1 Ha upéi katu pytu'uha áry-py oho ogwata Hesu. Kokwe mbyte-rupi oho. Ha hemimbo'e kwéry oipo'o-ma trigo rope. Oipokyty opo-py ho'u hagwã inhapĩgwe. 2 Ha gwĩ fariseu kwéry he'i íxupe kwéry:

—Ma'erã tipo upéixa erejapo? Naiporãi voi jaipo'o trigo rope pytu'uha áry-py, he'i íxupe. —Tekotevẽ japytu'u opa nhane rembiapo-gwi, he'i ojohu vai-vy íxupe kwéry.

3 Upéa he'i-gwi Hesu he'i ojohu vai va'e kwéry-pe:

—Peẽ, pemonhe'ẽ rei ra'e Nhandejáry nhe'ẽ kwatia-rehe. Napene mandu'áiry nhane ramoigwasu Davi rehegwa nhe'ẽ-rehe. Yma, nahembi'úi-gwi ivare'a eterei va'ekwe myamyrĩ Davi inhirũ gwéry ndive.*1 Sm 21.1-6 4 Upéa-gwi oike Nhandejáry-pe nhamboete haty-py. Koty-py oike rire, ho'u gwĩ mbojape Nhandejáry rovagwy-py pa'i remimoĩgwe. Upéa ndaikatúi ho'u avave. Nhandejáry ndohejái avave-pe ho'u rei upe mbojape. Pa'i kwéry rembi'u va'e ae upéa. Pa'i e'ỹ ramo jepe ho'u joty va'ekwe Davi. Ome'ẽ ave oirũ gwéry-pe. Ha'e kwéry ho'u ave. Nhandejáry oheja rei íxupe kwéry. 5 Ha xe katu, xe Nhande Ryke'y tee va'e. Upéa-rupi pytu'uha áry Járy voi ko xe, he'i íxupe kwéry Hesu onhemonhe'ẽ-vy.

6 Ha upéi katu pytu'uha áry jevy-ma ramo Hesu oike ojeporahéi haty-py. Omombe'u jave ohexa oĩ ave upe-py ipo ijakatúa ypi va'e. 7 Ha gwĩ judeu rekombo'ehaty kwéry, fariseu kwéry ave omangea ngea mo'ã Hesu-rehe omboja reise mo'ã Hesu-rehe nhe'ẽ. “Hembiapo-gwi opytu'u-ta para'e, ndopytu'ú mo'ãi para'e?” he'i ojéupe hikwái. “Ombogwera hagwã omba'apo-ta para'e. Japytu'uha áry-py niporãi nhamba'apo. Ndaha'éi Nhandejáry remimbota” he'i rei ojéupe hikwái. Omboja rei Hesu-rehe nhe'ẽ. Upéixa-gwi Hesu-rehe oma'ẽ oha'arõ-vy. 8 Hesu ae ipy'amongetaha jepe oikwaa-ma. Upéa oikwaa jave he'i ipo ypi va'e-pe:

—Epu'ã katu. Eju enhembo'y ore mbyte-py, he'i íxupe.

Upéixa-gwi ha'e opu'ã ou-vy Hesu rovagwy-py. 9 Upe-ma ramo Hesu oporandu upe pygwa kwéry-pe.

—Aporandu-ta peẽ-my pene arandurã-rehe, he'i íxupe kwéry. —Mbava'e tipo pejohu porãve jajapo hagwã pytu'uha áry-py? Jajapo porã tipo? Jajapo vai tipo? he'i. —Peẽ-my iporã tipo nhaporombogwera pytu'uha áry-py? Iporã tipo japorojuka para'e? Mbava'e pa pejohu porãve peẽ? he'i onhemonhe'ẽ-vy íxupe kwéry.

10 Upéi ojogweroaty va'e-rehe osareko ranhe. Upéi he'i ipo ypi va'e-pe:

—Eipyso katu nde po, he'i íxupe.

11 —Ombogwera-ma íxupe. Hembiapo-gwi ndopytu'úi Hesu, he'i rei ipoxy-vy hese hikwái. —Nhandejáry remimbota ndojapói ra'e. Mba'e tipo jajapo-ta hese? he'i oporandu randu-vy ojóupe hikwái.

Ha ojapo vaise mo'ã Hesu-rehe hikwái.

12 Ha upéi katu Hesu ojeupi oho-vy yvyatyrusu-py. Oho ombojeupi hagwã onhe'ẽ Nhandejáry-pe upe-py. Pyhare-rupi omondo mondo Nhandejáry-pe onhe'ẽ. 13 Ko'ẽmba-ma ramo ohenói gwemimbo'e kwéry-pe ogwahẽ hagwã henda-py. Upéi oiporavo doze kwimba'e-pe.

—Peẽ xe remimondorã kwéry voi, he'i upe doze gwembiporavo kwéry-pe.

14 Oiporavo Simão-pe. Ha ombohéry joa íxupe Pedro. Oiporavo Simão ryvy André-pe ave. Oiporavo Tiago-pe ave, João-pe ave, Filipe-pe ave, Bartolomeu-pe ave, 15 Mateus-pe ave, Tomé-pe ave, Alfeu ra'y Tiago-pe ave, Simão-pe ave. Ha'e gwĩ huvixa ramo oiko va'e-pe omosẽse va'e kwéry irũ va'ekwe. 16 Hesu oiporavo ave Tiago ra'y Judas-pe ave, Judas Iscariotes-pe ave. Doze kwimba'e-pe oiporavo omombe'u porãve hagwã inhe'ẽgwe. Ha Judas Iscariotes oiko va'erã Hesu pyhy ukaharã.

17 Upe rire ogwejy jevy gwemimondo va'erã kwéry ndive. Ogwahẽ-ma ramo yvyatyrusu renonde-py opyta. Upe-py heta eta onhe'ẽ renduha kwéry-pe otopa jevy. Heta eta ojogweroaty va'e oĩ ave upe-py ou araka'e Judéia yvy jerekwe rehegwa. Ou araka'e Jerusalém tetã mygwa ave. Ou ave araka'e mombyryvegwa. Ygwasu rembe'y rehegwa Tiro tetã jerekwe rehegwa, Sidom tetã jerekwe rehegwa ou ojogweroaty upe-py. 18 Hesu nhe'ẽ rendu-vy ou. Onhembogwera uka hagwã ave mba'asy-gwi ou. Ha gwĩ anháy ombohasa asy va'e-pe ave Hesu ombogwerapa. 19 Ha enterove ojogweroaty aty va'e omoĩse opo Hesu-rehe. Ipu'aka reheve onhembogwera ukase eterei-gwi omoĩse opo hese. Ha ombogwerapa joty enterovéa-pe.

20 Ha upéi katu Hesu ojerova-ma oma'ẽ gwemimbo'e kwéry-rehe ohekombo'e hagwã íxupe kwéry. He'i ranhe iporiahu va'e kwéry-pe:

—Peẽ, xe-rehe pepena-gwi pende poriahu va'e, pende reko vy'a ete joty peiko-vy. Nhandejáry pende ruvixa tee ndive gwarã voi peẽ. Upéa-gwi pevy'a katu.

21 —Peẽ pende vare'a va'e pende reko vy'a ete joty peiko-vy. Ãy ae joty pende vare'a. Nhandejáry pene moangapyhy porã va'erã. Upéa-gwi pevy'a.

—Peẽ pejahe'o va'e pende reko vy'a ete joty peiko-vy. Ãy ae pejahe'o. Pepuka va'erã. Upéa-gwi pevy'a.

22 —Peẽ ave, xe moirũ-gwi pende rereko asy va'e, pende reko vy'a ete joty. Xe Nhande Ryke'y tee va'e. Oĩ ramo xéhegwi pende-rehe ndaija'éi va'e, pende joko ramo ave, onhe'ẽ rei rei ramo ave pende-rehe, pevy'a katu. Oĩ ramo nde-vy he'i va'e: “Nde Hesu-rehe erejerovia va'e ndorohexasevéi. Nahendusevéi ave nde réry. Ejei katu a-gwi” he'i ramo nde-vy, evy'a joty kuri eiko-vy. 23 Aipo-rami pende rereko ramo, pevy'a katu. Erovy'a joty katu nde-rehe hembiapo vai va'e. Pende rexakwaa-ta voi katu peẽ-my Nhandejáry yváy pygwa. Heta voi oĩ nde-vy gwarã yváy-py. Upéa-gwi evy'a katu. Yma va'ekwe myamyrĩ nhane ramoigwasu kwéry upéixa ave ogwereko asy va'ekwe Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety kwéry-pe. Yma gware-pe pene renonderã-pe ogwereko asy hagwe-rami ave, ãy pende rereko asy ave va'erã.

24 Upe-ma ramo Hesu onhemonhe'ẽ imba'e reta-rehe ojerovia va'e kwéry-pe:

—Peẽ, pene mba'e reta reta va'e, pendejéupe gwarã-rehe mate pepena rei va'e, apomboasy eterei pee-my. Pende reko vy'are'ỹ va'erã. A-py mate pevy'a va'erã peiko-vy.

25 —Peẽ, mba'eve pene rekotevẽ pene rygwyatã jepe va'e, apomboasy eterei peẽ-my. Pende reko vy'are'ỹ va'erã. Ivare'a ete va'e-rami peiko va'erã.

—Peẽ, pepuka va'e, apomboasy eterei peẽ-my. Ãy ae pepuka. Teko rei-rehe pevy'a. Pejahe'o va'erã penheapirõ-vy.

26 —Peẽ, opavave pene mboete va'e, apomboasy eterei peẽ-my. Pende reko vy'are'ỹ va'erã. Upéixa ave yma gware nhane ramoigwasu amyrĩ kwéry omboete rei va'ekwe Nhandejáry nhe'ẽ mombe'u a'ã a'ãha rei va'e kwéry-pe. Yma gware-pe pene renonderã-pe omboete rei hagwe-rami ave, ãy pene mboete rei ave. Apomboasy voi peẽ-my.

27 —Ha peẽ, xe renduha kwéry, peẽ-my ha'e tee-ta katu. Peiko porã katu. Ehayhu katu nde-rehe ija'e'ỹ va'e-pe. Ejapo porã katu nde rayhu e'ỹ va'e-pe. 28 Ejerure Nhandejáry-pe ohovasa porã hagwã nde-rehe onhe'ẽ rei rei va'e-pe. Ha ne mbohasa asy va'e-rehe ejerure rure joty Nhandejáry-pe ohexakwaa porã hagwã íxupe oiporiahuvereko hagwã íxupe. 29 Ha nde rova pete ramo, ejerova joty íxugwi eme'ẽ joty íxupe nde rova rovái nde rova pete jevy hagwã. Ha oipe'a ramo ndéhegwi nde kamisa, eheja joty togweraha nde ao jo'a reheve. 30 Nde-vy ojerure va'e-pe eme'ẽ hemimbota. Ha ogweraha ramo ndéhegwi ne mba'e ani erejerureve teĩ joty ne mba'ekwe-rehe. 31 Peiko porã joty. Nde rerekoseha-rami eiko enterovéa-pe.

32 —Eiporiahuvereko katu enterovéa-pe. Nde rayhu va'e-pe anho erehayhu ramo, upe ne rembiapo porã-rehe “Hekoha porã voi” nde'i mo'ãiry nde-rehe Nhandejáry. Hekoha vai va'e ave ohayhu kwaa gwapixa-pe. 33 Nde-vy ojapo porã va'e-pe mante ne rembiapo porã ramo, ani ere upéa-rehe, “Ko xe rembiapo porã-rehe Nhandejáry xe rexakwaa arã”. Hekoha vai va'e kwéry ave ojapo porã ave íxupe hembiapo porã va'e-pe. Nde reko-rami ave oiko hikwái. 34 Ha oiporuse va'e-rehe ani ere, “Aiporu uka ramo ko va'e-pe ohekoviarõ porã va'erã xe-vy. Upéixa-gwi aiporu uka-ta íxupe” ani aipo ere teĩ. Aipo he'i ave hekoha vai va'e gwapixa kwéry-rehe. Upéixa ereiporu uka ramo jepe, niporãi arã. 35 Ha'e-ta katu peẽ-my: Ehayhu katu nde-rehe ija'e'ỹ va'e kwéry-pe gwive. Ejapo porã meme katu. Ani ereha'arõ mba'eve-rehe ne rembiporu ukakwe-rehe ome'ẽ jevy va'erã. Ani ere teĩ, “Ndaiporu uka mo'ãi nde-vy xe mba'e”. Eiporu uka rei katu, he'i Hesu ohekombo'e-vy.

—Ko xe nhe'ẽ-rupi ereiko ramo, he'i, —pende rexakwaa va'erã voi peẽ-my Nhandejáry yváy pygwa, he'i. —Ha'e he'i arã ave nde-rehe “Xe ra'y, xe rajy” he'i arã ave nde-rehe Nhandejáry Tupãgwasu. Oĩ heta hembiapo vai va'e. Oĩ ave heta Nhandejáry-pe nomboetéi va'e. “Iporã voi Nhandejáry” nde'íry. “Ome'ẽ-ma xe-vy xe remikotevẽ” nde'íry. Ha Nhandejáry katu ipy'a porã hese kwéry. Ome'ẽ me'ẽ íxupe kwéry hemikotevẽ. Nhandejáry, Nhande Ru yváy-py oĩ va'e nhande poriahuvereko meme va'e. 36 Upéixa-gwi ha'e-ta peẽ-my: Peiporiahuvereko porã enterovéa-pe. Nhandejáry nhande Ru yváy-py oĩ va'e-rami pejoporiahuvereko porã katu.

37 —Ani erehekojohu rei nde rapixa-pe. Ani erejohu vai nde rapixa rembiapo ani hagwã upéixa ave Nhandejáry ojohu vai nde-vy ne rembiapo. Ani ave ere mo'ã teĩ nde rapixa-pe: “Tane mbohasa asy ne rembiapo vaikwe-rehe” ani upéixa ave Nhandejáry he'i hagwã nde-rehe. Eiporiahuvereko katu nde-rehe hembiapo vai va'ekwe-pe. Upéixa nde rapixa-pe ereiporiahuvereko hagwe-rami nde poriahuvereko va'erã Nhandejáry ne rembiapo vaikwe-rehe. 38 Eme'ẽ katu hemikotevẽ nde rapixa kwéry-pe. Hemikotevẽ ereme'ẽ porã ramo ne remime'ẽgwe rekovia hetave ome'ẽ va'erã nde-vy Nhandejáry. Eremboyru ime'ẽ-vy mba'e ryru-py. Upe va'ekwe-gwi hetave ome'ẽ arã nde-vy. Omohynyhẽve va'erã nde-vy ime'ẽ-vy ne mba'e ryru. Ojapete peteve va'erã imoĩ-vy mba'e ryru-py ome'ẽ hagwã nde-vy ombohekovia-vy hetave ome'ẽ va'erã nde-vy. Nde rapixa ererekoha-rami ave nde rereko arã Nhandejáry.

39 Upe-ma ramo omombe'u íxupe kwéry arandu nhe'ẽ hesapyso e'ỹ va'e rehegwa nhe'ẽ-rami.

—Ndovaléi voi hesapyso e'ỹ va'e oporogweraha hagwã. Ndaikatúi voi ogweraha gwapixa hesapyso e'ỹ va'e-pe ave. Ojopopyhy rei arã ojereraha uka mo'ã-vy ohexa e'ỹ-gwi. Mokõive rei ho'a arã yvykwa-py oje'ói-vy. 40 Upéixa ave ndaipóri heko tuvixave va'e ombo'eha-gwi. Avave ndaheko tuvixavéi ombo'eha-gwi. Ombo'e hagwe-rupi ae-ma ha'e oiko.

41-42 Upéi omombe'u jevy íxupe kwéry nde resa-py oĩ va'e rehegwa nhe'ẽ-rami omombe'u.

—Nde, nde resa-py yvyravogwe oĩ va'e, ma'erã-gwi ere nde rapixa-pe “Nde resa-py oĩ yvyra ra'ykwe. Upéixa-gwi nande resapysovéi-ma”. Upéa ere jave tuvixave va'e oĩ joty nde resa-py. Ndovaléi voi ereheka rei hagwã mixĩve va'e nde rapixa resa-py oĩ va'e, nde resa e'ỹ jave. “Tanohẽ nde resa-gwi” ere rei nde rapixa-pe nde reko porã a'ã a'ã-vy. Enohẽ ranhe katu nde resa-gwi upe yvyravogwe nde rekoha ererova-vy. Upe rire ae erehexa porã-ta. Erehexa porã-ma ramo, erenohẽ arã hesa-gwi upe-py oĩ va'e, he'i Hesu íxupe kwéry onhemonhe'ẽ-vy. Arandu nhe'ẽ oiporu ponove ojohu vai rei gwapixa rekoha.

43 Upéi omombe'u jevy ipy'a rekoha rehegwa nhe'ẽ hi'a ro'opy-rehe jaikwaa yvyra rehegwa nhe'ẽ-rami.

—Yvyra jaikwaa hi'a ro'opy-rehe. Ndaipóri yvyra porã hi'a vai va'e. Yvyra porã hi'a porã meme. Ndaipóri ave yvyra vai hi'a porã va'e. Hi'a vai meme. Yva aju-rehe ohexa uka nhande-vy gwekoha yvyra. 44 Peteĩ yvyra-gwi peteĩxa meme hi'a. Nhuatĩ máta-gwi nanhamondohóyry yva aju ja'u va'erã. Ha jukéri-gwi ndajaipo'ói yva aju ja'u va'erã. 45 Upéixa ave nhande kwéry, mba'e aju-rami jahexa uka nhande py'apóry nhande rekoha-rehe. Nhande py'a porã ramo nhande rekoha porã meme va'erã. Ha nhande py'a vai ramo nhande rekoha vai va'erã. Upéixa ave nhande py'a rekoha-ramima nhanhe'ẽ.

46 —Erejapo e'ỹ jave xe nhe'ẽ ere rei xe-vy “Xe Járy” he'i Hesu onhemonhe'ẽ-vy íxupe kwéry.

47 —Amombe'u-ta peẽ-my mba'éixa pa oiko va'erã xe-rehe ojerovia va'e. Ou xe renda-py, ohendu porã xe nhe'ẽ, oiko meme xe nhe'ẽ-rupi. Aiporu jevy-ta xe-rehe ojerovia va'e rehegwa nhe'ẽ ita ári omoĩ gwoyrã va'e rehegwa nhe'ẽ-rami.

48 —Peteĩ kwimba'e ojapo va'ekwe gwogarã. Ysyry rembe'y-py ojo'o okytakwarã. Yvykwa ipy pukukwe ojo'o okytakwarã. Ita ári omoĩ okyta. Ojapopa rire ou sapy'a peteĩ marány. Heta eterei oky-gwi, ysyrygwasu hynyhẽmba-ma. Oipete pete hóga-pe. Ha ndoitýiry joty hóga. Hatã joty oĩ hatã ojapo va'ekwe-gwi. Omombaraete porã gwóga-gwi ndo'áiry joty hóga. Ita ári omoĩ-gwi hatã joty hóga oĩ, he'i arandu nhe'ẽ omombe'u-vy.

—Ha'e-ta ave peẽ-my, Xe-rehe ojerovia va'e upéixa ete ave ndojeity ukase mo'ãi, oiko meme va'erã voi xe nhe'ẽ-rupi.

49 —Ha upe xe nhe'ẽ nohendu porãi va'e, ohendu rei-gwi ndoikói xe nhe'ẽ-rupi va'e-rehe amombe'u-ta peẽ-my gwĩ pya'e vérami gwóga ojapo va'e rehegwa nhe'ẽ-rami.

—Peteĩ kwimba'e ojapo araka'e gwogarã. Pya'e a'e ojapo gwogarã. Ysyry rembe'y-py ojo'o okytakwarã. Yvykwa nandi rei-py omoĩ okyta. Ndaipy pukúi ave. Upéi oky heta ramo, ysyry okakwaa-ma ramo, y oipete hatã ramo hóga-pe, oitypa-ma hóga. Ojejapipa-ma hóga-rehe. Ndojapo porãiry gwóga. Upéa-gwi oity. Ijáry nahi'arandu porãi-gwi, oity uka gwóga, he'i arandu nhe'ẽ omombe'u-vy. Upéi he'i: —Ha'e-ta peẽ-my: Xe nhe'ẽ-rupi oiko e'ỹ va'e upéixa ave ojeity uka rei arã voi oho vai rei hagwã upe xe nhe'ẽ ohendu rei va'e nahi'arandu porãi-gwi, he'i.