Baluwa ya Paulo kwa wanhu wa ako
Efeso
Ulongozi
Baluwa kwa Waefeso yandikigwa kipindi kimoja na baluwa kwa Wakolosai behi na mwaka wa 60 toka kuvumbuka kwa Kilisito. Mwandikaji koitambula mwenyego kamba Mtumigwa Paulo (Sula ya 1:1) Wanhu oifunza mbuli oitogolela kuwa Paulo ayo yandike baluwa kwa Waefeso hamoja hawalamuse wanhu kamba viyatendile kwa Wakolosai. Kwa kilamuso acho yogesigwa baluwa ino ilondigwa kuwavikila wanhu wamtogole Yesu mna ivibumbila vili mwiisi ayo. Vivija Paulo kolonga kakala mkifungo viyandike baluwa ino (Sula ya 3:1, 4:1, na 6:20). Paulo kaigala baluwa ino kwa makono ga Tukiko muumwanza wake wa kuwatembelela wanhu wamtogole Yesu mna ikibumbila kili ako Efeso (Sula ya 6:21-22).
Efeso dikala buga kulu kwa wakulu wa isi ya Lumi na mwiisi yose ya Asiya Ndodo. Buga da Efeso dijuwika ng'hani kwa ng'anda ilavigwe kwa mulungu wa kitwanzi wa Kigiliki Atemi (Sang'h 19:23-31). Wanhu wamtogole Yesu mkibumbila cha Efeso wakala wasongile goya mna ukutamanila lakini kumwande wona wavika kuuhelelo (Ugub 2:1-7).
Mdifungu da ichanduso da baluwa ino Paulo kosimulila Imulungu viyawasagule wanhu zake na kawakombola na nzambi zao kubitila Yesu Kilisito. Kawalinganya wanhu wamtogole Yesu na lukuli na Kilisito ayo pala na vivija kawalinganya kamba ng'anda izengigwe kwa mabwe na Kilisito ayo dibwe kulu da chandusilo. Fungu da kabili da ibaluwa Paulo kofundiza mbuli ya wanhu wamtogole Yesu viwolondigwa kukala.
Mbuli zili mkitabu
Mna isula ya 1:1-2 Paulo koitambula mwenyego na kowalamusa wanhu wa ako Efeso.
Abaho kosimulila vija wanhu wamtogole Yesu viwoilumba na Kilisito (Sula ya 1:3-3:21).
Abaho Paulo kokwandika mbuli ya wanhu wamtogole Yesu viwolondigwa kukala (Sula ya 4:1-6:20).
Kukimambukizo Paulo kolonga mbuli za kimambukizo (Sula ya 6:21-24).
1
1 Niye Paulo, namtumigwa wa Yesu Kilisito kwa kulonda Imulungu, nowandikila mweye wanhu wa Imulungu muli ako Efeso, mweye mugangamale kumtamanila Imulungu kwa kuilumba na Yesu Kilisito.
2 Imulungu Tataetu na Mndewa wetu Yesu Kilisito wawagwee ng'hekewa na tindiwalo.
Kumweda kiloho kwa kuilumba na Kilisito
3 Tumgwee nhogolwa Imulungu yeli Tata wa Mndewa wetu Yesu Kilisito! Kwavija kwa kuilumba na Kilisito katutenda tumwede kwa kutugwaa kila kinhu kinogile cha kiloho cha ako kuulanga. 4 Avo isi ing'hali hainalumbigwa, Imulungu katusagula siye kwa kuilumba na Kilisito, ili tung'ale na sikutuwe na nzambi mgameso gake.
Mbuli ya unogelwa wake, 5 toka mwaka kalonda kututenda wanage kubitila Yesu Kilisito, vivo viyanogelwe na viyalondile. 6 Tumtogole Imulungu mbuli ya ng'hekewa yake inogile iyatugwelele, kubitila Mwanage iyamnogele! 7 Kwavija kwa damu ya Kilisito siye tolekesigwa, nzambi zetu zogeligwa kumgongo kwa ukulu wa ng'hekewa ya Imulungu, 8 iyatugwee kwa kumema kwa nzewele na ubala wake wose. 9 Na katulagusila vinhu vake vifisigwe, viyalondile kutenda. Kanogelwa kutenda vivo kubitila Kilisito. 10 Vikivikile kipindi chake, katenda kija kiyalondile, kuvika hamoja vinhu vose vilumbigwe kuulanga na mwiisi, kavigela mmakono ga Kilisito.
11 Kwa kuilumba na Kilisito, siye tusaguligwa tuwe wanhu zake kamba viyalondile Imulungu toka mwaka. Imulungu kotenda kila kinhu kamba viyolonda mwenyego. 12 Imulungu katenda avo ili siye tusongile kumtamanila Kilisito, tumtogole Imulungu kwa ukulu wake!
13 Na mweye vivija muhulike usenga wa kweli wa Mbuli Inogile iwagalile ukombola, na mumtogola Kilisito. Na vivija Imulungu kawekila kinhu cha kulagusa kwa kuwagwaa Loho Yang'alile iyalongile kulagusa mwa wanhu zake, kwa kuilumba na Kilisito. 14 Loho Yang'alile ayo yotutenda tubokele kija kiyalongile Imulungu kwa wanhu zake, na mbuli ino yotulagusila kuwa Imulungu kowagombola wanhu zake. Avo tumtogole Imulungu kwa ukulu wake!
Paulo kowapulila Waefeso kwa Imulungu
15 Kwa mbuli ayo, toka vinihulike mbuli ya kumtamanila kwenu Mndewa Yesu, na unogelwa wenu kwa wanhu wose wa Imulungu, 16 silekile bule kumgwaa nhogolwa Imulungu mbuli ya mweye. Nahampula Imulungu siwasemwa mweye bule. 17 Nogendelela kumpula Tata yeli mkulu, Imulungu wa Mndewa wetu Yesu Kilisito, yawagwee Loho wake, yonda yawagwee nzewele na kuwagubulila Imulungu kumwenu ili mumjuwe goya. 18 Nompula Imulungu yawataze mudahe kujuwa goya tamanilo diyawakemele na vinhu vingi vinogile viyawekile wanhu zake, 19 na mudahe kujuwa udahi wake viwili mkulu ng'hani mbuli ya siye tumtogola. Udahi awo usang'hana mgati mmwetu uigala na nguvu ibanzile ng'hani, 20 iyamzilibule nayo Kilisito kwa wanhu wafile, na kamwika yakale muukulu mwambu wa mkono wake wa kudila ako kuulanga. 21 Ako Kilisito kotawala kila ukulu na udahi na nguvu na undewa na kotawala kila twaga da loho yoyose itambuligwa mwiisi ino na isi yonda ize. 22 Imulungu kavika vinhu vose mmakono ga Kilisito na kamtenda Yesu yawe mkulu wa wanhu wose wamtogole. 23 Wanhu wose wamtogole Kilisito alo lukuli lwa Kilisito, na awo kutelela kwa Kilisito na heyo ayo yovimemeza vinhu vose kila hanhu.