Joonawaanoŋ gejatootoo qaa
Joona
Jeŋasa-asari
Buk koi kanoŋ gejatootoo qaa qaita moŋ kolooja. Ii Joonawaanoŋ nomaeŋ asugiroti, iikawaa sunduya. Anutunoŋ qaa kokaeŋ jeŋ kotoŋ muro: “Gii mono Assiria kantriwaa siti waŋa qata Niiniwe kanoŋ kema uukuukuu gawoŋ mewa.” Assiria yoŋonoŋ kakasililiŋgia somata ero Israel yoŋonoŋ kere yoŋoo boronoŋ komuwombotiwaajoŋ toroko moma laligogi. Anutunoŋ Joona kaeŋ jeŋ kotoŋ muroto, Joonanoŋ togoŋ Anutuwaa qele kolooŋ Niiniwe kemambaajoŋ qotogoro. Ii kokaembaajoŋ togoro: Anutunoŋ siti ii tiwilaamambaa galeŋ meme qaa ijoroto, Joonanoŋ iikawaa so oŋanoŋ koloowaatiwaajoŋ mende moma kotiiro.
Joonanoŋ togoŋ qotogoro lombo uuta qaganoŋ uro iikawaa gematanoŋ iyaŋaa jaajaa amambaa aiŋa meŋ kamaaŋ ama teŋ koma keno. Kema uukuukuu gawoŋ mero Niiniwe seiseiyanoŋ uugia oŋanoŋ meleeŋgi. Kawaajoŋ Anutuwaa uuta olomooro mende tiwilaaŋ oŋono. Kawaajoŋ Joonawaa uutanoŋ boliŋ kobooro komumambaajoŋ moro. Kiŋ moŋnoŋ yambu 782–753 Kraist mende koloorotinoŋ galeŋgiaga laligoro Joonanoŋ kambaŋ kanoŋ gawoŋa mero. Joonawaanoŋ gomaŋ qata Gat Hefer ii Nazaret kosianoŋ, 5 kilomiita kekembaa so. Niiniwe ii koriganoŋ, 500–600 kilomiita kekeŋaa so.
Kanageŋ Israel yoŋonoŋ iyaŋgio gejatootoo ejemba yoŋoonoŋ qaa moma mende teŋ koma yaŋgiseŋ laligogi Anutunoŋ jeŋ tegoro Assiria yoŋonoŋ kaŋ uŋuŋ uŋuama keŋgi iyaŋgiaa nanaŋgia ii kaeŋ sooro. Buk koi ii Anutuwaa kania woi kokaeŋ ninisaanja: Nono kuuya Anutuwaa uuaiŋa tororo teŋ komboŋatiwaa so koloojoŋ. Kaeŋ mende amboŋati eeŋ, lombo mono oŋanoŋ qanananoŋ ubaa. Anutuwaa kania waŋa moŋ ii kiaŋkoomu ano uujopa. Anutunoŋ aŋaa kaziuruta Assiria gadokopa yoŋoo siŋgisoŋgogia kaaŋiadeeŋ mesaoŋ iimaleiŋnoŋga metogoŋ oŋombaatiwaajoŋ kaparaŋ komakeja. Iroŋa bologanoŋ qagianoŋ ubabotiwaajoŋ moma kotiiŋ uunana meleemboŋatiwaajoŋ kuuŋ nononja.
Buk kokawaa bakaya waŋa 4 ii kokaeŋ:
1) Anutunoŋ Joona oono yaŋgiseŋ ano. 1.1-17
2) Joonanoŋ uuta meleema saranoŋga lolooro. 2.1-10
3) Joonanoŋ Niiniwe kanageso uugia kuuro. 3.1-10
4) Uugia meleeŋgi Anutunoŋ kiaŋkoomu oŋono. 4.1-11
1
Joonanoŋ Poŋ qetama kokomomola mero.
1 *2 Kiŋ 14.25 Israel kanoŋ Pombaanoŋ qaa ii Amitai iwaa meria Joonawaanoŋ kokaeŋ kolooro: 2 “Assiria kantriwaa siti somata Niiniwe ii weeŋ koukoutanoŋ eja. Yoŋonoŋ bao jaagoo kaaŋa kolooŋ kileŋagia lansaŋ nama meŋ tintuaŋ laligoŋkeju. Iikawaa qaaya ii noo jaasewananoŋ kouro mojeŋ. Kawaajoŋ gii mono waama eu kema noo buŋa qaana iŋijoŋ uugia kuuwa.” 3 Kaeŋ ijoroto, Joonanoŋ Pombaa jaasewaŋanoŋga oloŋ kok koma weeŋ kemekemetanoŋ baageŋ kemambaajoŋ keno. Kema gomaŋ qata Jopa (Jaffa) kanoŋ kemeŋ waŋgo moŋ mokolooŋ jero, “Yoŋowo saanoŋ Tarsis gomanoŋ Spein kantrinoŋ kemaŋa.” Kaeŋ jeŋ kana sewaŋa meŋ waŋgonoŋ uro. Kaeŋ uma Pombaa jaasewaŋanoŋga kokomomola meŋ keno. 4 Kenoto, Poŋnoŋ haamo kotakota wasiro kowenoŋ kemeŋ kuuro siri dimboŋ somata waama waŋgo qero jaŋgomambaajoŋ ano. 5 Kaeŋ kolooro waŋgo gawoŋ eja yoŋonoŋ toroko moma iyaŋgiaa beŋurugiaa so aŋa aŋa qama kooliŋ oŋoŋgi. Kaeŋ ama waŋgonoŋ afaaŋgowaatiwaajoŋ kawaa hina iwoi kuuya meŋ borogi kowenoŋ kemeroto, Joonanoŋ waŋgo dutaa uutanoŋ kemeŋ iikanoŋ oloŋ koma gaoŋ komunagbiili ero.
6 Iikanoŋ ero waŋgo galeŋanoŋ iwaanoŋ kaŋ kokaeŋ jeŋ muro: “Gii mono naambaajoŋ koi gaoŋ ejaŋ? Mono waama geeŋgaa beŋga qama koolina iinoŋ ilaaŋ nonono mende tiwilaawonaga.”
7 Kaeŋ jeŋ muŋ batugianoŋ amiŋ moma jegi: “Ayo, mono kawu! Mono unju kuuwoŋa. Eja morowaa siŋgisoŋgoyaajoŋ ama iimaleiŋ koi qanananoŋ uji, iikawaa kania mokoloowoŋa.” Kaeŋ jeŋ unju kuugi Joona asugiro. 8 Asugiro jegi karo kokaeŋ qisiŋ mugi: “Iimaleiŋ tiwitiwilaa koi ii morowaa siŋgisoŋgoyaajoŋ ama qanananoŋ uji, gii mono iikawaa kania ninijowa. Gii naa gawoŋa meŋkejaŋ? Gii daaŋkaya kajaŋa? Goonoŋ kantri ii daeŋ? Goo kanagesouruga ii dakanoŋ laligoju?”
9 Kaeŋ qisiŋ mugi kokaeŋ meleeno: “Nii Israelga. Hibruu ejaga koloojeŋ. Nii Poŋ, Siwewaa Anutuya waeya meŋ mepeseeŋkejeŋ. Iinoŋ kowe ano namo toboga mokolooŋ orono. 10 Iinoŋ gawoŋ osiqosiawo nono togoŋ Pombaa jaasewaŋanoŋa oloŋ kok koma kajeŋ.”
Kaeŋ meleeno moma aaruŋ lalaŋaniŋ kokaeŋ ijoŋ jeŋ mugi: “Yei! Gii mono naambaajoŋ ama kaeŋ anjaŋa?” 11 Kowenoŋ toroqeŋ boliŋ kotiiŋ qindiiŋ ero. Kawaajoŋ kokaeŋ qisiŋ mugi: “Nono mono iwoi nomaeŋ ama goniŋ iroŋa mena kowenoŋ goroŋ qenaga?”
12 Kaeŋ qisiŋ mugi kokaeŋ meleema iŋijoro: “Siri dimboŋ koi mono noojoŋ ama qanananoŋ uma qeji, niinoŋ ii moma kotojeŋ. Kawaajoŋ mono nii noma kowenoŋ borogi kemebe goroŋ qewaa.”
13 Kaeŋ meleeno gawoŋ eja yoŋonoŋ kileŋ waŋgo mombo namo goraayanoŋ keubaatiwaajoŋ loqanoŋ naŋgoŋ qeŋ bimbiŋgogito, kowenoŋ bolidaborotiwaajoŋ ama amamaagi. 14 Amamaaŋ Israel Poŋnanaa qata kokaeŋ qama kooligi: “Oo Poŋ, mono geeŋgaa qaa joga otaaŋ iwoi koi anjaŋ. Kawaajoŋ Poŋ, eja koi komuwaatiwaajoŋ ama mono mende tiwilaaŋ nonomba. Sayaa qaaya ii mono nonoo qanananoŋ mende ana uba. Qaa ii oŋanoŋ.” 15 Kaeŋ qama kooliŋ kema Joona meŋ borogi kowenoŋ kemero. Kemero kowewaa usuŋanoŋ iikanoŋadeeŋ kamaaro boŋ qero. 16 Boŋ qero eja yoŋonoŋ Anutuwaajoŋ aaruŋ lalaŋaniŋ nanduŋ somata ama Poŋ siimoloŋ ooŋ muŋ qaagia kokaeŋ somoŋgogi: “Anana mono Pombaanoŋ qaa apaŋa teŋ koma laligowoŋa.”
17 *Mat 12.40 Joonanoŋ kowenoŋ kemero Poŋnoŋ sara somata moŋ wasiro kema Joona gogoro. Gogoro sara iikawaa uutanoŋ weemboria karooŋ eŋ laligoro. Kiaŋ.