Baluwa ya Paulo kwa wanhu wa ako
Efeso
Ulongozi
Baluwa kwa Waefeso yandikigwa kipindi kimoja na baluwa kwa Wakolosai behi na mwaka wa 60 toka kuvumbuka kwa Kilisito. Mwandikaji koitambula mwenyego kamba Mtumigwa Paulo (Sula ya 1:1) Wanhu woifunza mbuli woitogolela kuwa Paulo ayo yandike baluwa kwa Waefeso hamoja hawalamuse wanhu kamba viyatendile kwa Wakolosai. Kwa kilamuso acho yogesigwa baluwa ino ilondigwa kuwavikila wanhu wamtogole Yesu mna ivibumbila vili mwiisi ayo. Vivija Paulo kolonga kakala mkifungo viyandike baluwa ino (Sula ya 3:1, 4:1, na 6:20). Paulo kaigala baluwa ino kwa makono ga Tukiko muumwanza wake wa kuwatembelela wanhu wamtogole Yesu mna ikibumbila kili ako Efeso (Sula ya 6:21-22).
Efeso dikala buga kulu kwa wakulu wa isi ya Lumi na mwiisi yose ya Asiya Ndodo. Buga da Efeso dijuwika ng'hani kwa ng'anda ilavigwe kwa mulungu wa kitwanzi wa Kigiliki Atemi (Sang'h 19:23-31). Wanhu wamtogole Yesu mkibumbila cha Efeso wakala wasongile goya mna ukutamanila lakini kumwande wona wavika kuuhelelo (Ugub 2:1-7).
Mdifungu da ichanduso da baluwa ino Paulo kosimulila Mulungu viyawasagule wanhu zake na kawakombola na nzambi zao kubitila Yesu Kilisito. Kawalinganya wanhu wamtogole Yesu na lukuli na Kilisito ayo pala na vivija kawalinganya kamba ng'anda izengigwe kwa mabwe na Kilisito ayo dibwe kulu da chandusilo. Fungu da kabili da ibaluwa Paulo kofundiza mbuli ya wanhu wamtogole Yesu viwolondeka kukala.
Mbuli zili mkitabu
Mna isula ya 1:1-2 Paulo koitambula mwenyego na kowalamusa wanhu wa ako Efeso.
Abaho kosimulila vija wanhu wamtogole Yesu viwoilumba na Kilisito (Sula ya 1:3-3:21).
Abaho Paulo kokwandika mbuli ya wanhu wamtogole Yesu viwolondeka kukala (Sula ya 4:1-6:20).
Kukimambukizo Paulo kolonga mbuli za kimambukizo (Sula ya 6:21-24).
1
1 Niye Paulo, namtumigwa wa Yesu Kilisito kwa kulonda Mulungu, nowandikila mweye wanhu wa Mulungu muli ako Efeso, mweye mugangamale kumtamanila Mulungu kwa kuilumba na Yesu Kilisito.
2 Mulungu Tataetu na Mndewa wetu Yesu Kilisito wawagwee ng'hekewa na tindiwalo.
Kumweda kiloho kwa kuilumba na Kilisito
3 Tumgwee nhogolwa Mulungu yeli Tata wa Mndewa wetu Yesu Kilisito! Kwavija kwa kuilumba na Kilisito katutenda tumwede kwa kutugwaa kila kinhu kinogile cha kiloho cha ako kuulanga. 4 Avo isi ing'hali hainaumbigwa, Mulungu katusagula tweye kwa kuilumba na Kilisito, muladi tung'ale na seketuwe na nzambi mgameso gake.
Mbuli ya unogelwa wake, 5 toka mwaka kalonda kututenda wanage kubitila Yesu Kilisito, vivo viyanogelwe na viyalondile. 6 Tumtogole Mulungu mbuli ya ng'hekewa yake inogile iyatugwelele, kubitila Mwanage iyamnogele! 7 Kwavija kwa damu ya Kilisito tweye tolekesigwa, nzambi zetu zogeligwa kumgongo kwa ukulu wa ng'hekewa ya Mulungu, 8 iyatugwee kwa kumema kwa nzewele na ubala wake wose. 9 Na katulagusila vinhu vake vifisigwe, viyalondile kutenda. Kanogelwa kutenda vivo kubitila Kilisito. 10 Vikivikile kipindi chake, katenda kija kiyalondile, kuvika hamoja vinhu vose viumbigwe kuulanga na mwiisi, kavigela mmakono ga Kilisito.
11 Kwa kuilumba na Kilisito, tweye tusaguligwa tuwe wanhu zake kamba viyalondile Mulungu toka mwaka. Mulungu kotenda kila kinhu kamba viyolonda mwenyego. 12 Mulungu katenda avo muladi tweye tusongile kumtamanila Kilisito, tumtogole Mulungu kwa ukulu wake!
13 Na mweye vivija muhulike usenga wa kweli wa Mbuli Inogile iwagalile ukombozi, na mumtogola Kilisito. Na vivija Mulungu kawekila kinhu cha kulagusa kwa kuwagwaa Loho Yang'alile iyalongile kulagusa mwa wanhu zake, kwa kuilumba na Kilisito. 14 Loho Yang'alile ayo yotutenda tubokele kija kiyalongile Mulungu kwa wanhu zake, na mbuli ino yotulagusila kuwa Mulungu kowagombola wanhu zake. Avo tumtogole Mulungu kwa ukulu wake!
Paulo kowapulila Waefeso kwa Mulungu
15 Kwa mbuli ayo, toka vinihulike mbuli ya kumtamanila kwenu Mndewa Yesu, na unogelwa wenu kwa wanhu wose wa Mulungu, 16 silekile bule kumgwaa nhogolwa Mulungu mbuli ya mweye. Nahampula Mulungu siwasemwa mweye bule. 17 Nogendelela kumpula Tata yeli mkulu, Mulungu wa Mndewa wetu Yesu Kilisito, yawagwee Loho wake, yonda yawagwee nzewele na kuwagubulila Mulungu kumwenu muladi mumjuwe goya. 18 Nompula Mulungu yawataze mudahe kujuwa goya tamanilo diyawakemele na vinhu vingi vinogile viyawekile wanhu zake, 19 na mudahe kujuwa udahi wake viwili mkulu ng'hani mbuli ya tweye tumtogola. Udahi awo usang'hana mgati mmwetu uigala na nguvu ibanzile ng'hani, 20 iyamzilibule nayo Kilisito kwa wanhu wafile, na kamwika yakale muukulu mwambu wa mkono wake wa kudila ako kuulanga. 21 Ako Kilisito kotawala kila ukulu na udahi na nguvu na undewa na kotawala kila twaga da loho yoyose itambuligwa mwiisi ino na isi yonda ize. 22 Mulungu kavika vinhu vose mmakono ga Kilisito na kamtenda Yesu yawe mkulu wa wanhu wose wamtogole. 23 Wanhu wose wamtogole Kilisito wao lukuli lwa Kilisito, na wao utimilifu wa Kilisito nayo ayo yotimiliza kila kinhu, kila hanhu.