1 Ha pa'i ruvixagwasu katu ohendu ijapu va'e nhe'ẽ. Ohendu ramo oporandu Estêvão-pe:

—Upéixa voi pa? he'i íxupe.

2 Upe ramo Estêvão onhe'ẽ judeu ruvixa kwéry-pe:

—Xe re'ýi kwéry, xe ruvixa kwéry ave, pejeapysaka porã katu xe nhe'ẽ-rehe. Yma ete ojehexa uka va'ekwe nhane ramoigwasu myamyrĩ Abraão-pe. Nhandejáry onhemomba'egwasu ete va'e ojehexa uka va'ekwe íxupe. Mesopotâmia yvy-py gwetã tee-my joty oiko ramo, ojehexa uka-ma voi va'ekwe íxupe. Ndovái joty Harã tetã-my. 3 He'i Abraão-pe Nhandejáry: “Eva katu ne retã-gwi” he'i. “Ehejapa nde re'ýi kwéry eho-vy. Tereho nde-vy ahexa uka va'erã nde yvyrã hagwã-py tereho” he'i íxupe Nhandejáry. 4 Upe-ma ramo Nhandejáry nhe'ẽ-py osẽ gwetã-gwi oho-vy. Caldeu yvy-gwi oho. Tetã ambue-py ae oiko jevy hagwã osẽ oho-vy. Harã tetã-my ogwahẽ ramo, oiko va'ekwe upe-py. Hi'are rire omano túvy. Upéi túvy omano rire ome'ẽ ogwata puku jevy. “Tereho katu nde yvyrã-py” he'i ogwerova uka-vy ta'ýry-pe Nhandejáry. Upéixa voi ogweru va'ekwe íxupe ko'a-py. Ãy peiko ha-py ogweru íxupe. 5 Ha ogweru rire ae, nome'ẽséi voi íxupe ijyvyrã, ni hóga renagwã jepe nome'ẽséiry íxupe. Ni mixĩmi nome'ẽséi voi. Ndata'ýryiry ramo jepe, he'i íxupe Nhandejáry: “Ãy name'ẽséi vyteri nde-vy nde yvyrã. Ha ne remiarirõ kwéry pegwarã katu ame'ẽ va'erã ko yvy ijyvyrã” he'i íxupe Nhandejáry.

6 —Upe rire a-rami he'i Nhandejáry: “Ne remiarirõ kwéry katu yvy ambue-py oiko va'erã, gwe'ýi e'ỹ ha-py oiko-ta va'erã. Upe va'e yvy pygwa omomba'apo eterei va'erã voi íxupe kwéry. Hi'are eterei va'erã voi ombohasa asy. Quatrocentos ro'y omoingo asy va'erã íxupe kwéry. 7 Upe rire ae ahepy va'erã íxupe kwéry. Imoingo asyhare-pe areko asy va'erã ave. Ahepy rire, yvy akéno-gwi osẽmba va'erã oje'ói-vy ne remiarirõ kwéry. Xe mboete hagwã a-py osẽmba va'erã” he'i Abraão-pe Nhandejáry. 8 Ha upéi katu he'i jevy íxupe Nhandejáry: “Eipirekytĩ uka mixĩ katu kwimba'e gwive. Upéa erejapo ramo, erepyta va'erã xe re'ýi tee va'erã voi” he'i Abraão-pe. Upe rire oiko-ma ta'ýry. Isaquerã oiko-ma. Upe rire, oito áry rire mixĩ oikytĩ ipire, gwa'ýry pire. Ha Isaque okakwaa rire, omenda. Upe rire, Isaque omenda rire, ta'ýry-ma oiko-ma Jacorã. Upéi okakwaa ave Jacó. Ta'ýry-ma ave Jacó. Oiko-ma doze ta'ýry nhane ramoigwasu va'e, tetã ambue mbue-py oiko va'erã, he'i Estêvão omombe'u-vy.*Gn 11; 12; 17

9 Upéi Estêvão omombe'u jevy judeu ruvixa kwéry-pe:

—Ha Jacó ra'y kwéry doze oĩ va'e. Oĩ tyvýry héry va'e José, túvy rembiayhu tee va'e José. Upéa-gwi ndaija'éiry va'ekwe hese tyke'y kwéry. Ndaija'éi-gwi hese, tembigwairã ovende va'ekwe gwyvýry ojereraha hagwã Egito yvy-py. Ha Nhandejáry omoirũ joty íxupe, ndohejái íxupe ha'e anho. 10 Ohasa asy reheve oresende sende íxupe. Ome'ẽ ave íxupe inharandurã. Upéa-gwi ohayhu íxupe mburuvixagwasu, héry va'e Faraó, Egito yvy pygwa ruvixa va'e. Ohayhu-gwi íxupe, omonhangareko uka íxupe mburuvixa. Egito yvy-py oĩ va'e-rehe gwive, hóga-py oĩ va'e-rehe gwive ave omonhangareko uka.

11 —Ha upéi katu ndoikovéi hi'upy Egito yvy-py gwive. Canaã yvy-py gwive ave opa hi'upy. Upéa-gwi upe pygwa kwéry oiko asy eterei hikwái. Ha nhane ramoigwasu kwéry katu ndotopavéi gwemi'urã. 12 Ha nhane ramoigwasu ru ohendu oimeha trigo rope. Egito-py oimeha ohendu. Upéi omondo gwa'ýry kwéry tembi'u-rehe. Nhane ramoigwasu omondo. 13 Upe rire omondo jevy tembi'u-rehe ogweru hagwã. Ogwahẽ jevy ramo upe-py tyvýry oĩ ha-py, ojekwaa uka gwyke'ýry-pe: “Nde ko ore ryvy nipo ra'e” he'i gwyvýry-pe hikwái. Ha mburuvixa oikwaa-ma José ryke'y rekoha, he'ýi rekoha ave. 14 Upéi José ohenói uka ou hagwã túvy. He'ýi kwéry ohenói uka ave. He'ýi kwéry reta va'e setenta e cinco voí oĩ. 15 Ha upéi ova ou-vy Egito-py túvy gwe'ýi ndive. Upe-py omano túvy. Omano ave he'ýi kwéry, nhane ramoigwasu va'e. 16 Upe rire ogweraha jevy Siquém tetã-my hetekwe. Omoĩ hagwã yvykwa py-py ogweraha. Upéa yvykwa Abraão rembijogware, Emor ra'y kwéry ovende va'ekwe íxupe plata-rehe.

17 —Ha upéi katu oiko-tama voi Nhandejáry he'i va'ekwe, Abraão-pe he'i va'ekwe. Ipokatu-ta inhe'ẽ. Oiko-ta he'i va'ekwe ha ndoikói vyteri. Upe ramo nhane ramoigwasu kwéry katu onhembohetave tave hikwái. 18 Upe rire oiko hekoviare mburuvixagwasu pyahu Egito pygwa kwéry ruvixa ramo. Ha mburuvixa pyahu katu nohenduvéi-ma nhane ramoigwasu rerakwã, José rerakwã. 19 Upéixa ramo mburuvixa ogwereko asy nhande re'ýi kwéry myamyrĩ-pe. Ipy'a vai reheve ogwereko: “Anive erehupi oiko ramo mitã. Omano hagwã-py eheja” he'i íxupe kwéry mburuvixa omanda-vy, he'i Estêvão omombe'u-vy.*Gn 39-50; Êx 1.1-11

20 Upéi Estêvão omombe'u jevy judeu ruvixa kwéry-pe:

—Upe ramo, mburuvixa ogwereko asy ramo va'ekwe nhande re'ýi kwéry, oiko-ma va'ekwe Moisés Nhandejáry rembierohory voi. Iporã ete voi oiko-vy. Mbohapy jasy ombouvixa íxupe isy. Túvy róga-py ombouvixa. 21 Upe rire mburuvixa nhe'ẽ-py oheja rei ha'e anho omemby. Ha mburuvixa rajy katu ohupi heraha-vy ombouvixa hagwã: “Ajohu-ma xe membyrã araha-ta xe” he'i hese. Upéi ogweraha íxupe. 22 Oarandu-py ombo'e íxupe. Egito pygwa arandu-py ombo'e hereko-vy. Hi'arandu porã-ma Moisés onhe'ẽ-vy. Hembiapo porã-ma ave inharandu-gwi. 23 Okakwaa rire, omboty rire quarenta ro'y, imandu'a gwe'ýi kwéry-rehe: “Aha-ta aipohu xe re'ýi kwéry, Israel amyrĩ remiarirõre kwéry” he'i ojéupe Moisés.

24 —Upéi oho gwe'ýi kwéry ha-py. Upe-py ohexa peteĩ gwe'ýi. Oinupã-ma íxupe Egito pygwa: “Xe re'ýi upéa onhenupã va'e” he'i Moisés ojéupe. Upéa-gwi oresende íxupe. Ha Egito pygwa oinupã va'e-pe, ojuka voi gwe'ýi repy-vy: 25 “Nhandejáry nhe'ẽ-py aresende-ta íxupe” he'i ojéupe ra'e. Upéa-gwi: “Xe hepyhare, xe kwaa-ta” he'i mo'ã Moisés ójehe. Ha avave joty íxupe ndoikwaáiry. 26 Ko'ẽmba ramo ojehexa uka jevy Moisés gwe'ýi kwéry-pe. Ohexa mokõi gwe'ýi onhorairõ ramo. Ndoipotái onhorairõve: “Ma'erã po pejogwereko asy, xe re'ýi?” he'i. “Peẽ ko ojoe'ýi voi” he'i. “Ma'erã po penhorairõ?” he'i mokõive va'e-pe.

27 —Ha gwapixa-pe ogwereko asy va'e ombojevy Moisés-pe imondo-vy: “Kiva'e po ne moingo ore-vy ore ruvixarã” he'i. “Kiva'e po he'i nde-vy ore reko johu hagwã? 28 Nde para'e xe jukase. Upe Egito pygwa-pe erejuka hagwe-rami ave xe jukase” he'i Moisés-pe. 29 Ohendu-ma ramo inhe'ẽ: “Xe ajapo va'ekwe oikwaa-ma ra'e” he'i ojéupe Moisés. Upéa-gwi okanhy-ma oho-vy. Tetã ambue-py oho oiko hagwã. Midiã yvy-py oiko. Upe-py mokõi-ma ta'ýry.

30 —Hi'are voi oiko upe-py Moisés. Quarenta ro'y rire ojehexa uka íxupe Nhandejáry rembigwái yváy gwigwa. Ojehexa uka íxupe tekwaty e'ỹ-my oiko ramo yvyaty gwy-py héry va'e Sinai. Upe-py ohexa yvyra'i rete-rehe tata rendy. Hendy pa'ũ-my ojehexa uka íxupe Nhandejáry rembigwái. 31 Opu'ã ramo hese tata, ndopáiry. Ohexa ramo, opondera hese Moisés. Onhemoagwĩ íxugwi ohexa porãve hagwã. Onhemoagwĩ jave ohendu-ma Nhandejáry nhe'ẽ: 32 “Ne ramoijusu Járy voi xe” he'i íxupe. “Xe ko Abraão Járy, Isaque Járy, Jacó Járy. Xe ijáry meme” he'i Moisés-pe Nhandejáry. Ohendu ramo inhe'ẽ, onhemondýi ndaipy'agwasúi oma'ẽ-vy.

33 —Upéi he'i íxupe Nhandejáry: “Upe erenhembo'y ha-py imarangatu voi yvy. Upéa-gwi eipe'a katu nde py-gwi nde pyryru xe mboete-vy” he'i íxupe. 34 “Xe re'ýi kwéry Egito-py oiko va'e, ohasa asy va'e. Ogwereko asy ramo ahexa voi. Ipyahẽ joa oĩ-vy ramo ahendu. Upéa-gwi agwejy-ma aju-vy aresende hagwã íxupe kwéry” he'i íxupe. “Upe ramo tereho katu” he'i. “Egito yvy-py oromondo-ta” he'i Moisés-pe Nhandejáry.

35 —Upe Moisés he'ýi kwéry ombojevy va'ekwe íxupe. Yma oho ramo gwe'ýi kwéry ha-py, ombojevy íxupe va'ekwe: “Kiva'e po ne moingo ore-vy ore ruvixarã. Kiva'e po he'i araka'e nde-vy ore reko johu hagwã ore rembiapokwe-rehe” he'i araka'e Moisés-pe. Upe rire ae Nhandejáry omondo jevy íxupe upe he'ýi kwéry remimbojevykwe. Mburuvixarã, heresendeharã ave omondo. Hembigwái nhe'ẽ-py omondo íxupe. Upe tata rendy-rami yvyra'i rete-rehe ojehexa uka íxupe va'ekwe nhe'ẽ-py omondo-vy íxupe. Upe-ma ramo Moisés oho Egito-py. 36 Upe-py hembiapo porã hexapyrã-rupi. Upéi ogwenohẽ heraha-vy upe-gwi gwe'ýi kwéry. Ogwahẽ oje'ói-vy ygwasu-py, héry Y pytã. Oja'o y yvytu jave tape ojekwaa hagwã. Upéi quarenta ro'y hexapyrã-rupi Moisés hembiapo porã oiko-vy. Tekwaty e'ỹ-my hembiapo porã porã, he'i Estêvão omombe'u-vy.

Upéi Estêvão omombe'u jevy judeu ruvixa kwéry-pe:

37 —He'i va'ekwe Moisés Israel kwéry-pe: “Pene pa'ũ-gwi oipe'a va'erã Nhandejáry hi'arandu va'e. Inhe'ẽ-py omombe'u va'ety oipe'a va'erã. Xe pe'a hagwe-rami oipe'a va'erã” he'i íxupe kwéry Moisés. 38 Ha upéi katu ha'e omoirũ irũ gwe'ýi kwéry-pe. Ojogweroaty ha-py, tekwaty e'ỹ-my omoirũ íxupe kwéry, nhane ramoigwasu-pe. Upéi ojeupi oho-vy yvyatyrusu ári, héry Sinai va'e ári. Onhomongeta hagwã Nhandejáry rembigwái yváy gwigwa ndive oho. Ohendu hagwã inhe'ẽ ojeupi. Nhane moingove va'e nhe'ẽ ohendu Nhandejáry rembigwái-gwi ome'ẽ hagwã nhande-vy.

39 —Ha nhane ramoigwasu kwéry katu nohenduséi voi Moisés nhe'ẽ. Omboyke imondo-vy. Ohose-vy ohexanga'u Egito yvy hikwái. 40 Upéa-rehe he'i Moisés ryke'y-pe hikwái. Héry va'e Arão: “Ejapo katu ore-vy tupã ra'anga ore renonderã oho hagwã” he'i. “Nde ryvy katu okanhy ra'e oréhegwi. Upe ore reru va'ekwe Egito yvy-gwi okanhy ra'e. Ndoroikwaavéi ki-koty po oho” he'i Moisés ryke'y Arão-pe.

41 —Upéi ojapo gwemimboete ra'anga angarã hikwái. Vaka ra'y ra'anga-rami ojapo tupã ra'anga. Ojapo rire omoka'ẽ mymba ijukapy tupã ra'anga ramigwa imboete-vy. Gwembiapokwe ogwerovy'a hikwái: “Iporã poku” he'i mo'ã herovy'a-vy. 42 Ha upéi Nhandejáry ojere íxugwi kwéry. Oheja íxupe kwéry anho. Omondo íxupe kwéry tape porã e'ỹ-rupi omboete hagwã kwarahy-pe, jasy, jasytata-pe gwive hekovía. A-rami ohai va'ekwe Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety:

44 Upéi he'i jevy judeu ruvixa kwéry-pe:

—Ha nhane ramoigwasu kwéry katu oiko va'ekwe tekwaty e'ỹ-my. Upe-py oiko jave oĩ hendive kwéry upe ao gwigwa óga. Upe óga ohexa ramo: “Nhandejáry kwaaha” he'i. Oikwaa-ma Nhandejáryha: “Nhandejáry nhane ndive oime” he'i ohexa ramo. Upe ao gwigwa óga Nhandejáry ohexa uka ranhe va'ekwe íxupe. Moisés-pe ha'anga rei ohexa uka. Ohexa uka rire: “Ejapo katu ha'e ramigwa” he'i íxupe. Upéi ojapo.*Êx 25.9-40

45 —Ha upéi katu opyta are upe ao gwigwa óga. Hemiarirõ kwéry-pe opyta. Ha upéi ohupi jevy heraha-vy. Gwetãrã ambue reka-vy oje'ói hikwái. Huvixa ndive, Josué ndive oho. Ogwahẽ ramo outro tetã-my, omosẽ imondo-vy upe-py oĩ va'e, gwetãrã-my oiko va'e. Henonde-gwi Nhandejáry omosẽ rire, gwekwagwã-pyma ogwahẽ. Omosẽ va'ekwe yvy-py opyta hikwái. Upe-py opyta upe Nhandejáry róga ao gwigwa. Opyta oiko peve mburuvixa ramo héry va'e Davi, he'i Estêvão omombe'u-vy.*Êx 2.2-32.6; Nm 14.33; Dt 18.15-18; 5.1-33; Js 3.14-17*Js 3.14-17

46 Upéi omombe'u jevy judeu ruvixa kwéry-pe:

—Ha Nhandejáry ogwerovy'a va'ekwe myamyrĩ Davi-pe. Upéixa ramo Davi ojerure Nhandejáry-pe: “Iporã tipo ajapo nde-vy nde rogarã” he'i Nhandejáry Jacó Járy-pe.*2 Sm 7.1-16; 1 Cr 17.1-14 47 Ha nome'ẽi ojapo hagwã. Ha ta'ýry katu ojapo, héry Salomão. Nhandejáry rogarã ojapo.*1 Rs 6.1-38; 2 Cr 3.1-17 48 Ha Nhandejáry katu, Tupãgwasu va'e, teko rei rembiapokwe-py ndoikói. A-rami ohai va'ekwe Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety:

51 Upe rire he'i jevy mburuvixa kwéry-pe:

—Pene akã hatã voi peiko-vy peẽ, he'i. —Pehendusere'ỹ va'e Nhandejáry nhe'ẽ. Napene akã porãi voi. Pembojevy meme peiko-vy Nhe'ẽ Marangatu tee va'e. Myamyrĩ pene ramoigwasu kwéry rembiapokwe-rami pene rembiapo ave.*Is 63.10 52 Hembiapo vai va'ekwe pene ramoigwasu kwéry. Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety peteĩ teĩ va'e-pe omoingo asypa va'ekwe hikwái. Ndaipóri ojerereko asy e'ỹ va'ekwe. Gwĩ, “Ou-ta Nhandejáry rembigwái imarangatu va'e” he'i va'ekwe-pe ojuka ave hikwái. Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ekwe-pe ojuka va'ekwe. Ha ko'ánga katu upe yma gware remimombe'u Nhandejáry rembigwái Hesu ou ramo jepe, pemombe'u nhemi joty kuri hese ija'eỹha-pe. Pemombe'u rire, pejuka uka íxupe. 53 Nhandejáry rembigwái yváy gwigwa ome'ẽ va'ekwe peẽ-my pende rekorã. Ha ndapejapói voíte inhe'ẽ, he'i judeu ruvixa kwéry-pe Estêvão.

54 Upéa nhe'ẽ ohendu rire gwĩ mburuvixa kwéry ipoxy hikwái. Onhemohãimbiri jagwa-rami opoxy-vy Estêvão-rehe.

55 Ha'e-ma ngatu Nhe'ẽ Marangatu tee va'e ipy'a omohynyhẽ-gwi íxupe, oma'ẽ áry-rehe. Ohexa hendy ete va'e Nhandejáry oĩ ha-py. Hesu-pe ohexa yváy-py. Nhandejáry yke-rehe onhembo'y ramo oĩ-vy ohexa. Hendy reheve onhemomba'egwasu ramo ohexa íxupe:

56 —Pema'ẽ katu, he'i. —Ojepe'a ramo áry ahexa voíte. Ahexa Nhande Ryke'y tee va'e-pe. Nhandejáry yke-rehe onhembo'y oĩ-vy ramo ahexa íxupe, he'i mburuvixa kwéry-pe.

57 Ha ha'e kwéry katu osapukái hatã opoxy-vy. Omboty oapysa ohendusere'ỹ-gwi. Onhemoĩ hagwã hese oriparapa ogwa'ẽ ou-vy hikwái. 58 Upe rire ogwenohẽ imondo-vy tetã-gwi. Ita-py ojapi japi hagwã íxupe ojuka hagwã ogwenohẽ hikwái. Ha ijukaharã oao jo'a omboi. Omboi rire oheja karia'y-pe onhangareko hagwã hese. Upéa karia'y héry va'e Saulo. Ha upéi katu ojapi japi ita-py omano peve. 59 Ha ojapi jave íxupe hikwái, ha'e omondo onhe'ẽ Nhandejáry-pe:

—Togwahẽ katu nde ha-py, xe Járy Hesu, xe nhe'ẽgwe, he'i.

60 Upe rire onhesũ gwetypy'ã-rehe oĩ-vy hatã onhe'ẽ:

—A-rami xe-rehe hembiapo vai rire, ani erembohasa asy uka teĩ hembiapo vaikwe-rehe, ore Járy. Eiporiahuvereko katu íxupe kwéry, he'i. Upe va'e he'ipa-vy, omano-ma.