Kwôlo Dôri wo Emen wo Luk kôl kwôli bô magtubu tori a
Kwôlo kôl kwôli magtubu to Luk li hen
Mega wo Matiyé liɲ Kwôlo Dôri wori hen iyôŋ na, Kwôlo Dôri wo Luk li bô magtubu tori a hen na, ôbi li môɲ Mark na liɲ kwori hen iyôŋ. Kwôlo ôbi li bô magtubu tori hende to hen a na:
1. Ôbi kôl na kwôli Ja ôbi lê batêm mega wo ré na ôbi kelê kwôli sa wo Jésu (3: 1-20) men, batêm to Jésu li men, lamê wo ôbi bare lamni a men (3: 21 - 4: 13).
2. Ôbi kôl kwôli derê kwôlê wo Jésu dô Galilé men, berarê wo ôbi berare ɓiɲé a men (4: 14 - 9: 50).
3. Ôbi kôl na kwôli kergare to Jésu hena Galilé ô Jérusalêm a hen (9: 51 - 19: 28). Niɲba, Luk hô kôl kwôlo ɗaŋgi gaɲ sa kwo Mark na kôl niɲ hen. Kwôlo ôbi kôl ôbi a na: Gawra wo Samari woɲ ôbi bô derê men, ôbi uɲé woɲ ôbi galê hen men, kema gawra wo ge kay aɲ bay hô uwoɲni hen men, erê wo Jésu ô iyé si Mart naɲ Mari a a men.
4. Ôbi kôl na kwôlê yê wo bay yê Jésu Jérusalêm a (19: 29 - 21: 38).
5. Na kwôli gerɲé gusiɲ to Jésu naɲ kwôli temayri (Sapitre 22-23).
6. Ôbi duu kibi magtubu tori hende to hen naɲ kwôli wulê woɲ Pak (Sapitre 24) kiriɲa Jésu siɲ sa bay tôri ka wôô ka ô wô erê Emayus hen pa dema ré sa kôl kwôli ayê wo Emen ay Jésu hôriɲ derômaraŋ a tô.
Sapitre 1: 1-4 na, Luk kôl kwôli kwôni wo ôbi li magtubu hende to hen biri hen men, kwôli soderé wo ôbi soderé magtubu tôri hende to hen a men. Bô magtubu Kwôlo Dôri hende to ôbi li hen na, ôbi kôl kwôli tô môɲ wo Jésu naɲ kwo Ja ôbi lê batêm (Sapitre 1-2). Na ya hen a ôbi ré kôl kwôli sé wo *mana wo derômaraŋ a si sa Mari a men, kwôli yê Ja ôbi lê batêm men, yê Jésu naɲ ayê wo bay abê gamgê ay kibri hen naɲ kurôŋ wo Mari kebe hen men, kwôli Jakari men, kwôli Siméɲôn a men. Men, Luk kôl wo Jésu ré na Emen men, ré na tô môɲ wo *Israyêl men, kwôli aŋga saari li biɲ ɓiɲé ka sa terare a na a men. Luk kôl kwôli geyé wo Emen gey ɓiɲé ka bay bôrji môɲ ani ré hen men, ka bay tôrɲêji hen men, yébé men, bay nimré men, ɓiɲé ka na Jubɲê ré hen a men. Men kwôli jé wo dami wo Tini Emen li men, yi derê men, heramê men, uwôlê Emen a men wo Kwôlo Dôri bi wo hen biɲ ɓiɲé hen.
Perê bay lê magtubu ka pôrbu ka gengiɲ sa Kwôlo Dôri hen na, na Luk a ɗé yiri yi ɓiɲé ka na Jubɲê ré hen a damaŋ. Mega wo bay hôn hara wo Jubɲê ré hen iyôŋ na, ôbi mase wô derê tô aŋga bay hôn né hen sélé biji. Kwona nabay ka kemnêŋ na, na Kwôlo Dôri wo hôniɲ dô. Men, hena nana dêŋse dô ba, naa sé sa ôbi gôliɲ naɲ gawrê kêm hen a men.
1
Luk kôl kwôli aŋga ré liri aɲa ɗiré ɗa liɲ magtubu hende to hen
1 Dami wuɲê Téwpil, mega wo ɓiɲé kwône na li magtubu kôliɲ kwôli aŋga li sa iyére toni a hen men, 2 bay kôl kwôli are bay ka hen têj têj mega wo kamaŋ ka tumô ka na gel naɲ tirji aɲ bay yi bay ulê béré kwôlê bi wo hen iyôŋ men hen. 3 Na ôbi á, nôbi kôba, kiriɲa en kôbe tô are bay ka bay na kôl kwôliji hen ayiɲ tôri tô hanêrji a yeŋ hen na, dami wuɲê Téwpil, 4 en gey bi ené lê magtubu dôrem kwôliji bi jeré hôn mega wo kwôli are bay ka kêm ka na ju toy hen na, ré na kwôlê woɲ tiri, ɗiba benayri ré naɲ.
Béré kwôli yê Ja ôbi liɲ ɓiɲé batêm
5 Kiriɲa *Hérôd a nà ná kelma wo Judé hen na, ôbi bê kwôbe wo bay uwôgeri Jakari hen mô ya, ôbi na gwogelé jé wo ca ba nà ná Abiya a nà ná ôbi sari hen. Tamni Elijabêt na tô môɲ wo Arôn wo na *dami wo damné kaɲ bay bê kwôbe hen. 6 Bay wôô ɓem na ɓiɲé kaɲ derôre tumô Emen a men, bay li tôô to Kelma kêm men, bay bi kwôlê sara a men naɲ tô geréri. 7 Niɲba, bay ôriɲ naɲ kamrê ré wôsa Elijabêt yê wore naɲ. Aɲ haw hen bay kôba haal niɲ men.
8 Sa to pôni a ná, Jakari ô wô lê jé wo bay bê kwôbe tumô Emen a wôsa na wulê woji. 9 Mega wo bay lêrê gaŋ gaŋ hen iyôŋ na, bay dô Jakari naɲ jalatirê bi ré ô uwoyé gindiriw bô ira kiriɲ ka yi naɲ jeŋgêrji ka gengiɲ sa Kelma hen. 10 Kwônê ɓiɲé uwôl Emen nô tay uwoyé gindiriw bi wo hen a. 11 Kiriɲ bay ka hen na, mana wo Kelma si sa Jakari kini uwoyé gindiriw bi wo hen a aɲ ɗebu si sa kôbi gusurô. 12 Kiriɲa Jakari gel mana wo Kelma hen iyôŋ menba, tini ge kay men, harê kôba liri damaŋ a men. 13 Niɲba, *mana wo Kelma bi wo hen kôli iyôŋ ba: «Hare ré, Jakari, wôsa Emen toy uwôlê wom. Tamnem Elijabêt a yêm kema iba aɲ já uwôgeri Ja. 14 Já uɲé yi derê damaŋ men, ɓiɲé kwône a lê yi derê wô sa yêri a men. 15 Wôsa ôbi a yé gawra wo dami tumô Kelma men, ôbi a yê care to bay li naɲ yê tiɲaɗor hen né men, aŋga maaɲ ka ɗaŋgi kani ré a men, aɲ Tunu toɲ hendi bô bôrê a wunê bôri ayiɲ tôri kiriɲa ôbi baɲ bô yori a tô. 16 Ôbi a heraɲ naɲ kam *Israyêl kwône biɲ Kelma Emen woji. 17 Men, ôbi a yé ôbi ulê béré wo Kelma naɲ Tini Emen to *Eli na ôriɲ hen men, naɲ néé wo ôbi na ôriɲ hen a men, wô lê bi balê kamrê kaɲ imɲê ré gey kamniji men, derê tumô bay narê kwôlê bi bay ré erem kwôlê woɲ derôre aɲ ré yiɲ gawrê ka ôbi ɓu sa têrji wô sa wo Kelma hen men.»
18 Jakari kôliɲ *mana wo derômaraŋ a iyôŋ ba: «Na ba na henê na iyeŋ pôn mega wo kwôlê bi wo hen ré na tiri ba? Wôsa ena kwo iyêri niɲ men, tamnen kôba haal niɲ a men.» 19 Mana wo derômaraŋ a uwôli sara iyôŋ ba: «Ena Gabriyêl wo ɗebu tumô Emen. Ôbi a joon bi ené iyêlem men, ené kôlem kwôli Kwôlo Dôri bi wo hen. 20 Mega wo ju bi bôm sa kwôlê wo en kôlem a hen né bi wo wulêri nêm ba ariri a liɲ hen na, já iyêlê kwôlê ré kwôy jéɲ wulê are bay ka hen a liɲ.»
21 Kiriɲa Jakari ba bô ira tô menba, ɓiɲé gemni nô aɲ bay sun wo ôbi ré yo gaɲ kiriɲ ka yi naɲ jeŋgêrji a. 22 Kiriɲa ôbi so nô na, ôbi nêm iyêlêji kwôlê wôni ré menba, bay hôn mega wo pelal ré jerari kiriɲ ka yi naɲ jeŋgêrji a hen, ôbi liji kôbri mera aɲ mô meneŋ.
23 Kiriɲa wulê jé bê kwôbe wori kô niɲ na, ôbi hô iɲ hari niɲ. 24 Cêgeri wori menba, Elijabêt yi kwoo, menba, hende uwôbe kwôy li geserê bay, aɲ kôl iyôŋ ba: 25 «Geléŋge, aŋga Kelma li ben wulê wo ôbi uwôliɲ tiri san a aɲ aŋga na yén tayre tu ɓiɲé hen na, ôbi dôren kibi a niɲ.»
Béré kwôli yê Jésu
26 Geserê jii cêgi kwôli kwooy Ja ôbi lê batêm a menba, Emen jé mana wori wo bay uwôgeri Gabriyêl hen Najarêt a bô emê wo Galilé. 27 Ligi môni temale to bay môɲne biɲ Josêp wo na kuŋga kelma Dabid hen. Môni temale hende to hen hene na Mari. 28 Mana wo derômaraŋ a ô iyé Mari a aɲ kôle iyôŋ ba: «En lêrê dosé, mini to Emen li dô naɲ mu hen, Kelma baa naɲ mu.»
29 Kiriɲa Mari toy hen iyôŋ menba, tuunu ge kay aɲ hende erem iyôŋ ba dosé to na ba bôre ré na iyeŋ ba? 30 Menba, *mana wo derômaraŋ a kôle iyôŋ ba: «Hare ré Mari, Emen genge lê derê naɲ mu. 31 Mu toy, ma yé kwoo aɲ ma yê kema iba aɲ ma uwôgiri Jésu. 32 Ôbi a yé kwôni wo dami men, bay a uwôgiri Kema Emen woɲ ôbi gôliɲ sa are kêm hen men, Kelma Emen a biri merê sa gagay kenare to môyri Dabid a men. 33 Ôbi a merê sa tô môɲ wo Jakwôb a yôd aɲ emê iyére tori a kerê ré kwôy.» 34 Mari kôliɲ mana wo derômaraŋ a iyôŋ ba: «En yiɲ naɲ iba wôni ré menba, na yé kwoo na iyeŋ ba?» 35 Menba, mana wo derômaraŋ a uwôle sara iyôŋ ba: «Tunu toɲ hendi bô bôrê a herbé sarê aɲ néé wo Emen woɲ ôbi gôliɲ sa are kêm hen a têlê sarê naɲ tunuru. Na ôbi á, kema wo ré yêɲ hen ré yiɲ naɲ jeŋgêri hen men, bay a uwôgiri Kema Emen a men. 36 Elijabêt toɲ gôbrerê hen kôba yi kwori kema iba naɲ halêre hen li geserê jii niɲ, hende to bay na kôl yê wore ré naɲ bi. 37 Wôsa ani gôliɲ Emen né.»
38 Menba, Mari kôl iyôŋ ba: «Ena hende jé to Kelma. Bi are bay ka hen yi mega wo ju kôliɲ hen iyôŋ.»
Menba, mana wo derômaraŋ a ɗure aɲ ô.
Mari ô gelé Elijabêt
39 Sem cêgê menba, Mari hena kerêd ô lew môni iyére to bô emê wo Juda to keram yi ya gaɲ hen. 40 Hende si bô iyé Jakari a aɲ liɲ Elijabêt dosé. 41 Kiriɲa Elijabêt toy dosé to Mari lere hen menba, kema wo bôre a hen li yiri menba, Tunu toɲ hendi bô bôrê wôn bôre ta. 42 Hende jô gura wo dami aɲ kôl iyôŋ ba: «Terê kibi wo Emen yi sarê gôliɲ kwo yébé kêm men, terê kibi wo Emen yi sa kema wo yi bôrê a hen a men. 43 Yo Kelma wuɲê, eni to na a meré era kwôy sa gelen hen ba? 44 Wôsa kiriɲa en toy dosé menba, kema wo yi bôn a hen li yiri liɲ yi derê. 45 Yi derê yi wô sa to bi bôre sa kwôlo hende na toy a kibi mana wo Kelma aɲ hôn mega wo ariri a liɲ hen.»
Kurôŋ wo Mari kebe
46 Menba, Mari kôl iyôŋ ba:
«En kebe kurôŋ naɲ yi derê ayiɲ kibi damɲare to Kelma.
47 En sê perê sa kibi Emen woɲ ôbi gôliɲ naɲ en.
48 Bi wo ena hendi jé tori to ena ani ré hen kôba ôbi ɗi tiri san a.
Na tiri, tô yê ɓiɲé kêm a kelê kwôy kwôy wo yi derê ré yi wô san.
49 Wôsa kwo nééri gôliɲ sa are kêm hen li aŋga dami wô san.
Hini yi naɲ jeŋgêri.
50 Bô derê wori yi wô sa ka hareri a hen naɲ tô môɲ môɲ.
51 Ôbi eraɲ naɲ néé wori aɲ useriɲ ɓiɲé ka ôriɲ naɲ ermé woɲ uwôyrê yi hen.
52 Ôbi dage bay néé ka tôŋ na sa gagay kenare toji a aɲ henaɲ naɲ
ka bay bôrji môɲ ani ré hen taa.
53 Ôbi biɲ ka kurôŋ liji hen ari uɲé kwôy nêmji men,
bay uɲé ba ôbi tô ari uɲé kaji bay ka hen aɲ
aɲ dageji kôbriji seŋge men.
54 Ôbi era sa li naɲ ɓiɲé ka Israyêl ka na manê kari hen
wôsa ôbi gôrbiɲ sa bô derê wo ôbi na li naɲ *Abraham hen né men,
55 kwôy kemnêŋ kôba, ôbi li naɲ kwôŋgêri
mega wo ôbi na ayiɲ tôri biɲ môɲêrna hen iyôŋ.»
56 Mari mô iyé Elijabêt a kwôy geserê subu dema ré hô iɲ tô.
Yê Ja ôbi lê batêm naɲ walê keŋ wori
57 Wulê wo Elijabêt a yêɲ nêm menba, hende yê kema iba. 58 Bay kware naɲ balêre toy wo Kelma ré li dô naɲ tu hen iyôŋ na, bay kôba li yi derê naɲ tu men. 59 Wulê jurgem cêgi yê Ja ôbi lê batêm a menba, bay ôriɲ naɲ ɗi ciré erê walêri keŋ men, bay gey uwôgiri Jakari mega hini ibari iyôŋ men. 60 Niɲba, yori kôl iyôŋ ba: «Eŋ eŋ, bay ré uwôgeri Ja ɗi.» 61 Menba, bay kôle iyôŋ ba kwôni woɲ gôbrerê wo hini ôm iyôŋ ba naɲ. 62 Bay liɲ Jakari kôbriji na ba ôbi ré gey uwôgiri iyeŋ ba? 63 Ôbi eŋgere are ɗiré ɗiɲ are aɲ ɗi iyôŋ ba: «Hini na Ja.» Menba, bay kêm tiniji ge kay. 64 Kiriɲ bay ka hen menba, kibri naɲ kôli beseriɲ aɲ ôbi iyêl kwôlê uwôliɲ hini emê sa Emen a. 65 Kiriɲ bay ka hen na, harê li ɓiɲé kêm ka mô kwa kwa hen men, ka merê sa kam iyére to sa iyé Judé to keram yi ya gaɲ hen a men na, kôl kwôli are bay ka hen. 66 Ɓiɲé kêm ka toy kwôli are bay ka hen na, ɓu bôrji a aɲ bay ɲamniɲ iyôŋ ba: «Kema bi wo hen a yé iyeŋ?»
Na tiri kôbi Kelma na sari a.
Kurôŋ wo Jakari kebe gengiɲ sa aŋga ré era hen
67 Tunu na wôn bô Jakari iba kema bi wo hen aɲ na kôliɲ ɓiɲé kwôlo Emen na kôl hen kôl iyôŋ ba:
68 «Heramê yi gengiɲ sa Kelma wo na Emen wo Israyêl,
wôsa ôbi era sa li naɲ ɓiɲé kari a men,
ôbi dôrji kôbi bay bareji a a men,
69 ôbi soɲ naɲ ôbi néé woɲ ôbi gôliɲ naɲ na perê kwôŋgê mana wori kelma Dabid a.
70 Na hen iyôŋ a ôbi na ré kôl ca tumô naɲ bay kibri ka na yi jeŋgêrji hen.
71 Mega wo ôbi ɗiré derêna kôbi bay barena men,
kôbi ɓiɲé kêm ka tôrɲêna hen a men.
72 Ôbi gel bô derê wori wo sa môɲêrna men,
hô erem sa tôô toɲ biɲare to yi naɲ jeŋgêre to ôbi na ay hen men,
73 sa tôri to ôbi na ay biɲ *Abraham ibarna,
74 ɗiré derêna kôbi bay barena aɲ nana tibri naɲ harê ré niɲ
75 men, bi nana yiɲ naɲ jeŋgêrna men,
nana yiɲ kaɲ derôre a men kwôy wo nana baɲ sa terare a na tô hen.
76 Aɲ jôbi kema na,
bay a uwôgem *ôbi kibi Emen woɲ ôbi gôliɲ sa are kêm hen
wôsa já erê tumô Kelma a wô ɲanê geré wori
77 men, bi ɓiɲé kari ré hôn ɗiré sa gôliɲ naɲ ci
aɲ ɗiré ɗiɲ bôri jal sa têriɲ toji a.
78 Emen wona na ôbi berê tu ɲa wo dami men,
na ôbi bô derê wo dami a men.
Na hen iyôŋ aɲa, ôbi réé bé kiriɲ ka peraŋgi ka hena derômaraŋ a geliɲ
mega tare to aya hen iyôŋ peraŋge kiriɲ sarna.
79 Aɲ kiriɲ ka peraŋgi bay ka hen na,
peraŋge si sa ɓiɲé ka mô dilemne a hen men,
ka mô tini temare a hen a men hen
wô derê tumôrji ôriɲ naɲ ci tô geré bô jalê a.»
Manare to Ja ôbi lê batêm
80 Kema bi wo hen kwori ba, ôbi a ɗebé men, suriyare uwôgeri a men. Aɲ kiriɲa tiri melên niɲ menba, ôbi a erê merê derô gwôlê kwôy wulê wo ôbi a geliɲ yiri tumô *Israyêl a.