20
వెల్లెల సుదల్ యేసుక పరిచ్చ కెర్లిసి
(మత్త 21:23-27; మార్కు 11:27-33)
1 తెదొడి ఏక్ దీసి, యేసు దేముడుచి గుడితె ప్రెజల్‍క బోదన కెర్తె తా సుబుమ్ కబుర్ సంగితె తతికయ్, వెల్లెల పూజర్లు, మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస చి అన్నె సగుమ్‍జిన్ వెల్లెల మాన్సుల్ జోతె జాఁ కెర, 2 “తుయి కెర్త కమొ కెరుక, తుయి బోదన కెరుక, తుక కిచ్చొ అదికారుమ్ అస్సె? కొన్సొ తుక అదికారుమ్ దిలన్?” మెన జోక గోల కెర్ల. 3 యేసు జోవయింక కిచ్చొ జబాబ్ దిలన్ మెలె, “ఆఁవ్ కి తుమ్‍కయ్ ఏక్ కోడు పుసిందె. జలె, అంక తుమ్ సంగ. 4 యోహాను బాప్తిసుమ్ దెతె తిలిస్‍చి అదికారుమ్ కేనె తెంతొ చి? పరలోకుమ్ తెంతొ చి గే, మాన్సు తెంతొ చి గే, తుమ్ సంగ” మెన వెల్లెల మాన్సుల్‍క యేసు పుసిలన్.
5 దస్సి పుసితికయ్, జేఁవ్ వెల్లెల మాన్సుల్ కీసి జల మెలె, ఎక్కిలొ తెన్ ఎక్కిలొ బమ్మ తెన్ లట్టబన, ఇసి మెంతె తిల, “పరలోకుమ్ తెంతొ చి మెన అమ్ సంగిలెగిన, ‘దస్సి జలె, తుమ్ కిచ్చొక జోక నంప కెర్సు నాయ్?’ మెన ఈంజొ అమ్‍క సంగెదె. 6 గని, ‘మాన్సు తెంతొ చి’ మెన సంగిలె, జనాబ్ అమ్‍క పత్రల్ తెన్ పెట మారుల. యోహానుక ‘అమ్‍చొ దేముడుచ కబుర్లు సంగితొసొ కచితుమ్ తిలొ’ మెన జేఁవ్ జనాబ్‍క నముకుమ్.” 7 జాకయ్ జేఁవ్ యేసుక కిచ్చొ జబాబ్ దిలి మెలె, “జా అదికారుమ్ కేనె తెంతొ గే నేనుమ్” మెల. 8 జేఁవ్ దస్సి సంగితికయ్, యేసు జోవయింక, “దస్సి జలె, కేన్ అదికారుమ్‍క ఆఁవ్ అంచ కమొ కెర్తసి గే, ఆఁవ్ తుమ్‍క సంగి నాయ్” మెన సంగ జేఁవ్‍క ముద్దొ కెర్లన్.
ద్రాచ తోటచొ ఎజొమానిచొ పుత్తుస్‍క మార్లిస్‍చి టాలి యేసు సంగిలిసి
(మత్త 21:33-46; మార్కు 12:1-12)
9 తెదొడి యేసు ప్రెజల్‍క ఈంజ ఏక్ *20:9 ఈంజ టాలితె, ‘గుత్త నఙ తోట రకితస’ కొన్స మెలె, ముక్కిమ్‍క యూదుల్‍క ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు దెకయ్‍లి వాట్ సికడ్త వెల్లెల మాన్సుల్, మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస, పరిసయ్యుల్, పూజర్లు. ‘ఎజొమాని’ మెలె, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు. ‘ఎజొమాని తెద్రయ్‍ల గొత్తి సుదల్’ మెలె, జోవయించ కబుర్లు సంగిలస. ‘ఎజొమానిచొ పుత్తుసి’ మెలె, యేసు. ‘ద్రాచ తోట’ మెలె, యూదుల్, చి ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి బక్తి కెర్త అన్నె మాన్సుల్.టాలి సంగుక దెర్లన్. “ఏక్ మాన్సు ద్రాచ తోట రోవడ కెర, రకితసక నిసాన, జేఁవ్‍క జా తోట గుత్త దా, ఇదిల్ ఒగ్గర్ దీసల్ వేర దేసిమి గెచ్చ తంక మెన, ఉట్ట గెలన్. 10 జలె, పంటొ పికిలి పొది, ‘సమయుమ్ జా అయ్‍లి’ మెన, జేఁవ్ గుత్త నఙిలసతె జా తోటచి పంటొ ఏక్ వాట నఙ ఆన్‍తి రిసొ, గొత్తి సుదొ ఎక్కిలొక ఎజొమాని తెద్రయ్‍లన్. గని జో గొత్తి సుదొ ఒత్త పాఁవితికయ్, గుత్త నఙిల జేఁవ్ రకిత మాన్సుల్ జోక పెట గెల కెర, కిచ్చొ నే దెతె ఉదడ్లొ.
11 “ఒత్త తెంతొ, అన్నెక్లొ గొత్తి సుదొక జో ఎజొమాని తెద్రయ్‍లన్, గని జేఁవ్ రకితస జోక కి పెట కెర జోచి మరియాద కడ, జోక కి కిచ్చొ నే దెతె ఉదడ గెల. 12 ఒత్త తెంతొ అన్నెక్లొ గొత్తి సుదొక ఎజొమాని తెద్రయ్‍లన్ చి, ఇన్నెక కి బలే అల్లర్ కెర గంటివొ గాయిమ్‍లు కెర దా ఉదడ గెల.
13 “తెదొడి జా ద్రాచ తోటచొ ఎజొమాని, ‘ఆఁవ్ కిచ్చొ కెర్లె జయెదె? నాయ్, గెద, ఇసి కెరిందె. అంచొ ప్రేమ తిలొ పుత్తుక తెద్రయిందె. జోకయ్ మరియాద దెకుల, కిచ్చొగె’ మెన ఆకర్‍క జోకయ్ తెద్రయ్‍లన్. 14 జేఁవ్ తోట గుత్త నఙిలస జోక దెక కెర, ‘ఇన్నెకయ్ అబ్బొస్‍చి దనుమ్ కలుగు జయెదె. అల్లె, ఇన్నెక మారుమ, చి ఇన్నెక కలుగు జతి వాట అమ్‍కయ్ దొర్కు జయెదె’ మెన జోవయింక జెఁవ్వి లట్టబన, 15 జో ఎజొమానిచొ పుత్తుస్‍క దెర కెర, జోక తోట తెంతొ పెలవ న కెర, †20:15 యేసుక కి పడ్తొ యెరూసలేమ్ పట్నుమ్ తెంతొ బయిలె కడన మార్ల; సిలువతె. లూకా 23:26-33.బయిలె మార గెల. జలె, జేఁవ్ ఎజొమానిచొ పుత్తుస్‍క దస్సి కెర్లి రిసొ, జా తోటచొ ఎజొమాని జోవయింక కిచ్చొ కెరెదె? 16 కిచ్చొ కెరెదె మెలె, జాఁ కెర, జేఁవ్ గుత్త నఙిలసక మొరవ కెర, జా తోట వేర మాన్సుల్‍క గుత్త దెయెదె” మెన యేసు సంగిలన్. ప్రెజల్ జాక సూన కెర, దస్సి కెఁయఁక జర్గు జంక జయె నాయ్! మెల. 17 గని యేసు జోవయించి పక్క పసుల దెక, “జలె, దేముడు దేముడుచ కొడొతె రెగ్డయ్‍లి ఏక్ కోడు సంగిందె, జాచి అర్దుమ్ కిచ్చొ గే తుమ్ ఉచర.
‘కామ్‍క నెంజె’ మెన గేరు బందిలస జా
ఏక్ పత్తురు పిట్టవుక మెన ఉచర్లె కి,
జయ్యి పత్తురు గేరుక బోడిపత్తుర్ జలన్.
మెన రెగిడ్లి కోడు. 18 ఈంజొ పత్తుర్‍చి ఉప్పిరి కో సేడుల గే, జేఁవ్ బద్దల్ జా గెచ్చుల, గని కచి ఉప్పిరి ఈంజొ పత్తుర్ సేడెదె గే, జోక బీడవ గెలెదె.” మెన యేసు‡20:18 ఈంజ టాలితె ‘దేముడుచి గుడి’ మెలె, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్, యేసుక నంపజా జోవయింక నిదానుమ్ జలస మొత్తుమ్ జిన్. బోడిపత్తుర్ మెలె, యేసు. ‘బోడిపత్తుర్ నెసిలస’ మెలె, ముక్కిమ్‍క యూదుల్‍చ వెల్లెల మాన్సుల్. ‘పత్తురు జోవయించి ఉప్పిరి సేడ బీడయ్‍తిసి’ మెలె, జేఁవ్ పూర్తి నంపనెంజిలిస్ నెసిలిసిచి సిచ్చ. సంగిలన్.
19 పంటొ నఙుక గెలసక మార్ల సంగిలస మెన అమ్‍చి రిసొ యేసు సంగితయ్ మెన మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస చి వెల్లెల పూజర్లు చినన కోపుమ్ జా, జోక జయ్యి గడియయ్ దెరుక ఉచర్ల, గని ‘ప్రెజల్ కోపుమ్ జా అల్లర్ కెరుల’ మెన, జోవయింక బియ్ కెర, తుక్లె తిల.
సిస్తు డబ్బుల్ దెతిస్‍చి రిసొ యేసుక పరిచ్చ కెరయ్‍లిసి
(మత్త 22:15-22; మార్కు 12:13-17)
20 జలె, ‘వాట్ అయ్‍లె యేసుక దెరుమ్‍దె’ మెన మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస చి వెల్లెల పూజర్లు దెకితె తిల చి, సగుమ్‍జిన్‍క లంచుమ్ దా కెర, “తుమ్ సత్తిమ్‍క పుసిల్ రితి డీస” మెన, జేఁవ్ మాన్సుల్ యేసుక ఏక్ కోడు పుసితి రితి తెద్రయ్‍ల. జోవయించి ఉద్దెసుమ్ కిచ్చొ మెలె, ‘యేసు కిచ్చొ జవుస్ తప్పు సంగిలె, జోక దెర, రోమ్ దేసిమ్‍చొ అదికారితె సొర్ప కెర దెంక జయెదె చి, యేసుచి రిసొ సూన, సిచ్చ దెయెదె’ మెన కోర్‍ప జతతి.
21 జలె, జేఁవ్ మాన్సుల్ యేసుతె జా కెర, “గురుబాబు, తుయి సత్తిమ్ లట్టబ, సత్తిమ్ బోదన కెర్తసి మెన. తుయి మొకమాటుమ్ నే దెకితె, వెల్లెల మాన్సుల్ కిచ్చొ ఉచరుల గే నే బితె, దేముడు దెకయ్‍లి వాట్‍చి రిసొ సత్తిమ్ తెన్ బోదన కెర్తసి మెన జానుమ్” మెన పులయ్‍తి రితి సంగ, 22 అన్నె, “రోమ్ దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్‍చొ కైసర్ రానొక అమ్ సిస్తు దెంక నాయిమ్ గే నాయ్ గె?” మెన పుసిల.
23 గని యేసు జోవయించి §20:23 జోవయించి కిచ్చొ ఉచర్ల మెలె, ‘అమ్‍క ఆక్రమించుప కెర్లి రోమ్ దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్‍క సిస్తు దెంక నెంజె’ మెన ఏక్ వేల జో సంగిలె, జా ప్రబుతుమ్‍చి మొక్మె జోవయింక నేరిమ్ వయడ సిచ్చ కెరవుక జయెదె. గని ‘జా సిస్తు దెంక చెంగిల్’ మెన జో సంగిలె మాములుమ్ ప్రెజల్ కోపుమ్ జవుల. మెలె, జా వేర దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్‍క సిస్తు దెంక ఆగ్న తిలె కి, జేఁవ్ యూదుల్ నెసితి.ఉచరన్ల, జోవయించి ఉప్రమెన్సు చిన కెర, 24 “ఏక్ వెండి *20:24 యెరూసలేమ్‍తె దొన్ని రగల్ కాసుల్ తవుల. ఏక్ రగుమ్ దేముడుచి గుడితె దెతిసి, ఏక్ రగుమ్ ప్రబుతుమ్‍క దెతిసి, మాములుమ్ బియ్యార్క వాడిక కెర్తిసి.కాసు అంక దెకవ” మెలన్, చి జేఁవ్ ఆన దెకయ్‍తికయ్, “ఇన్నెతె కచి బొమ్మ కడ అస్తి? కచి నావ్ డీస్తయ్?” మెన పుసిలన్ చి, “కైసర్ రానొచి” మెన జనాబ్ సంగిల. 25 యేసు జోవయింక, “దస్సి జలె, కైసర్‍క దెతిసి కైసర్‍క, దేముడుక దెతిసి దేముడుకయ్ తుమ్ దాస.” మెన, జోవయింక జబాబ్ దిలన్. 26 దస్సి, జో సంగిలిస్‍తె తప్పు నాయ్ చి, ప్రెజల్‍చి మొక్మె జో కిచ్చొ తప్పు సంగితిస్‍చి రుజ్జు దెకవుక నెతిర్ల, చి దెరుక నెతిర్ల. గని జో దిలి జబాబ్‍చి తెల్విక ఆచారిమ్ జా, తుక్లె జల.
సద్దూకయ్యులు మెల పండితుల్ యేసుచి తెలివి పరిచ్చ కెరుక
(మత్త 22:23-33; మార్కు 12:18-27)
27 పడ్తొ, ‘మొర గెలెగిన అన్నె జీవ్ జంక నెంజె, అన్నెక్ లోకుమ్‍తె గెచ్చుక నెంజె’ మెన ప్రెజల్‍క సికయ్‍త సద్దూకయ్యులు సగుమ్‍జిన్ యేసుతె జాఁ కెర, 28 “గురుబాబు, ఈందె, ‘ఎక్కిలొచొ అన్నొసి పెండ్లి జా బోదల్ నెంతె మొర గెలెగిన, జో బావొసి అన్నొస్‍చి తేర్సిక ఆనన, అన్నొస్‍చి నావ్ తెన్ బోదల్ పాయిక అస్సె’ మెన, మోసే పూర్గుమ్‍చొ అమ్ యూదుల్‍చి రిసొ రెగ్డ అస్సె. 29 జలె, సత్తుజిన్ బావుడ్లు తిల. జోవయింతె తొల్సుర్ తెర్ని ఆనన, బోదల్ నెంతె మొర గెలన్. 30 జో మాన్సుచి పట్టి జెర్మిలొసొ కి జాక ఆనన, బోదల్ నెంతె మొర గెలన్. 31 జోచి పట్టిచొ, జోచి పట్టిచొ, దస్సి వర్స తెన్ సత్తుజిన్ మొత్తుమ్ జా తెన్ పెండ్లి జా సంతానుమ్ నెంతె మొర గెల. 32 ఆకర్‍క జా తేర్‍బోద కి మొర గెలి. 33 జాకయ్, మొర గెలస అన్నె జీవ్ జతి పొదిక, జా తేర్‍బోద జోవయింతె కక్క తేర్సి జా తయెదె? జేఁవ్ సత్తుజిన్ వర్స తెన్ జా తెన్ పెండ్లి జల, గెద” మెన యేసుక పుసిల.
34 ఇసి జతికయ్, యేసు జేఁవ్ సద్దూకయ్యుల్‍క, “ఈంజయ్ కాలుమ్‍చ మాన్సుల్ పెండ్లి జా పుత్తర్సుల్‍క పెండ్లివొ కెర్తతి, 35 గని ‘అన్నె జీవ్ జా పరలోకుమ్‍తె జా కాలుమ్‍క జితు’ మెన కక్క దేముడు విలువ దెకెదె గే, ఒత్త పెండ్లివొ నెంతె దస్సే తవుల. 36 కిచ్చొక మెలె, ఒత్త గెలె దూతల్ కీసి మొర్తి నాయ్ గే, దస్సి, ఈంజేఁవ్ కి కెఁయఁక కి అన్నె మొర్తి నాయ్. అన్నె, జేఁవ్ మొర గెచ్చ అన్నె జీవ్ జలి రిసొ, జేఁవ్ దేముడుచ పుత్తర్లు జా అస్తి.
37 “జలె, ‘మొర గెలస అన్నె జీవ్ జవుల’ మెన †20:37 నిర్గమకాండుమ్ 3:1-6.రూకు తెడి జా ఆగి లగితె తిలిస్‍చి రిసొ జో రెగిడ్లిస్‍తె అమ్‍చొ మోసే పూర్గుమ్‍చొ కి దెకయ్‍తయ్. కేన్ కోడుతె మెలె, దేముడుచి రిసొ ‘అబ్రాహామ్‍చొ దేముడు, ఇస్సాకుచొ దేముడు, చి యాకోబుచొ దేముడు’ మెన ఏక్‍తె సంగితయ్, గెద. 38 జలె జేఁవ్ మొర్ల పూర్గుల్‍క మోసేచి కాలుమ్ ఎద కి జో దేముడు తా కామ్‍క అయ్‍లిస్ తెన్ జేఁవ్ అన్నెక్ లోకుమ్‍తె గెచ్చ జివ్వి అస్తి మెన రుజ్జు జతయ్. రితి మొర గెలసక నాయ్, గని జీవ్ తిలసకయ్ జో దేముడు తయెదె. కో దేముడుచి రిసొ జిఁయ మొర అస్తి గే, జోవయించి రిసొ జితతి” మెన యేసు సంగిలన్. 39 జలె, మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస కి ఒత్త తిల. జేఁవ్, జలె, పరిసయ్యుల్ తెన్ బెదితస జవుల చి, మొర్లె జీవ్ జంక జయెదె, అన్నెక్ లోకుమ్‍తె గెచ్చుక జయెదె మెన నంప కెర్తతిచి రిసొ “గురుబాబు, తుయి చెంగిల్ జబాబ్ దిలది!” మెన సంగిల. 40 ఒత్త తెంతొ జోవయింతె అన్నె కో కి యేసుక కిచ్చొ పుసుక కి దయిరిమ్ జతి నాయ్.
దేముడు తెద్రయ్‍లొ క్రీస్తు
(మత్త 22:41-46; మార్కు 12:35-37)
41 తెదొడి యేసు జోవయింక ఇసి మెలన్. “ ‘దేముడు తెద్రయ్‍లొ రచ్చించుప కెర్తొసొ జతొ క్రీస్తు అమ్‍చొ దావీదు రానొచి సెకుమ్‍తె జెర్మ జోక పుత్తుసి జయెదె’ మెన కీసి సంగుక జతయ్?” మెన, అన్నె, 42-43 కీర్తనల్‍తె దావీదు,
‡20:42-43 కీర్తన 110:1.“తుచ విరోదుమ్ సుదల్ తయె సుఁదితి పొద్రొ జతి రితి ఆఁవ్
కెర్తి ఎది ఎద
తుయి అంచి ఉజెతొ పక్కయ్ వెస తా
అంచి తెన్ ఏలుప కెరు, మెన
ప్రబు అంచొ ప్రబుక సంగిలన్
మెన రెగిడ్లన్. 44 దస్సి, దావీదు రానొ క్రీస్తుక ‘ప్రబు’ మెన సంగితయ్ జలె, జో క్రీస్తు కీసి జోక §20:44 కీసి మెలె, యేసు ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచొ పుత్తుస్ జఁయి దేముడీ జతయ్, గని మాన్సు జా దావీదు రానొచి సెకుమ్‍తె జెర్మ జోవయింక పుత్తుస్ రితొ జతయ్. సగుమ్‍జిన్ ప్రెజల్ జా కోడు ఒప్పన్ల; మత్తయి 9:27, 21:9. ‘మాన్సు జా జెర్మున్ అయ్‍లొసొ’ మెలి జో యేసు సంగన్లి నావ్‍తె కి జా అర్దుమ్ ఇదిల్ లుంకిల్ రితి అస్సె.పుత్తుసి జయెదె? తుమ్ ఉచర” మెన ఒత్త తిలసక యేసు సంగిలన్.
దేముడుచి కొడొ సికడ్తసచి రిసొ ప్రెజల్‍క యేసు జాగర్త సంగిలిసి
(మత్త 23:1-36; మార్కు 12:38-40; లూకా 11:37-54)
45 ప్రెజల్ ఎత్కి సూన్‍తె తతికయ్, యేసు జోచ సిస్సుల్‍క ఇసి మెలన్. 46 “దిగిల సూటిచ పాలల్ గలన బులిత గవురుమ్ ఉచరంత అమ్‍చ మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తసచి రిసొ తుమ్ జాగర్త తెన్ తా. జేఁవ్ సంతవీదులె టీఁవ మాన్సుల్ ఎత్కి అమ్‍క జొకర్తు మెన కోర్‍ప జతతి. సబ గెరలె ముక్కిమ్‍చ టాన్లుతె, విందుల్‍తె ముక్కిమ్‍చ టాన్లుతె వెసుక కోర్‍ప జతతి. 47 జేఁవ్ మోసిమ్‍లు కెర రండెల్ మాన్సుల్‍చ గెరల్ విక కతతి, అన్నె ఉప్రమెన్సుక దిగిల ప్రార్దనల్ కెర్తతి. దస్సి, జోవయించి పాపుమ్ ఒగ్గరి, చి వెల్లి సిచ్చ సేడుల” మెన యేసు సంగిలన్.
*20:9 20:9 ఈంజ టాలితె, ‘గుత్త నఙ తోట రకితస’ కొన్స మెలె, ముక్కిమ్‍క యూదుల్‍క ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు దెకయ్‍లి వాట్ సికడ్త వెల్లెల మాన్సుల్, మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస, పరిసయ్యుల్, పూజర్లు. ‘ఎజొమాని’ మెలె, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు. ‘ఎజొమాని తెద్రయ్‍ల గొత్తి సుదల్’ మెలె, జోవయించ కబుర్లు సంగిలస. ‘ఎజొమానిచొ పుత్తుసి’ మెలె, యేసు. ‘ద్రాచ తోట’ మెలె, యూదుల్, చి ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి బక్తి కెర్త అన్నె మాన్సుల్.
†20:15 20:15 యేసుక కి పడ్తొ యెరూసలేమ్ పట్నుమ్ తెంతొ బయిలె కడన మార్ల; సిలువతె. లూకా 23:26-33.
‡20:18 20:18 ఈంజ టాలితె ‘దేముడుచి గుడి’ మెలె, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్, యేసుక నంపజా జోవయింక నిదానుమ్ జలస మొత్తుమ్ జిన్. బోడిపత్తుర్ మెలె, యేసు. ‘బోడిపత్తుర్ నెసిలస’ మెలె, ముక్కిమ్‍క యూదుల్‍చ వెల్లెల మాన్సుల్. ‘పత్తురు జోవయించి ఉప్పిరి సేడ బీడయ్‍తిసి’ మెలె, జేఁవ్ పూర్తి నంపనెంజిలిస్ నెసిలిసిచి సిచ్చ.
§20:23 20:23 జోవయించి కిచ్చొ ఉచర్ల మెలె, ‘అమ్‍క ఆక్రమించుప కెర్లి రోమ్ దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్‍క సిస్తు దెంక నెంజె’ మెన ఏక్ వేల జో సంగిలె, జా ప్రబుతుమ్‍చి మొక్మె జోవయింక నేరిమ్ వయడ సిచ్చ కెరవుక జయెదె. గని ‘జా సిస్తు దెంక చెంగిల్’ మెన జో సంగిలె మాములుమ్ ప్రెజల్ కోపుమ్ జవుల. మెలె, జా వేర దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్‍క సిస్తు దెంక ఆగ్న తిలె కి, జేఁవ్ యూదుల్ నెసితి.
*20:24 20:24 యెరూసలేమ్‍తె దొన్ని రగల్ కాసుల్ తవుల. ఏక్ రగుమ్ దేముడుచి గుడితె దెతిసి, ఏక్ రగుమ్ ప్రబుతుమ్‍క దెతిసి, మాములుమ్ బియ్యార్క వాడిక కెర్తిసి.
†20:37 20:37 నిర్గమకాండుమ్ 3:1-6.
‡20:42-43 20:42-43 కీర్తన 110:1.
§20:44 20:44 కీసి మెలె, యేసు ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచొ పుత్తుస్ జఁయి దేముడీ జతయ్, గని మాన్సు జా దావీదు రానొచి సెకుమ్‍తె జెర్మ జోవయింక పుత్తుస్ రితొ జతయ్. సగుమ్‍జిన్ ప్రెజల్ జా కోడు ఒప్పన్ల; మత్తయి 9:27, 21:9. ‘మాన్సు జా జెర్మున్ అయ్‍లొసొ’ మెలి జో యేసు సంగన్లి నావ్‍తె కి జా అర్దుమ్ ఇదిల్ లుంకిల్ రితి అస్సె.