Kadyanshi ka Shinga ka
Luka
Ukukpa̱ u kadyanshi
Luka, uza ɗa u korongi tagara̱da u na vi, kana̱ki ka aguma̱ ka kahu u woko katoni ka Yesu. Adama a nala, u korongu ta̱ n kakiri kpam u na̱ka̱ ta̱ ikuna i maci a kaci ka Yesu. Aya kpam dem u korongi Tagara̱da u Asuki. Itagara̱da i nala yi i walamgbana ta̱ tsa̱ra̱ i dansa alabari a Yesu n atoni a ne.
A tagara̱da u na vi iwenishike iꞌya pini i pige: Uwenishike u pige u kagita̱ u ɗa uciga u Kashila̱ a asu u ya dem. Uwenishike u pige u ire u ɗa Yesu tuwa̱ ta̱ a likimba u woko Kawauwi ka ama gba̱. Luka korongu ta̱ iwenishike i roku iꞌya ama roku bawu a korongusi. Iryoci i te iꞌya alabari a uza u Samariya u shinga. Luka wenike ta̱ kpam kavasu ka̱ ta̱ n kalen ara Yesu. U korongu ta̱ idani i Yesu an u vasai. U wenike ta̱ kpam tyoku ɗa Kulu Keri ku yain manyan a asuvu a ama a aꞌayin a ɗa Yesu wa̱ri pini naha a likimba. Adama a ɗa wa̱ri kana̱ki ka aguma̱, a yinsa̱ yi a aꞌayin a ukpa̱ a Kawauwi wa hal dem n uꞌya̱nga̱ u ne a ukpa̱. U tonuko tsu Yesu takuma ta̱ kadan aꞌayin a ɗa u ꞌya̱nga̱i a ukpa̱. Nala u wenike ta̱ an mayun ɗa Kashila̱ ka ꞌya̱nga̱sa̱i Yesu a ukpa̱.
Tagara̱da u na u na̱ka̱ ta̱ Atoni a gogo‑na iryoci i shinga iꞌya a ka tono, iryoci i Yesu tyoku ɗa u rongoi n ama. U wenike ta̱ tyoku ɗa tsa ɓa̱nga̱ aza a unambi, n tyoku ɗa tsa yan kavasu. Kpam dem u zuwa ta̱ upityanangu u tsunu u gbama kpaci Luka wushuku ta̱ n eyi u wene ta̱ gba̱ ili iꞌya Yesu yansai, kpam u wenike tsu ta̱ an Yesu ꞌya̱nga̱i a ukpa̱.
Ili iꞌya iꞌa̱ri a tagara̱da u na vi
Ili iꞌya i zuwai Luka korongi tagara̱da u na vi (1:1-4)
Ilimaci i Yahaya kalyuɓugi n Yesu (1:5–2:52)
Akani a Yahaya kalyuɓugi (3:1-20)
Ulyuɓugu n ukondo u Yesu (3:21–4:13)
Manyan ma Yesu a Galili (4:14–9:50)
Yesu bansai a Galili ubana a Urishelima (9:51–19:27)
Uka̱na̱ n ukpa̱ u Yesu (19:28–23:56)
Yesu wa̱ ta̱ n uma (24:1-12)
Yesu wenikei kaci ka ne n tyoku ɗa kpam a canga yi ubana a zuba (24:13-53)
1
Ikorongi i alabari a Yesu
1 Uzapige Tiyofilu: Ama ushani a bidya ta̱ a korongu ukuna u ɗa u gita̱i a mere ma tsunu. 2 Ama yi a korongu ta̱ dere tyoku u aza ɗa a yain ukuna vi a aꞌeshi a le, alya ayain a manyan ma udani mi, kpam a tonuko tsu. 3 Adama a nala, an u wokoi mpa n kaci ka va̱ n vecei ukuna vi a kagita̱ ben, n wenei u lobono ta̱ n koronku vu ukuna vi tyoku ɗa u tonomgbonoi. 4 Tsa̱ra̱ vu reve ukuna u ɗa a wenishike vu vi mayun ɗa u gita̱i.
Ilimaci i Yahaya
5 Aꞌayin a Hiridu† Magono ma Yahuda, a yan ta̱ kaɗara̱kpi† ka roku, uza u kala Zakariya, uza ɗa wa̱ri a kaɓon ka kaɓolo ka aɗara̱kpi ka Abija. Uka u ne Alisabatu uza u kagali ka Haruna† kaɗara̱kpi ka. 6 Ama a re le a ka wala ta̱ dere a aꞌeshi a Kashila̱, kpam a ka kirana n udani u Kashila̱. 7 Shegai aꞌa̱ri n maku wa, kpaci Alisabatu madari ma, kpam gba̱ le a kutsa ɗe.
8 Kain ka kaɓon ka aɗara̱kpi ka Zakariya ka̱ri a manyan a Kuwa ku Kashila̱,*Kondo kulu ku Kuwa ku Kashila̱ a makukpi ma XX. wa̱ri a uyan tsuɗara̱kpi a kapala ka Kashila̱. 9 Uruta u rukpa̱i a kaci ka ne tyoku u agadu a aɗara̱kpi, u woko uza ɗa wa uwa a asuvu a Asu u Uwulukpi, u runukpa ili i magula̱ni. 10 An aꞌayin a urunukpa a ili i magula̱ni† a yain, kakuma̱ ka ama ka ka lya kayala ka̱ri a ulanga a uyan kavasu.
11 Aku katsumate ka zuba ka Kashila̱ ka wenikei kaci ka ne ara Zakariya a ulyaki u asuɗara̱kpa u ili i magula̱ni vi. 12 An u wenei nala, u giruwa̱i, uwonvo u ka̱na̱ yi cika. 13 Aku katsumate ki ka tonuko yi, “Zakariya, pana uwonvo wa, kpaci a pana ɗe kavasu ka vunu. Uka u vunu Alisabatu wa matsa̱ka vu ta̱ maku ma vali. Vu neke yi kala Yahaya. 14 Wa woko ta̱ ili i ipeli n i kayanyan ara vunu. Ama ushani a ka pele ta̱ adama a ilimaci i ne. 15 Kpaci wa woko ta̱ uzapige a kapala ka Magono ma Zuba. Wa tuwa̱ u soi mini ma cinwi ko ili iꞌya ya zuwa umaka wa. Kpam a ka shaɗangu yi ta̱ n Kulu Keri, eyi pini a katsuma̱ ka mma u ne. 16 Wa gonuko ta̱ aza a Isaraꞌila ushani a asu u Magono ma Zuba Kashila̱ ka le. 17 Kpam wa lasa ta̱ Asheku, n kulu n ucira tyoku u Iliya. U yira̱la̱kpa̱ atakasuvu a asheku ubana a asu u mmuku n le, n uyawunsa u aryagbaji uwoko tyoku u uyawunsa u ama a maci. U foɓuso atakasuvu a ama adama a utuwa̱ u Asheku.”
18 Zakariya wece yi, “Niɗa ma wushuku n ukuna u na vi? Mpa na n yan ɗe makoshi, kpam uka u va̱ dem u yan ɗe mamici.”
19 Katsumate ki ka wushunku yi, “Mpa Jiburaꞌilu, uza ɗa wa̱ri kushani a kapala ka Kashila̱. Suku ɗa a suku mu n tuwa̱ n dana̱sa vu, kpam n tonuko vu ukuna u shinga u na vi. 20 Gogo‑na, adama a ukpa̱ɗa̱ u upityanangu u vunu, va woko ta̱ kabebe. Va doku kpam va dana ukuna wa, she aꞌayin a ɗa a shaɗangi ukuna u na vi, a kain ka a zuwai u ɗa. Kpam nala wa woko.”
21 Ama aꞌa̱ri a ulanga a uvana Zakariya, aꞌa̱ri uyan majiyan ma ili iꞌya i zuwai u ɓa̱ra̱kpa̱i a asuvu a Asu u Uwulukpi vi. 22 An u wuta̱i, u fuɗa u dana ukuna wa. Ama a revei u wene ta̱ pini kuwene. U rongo le u wenishike iryoci n u ra̱ɗa̱gbusi akere.
23 An aꞌayin a manyan a ne a shaɗangi, u lazai u gonoi a kuwa. 24 An aꞌayin a nala a wurai, Alisabatu uka u ne u yain katsuma̱, u ka̱na̱i uronguso a kuwa bawu u wuta̱i hal uwoto u tawun. 25 U danai, “Weɓelei ili iꞌya Magono ma Zuba ma yanka mu. A aꞌayin a ɗa a yan yi, ɗa u takpa mu uwono a aꞌeshi a ama.”
A danai ukuna u ilimaci i Yesu
26 A uwoto u teli u katsuma̱ ka Alisabatu, Kashila̱ ka suki katsumate ka zuba ka ne Jiburaꞌilu a Nazara, ilyuci iꞌya iꞌa̱ri a uyamba u Galili. 27 U bana a asu u makere ma roku ma bawu ma revei vali. Uza ɗa vuma roku uza u kala Isuhu, uza u kagali ka Dawuda magono, u kenei tsumana. Kala ka makere mi ka Meri. 28 Katsumate ka banai ara ne, u danai, “A dana̱sa vu Meri, macigi ma Kashila̱. Magono ma Zuba ma̱ ta̱ n avu.”
29 Shegai Meri dambula ta̱ cika, wa yawunsa icun i idyani i eni iꞌya nala. 30 Katsumate ka tonuko yi, “Pana uwonvo wa, Meri, kpaci Kashila̱ ka bidya ta̱ ka zuwuka vu una̱ u shinga. 31 Va yan ta̱ katsuma̱, vu matsa maku ma vali, kpam vu neke yi kala Yesu. 32 Wa woko ta̱ uzapige. A isa̱ yi kpam Maku ma Kashila̱ ka Zuba. Magono ma Zuba Kashila̱ wa na̱ka̱ yi ta̱ tsugono tsu akaya a ne Dawuda. 33 Wa lya ta̱ tsugono tsu kagali ka Yakubu hal ubana. Tsugono tsu ne tani tsa̱ ta̱ pini hal ubana bawu utyoku.”
34 Meri wece yi, “Niɗa ukuna u na wa gita̱, an u wokoi mpa n reve vali wa?”
35 Katsumate ka wushunku yi, “Kulu Keri ka cipa̱ ta̱ ara vunu, ucira u Kashila̱ ka Zuba wa pala̱sa vu ta̱. Adama a nala uza u uwulukpi u ɗa va matsa vi, a ka isa̱ yi ta̱ Maku ma Kashila̱. 36 Alisabatu dem, kumaci ku vunu wa̱ ta̱ n katsuma̱ n tsumici tsu ne! Uwoto u teli u ɗa yi pa vi. Eyi uza ɗa a danai madari ma. 37 Ili iꞌa̱ la iꞌya Kashila̱ ka kpa̱ɗa̱ uyan wa.”
38 Meri danai, “Mpa kagbashi ka Magono ma Zuba ka. U woko mu tyoku ɗa vu danai.” Aku katsumate ki ka lazai ka a̱sa̱ka̱ yi.
Meri ba u kondoi Alisabatu
39 Aꞌayin a nala yi, Meri yain maloko u foɓusoi u banai a uyamba u Yahuda, a ilyuci i roku, a kaɓon ka nsasa. 40 U uwai a kuwa ku Zakariya u dana̱sai Alisabatu. 41 An u panai idyani i ne, aku maku ma ma̱ri a katsuma̱ ka ne ma gba̱ɗa̱i n ucira. Pini nala, a shaɗangi Alisabatu n Kulu Keri. 42 U ꞌya̱nga̱sa̱i kala̱ga̱tsu ka ne n ucira, u danai, “Avu uza u una̱ u shinga u ɗa a asuvu a aka gba̱. Maku ma kpam va matsa vi, uza u una̱ u shinga u ɗa. 43 Niɗa ukuna u shinga u na u tsa̱ra̱ mu, hal anuku a Asheku a va̱ u tuwa̱i ara va̱? 44 An n panai kala̱ga̱tsu ka idyani i vunu, aku maku ma ma̱ri a katsuma̱ ka va̱ ma gba̱ɗa̱i n ucira adama a ipeli. 45 Uza u una̱ u shinga u ɗa va̱ri Meri, avu uza ɗa vu wushuki n ili iꞌya Magono ma Zuba ma tonuko vu ya shaɗangu.”
Ushipa u Meri
46 Aku Meri danai, “Katakasuvu ka va̱ ka na̱ka̱ ta̱ Magono ma Zuba tsupige. 47 N Kashila̱ Kawauwi ka va̱ ka uma u va̱ wa̱ri a ipeli. 48 Kpaci u weɓelei uvakunku u kaci u kagbashi ka ne. U ɗa na gba̱ ama a ka tuwa̱ a ka isa̱ mu uza u una̱ u shinga. 49 Kpaci Uza u Ucira Gba̱ u yanka mu ta̱ ili i pige. Uwulukpi u ɗa kala ka ne ka̱ri. 50 Upasamgbana̱sa u ɗa upana u iyali u ne u tsu pasamgbana̱sa a agali a ɗa a ka pana uwonvo u Kashila̱ ubana. 51 U yain manyan ma pige n akere a ne, u wacinsai aza a ara̱ɗi n uyawunsa u atakasuvu a le. 52 U takpai ngono a tsugono tsu le, aku u na̱ka̱i aza ɗa a vakunki kaci ka le tsupige. 53 U cuwa̱ta̱ngi aza a kambulu n ili i shinga, aza a utsa̱ri tani u tutsuku le akere a de. 54 U ɓa̱nga̱i kagbashi ka ne Isaraꞌila, kpaci wa ciɓusa ta̱ n asuvayali a ne. 55 Tyoku ɗa u zuwamgbanai wa pana iyali i isheku i tsunu, Ibirahi n kagali ka ne ubana.”
56 Meri dusuki n Alisabatu evu n uwoto u tatsu, aku u gonoi a kuwa.
Ilimaci i Yahaya Kalyuɓugi
57 An aꞌayin a ilimaci a Alisabatu a yain, u matsai maku ma vali. 58 Aza a karen n amaci a ne, a panai tyoku ɗa Magono ma Zuba ma panai iyali i ne, hal a ɓa̱nga̱ yi ipeli.
59 Kain ka kulla̱, a tuwa̱i kotsu a kiɗa maku mi kacombi.† Aꞌa̱ri a ka ciga a neke yi kala ka asheku a ne Zakariya. 60 Shegai mma u ne u danai, “Nala wa, kala ka ne ka Yahaya.”
61 Aku a danai, “Iyen! A kumaci ku vunu uza roku wa̱ la n kala ka nala wa.”
62 A yankai asheku a ne kadyanshi n kukere u tonuko le kala ka wa ciga a isa̱ maku mi. 63 U zamai a tuko yi kagbagala ka ikorongi, aku u korongi, “Kala ka ne ka Yahaya.” Gba̱ le a yain majiyan. 64 Kute‑kute, una̱ u ne u kukpa̱i, kaletsu ka ne kpam ka tatsukpai. Aku u gita̱i kadyanshi u rongoi ucikpala Kashila̱. 65 Uwonvo u ka̱na̱i aza a karen yi gba̱. A rongoi utambura kadyanshi ka ukuna vi gba̱ a kaɓon ka nsasa ka uyamba u Yahuda. 66 Gba̱ aza ɗa a panai ukuna vi a ka̱na̱i u ɗa a atakasuvu a le, a ka tono, “Ndya maku ma na ma tuwa̱ ma woko?” Kpaci ucira u Magono ma Zuba ma̱ ta̱ n eyi.
Ushipa u Zakariya
67 Aku a shaɗangi asheku a ne Zakariya n Kulu Keri, u yain kadyanshi ka ukuna u Kashila̱, u da, 68 “A cikpala Magono ma Zuba, Kashila̱ ka Isaraꞌila, kpaci u tuwa̱ ta̱ a asu u ama a ne u wutukpa̱ le. 69 U ꞌya̱nga̱sa̱ka̱ tsu Kawauwi ka ucira, a asuvu a kagali ka kagbashi ka ne Dawuda. 70 (Tyoku ɗa caupa u danai a una̱ u ntsumate n ne n ɗa a wulukpei.) 71 U wauwa tsu a akere a atokulalu a tsunu, hal gba̱ n aza ɗa a ꞌyuwan tsu. 72 Tsa̱ra̱ u wenike asuvayali a ne a asu u nkoshi n cau n tsunu. U ciɓa kpam kazuwamgbani ka uwulukpi ka ne. 73 Kazuwamgbani ka u tsina̱kai asheku a tsunu Ibirahi ka la vi. 74 Kpaci u wauwa tsu ta̱ a asu u atokulalu a tsunu, tsu gbashika yi bawu upana uwonvo. 75 Tsu gbashika yi n uwulukpi n ukuna u maci a kapala ka ne, gba̱ aꞌayin a tsunu. 76 Avu kpam maku ma va̱, a ka isa̱ vu ta̱ matsumate ma Kashila̱ Uza u Ucira Gba̱, kpaci va lasa ta̱ Asheku, tsa̱ra̱ vu foɓusuko yi ure. 77 Vu tonuko ama a ne ukuna u iwauwi i utsa̱ra̱ ucimbusa̱ u unyushi u le. 78 Adama a asuvayali a maci a Kashila̱ ka tsunu, a zuba ɗa katyashi ka kpasani ka wuta̱ tsu. 79 Tsa̱ra̱ u wakana aza ɗa aꞌa̱ri ndishi a karimbi, n aza ɗa a ka tuwa̱ a kuwa̱. U toni n a̱tsu a ure u ndishi n shinga.”
80 Aku maku ma gbonguroi a ikyamba n kulu cika. U dusuki a kakamba hal kain ka u wenikei kaci ka ne a asu u Isaraꞌila.