22
Yudas na'olu Yesus
(Mat. 26:1-5, 14-16; Mrk. 14:1-2, 10-11; Yoh. 11:45-53)
Yahudi rir Lere Alam Lalap ‘Ra'an Roti Ma Na'alehe Ragi’ man wekel ‘Lere Alam Lalap Paska’* Po'on Mrk. 14:1, 12. na'uraniyedi me'e. * Kel. 12:1-27 Lere onne imam-imam lalap roro meser Horok Lap enihe maha ranoin kalla ma nasinuwar leke resne Yesus. Hi ramka'uk heri onnenihe ono heri onne raram nodi derne Nin wanakuku eni.
Enime'ede Hayakyak Makromon hu'urle Yudas raramne. Ai onne rapolu Iskariot haenhi la namwali Yesus Nin man lernohi pakunohi ida nano ri idaweli woro'o enihe. Enpenia Yudas laa noro imam-imam lalap roro ri ma nadiyaka Romleu Lapa rir uluwakun enihe wakunu wuku leke rauroin lole inhawa kalla man wa'an nala Yesus mai kanile hi. Hir dernedi Yudas nin panaeku eni, hi akin nahuwa'an wake'e la ra'aheni, “O mala Yesus mayai, ai mala kupan ki o.” Yudas ne'enohi rir panaeku de nanoin leken paharin nala Yesus hi leke yon heri rauroin.
Ra'akene ra'an romun Paska
(Mat. 26:17-25; Mrk. 14:12-21; Yoh. 13:21-30)
Enine Yahudi rir Lere Alam Lalap ‘Ra'an Roti Man Na'alehe Ragi’ nin lere dedesne rakanedi me'e. Lere onne Lere Alam Lalap Paska de hi radedem ra'akene pipdumana leke resne ra'an. Enime'ede Yesus hopon Petrus noro Yohanis lar ra'akene Paska nin hanana'an nonomun leke hir ra'an romun wewerre.
Woro'ohe ra'ukani, “Pap raram nodi am laa ewi ma'akene Paska nina ya'an yomun?”
10 An walhe, “Mim laedi Yerusalem raram ne, mim pakromo mo'oni ida nodnodi oir e'en de lernohie laa nakar man an lalaa raram. 11 Kukunohi ornakar nahenia Pap Meser na'ukani lo'o Ai noro Nin man lernohi pakunohi enihe ra'an romun Paska lolo onno ewi? 12 Enla ornakar onne lo'o kukul onno lapa ida ki mi aile danaran wawan man ai na'akenedi me'e. Miro ma'akene nana'an nonomun Paska lolo onne.”
13 Hi rala'a laa rakan kote raram, do'on ha wo'ira na'akeme naise Yesus konohiyedi hi eni. Idewe hi ra'akene hanana'an Paska.
Yesus noro Nin man lernohi pakunohi lernohi Paska ra'an romun
(Mat. 26:26-30; Mrk. 14:22-26; 1Kor. 11:23-25)
14 Rakanedi ya'an yomun Paska nin ors jam ne, Yesus noro Nina hophopon ma nodi Lirna Wawa'an enihe raikoro wuku ra'an romun wewerre. 15 Yesus ne'el hi na'ahenia, “Ya akin namrana rehi oro mi aikoro wuku ka'an komun hanana'an Paska eniyeni nanumene Ya'u lernala apinpinha. 16 Derne makani Ya'u! Ik ka'an komun eni horu, ka o'on omun naisa eniyeni hehen nanumene rakanedi Lere Alam Lalap Paska eni nin panaeku na'akuku na'anokoredi lolo Makromod Lalap Nin noho worworu eni.”
17 Enime'ede An roulle cawan anggur, la napanak trimkasi Makromod Lalap. Horu, Ai na'aheni, “Mala eni mi dohodoho momun. 18 Ya'u konohi mi, nano lere eni me'ede ka omun anggur eni hehen nanumene Yo omun anggur worworu lere alam Makromod Lalap mai nodi molollo ri na'akeme.”
19 Onne horu, Ai nala roti napanak trimkasi Makromod Lalap nanumene a'un roti onne nala hi ra'an la na'aheni, “Roti eniyeni, Yi ihin kem'u man Ya ala leke paku mi. Hi'i heheni leke yono hamlinu Maya'u.”
20 Hi ra'an romun horu, naise idedi eni Ai nala anggur cawan onne wali'ur na'aheni, “Cawan ihin eniyeni naulinu nawali Nou Worworu man Makromod Lalap nanale man hi'i Ai noro ri mormori radinu'ul rakinaliyedi wali'ur. I rar'u ma nakliu lere Ya'u maki na'ono nawinau Nou ma namkene onne la huri we'er mi nano dohohala nin hunukum. 21 Maa po'onala! Ri ma na'olu Ya'u kani laa Ainu'u arwali enihe koro wewerre ai lolo eni. 22 Memen Ya'u, Ri Mormori Anan, maki ono Makromod Lalap hi'iyedi kenekrohu Ya'u maki me'e, maa ri man kani Ya'u laa arwali onnenihe mayo'o wake'edi me'e.” 23 Nin man lernohi pakunohi enihe dernedi Nin wanakunu eni, ida ma na'ukani ida leke rauroin inhoi man paeku heheni.
Inhoi man lap narehi
24 Yesus Nin man lernohi pakunohi enihe rasesi panaeku ma na'ono inhoi man lapa narehi nano hi onnenihe.
25 Onne penia Yesus ne'el hi na'ahenia, “Lolo hair-hair ma ka nauroin Makromod Lalap, rir rai enihe kerne dalha hirira ri mormoriyana mamani, maa hi me'ene ra'aheni hi ramwali man paku rir nohe ne'en raramne. 26 Yon mim hi'i heheni, maa inhoi man kulu narehi wa'an rehi an holi naisa man lolo yawa. Enla ma nodi molollo eni wa'an rehi an holi naise hophopon wahwahan. 27 Ken mahinorok, inhoi man kulu narehi? Ri ma naikoro mei na'ak, ee ri man lolo honopon wanahan ai? Ri na'akeme rauroin ma naikoro mei na'ak eni peni man kulu narehi! Maa Ya'u eni mai oro mi minwuku la ilitolle ki mi. 28 Mi eniyenihe, moro Ya'u mamani lere Ya'u lernala apinpinha. 29 Enla naisa Ya Am'u kikan Ya amwali Rai ma nodi molollo, na'amoli Ya'u kikan mi mamwali rai-rai ma nodi molollo haenhi, 30 leke moro Maya'u kaikoro ka'an komun lolo mei man aile Ainu'u molollo onno la mi maikoro onno kukulu leke ho'ok kail Israel nin luhu idaweli woro'o enihe.”
Yesus kukunohi Petrus na'ahenia ka nalo'olo ai na'aheni ka nauroin Yesus
(Mat. 26:31-35; Mrk. 14:27-31; Yoh. 13:36-38)
31 Enime'ede Yesus ne'el Simon Petrus na'ahenia, “Simonee! Makaniyala! Makromod Lalap hurinohi Hayakyak Makromon ken mi na'akeme naise ri man ka'i aliwerhe naheir ulikin nano ihin. 32 Maa Ya'u hi'iyedi lir napanak ki o Simon leke yon o akim nahinuri Maya'u. Enla lere om wali wali'uredi Maya'u, ma'alapedi o wallum akinhe haenhi.” 33 Petrus walhe, “Lo'o ka, Makromod! Kade yo oro Pape laa bui raram, ee maki wewerre, maa ka'u huri Pape.” 34 Yesus na'ahenia, “Petrus! Makani wawa'an! A'alam eni me'ede manu kan kokoroi makun, o ma'aheniyedi ka mauroin Ya'u rewkelu me'e.”
35 Horu Yesus na'aheni, “Horokala! Lere Ya'u hopon mi lam loikaru lir wawa'an nonolu eni, ka modi kupan, tas, noro pakpak ei herherre. Hi'ihehewi, lere onne minim ha wo'ira noknokor, ee ka?”
Hir walhe, “Ha wo'ira noknokor, Pape!”
36 Ai na'aheni, “Maa ors eni yom hi'i heheni me'e. Lo'o minim kupan me tas aile haromo, modie, la lo'o ma'alehe raa, ma'olu minim rain leke modi weli raa, 37 ono Yesaya horokedi lira ma na'ono Ya'u na'ahenia, ‘Hi rahinorok Ai namwali ri man ailanna.’ * Yes. 53:12 Enla horhorok eniyeni namlolo kokkoo ra'akuku ra'anokoredi lolo I kem'u. Namlolo! Inhawa man horokedi lolo Horok Lape ma na'ono Ya'u, ik do'on namwali lere eniyeni.”
38 Nin man lernohi pakunohi enihe ra'aheni, “Makromod! Po'onala! Ai modmodi raa woro'o!”
Yesus walhe, “Yom wakunu onne me'e!” ‘Yom wakunu onne me'e!’ panaeku namehin, ‘Nokoredi me'e!’
Yesus hi'i lir napanak lolo wo'or Zaitun
(Mat. 26:36-46; Mrk. 14:32-42)
39 Enime'ede Yesus namharedi Yerusalem nala'a laa wo'or Zaitun naise nadedem, la Nin man lernohi pakunohi enihe lernohi haenhi. 40 Hir rakanedi lolo onne ne, Ai ne'el hi na'ahenia, “Hi'i lir napanak leke yono madiyaur kenene panatal de hi'i dohohala.” 41 Horu Ai nala'a kan ko'uwala, lo'o penere wellima nano hi, mene kadi ein korno hi'i lir napanak na'ahenia, 42 “Papee! Ya apanak Om huriyedi Ya'u nano wewerek pananaka Ya a'uwarwara eniyeni. Maa yom hi'i lernohi Ainu'u honorok panaeku, maa hi'i lernohi Papa Nin honorok panaeku mehe!” 43 [Enime'ede hophopon a'am raram ida mai na'aruriyala akin. 44 Yesus nodi aki man woir wake'e hi'i lir napanak mamani hehen nanumene ka naruri me'e la Nin awenne dupu laa yawa naise rare.] Horok man aile lolo tanada [ ] raram, kaale lolo horok Yunani dedesne heruwali.
45 Hi'i lir napanak horu, An wali laa Nin man lernohi pakunohi enihe, maa hi ramkukuru mahaledi ono akin woir rehi. 46 Ai napolu hi na'ahenia, “Alhi'ihepe mamkuru? Mamakedi here la hi'i lir napanak leke yono madiyaur lere mim lernala kenene panatal.”
Kele wuku Yesus
(Mat. 26:47-56; Mrk. 14:43-50; Yoh. 18:3-11)
47 Yesus wakunkunu makun, ri nammori mai, la Yudas ma namwali Yesus Nin man lernohi pakunohi ida nano idaweli woro'o enihe ni'ik kalla hi. Hir mai ra'uraniyedi ne, Yudas lan masiyedi Yesus. 48 Maa Yesus na'ukani Yudas na'ahenia, “Mam masi Ri Mormori Anan leke mala kanile laa Nin arwalie?!”
49 Nin man lernohi pakunohi enihe do'on rauroroin rir panaeku eni, hir ra'ukani Yesus na'ahenia, “Makrommu, lo'o ai modi raa eniyenihe daresne hi?” 50 Kame'ede Nin man lernohi ida lehu nin raa dara imam man kulu narehi eni nina hophopon ida me'ede, kilinna wali malanna nadiyauredi.
51 Maa Yesus na'aheni, “Wa'anedi me'e!” Enine An tukulala ri onne kilinna de hi'i wa'anedi wali'ur.
52 Enime'ede Yesus ne'el imam-imam lalap roro ma nadiyaka Makromod Lalap Nin Romleu Lape rir uluwakun roro Yahudi rir leleher lalap enihe na'ahenia, “Mi mauroin Ya'u eni ri man ailanna penia modi ilak raa noro au deul mam kele Ya'ue? 53 Akilere Ya'u wakuku mi lolo Romleu Lap raram, maa mi kam kelA'u. Enimaa lere eni me'ede Makromod Lalap hurinohi Hayakyak Makromon man howok lolo noho momohon nodi molollo me'e.”
Petrus na'aheni ka nauroin Yesus rewkelu
(Mat. 26:57-58, 67-75; Mrk. 14:53-54, 65-72; Yoh. 18:12-18, 25-27)
54 Hir keledi Yesus ne, rodie laa imam man kulu narehi nin nakar. Enla Petrus lernohi lolo kili'ur ko'u tarana. 55 Rakanedi nakar onne nin nikoin, hir hunuku aiye lolo nikoin toro la raikoro poloweweredi, la Petrus laa naikoro nohiyedi haenhi. 56 Ka nalo'ol maeke hophopon wahwahan ida popo'on ai wawa'an de nahiyennale la na'aheni, “Heih, ri eniyeni noro Yesus ra'alono wewerre haenhi!”
57 Maa Petrus na'okuledi na'ahenia, “Ka! Ya'u ka auroin Ri onne!”
58 Kan maha ne, ri namehin do'on Petrus la na'aheni, “Heih! Memen o eni Yesus Nin ri!”
Maa Petrus na'aheni, “Ka, ka'u lernohi Ri onne.”
59 Lo'o jam ida wali'ur ri namehin ida na'aheni, “Woi! Ya auroiroin ri eniyeni man lernohi Yesus mamani ono ai eni manin Galilea.”
60 Maa Petrus walhe, “Papee! Ka auroin onum wanakunu onne nin panaeku!” An wakunkunu makun, manu kokoroiyedi. 61 Kame'ede Yesus waliyedi oin makan po'onale Petrus. Enine Petrus horoknaledi Makromod Lirna ma na'ahenia, “A'alam eni me'ede manu kan kokoroi makun, o ma'aheniyedi ka mauroin Ya'u rewkelu me'e.” 62 Ai raram penuwale me'ede nala'a paharne nahere maheruheru.
63 Ma nadiyaka Yesus enihe lupurale, hadwei hadwokor la nukure. 64 Hir pasunala oin makan nanumene ra'aheni, “Heih, nabi O! Ken konohi yai inhoi nukur O!” 65 Hir warei diwar dawar rodi ra'ihoru ra'idaru Yesus mamani.
Rodi Yesus mai nakpali agame Yahudi nin muku ma nadedem ho'ok kail enihe
(Mat. 26:59-66; Mrk. 14:55-64; Yoh. 18:19-24)
66 Al'alam makun Yahudi rira leleher lalap, imam-imam lalap roro meser-meser Horok Lap ma namwali Yahudi rir muku man ho'ok kail enihe hopun pepen leke ho'ok kail Yesus. Ma nadiyaka Yesus rodi Ai laa nakpali hi. 67 Hi ra'aheni, “Konohi yai, O eni Kristus, ee ka?”§ ‘Kristus’ onne namnenehe ‘Mesias’.
Yesus walhe, “Ya'u konohi mi maano mi akim ka naili'il Ya'u, 68 la Ya a'ukani mi maano kam walha Maya'u. 69 Maa nano lere eni me'ede Ya'u ma namwali Ri Mormori Anan, aikoro lolo Makromod Lalap Ma Nodi Molollo Narehi Nalewen Na'akeme herne malanna.”
70 Hi na'akeme ra'ukani, “O eni Makromod Lalap Ananne?”
An walha, “Namlolo! Mi mehe ma'aheniyedi onne me'e.”
71 Kame'ede hi ra'aheni, “Ik mehe dernedi Nin wanakunu man kuku Ainin sala me'e, de yon kanoin man kuku maka namehin me'e!”

*22:1 Po'on Mrk. 14:1, 12.

*22:1 Kel. 12:1-27

*22:37 Yes. 53:12

22:38 ‘Yom wakunu onne me'e!’ panaeku namehin, ‘Nokoredi me'e!’

22:44 Horok man aile lolo tanada [ ] raram, kaale lolo horok Yunani dedesne heruwali.

§22:67 ‘Kristus’ onne namnenehe ‘Mesias’.