7
A 'nɩ 'yɛɛ 'lɩ 'aan 'bio ‑tɩ
(Luku 6.37-38,41-42)
1 «A 'nɩ 'yɛɛ 'lɩ 'aan 'bio ‑tɩ, ‑ɛ di꞊e nu, Nyɩsʋa 'nɩ ꞊ha 'a mʋ ‑tɩ ‑yɛɛ ‑nɩ, 2 ‑ɛ nu꞊o, ‑tɛ a ni 'aan 'bio a ‑tɩ a yɛɛlɛ, kɛ‑ Nyɩsʋa di 'aan ‑tɩ a yɛɛlɛ nu ‑wɛ, kɔ, ‑tɛ a di 'aan 'bio a 'yiye nu, kɛ‑ Nyɩsʋa di 'aan 'yiye nu ‑wɛ. 3 Dɛ‑ kɔ ‑tɩ, ‑na 'bɩhɩan a kʋɛtɩyɛ ‑bʋ, ‑ɛ nɩ 'lɩ꞊ɩ 'yi, ꞊nɩ yi 'a 'yelɛ, 'tɩ‑ ‑nɛ tugbɛkʋtɩɔ ‑mʋ', ‑ɛ pɛ 'lɩ ‑mʋ 'yi bʋ, ꞊nɩ 'yɛ nɩ 'ye꞊e 'lɩ? 4 ꞊Yɩ yɩ ‑blɛɛ ‑nɩ ‑bʋ lee ‑na 'bɩhɩan, ‑ɛ mɔ: Nu gbe, ꞊bʋ ‑ha 'lɩ ‑mʋ kʋɛtɩyɛ 'yi, ‑mɔ ‑kɔ 'yi tugbɛkʋtɩɔ pɛ 'lɩ bʋ. 5 ‑Mɔ ‑mʋ', ‑ɛ nɛɛ 'li nɩ 'hʋɛn, yɩ‑hɛdɛ, ‑kɔ ‑bʋ nu, ɛ nɔ‑ mɔ ‑bʋ ‑ha 'lɩ ‑nɛ tugbɛkʋtɩɔ 'yi, ꞊mʋ lɛ yru ‑tɛɛ, 'tɩ‑ ꞊mʋ 'lɩ kʋɛtɩyɛ ‑na 'bɩhɩan 'yi ‑ha.
6 Dɛ ‑bʋ, Nyɩsʋa ‑kɔ, a 'nɩ 'nyie 'lɩ꞊ɩ nyibli ‑bʋ, ‑ʋ 'yɩ 'ʋ yɩ 'sii ‑nɩ, ‑ʋ 'wɩ bʋɩcɩ yɩ, ɛ kɔ, dɛ ‑mʋ', ‑ɛ kɔ ‑kʋan, 'kɩ 'ʋ 'a mʋ ‑mɔ, a 'nɩ 'nyie 'lɩ꞊ɩ nyibli ‑mʋ', ‑ʋ 'yɩ ‑kʋan ‑mʋ', ɛ ‑kɔ ‑yi, ‑ʋ 'wɩ ‑gbo yɩ, ‑ɛ nu꞊o, 'ba ‑nyi ꞊nʋ꞊ʋ, ʋ di na꞊a klɛ, 'tɩ‑ ʋ 'mʋ ‑mɔ ꞊hɩan, ʋ 'mʋ 'a mʋ bʋ ‑wɛ mɔ di.»
‑Yusu tʋɛ nyibli nɩ, ‑ɛ mɔ, 'bʋ yɩ dɛ nɩ ‑hʋɛ, bʋ ‑hʋa꞊a Nyɩsʋa
(Luku 11.9-13; 6.31)
7 «'Ba yɩ dɛ nɩ ‑hʋɛ, ba ‑hʋa꞊a Nyɩsʋa, ɛ 'mʋ 'a mɔ꞊ɔ ‑nyi. 'Ba yɩ dɛ nɩ ‑hʋɛ, ba ꞊mʋɔ꞊ɔ lɛ, a di꞊e 'nɩ 'ye. 'Ba yɩ꞊ɩ nɩ ‑hʋɛ, bʋ paa nɛ 'a mʋ 'kayu bʋ, ba bi gbɔgbɔ, ʋ 'mʋ 'a mʋ ‑lee ‑nɩ: Ba di pa. 8 Ɛ mɔ ꞊han‑tɩ ꞊nɩɔ, 'a ‑nɛ nyiblo 'bʋ ‑hʋa Nyɩsʋa dɛ, ɛ di ꞊nɛ꞊ɛ 'nɩ ‑nyi. Nyiblo 'bʋ yɩ dɛ lɛ nɩ ꞊mʋɛ, ɛ di꞊e 'nɩ 'ye. Nyiblo 'bʋ nyra 'ʋ ꞊hʋan.yɩ' bʋ, 'bʋ bi gbɔgbɔ, ʋ di꞊e 'nɩ ‑lee nɩ, bʋ pa. 9 ‑Mɔ ‑bʋ, ‑ɛ mɔ 'baɩ, ‑na 'yu 'bʋ yɩ ‑mʋ 'flɔɔ nɩ ‑hʋɛ, ꞊bɩ ‑di ‑nyi꞊e 'hɩɔ? 10 ‑Ʋ'ʋ‑, 'bʋ yɩ ‑mʋ ‑hrin.yɛ nɩ ‑hʋɛ, ꞊bɩ ‑di ‑nyi꞊e hre? 11 'Ɛ mɔ ꞊han‑tɩ, 'a mʋ ‑tonyibli, 'kɩ a 'yɩ ꞊haannyibli 'pa‑, kɛɛ, a yi ꞊haan‑tɛblɩ a lɛ'jralɛ, 'a yɩ꞊ɩ 'aan 'yonʋ ‑nyi. 'Bʋ mɔ, 'bʋ nɩ 'mʋ lɛ, 'kɩ 'ʋ 'a mʋ ‑mɔ, ‑ʋ kɔ ꞊wlɩ ‑nyre yɩ, ‑ɛ ‑bɩ 'aan 'Baɩ Nyɩsʋa, ‑ɛ nɩ 'lɩ yakɔ 'kwli, ‑ɛ kɔ ꞊wlʋ ‑nɔ yɩ, nyibli 'bʋ ‑hʋa꞊a ꞊haan‑tɛblɩ, ɛ di ꞊nʋ꞊ʋ 'nɩ ‑nyi.
12 ‑Tɛblɩ a pɛpɛ, a ‑hʋɛ nyibli ‑bɩ bʋ nu 'a mʋ ‑mɔ, 'aan 'mumu, ba nu ꞊nʋ꞊ʋ ‑mɔ ‑wɛ. Dɛ nɩ ‑do a 'mʋ, ɛ nɔ‑ Nyɩsʋa a tete tʋɛ ‑nɩ, ɛ kɔ Nyɩsʋa a winwlɔn‑hanyʋ* 'hʋɛn‑.»
Paalɛ ‑mʋ', ‑ɛ gbɛ 'lɩ 'a mʋ Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli, ɛ 'cɩmɩ 'yri lɛ
(Luku 13.24)
13 «Paalɛ ‑mʋ', ‑ɛ gbɛ 'lɩ 'a mʋ Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli, ɛ 'cɩmɩ 'yri lɛ. 'A ‑tɩ, 'ba ‑hʋɛ ba pa 'lɩ Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ a 'mʋ 'kwli, ‑ɛ ‑bɩ paalɛ 'cɩmɩɛ ‑mʋ', ɛ nɔ‑ ba naa 'ʋ 'yri, ‑ɛ nu꞊o, paalɛ kɔ 'hru ‑mʋ' 'hʋɛn‑, ‑ʋ gbɛ 'lɩ 'a mʋ 'waanlɛ', ʋ 'bʋa 'yri lɛ, 'tɩ‑ 'waa wlɔnnaalɛ 'yɩ 'mʋ ‑kla, ɛ kɔ, nyibli ‑mʋ', ‑ʋ nɛ꞊ɛ, ʋ ‑hʋ nɩ. 14 Kɛɛ, paalɛ kɔ 'hru ‑mʋ', ‑ʋ gbɛ 'lɩ 'a mʋ Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli, ʋ 'cɩmɩ wlɔn lɛ, 'tɩ‑ 'waa wlɔnnaalɛ kla 'mʋ nɩ, ɛ kɔ, nyibli ‑mʋ', ‑ʋ nɛ꞊ɛ, ʋ 'yɩ ‑hʋ.»
Tugbɛ a 'kuo, ɛ nɔ‑ ʋ yɩ꞊ɩ ‑yruu ‑nɩ
(Luku 6.43-44)
15 «Ba ‑gbɛɛ nɛ 'aan dɩɔnʋ, 'kɩ 'ʋ hɩtɔɔnyʋ a ‑ta'. 'Bʋ mɔ, 'ba yɩ ꞊nʋ nɩ 'ye, kɛ‑ a di pʋ, ʋ 'nɩ ‑nu꞊o dɛ ‑hʋan ꞊dʋ. Kɛɛ, ʋ nʋ‑ yɩ 'kɩ nyibli bʋ ‑wɛ. Ʋ 'wɩ ‑jio yɩ, ‑ʋ pʋ 'blakʋɛ klɛ. 16 'Waa nunuŋmlɩ, ʋ ni, nɔ‑ di꞊e nu, a 'mʋ ꞊nʋ yru. ꞊Bʋ pʋ꞊ʋ tugbɛkuo a dɛ yɩ. Nyiblo 'nɩ ‑ha꞊a lɩ ‑gbɔgbʋyɔ, 'kɩ 'ʋ hɩapʋtugbɛ 'yri. Mɔ, nyiblo 'nɩ ‑ha꞊a lɩ bubuokui, 'kɩ 'lɩ ‑jʋ yra. 17 Tugbɛ ‑mʋ', ‑ɛ yɩ ꞊haan'nie ‑jri, ɛ tʋɩ ꞊haan'kui. Kɛɛ, tugbɛ ‑mʋ', ‑ɛ 'yɛ nɩ ‑jri ꞊haan'nie, ɛ 'nɩ ‑tʋ꞊ʋ lɩ ꞊haan'kui. 18 Tugbɛ ‑mʋ', ‑ɛ yɩ ꞊haan'nie ‑jri, ɛ 'yɩ 'lɩ꞊ɩ 'lɩ ‑wɛ, bʋ tʋ 'kui ‑hʋɩn, Mɔ, tugbɛ ‑mʋ', ‑ɛ 'yɛ nɩ ‑jri ꞊haan'nie, ɛ 'yɩ 'lɩ꞊ɩ ‑wɛ, bʋ tʋ ꞊haan'kui. 19 'A ‑nɛ tugbɛ ꞊dʋ, ‑ɛ 'yɛ nɩ ‑hʋa ‑bʋ tʋ ꞊haan'kui, ʋ yɩ꞊ɩ 'nɩ 'bɛ, 'ʋ pɩ꞊ɩ 'tɔ. 20 'A ‑tɩ, hɩtɔɔnyʋ a nunuŋmlɩ, ʋ ni, ʋ nʋ‑ a di 'ye, a 'mʋ ꞊nʋ yru.»
A 'nɩ 'kaa 'lɩ 'aan dɩɔnʋ
(Luku 13.25-27)
21 «Nyibli ‑mʋ', ‑ʋ dɛɛ 'mʋ Kʋkɔnyɔ 'a ‑nɛ ti, ɛ 'yɩ 'waa pɛpɛ 'pa‑, ʋ 'nɩ ‑pa꞊a 'lɩ Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli nɩ. Kɛɛ, nyiblo ‑bʋ, ‑ɛ di dɛ ‑mʋ' nu, 'na 'Baɩ Nyɩsʋa ‑nɩ 'lɩ yakɔ 'kwli, ɛ ‑hʋɛ, ɛ nɔ‑ di 'lɩ pa. 22 ‑Nyrɔwɔ ‑mʋ' ‑kɔ 'kwli, 'n di 'ʋ nyibli ‑bati lɛ ‑pʋʋ ‑nɩ, kɛ‑ nyibli ‑hʋɔhʋɩ di 'mʋ yɩ pʋ: Kʋkɔnyɔ o, 'kɩ 'lɩ ‑na 'nyrɛ 'kwli, ‑a hla 'lɩ Nyɩsʋa a ‑tɩ, 'kɩ 'lɩ ‑na 'nyrɛ 'kwli, ꞊a bla 'kuo ‑hʋɩn* lɛ, ‑ʋ nɩ la 'ʋ nyibli ke', 'kɩ 'lɩ ‑na 'nyrɛ nɩ ‑do a 'mʋ 'kwli, ꞊a nu ꞊wlɩlɛkɛɛ‑tɛblɩ ‑hʋɔhʋɩ. 23 ‑Ɛ ‑bɩ kɛ‑ 'n di pʋ, 'mʋ ꞊nʋ klɛ ‑hɩhɩa ‑nɩ, ‑ɛ mɔ: 'N 'yɩ ‑hʋan 'a mʋ nɩ yi. Ba hlɔɔ 'mʋ ‑mɔ lɛ, 'a mʋ ‑mʋ', ‑ʋ 'yɛ nɩ nu dɛ ‑mʋ', Nyɩsʋa ‑hʋɛ.»
꞊Tɔkɔnyɔ, kɔ nyiblo ‑mʋ', ‑ɛ 'yɩ ꞊tɔ ‑kɔ, ʋ nʋ‑ pʋ 'waa 'kayo
(Luku 6.47-49)
24 «'A ‑tɩ o, 'a ‑nɛ nyiblo, 'bʋ nɩ 'ʋ, ‑tɩ ‑bʋ, 'n hla wɛn, 'bʋ yɩ꞊ɩ nʋa yɩ bʋ nɩ pɩ, 'tɩ‑ 'bʋ yɩ꞊ɩ nɩ ni, ‑ɛ ‑bɩ ɛ 'wɩ‑ ꞊tɔkɔnyɔ ‑mʋ' yɩ, ‑ɛ pʋ 'a 'kayu, 'kɩ 'ʋ 'hɩɔ 'pa kɩ, ‑ɛ di꞊e nu, ɛ 'mʋ bʋ ku ‑tɛɛ. 25 ‑Tɛ ɛ pʋ 'kɩ 'kayu a 'mʋ, ‑ɛ ‑bɩ 'nu di nɩ, 'nie 'ɛ 'yi, pepe 'ɛ ‑hi, 'ʋ ‑wɔn 'kayu a 'mʋ yɩ, kɛɛ, ɛ 'yɩ 'wlɛ, ‑tɛ ɛ pʋʋ 'ʋ꞊ʋ 'hɩɔ kɩ ‑a tɩ. 26 Kɛɛ, nyiblo ‑bʋ, ‑tɩ ‑bʋ, 'n hla wɛn, ‑ɛ di꞊e nʋa yɩ bʋ pʋ, 'tɩ‑ ‑ɛ 'yɛ nɩ di꞊e nɩ nu, ɛ 'wɩ nyiblo ‑mʋ' yɩ, ‑ɛ 'yɩ ꞊tɔ ‑kɔ, ‑ɛ pʋ 'a 'kayu 'kɩ 'ʋ 'pʋwɔn kɩ. 27 ‑Tɛ ɛ ‑wɛ 'kɩ 'a pʋpʋʋ ‑mɔ, ‑ɛ ‑bɩ 'nu di nɩ, 'nie 'ɛ 'yi, pepe 'ɛ ‑hi, 'ʋ ‑wɔn 'kayu a 'mʋ yɩ. Ɛ nɔ‑ mɔ 'kayu a 'mʋ bʋ 'wlɛ, bʋ nyre yɩ pɛpɛ.»
'Kɩ 'lɩ 'klɩ 'kwli, 'kɩ ‑Yusu tʋɛ 'lɩ nyibli Nyɩsʋa a ‑tɩ
28 'Tɩ‑ ‑Yusu 'mʋ tɔɔlɛ a 'mʋ 'lu ‑yra mɔ mu, ‑tɛ ‑mʋ', ɛ nu tɔɔlɛ a 'mʋ, nyibli a pɛpɛ, ‑ʋ nɩ 'ʋ, ɛ maa ꞊nʋ wlɔn lɛ, 29 ‑ɛ nu꞊o, ‑tɛ Nyɩsʋa a tetetɔɔnyʋ ni nyibli a tɔɔlɛ, ɛ 'nɩ ‑nu꞊o tɔɔlɛ lɛ, kɛɛ, 'kɩ 'lɩ Nyɩsʋa a 'klɩ 'kwli, 'kɩ ɛ tʋɛ 'lɩ ‑nɩ.