baa, beni ba Nziaambi ateeri mbila paa beni diba baata ba Yiisu Kristo.
7 Me nisonuu beni mukaanda wu, beni badili ku ngaanda a Looma, beni boosi ba Nziaambi atoono na ba nde ateeri mbila mu uba moonyi mu nde. Nyaala Taayi a bisi Nziaambi na Pfumu a bisi Yiisu Kristo basieme beni na uha beni iyeenge.
Pawuli li mu uvutulu matoondo kwaa Nziaambi mu ndaa ba ngaa Kristo ba ku ngaanda Looma
8 Tswaamini a mioosi, me tooni uvutulu matoondo kwaa Nziaambi a me mu Yiisu Kristo, mu ndaa beni boosi. Mundaa ti, baata bali mu utsuu mu imiini kia beni mu tsi yoosi yadieengelele baata. 9 Nziaambi ayaaba ti me ndi mu uta ngwanya, nde wu me ndi mu usalila mu mutimi a me woosi mu uyaabisa Ndaa Yimbwe yatala Mwaana a nde. Nziaambi ayaaba ti me ndi mu utsimanga mu beni mu taanga dioosi. 10 Mu pasi taanga di me ndi mu ukuundu, me ndi mu uloombo kwaa Nziaambi, so lii ni litoono la nde, aha me kuulu ya uyiri kwaa beni. 11 Ngwanya, me ndi na nzala yalaa ya umono beni, paa ti Nziaambi aha beni bungori ba Muheebili wa Ngira mu ndaa uhamisa imiini kia beni. 12 Ka vulu-vulu, me ndi na nzala ya uba itwaari na beni, paa bisi a beni diholani pamini mu itwaari. Me holo pamini mu imiini kia beni, na beni mu imiini kia me.
Ndaa Yimbwe ni mifuri
13 Baana ba nguu ba me, me natoono ti beni diyaaba ti, taanga dialaa me nibaanhana uyiri kwaa beni. Ka natee mu taanga di, me a natuu pe mu uyiluu buu. Me aba natoono ti isala kia me ibutu mbutu kwaa beni, weti bu kio kiabuti mbutu kwaa bifuumbu bikimi. 14 Me ndi na mufunu wa uyene kwaa baata boosi. Kwaa basienzi na kwaa babali a basienzi pe. Kwaa biyeri na kwaa bangaa bundimbi. 15 Ni mubuu, me ndi na nzala ya uyaabisa Ndaa Yimbwe kwaa beni ka bali ku ngaanda a Looma.
16 Mu ngwanya, kwahele a tsionyi me ndi mu uyaabisa Ndaa Yimbwe. Yo yili ni mifuri mi Nziaambi ali mu usalila mu uyobolo baata boosi babali mu usa imiini. Tsiomi kwaa Bayuudayo, tumake, na kwaa babali a Bayuudayo pe. 17 Ngwanya Ndaa Yimbwe yili mu umweese buni Nziaambi ali mu usa ti baata baba balibweeye nha kulu a nde. Libweeye lii uyiri mu imiini, na mu ndaa imiini. Weti buli mu uleele Mabasonuu ma Ngira: «Walibweeye sa aba moonyi, mundaa imiini.»
Libweeye la Nziaambi umata ku pfuundisi natee ku liyobolo:
(1.18—4.25)
Nziaambi li na kesi a baata bahele na libweeye
18 Umata ku yula, Nziaambi li mu umweese kesi a nde mu pasi lisumu, na mu pasi ndaa yimbi yi baata bubaayiluu. Bo bali mu ukiki kuulu kwaa ngwanya, mu mamabi ma bo ma bali mu uyiluu. 19 Ka bunu, mandaa ma butuu uyaaba mu Nziaambi, mali mayabina kwaa bo. Nziaambi nde makulu alayi bo mo kwa na yaki-yaki. 20 Mu ngwanya, umata bu Nziaambi ayilii tsi, mandaa ma nde mali mu uhele umonuu mu misi, pili mosi, lituu la nde la bilimi na bilimi, na inziaambi nde, bili mu umonuu mu biyiluu bia nde. Ni mubuu, baata a butuu uleele pe ti bo a bayaaba pe. 21 Bo bayaaba Nziaambi, ka bo a bali mu ukiinzi nde pe, na bo a bali mu uvutulu nde matoondo pe, weti bwafwaana kwaa nde. Ka bo, aka na matsimi mamabi na mitimi mia bo mia buwulu, miamaakoto kutso pimisi. 22 Bo bali mu umonuu ti bo biyeri, ka bunu bo babeeri ba lari! 23 Nha mbuu ya ukiinzi buzitu ba Nziaambi wa bilimi na bilimi, bo bakiinzi biteyi bia ifwaani kia muutu wu utuu ukwa, bia banyunyi na banyama bali na miili nina, na bataari.
24 Ni mubuu, Nziaambi abwoongili bo kutso biyiluu bia bo bia mviindi, weti buli manzala mamabi ma mitimi mia bo. Paa ti bo bamweese manyutu ma bo tsionyi. 25 Bo bali mu ukitisi ngwanya yatala Nziaambi mu pia. Bo bali mu ukuundu na usalila biloo bi Nziaambi ayiluu. Bo babali mu ukuundu na usalila biyiluu bia Nziaambi, nha mbuu ya ukuundu muyilii nde makulu, wu bafwaana ubili mu taanga dioosi! Ameni. 26 Ni mubuu, Nziaambi abwoongili bo mu manzala ma bo ma tsionyi. Bakaasa ba bo a bali mu ubwapala na babaala pe, ka bo bali mu upala na bambaayi bakaasa. Tsialili yii yili ya ku buko. 27 Bumosi ka, babaala a bali mu ubwapala na bakaasa pe. Bo bali mu ululuu mu nyooto ya upala na bambaayi babaala. Babaala bali mu uyiluu mandaa ma tsionyi bana mu bana, na bo makulu bali mu uholo tsieembili yafwaana na ndiimbisi a bo.
28 Bu bo babisi uyaaba Nziaambi, Nziaambi ka abwoongili bo kwaa mayele ma bo matekene. Ni mubuu, bo bali mu uyiluu mandaa mabakeehele uyiluu. 29 Bo baluulu mu mandaa moosi mahele na libweeye, mamabi, ma linyungu, ma ibaala. Bo baluulu mu musoyi, mu ndusili, mu makaama, mu mayele mamabi, na ma ndimi dioolo. Bo bali mu ufutulu bambaayi mandaa ma pia. 30 Bo bali mu utsuu mandaa mamabi bana mu bana. Bo bali mitaata mia Nziaambi. Bo na munywa, na liwaa na lizoo. Bo koo bayilimi taanga dioosi mu utsimi mandaa mamabi. Bo bubaatemenene bataayi na banguu ba bo. 31 Bo a bali na mayele pe, na a bubaakuusu ndasina dia bo pe. Bo bali na mutimi bunono na a bu bamono mbaayi ngebe pe. 32 Bo bayiluu uyaaba tumini dia Nziaambi diasuungunu. Baata bali na ndiaatili ya pili yii, bafwaana ukwa. Ka bunu, bo bali mu uhama mu uyiluu mandaa ma pili yii, na nha yulu, bo bali mu usiingisi ka bali mu uyiluu mo.