12
Kote E Sa:wa Senayewi Ikomopesakeye Aluse Yesuyewi Ene Ewamo Pale Seyawa Wekeye
Ma:tiu 21:33-46; Luki 20:9-19
Aputa:, Yesuyewi ma:ta: tima:na: pale selese, “Alekena inayewi mei kalepe alekena amowa kepela: apola:, sikape solakeye. Solawala fo tikipaselesa: waine hano hamonite, etewa kalotese pokose amuna timiyakeye. Timinise senayewi alekena amowa seli pota: epesita:, ituwe koane tikeye. Tipela: apola:, alekena amowa sena nokamoke alekena potapola: sita:pesita: sena noka ta:pele tiyapola: apolo wayakeye. Ta:pele tiyapola: itapa tepela:, alekena inayewi senawana, e alekena amowana iya:pela:, peleya: nowemi makene hapakeye.
Hanapita: mei kalepe fowa kene ina ikila emiwa, alekena pota: sita:ne senayewi mei kalepe fowa supukeye. Su tiyapola: takalese alekena inayewi seyawa ta:tapola: iliye tima:na:pela: elawamona, iyewi tikapeye tipela: matanepela:, alekena inamawa eta: tuwapomakeye. Apula: alekena inayewi e tima:na: tisene senama selese, ‘Mei kalepe fowa newamopela: tuwapowa keye tima:na:pela: hamone,’ au seyakeye. Aputa: tima:na: tisene senayewi tima:na:pela: hapakeye. Ewa hanapola: alekenawemi inapitekiwa, alekena pota: sita:ne senayewi ewa sanapola:, mei kalepe fowala eta: mima mokopo hamona seyakeye.
Apula: wa:ke mei kalepe fo tima:na:pela: alekena inayewi tima:na: tisene sena nowa hamona seyakeye. Hamona seyawa alekenawemi inapitekiwa, alekena pota: sita:ne senayewi ewa piseiwemi sanapola: ewa ikomonose itipiyakeye.
Sanose ikomonose itipiyawa potapola: alekena inayewi tima:na: tisene sena nowama mei kalepe fo tima:na:pela: hamona seyakeye. Hamona seyawa alekenawemi inapitekiwa, alekena pota: sita:ne senayewi ewa sana kulukeye. Tima:na: tisene sena nokamokiwala kamunakeye. Tima:na: tisene sena noka sanapola:, apula: tima:na: tisene sena noka heneye sana kulukeye.
Apula: alekena inayewi matanese, ‘Sena semetei nowa elakeye. Ewa Ni Sa:keye. Ewa Neyewi sosolo himu hapawa matanese elakeye. Ewa Ni Sa:nase iyewi maikomopesakeye.’ Aluse matanepela: E Sa:ma selese, ‘Mei kalepe fo tima:na:pela: hamona,’ apula: E Sa:le amowa Ewa hapakeye. Hanapola: alekenawemi inapitekiwa, alekena pota: sita:ne senayewi selese, ‘Alekena ina sa:wa inatakeye. Alanase sikape E inawa kuluwemi onatu wapa:kemi Ewa ela:, alekena we Eyewi pota: epesena: telalakeye. Auma:pekise Ewa sama:na:keye. Sana kulapita: alekena we niyewi ninipe tima:na:keye. Alake niyewi niwa ina tepela: pota: sita:pesena:keye.’ Au seya sala amowa iyewi sukulu tiye sana kulapita:, alekena solawa papaseye tiye hema tapowemi toliyetikeye.
Alake sikape alekena inawa inisekiwa alekena pota: sita:ne senawa ko:lupesape? Ewa inapola: eyewi alekena pota: sita:ne senawa sana kulaposakeye. Sana kulapita: sena nokamoke alekena amowa seli pota: sita:pesita: ta:pelepesakeye.” Aluse Yesuyewi seyakeye.
10 Aputa: Yesuyewi sena kesale sopoma selese, “Kote pukawemi solo weyamowa momateyawa kiyawa eta: akeyamana? Kote pukawemi momateyawa wekeye.
 
‘Koane tisene senayewi i isu sotukepiyawa
wa:ke tiyapola: inapola: koane honosane kelalakeye.
11 Kela epa Koteyewi Ene aluse timiyanakeye.
Aluse timiyalapita: niyewi potapola: selese, “Epamowa seli napolapo,” alusekeye.’*Kisala Puka 118:22-23
 
Aluse, momateyalakeye.”
12 Aluse Yesuyewi selapitekiwa, pilisiti sena sosowala, Kote solo ele walosene senayawana, Yu sena tililawala, iwa sopoke ta:tapola: matanese, “Yesuye niwamo kotopela: apola: pale seleselakeye.” Aluse matanepela:, Yesu tipolo selawapote supa:na:pela: elawamona, sena kesale iyewi sopoke ima konomoma:pekitise, Yesuwa iya:pela: iwa hapakeye.
Takese Moweni Miya:na:wa Yesuyewi Seyawa Wekeye
Ma:tiu 22:15-22; Luki 20:20-26
13 Felesi senayawala, Helote kulu hapa senayawala, Yesu elakemi sena noka hamona seyakeye. Yesuyewi hele selapele esa:, hopolose meapo ta:tapose hamona seyakeye. 14 Hamonapita: iwa hanapola:, Yesu elakemi inapola: selese, “Walosene sena, Ke sowa hene heneye selakeye. Aluse niyewi matanekeye. Aputa: senayewi Kewa ikomoma:na:wa kine kewa eta: matanamake Keyawa heneye selesekeye. Sena sosowa epelemita: Keyewi se tiye kinise eta: selesemakeye. Koteyewi alusewa Keyewi heneye se tiye kinatakeye. Alake Kema niyewi meapo ta:takeye. Niyewi Yu senayewi Lome sena Sisa piseikima takese moweni kinapitekiwa ililapa? Kinakamake Kote solo elewa hotoma:na: telalapa? Ko:luma:na:napa? 15 Niyewi takese moweni tuwataposapele? O iya:pa:na:napa?”
Alawamona ili himu elipei matanepela: sita:la:, ili sowa pateya seyawa Yesuyewi Ene potapola: ima selese, “Neyewi hele selesaleke Neyewi Ne solo kemi ka:yewi a:pele sanosene aluse, Newa Nine samita: kiyewi aluse selakeye. Neyewi hele selesaleke kiyewi Newa tipolo selawapa:na:pela: selakeye. Alake moweni usu amo Neyewi potapose tiye mina.”
16 Au selapita: iyewi moweni usu tiyapola: minakeye. Tiye inapita: Yesuyewi potapola: ima selese, “Sena ipi mitiwa moweni ukemi elatapa? Ipi unuwa momateyalapa?” Au selapita: iyewi selese, “Lome sena piseiki Sisa mitilakeye. E unuwa momateyalakeye.” 17 Au selapita: Yesuyewi selese, “Lome sena piseikiyewi newa Ene Ema kina:pa:. Kotenewa Kote Ene Ema kina:pa:.” Apula: iyewi ta:tapola: howa hanose sosolo kete matanakeye.
Sena Kesale Kuluwa Mene Tesima:na:wa Yesuyewi Seyawa Wekeye
Ma:tiu 22:23-33; Luki 20:27-40
18 Satusi sena Yesu enewemi inapola: iyewi matanese, sena kesale kuluwa mene eta: tesilisemakeye. Aluse matanepela: iyewi Yesuma selese, 19 “Walosene sena, Moseseyewi solo momateyawa wekeye. ‘Sena nowamoke ene e ma:yewi sala eta: kesilamake kulapita: potapola:, ene e ma:yewi kesale sopa:lawa tisekeye. Sena kulu amowa e sa:le maya tekamunuse manomita: kesale sopa:lawa ene e ma:yewi tisekeye.’ Aluse Moseseyewi solo momateyawa niyewi akeyakeye.
20 Sena tomoipewa sita:newa ilipe e ma:e semeteikeye. E ma: ola:tewi kesale tiwa sala eta: kesilamake kulapita:, 21 e ma:e kulu fo:su amoke kesale sopa:lawa tikeye. Ewala sala eta: kesilamake ewa kulukeye. Kulapita: e fo:su kemi kesale sopa:lawa tikeye. Tiwamona ewalapulu sala eta: kesilamake kulapita:, 22 ala hanapola:, e ma:e tomoipeyewi kesale sopa:la semetei kamo tiye ha:na: hanapola:, sala eta: kesilamakeye. Sikape kesale initelawa elapepela: sikape ewala kulukeye. 23 Kulu mene tesila ikila emiwa, kesale amowa a:me ekele tepesape? Kesale amowa sena tomoipeyewi tikeye.”
24 Au selapita: Yesuyewi selese, “Kote solo pukawemi Moseseyewi momateyalakeye. Momateyawala, Kote E penaiyawana, kiyewi tikili tese hele matana hanatakeye. 25 Sena kesale kulu mene tesilapita: hepene sena epesita:ya epapuluse sitalaposakeye. Aluse sitala ikila emiwa sena kulu mene tesiyawa kesale kulu teisa:pewa eta: tisemakeye.
26 Aputa: sena kesale kuluwa mene teisa:pa:na: amowa mouwa Moseseyewi momateyawa wekeye. I tepeteni honosane emi tei wa:la enene ikila emiwa, Koteyewi Mosesema selese, ‘Epalahame Kotewa Nekeye. Aisa:ke Kotewala Nekeye. Yakope Kotewala Nekeye.’ Mene Sili Puka 3:6 Au selapita: Moseseyewi momateyawa kiyewi akelese mouwa kiwa mamatane selakeye.
27 Momateya amo mouwa wekeye. Kote Ene Ewa sena falela apota: a sitalakamo Kotekeye. Ewa sena kulu tana Kotemakeye. Kiyewi puwano seyawane hele seleselakeye,” aluse Yesuyewi seyakeye.
Kote Sowa Puwanowa Wekeye
Ma:tiu 22:34-40; Luki 10:25-28
28 Kote sowa walosene sena semetei nowa inapola: potakamake, Satusi senayewi Yesuma kekela:sela: seya ikila emiwa, ili solo amowa Yesuyewi solo napowa ima mene se tiye kinapita: potapola:, sena mina amoke Yesuma selese, “Kote solo ele nowa nokaiyamo puwanowa?” 29 Au selapita: Yesuyewi selese, Kote puka momateyawa wekeye. ‘Isolaiya sena kesale kiyawa ta:ta:pa:. Nini Piseiki Kote Ene semetei Piseikipela: elakeye. 30 Alake kiyewi Piseiki Kotema himu hapa matanepa:. Kili himu sopoyawa Ema himu hapa matanepa:. Kili ho sopoyawana Ema himu hapa matanepa:. Kili matana sopoyawana Ema himu hapa matanepa:. Kili penaiya sopoyawana Ema kulupela: apola:pa:.’ Ele 6:4-5
31 Apula: Kote solo nowa wekeye. ‘Keyawa kine kewamo himu hapa matana hanosene amunuse, sena nowana aluse himu hapa matanepa:.’ §Lefitikase 19:18 Aluse, solo elewa elipei amowa heneye itapa tesekeye. Solo nowa puwanomakeye,” au seyakeye.
32 Au selapita: Kote sowa walosene senayewi selese, “Walosene sena, Keyawa epe selese amowa henenapo. Kote Ene Ewamo semeteikeye. Piseiki Kote nowa maelakeye. 33 Ke himu sopolo Ema himu hapa matanayawana, ke matana sopolo Ema himu hapa matanayawana, ke penaiya sopolo Ema himu hapa matanayawana, kine kewamo himu hapa matana hanosene aluse, keye sena nowa aluse himu hapa matanepa:. Au selaka henenapo. Koteyewi epelemita: solo ele elipei amowa kulu hanose timinisewa heneye itapa tesekeye. Kotema nano sopoke sano tiye kilipela: kinaka sikapekeye.”
34 Au selapita: eyewi seli matanepela: seyawamunuse, Yesuyewi ema selese, “Kewa Kote Piseikipela: pota: epesene pa elakeye,” au seyakeye. Au selapita: iyewi Yesuma nano ta:popa:na:pela: elawamona, iyewi solo amowa sano tiye toluyetiyapita:, wa:ke nano nowa meapo eta: topumakeye.
“Kelesoyewi Mouwa Kiyawa Ko:lu Matanepa?”
Ma:tiu 22:41-46; Luki 20:41-44
35 Senayewi matanemita: Kote koane pakia hema nokemi Yesuyewi selese, “Kote solo elewa walosene senayewi selese, ‘Kelesowa Tepiti sena i maya mina amo senanakeye,’ au selesapekeye. Au selaka ko:lupita: ela:? 36 Puwano fa:nemi Ho Napoyewi Tepitima matanepitekiwa Tepitiyewi selese,
 
‘Ne Piseikima Piseiki Kote selese,
“Kewa ne tiya:le ili tapowemi helema.
Helapita: ke kisiwa Neyewi sano tiye ke hanewemi apoma:na:keye.” ’ *Kisala Puka 110:1
 
Aluse, Kote seyawa Tepitiyewi momateyalakeye.
37 Alake Tepitiyewi Kelesoma selese, ‘Kewa ne Piseikikeye,’ au seyawa ko:lupita: e seyala? Aputa: tilila kouwayewi E sala maya hapama ‘Piseikikeye,’ elawa eta: selesemakeye. Alake Tepitiyewi Kelesowemi ‘Piseikikeye’ au seyanase, Tepiti seta: kesilama Kelesowa puwano fa:nemi kao enekeye. Alawamona kiyewi selese, ‘Tepiti maya mina emi Keleso hetetiyaposakeye,’ au selakeye. Au selaka ko:lupita: ela:?” Aluse Kote sowa walosene senayewi solo amowa Yesuyewi sano tiye toliyetise selapita:, sena kesale sopoke ta:tapola: heneye epeyakeye.
“Kote Solo Ele Walosene Senayawa Timinisene Epapuluse, Kiyawala Aluse Timinipa,” Aluse Yesuyewi Seyawa Wekeye
Ma:tiu 23:1-36; Luki 11:37-54; Luki 20: 45-47
38 Yesuyewi solo se tiye mini ikila emiwa se tiye miwa wekeye. Eyewi selese, “Kote solo ele walosene senayewi timinisene amunuse, kiyawala aluse timinipa. Iyewi sao senatolo kapela: hanapola: sena kesale kekenepela: sita:ne iwa hanose, senayewi ili tiya:wa hapolose iwa me solo se selese, ‘Walosene sena sosolo,’ au semita: sosolo epelesekeye. 39 Apula: Yu senayewi kekenesene koane hanapola:, sena kesale sopoke kekenepela: ka:la:lopela:la:, iwa minitapowemi sea ka:la:loma:na: epelesekeye. Tikinisene ikila emiwa senayewi iwa me solo se, sena piseiki ununa sosowa sea emi ka:la:loma:na:pela: epelesekeye.
40 Apula: kesale sopa:la moweniwana, nano keteawala, ima mita: kesale sopa:lawa ipa:tesekeye. Iyewi atu tima:na:pela: aluse ipa:tesekeye. Ipa:pela: kemi senayewi iwa napolapo, au semita: iyewi kulukulula:sela: sita:la:, solo senato solo senatoye hanose kulukulusekeye. Alanase iwa sopoke falasima:na:wa heneye sosolo tepesakeye.” Aluse Kote solo elewa walosene senayewi alusewa Yesuyewi seyakeye.
Kesale Sopa:la Kotema Ketea Miwa Wekeye
Luki 21:1-4
41 Kote koane pokose moweni tuwaponase, nono fa:nemi Yesu hela: potakamake, sena kesaleyewi moweni tiyapola: inapola: Kotema miya:na:pela: pokose telakeye. Nano keteawa sosolo enewa sena kesale iyewi sopoke moweni sosolo selawapokeye.
42 Alawamona kesale sopa:lawa nano ketea misitiya enenase eyewi moweni usu kulu elipei selawapokeye. 43 Moweni usu kulu elipei selawatapita: potapola:, Yesuyewi E sena ilipe hanosewa mina e seyakeye. Inapita: potapola: Yesuyewi ima selese, “Sena kesale iyewi sopoke moweni selawapowa, kesale sopa:la moweni selawapo amoke helete tiye hapakeye. 44 Iyewi moweni kinapola: itapa tepela: moweni noka kemi elakeye. Alawamona kesale sopa:lawa eyewi nano ketea misitiya enenase moweni kolotea enewa sopoke tiyapola: ine mikeye. Moweni nowa e koane maelakeye.” Aluse Yesuyewi E sena ilipe hanosema seyakeye.

*12:11 Kisala Puka 118:22-23

12:26 Mene Sili Puka 3:6

12:30 Ele 6:4-5

§12:31 Lefitikase 19:18

*12:36 Kisala Puka 110:1