Ụ́ꞌdụ́kọ́ múké
Yũwánĩ
ní sĩí rĩ
Tã búkũ rĩ vé rĩ ã ũlũngárá
Yũwánĩ ri Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá áyúãyũ rĩ pi vé ọ́gụ́pị. Sĩ búkũ ꞌdĩri Yãhụ́dị̃ rĩ pi ẽ ĩzã kozú, ãzini ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi ẽ ĩzã kozú. Ũlũ tã kárákará Yẹ́sụ̃ ní ꞌoó ãyãzú ãyãyã rĩ pi rá, ãzini ũlũ tã Yẹ́sụ̃ ní ímbá rĩ pi rá, ꞌbo sĩ tã Yẹ́sụ̃ vé rĩ pi ã ụrụkọꞌbée kuyé. Yũwánĩ lũ kĩnĩ, Yẹ́sụ̃ adri ꞌyéŋá ꞌbá áda kuyé, ĩri kpá Múngú ꞌi.
Búkũ rĩ vé íꞌdóngárá iꞌda kĩnĩ, Yẹ́sụ̃ ri ụ́ꞌdụ́kọ́ Múngú vé ni ꞌbá rĩ pi ní, ĩrivé drãngárá, ĩri rọ̃bọ̃ŋọ̃ ꞌbá rĩ pi vé ũnjĩkãnyã ũjĩípi ni. Yẹ́sụ̃ ri Mãsíyã nẹ́bị̃ rĩ pi ní tã ni ũlũú búkũ Múngú vé Ũndĩ Ụ̃kụ rĩ rụzú rĩ agá ꞌyoó kínĩ, ĩri ímụ́ rá rĩ ꞌi. Cápĩtã 13-17 agá, Yũwánĩ ũlũ tã Yẹ́sụ̃ ní ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi lẽzú rĩ, ãzini ũlũ tã ĩri ní kộpi ẽ ẹ́sị́ ũmĩzú ũndréŋá ꞌdãri sĩ ị́sụ́ ãkũdẽ rụkí drĩ ĩri kuyé rĩ. Búkũ rĩ vé ụ̃dụ̃ gé, ũlũ tã ĩ ní lịị́ Yẹ́sụ̃ drị̃gé rĩ vé tã, ĩrivé gbãngárá pẹtị alambaku sị́gé rĩ vé tã, ĩrivé íngángárá gõó ídri rú drãngárá gálésĩ rĩ vé tã, ãzini ĩri ní ꞌi iꞌdazú ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé vú be kárákará rĩ vé tã.
1
Ụ́ꞌdụ́kọ́ ídri sẽépi rĩ
1 Íꞌdóngárá gá ꞌdãá ĩ ní drĩ ꞌbụ̃ pi gbizú vũ be kuyé rĩ gé, ị́sụ́ Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ ị́nọ́gọ́sị́ anigé. Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ ri adrií Múngú be trụ́, Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ Múngú ꞌi. 2 Íꞌdóngárá gá ꞌdãá, Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ ri adrií Múngú be trụ́.
3 Ngá ãrẽvú céré údékí ũkpõ ĩrivé rĩ sĩ, ngá ãzi ĩ ní údé ĩri ãkó ni ꞌdãáyo. 4 Ngá ĩ ní údé rĩ pi ãrẽvú céré ị́sụ́kí ĩvé ídri íngázú ĩri vúgá, ídri ĩrivé ꞌdĩri, ĩri ka ꞌbá ãlu ãlu drị̃gé ụ̃tụ́ŋá rú. 5 Ụ̃tụ́ŋá rĩ ĩmgbẽrẽ ãngũ nịị́pi cịcị rĩ kú uletere, ãngũ nịị́pi cịcị ꞌdĩri ícó ụ̃tụ́ŋá ãngũ ĩmgbẽrẽépi uletere ꞌdĩri ugaá ku.
6 Múngú ĩpẽ ágó ãzi, rụ́ ni Yũwánĩ
* ꞌi.
7 Yũwánĩ ímụ́ ụ̃tụ́ŋá rĩ vé tã ũlũú, ꞌbá ãlu ãlu ẽ ẹ̃ꞌyị̃kí rí ĩri.
8 Yũwánĩ adri ụ̃tụ́ŋá ãngũ ĩmgbẽrẽépi uletere rĩ ꞌi kuyé, Yũwánĩ ímụ́ ívé rĩ ꞌyéŋá ụ̃tụ́ŋá ãngũ ĩmgbẽrẽépi uletere rĩ vé tã ũlũú.
9 Ụ̃tụ́ŋá áda ãngũ ĩmgbẽrẽépi uletere ꞌbá rĩ pi drị̃gé céré rĩ ri ímụ́ ꞌbá rĩ pi vúgá vũ drị̃gé nõó.
10 Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ ri adrií ꞌbá rĩ pi ãsámvú gé vũ drị̃gé nõgó, údékí ngá rĩ pi ãrẽvú céré vũ drị̃gé nõgó ũkpõ ĩrivé rĩ sĩ, ꞌbo ꞌbá vũ drị̃gé rĩ pi nị̃kí ĩri ámá kuyé. 11 Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ ímụ́ nyọ̃ọ́kụ́ drị̃gé nõgó, ꞌbo ẹ́ꞌdị́páa Yãhụ́dị̃ rĩ pi ẹ́ꞌyị́kí ĩri kuyé. 12 ꞌBo ꞌbá ĩri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá rá rĩ pi, sẽ kộpi ní drị̃lé múké adrizú anji Múngú vé ni pi rú. 13 Kộpivé ícángárá anji Múngú vé ni pi rú ꞌdĩri, adri ꞌyozú kínĩ, yị̃kị̂ ꞌbá áda vé ni sĩ kuyé, ĩri yị̃kị̂ Múngú vé ni sĩ.
14 Ụ́ꞌdụ́kọ́ rĩ újá ꞌi ícá ꞌbá áda rú, ri adrií ꞌbâ ãsámvú gé nõgó, ꞌbá ndrekí íngúngárá ĩ ní ĩri íngúzú rĩ rá, ꞌbá ndrekí Ẹ́tẹ́pị vé Mvá ãlukútaŋá rĩ vé íngúngárá ĩ ní ĩri íngúzú rĩ rá. Ẹ́sị́ múké, ãzini tã áda ĩrivé rĩ, íbí íngá Ẹ́tẹ́pị vúgálésĩla, ícá kuú ꞌbâ ãsámvú gé vũgá nõgónõ.
15 Yũwánĩ átá ĩrivé tã ụ́ꞌdụ́kọ́ be ụrụ ꞌdãá kĩnĩ, “ꞌBá má ní tã ni ũlũú kínĩ, ĩri ímụ́ ꞌdĩíꞌdĩ rĩ, ĩri adriípi ꞌdĩ! Ĩrivé ãmbũgũ ndẽ mávé rĩ rá, ãꞌdiãtãsĩyã ĩ ní drĩ ma tịzú kuyé rĩ gé, ĩri ọ́tụ́ anigé.”
16 Ĩrivé ẹ́sị́ ní adrií múké rĩ sĩ, sẽ ꞌbá ị́sụ́kí tãkíri mụzú dị̃ị́ dị̃ị́.
17 Múngú ẹzị tãị́mbị́ rĩ Mósẽ
† ní, ꞌbo sẽ ẹ́sị́ múké rĩ, ãzini tã áda rĩ Yẹ́sụ̃ Kúrísítõ ní nĩ.
‡ 18 ꞌBá ãzi ndre Múngú ri ãluŋáni kuyé. Ádarú ĩrivé Mvá ãlukútaŋá adriípi Múngú ꞌi, adriípi ĩnyiŋáŋá ꞌí Ẹ́tẹ́pị ã gãrã gá rĩ, iꞌda ꞌbá ní ọ̃sụ̃kã Múngú vé rĩ nĩ.
Yũwánĩ Bãtízĩmũ sẽépi rĩ átá Yẹ́sụ̃ vé tã
(Mãtáyo 3:1-12; Mãrákõ 1:1-8; Lúkã 3:15-17)
19 Ambugu Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé adriꞌbá kụ̃rụ́ Yẹ̃rụ́sãlémã vé rĩ agá rĩ pi pẽkí atala rĩ pi,
§ Lẹ́vị̃
* riꞌbá ẹ̃zị́ ngaꞌbá Jó Múngú vé rĩ agá rĩ pi be mụụ́ Yũwánĩ ri zịị́ kínĩ, “Mi ãꞌdi ꞌi?”
20 Yũwánĩ ꞌyo kộpi ní uletere kĩnĩ, “Má adri Kúrísítõ ꞌi ku.”
21 Kộpi ní ĩri zịzú, “Mi dí ãꞌdi ꞌi? Mí Ẽlíyã
† ꞌi?”
Kĩnĩ, “Kuyé, má adri Ẽlíyã ꞌi ku.”
Kộpi ní gõzú ĩri zịzú, “Mi nẹ́bị̃ rĩ
‡ ꞌi?”
Kĩnĩ, “Kuyé.”
22 Kộpi ní ꞌyozú kínĩ, “Mi ãꞌdi ꞌi? ꞌÍ lũ ꞌbá ní, ꞌbâ jịkí rí tã mí ní újá rĩ mụụ́ ũlũú ꞌbá ꞌbâ ĩpẽꞌbá rĩ pi ní. ꞌÍ lũ ꞌbá ní, mî ngúlúpí, mi ãꞌdi ꞌi?”
23 Yũwánĩ ní tã rĩ újázú sụ̃ ọ́tụ́ nẹ́bị̃
§ Ĩsáyã ní ꞌyoó rĩ tị́nị kĩnĩ, “Ma ụ́ꞌdụ́kọ́ riípi ọ́ꞌụ́pi ãngũ ãꞌwí cínyáfã rú rĩ agá ꞌdãá ꞌyoópi, ‘Ĩmi údékí lẹ́tị Úpí ní, ĩmi útúkí lẹ́tị ĩrivé rĩ ã adri pịrị rĩ ꞌi!’ ”
24 Fãrụ́sị̃
* ĩ ní pẽé rĩ pi ní
25 Yũwánĩ ri zịzú kínĩ, “Mí adri dõ Kúrísítõ ꞌi kuyé, dõku Ẽlíyã ꞌi kuyé, dõku nẹ́bị̃ kuyé pírí, mí ị́sụ́ ũkpõ rizú bãtízĩmũ
† sẽzú ꞌdĩri ãꞌdi vúgá?”
26 Yũwánĩ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Ma ri yị̃ị́ áyú bãtízĩmũ sẽzú ãní ꞌbá rĩ pi ní, ꞌbo ꞌbá ãzi ĩmi ãsámvú gé ꞌdĩgé ꞌdĩ, ĩmi nị̃kí drĩ ĩri kuyé. 27 Ĩri ímụ́ tã rĩ ũlũ mâ vụ́drị̃ gé, ꞌbo ĩrivé ãmbũgũ ndẽ mávé rĩ rá. Má ícó ĩrivé ngá pá gá rĩ vé bãá ọyụụ́ bã ku.”
28 Tã ꞌdĩri Yũwánĩ pi rikí átá Bẽtẽníyã gá, yị̃ị́ ãmbúgú dịị́pi dịdị Yárídénĩ vé wọ̃ọ́kọ̃ ụ̃tụ́ ní ĩfũngárá gálésĩla rĩ gé, ị́sụ́ ãkũdẽ Yũwánĩ ri bãtízĩmũ sẽ.
Yẹ́sụ̃ ri Kãbĩlõ Mvá Múngú vé ni
29 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ꞌdíni, Yũwánĩ ndre Yẹ́sụ̃ ri ímụ́ ꞌí vúgálé rú, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩ ndrekí drĩ ká, Kãbĩlõ Mvá
‡ Múngú vé ímụ́pi ꞌbá nyọ̃ọ́kụ́ drị̃gé rĩ pi vé ũnjĩkãnyã ũjĩípi rĩ, ĩri ꞌdã!
30 Ĩri ꞌbá má ní átá tã ni sĩ, má ní ꞌyoó, ‘ꞌBá ãzi ri ímụ́ mâ vụ́drị̃ gé vúlé ꞌdĩíꞌdĩ rĩ ꞌi, ꞌbo ĩrivé ãmbũgũ ndẽ mávé rĩ rá, ãꞌdiãtãsĩyã ĩri ọ́tụ́ anigé ị́sụ́ tịkí drĩ ma kuyé.’
31 Ándúrú á nị̃ ĩri kuyé. ꞌBo tã má ní bãtízĩmũ sẽzú yị̃ị́ sĩ rĩ, Ĩsẽrélẽ rĩ pi ã nị̃kí rí ĩri ãní bẽsĩnĩ.”
32 Yũwánĩ ní ꞌyozú kĩnĩ, “Á ndre Índrí Uletere rĩ ímụ́ ꞌbụ̃ gé ꞌdãásĩ sụ̃ ãmámũ tị́nị, úrí ĩri drị̃gé.
33 Á nị̃ kõdô ámá ꞌyoó ꞌbá rĩ ĩri ꞌi ꞌdíni kuyé, ꞌbo Múngú ma ĩpẽépi ímụ́pi bãtízĩmũ sẽépi yị̃ị́ sĩ rĩ ꞌyo má ní kĩnĩ, ‘Mi ímụ́ ndre Índrí Uletere rĩ
§ ímụ́ úrí ꞌbá ãzi drị̃gé, ĩri ꞌbá ímụ́pi bãtízĩmũ sẽépi Índrí Uletere rĩ sĩ rĩ ꞌi.’
34 Á ndre ĩri mâ mị sĩ, á ꞌyo ĩmi ní, ꞌbá rĩ Múngú Mvọ́pị ꞌi.”
Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá drị̃drị̃ rĩ pi
35 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ꞌdíni, Yũwánĩ pi tukí pá kuú ívé ꞌbá ị̃rị̃ ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi be. 36 Yũwánĩ kã ndreé Yẹ́sụ̃ ri aga mụzú nĩ, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩ ndrekí Kãbĩlõ Mvá Múngú vé rĩ, ĩri ꞌdã!”
37 Yũwánĩ vé ꞌbá ị̃rị̃ ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi kâ tã ꞌdĩri yịị́, kộpi ꞌdekí mụụ́ Yẹ́sụ̃ ã vụ́drị̃ gé sĩ. 38 Yẹ́sụ̃ kã ꞌi újá kộpi ndreé, ị́sụ́ kộpi ri ímụ́ ꞌî vụ́drị̃ gé sĩ, ĩri ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Ĩmi lẽkí ãꞌdi?”
Kộpi ní újázú ĩri ní kínĩ, “Rábĩ, mi ri adri ngũgá?” (Rábĩ ri Ẽbérẽ tị sĩ, ífífí ni Ímbápi.)
39 Ĩri ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi ímụ́kí vũrã má ní adrizú rĩ ndreé ĩmî mị sĩ.” Kộpi ní kúru ꞌdezú mụzú vũrã rĩ ndrezú ĩ mị sĩ, kộpi áwíkí adrií ụ́ꞌdụ́ ꞌdãri dẹẹ́ njị̃ị́ Yẹ́sụ̃ be trụ́ ãlu vũrã ĩri ní adrizú rĩ gé ꞌdãá, ãkũdẽ ụ̃tụ́ rĩ dĩ ꞌi caá sâ sụ ũndréŋá vé rĩ gé gí.
40 ꞌBá ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée ãsámvú gé, ãzi rĩ Sị̃mọ́nã Pétẽró ẹ́drị́pị Ãndẽréyã ꞌi, kộpi yịkí tã Yũwánĩ ní ꞌyoó rĩ nĩ, ãzini kộpi ꞌdekí mụụ́ Yẹ́sụ̃ ã vụ́drị̃ gé sĩ nĩ. 41 Ãndẽréyã kã ꞌí ẹ́drị́pị Sị̃mọ́nã ri ị́sụ́, ĩri ní ꞌyozú ꞌí ẹ́drị́pị ní kĩnĩ, “ꞌBá ị́sụ́kí Mãsíyã ri gí.” (Mãsíyã vé ífífí Kúrísítõ.) 42 Ĩri ní kúru Sị̃mọ́nã ri jịzú mụzú Yẹ́sụ̃ vúgá ꞌdãá.
Yẹ́sụ̃ ní ãngũ ndrezú ĩri vú ꞌdãá kĩnĩ, “Mî rụ́ Sị̃mọ́nã ꞌi, mi Yũwánĩ ã mvá, ꞌbo ĩ nóni mî rụ́ zị Kéfã.” (Rụ́ Kéfã ꞌdĩri Ãrãmáyĩkĩ tị sĩ, Gị̃rị́kị̃ tị sĩ Pétẽró ꞌi.)
* Yẹ́sụ̃ zị Pĩlípũ pi Nãtãnãyélẽ be
43 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ꞌdíni, Yẹ́sụ̃ ụ̃sụ̃ ꞌí drị̃gé ꞌdãá, nga ꞌdeé mụzú ãngũ Gãlĩláyã vé rĩ gé. ꞌDãlé ca mụụ́ Pĩlípũ ri ị́sụ́, ĩri ní ꞌyozú Pĩlípũ ní kĩnĩ, “Mí ímụ́ mâ pámvú ũbĩí.”
44 Pĩlípũ íbí íngá kụ̃rụ́ Bẽtẽsãyídã gá, kụ̃rụ́ Ãndẽréyã pi ní adrizú Pétẽró be rĩ agá.
45 Pĩlípũ mụ Nãtãnãyélẽ ri ị́sụ́, ĩri ní ꞌyozú Nãtãnãyélẽ ní kĩnĩ, “ꞌBá ị́sụ́kí ágó Mósẽ ní tã ni sĩí búkũ tãị́mbị́ vé rĩ agá, ãzini nẹ́bị̃ rĩ pi
† ní kpá tã ni sĩí rĩ gí. Ágó rĩ Yẹ́sụ̃ Nãzẽrétãgú Yõsépã mvọ́pị ꞌi.”
46 Nãtãnãyélẽ ní Pĩlípũ ri zịzú kĩnĩ, “Tã múké ri nyo ícó adri kụ̃rụ́ Nãzẽrétã vé rĩ agá rá?”
Pĩlípũ ní újázú ĩri ní kĩnĩ, “Mí ímụ́ ndreé mî mị sĩ.”
47 Yẹ́sụ̃ kã ndreé Nãtãnãyélẽ ri ímụ́ ꞌí vúgá nõó, Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩsẽrélẽgú áda adriípi tã be pịrị rĩ, ĩri mi ꞌi, mi ũnjõ ãkó!”
48 Nãtãnãyélẽ ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú kĩnĩ, “ꞌÍ nị̃ ma ngóni ngóni?”
Yẹ́sụ̃ ní újázú ĩri ní kĩnĩ, “Á ndre ándúrú mi pẹtị fị́gị̃ vé rĩ ã ndụ́gé gé, ị́sụ́zú ãkũdẽ Pĩlípũ zị drĩ mi kuyé.”
49 Nãtãnãyélẽ ní ꞌyozú Yẹ́sụ̃ ní kĩnĩ, “Ímbápi, mi Mvá Múngú vé ni! Mi ꞌBãgú Ĩsẽrélẽ rĩ pi vé rĩ!”
50 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú ĩri ní kĩnĩ, “Mí ẹ̃ꞌyị̃ ma, tã má ní ꞌyoó mí ní á ndre mi pẹtị fị́gị̃ vé rĩ ã ndụ́gé gé ꞌdãá rĩ sĩ? Mi ímụ́ tã ambugu ambugu ꞌdĩri ndẽépi rá ni pi ndre rá!”
51 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú ĩri ní kĩnĩ, “Ma ĩmi ní tã áda lũ, ĩmi ímụ́ ndre ꞌbụ̃ zị̃ ꞌi kú mgbọ, mãlãyíkã Múngú vé rĩ pi
‡ ísị́ ímụ́zú ꞌbụ̃ gé ꞌdãásĩ mâ rụ́ꞌbá gá sĩ, kộpi gõ tụ mụzú ꞌbụ̃ gé ꞌdãá mâ rụ́ꞌbá gá sĩ, ma ꞌBá Mvá ꞌi.”
§