Nan Inggwa'inggwan Chanan Apostoles
Nan Mipangkop Sannaja Nibyu
Annaja nan tuyuy nan Whayuway Chamag gway illistan Lukas gway osaay manaakas gway nihuyohuyog an Pablo san nangwhaatana. Nauullit san annaja nibyu chanan mataakan gway inggwa'inggwan chanan apostoles ja nan nangipaakammugwancha san mipangkop san Whayuway Chamag ad Jerusalem, losanay Judea ja Samaria ingkana san losanay ailiili san luhung.
Whayugwon nan uchum gway agwakan nannaja nibyu as “Chanan Inggwa'inggwan Nan Ispilitun Apudyus” tan nan Ispilitun Apudyus nan nangichayan ja nangatod sasan apostoles san ayobhongan gway mangipaakammu ja manggwa san mataakan. Annaja nan aullitan nan nallukijan chanan namati an Hesu Kristu gway nalluki san ilin chanan Hudyu gway chummayait ingkana san losanay luhung. Pijaon ahos nan nangilista ipaagwat gway wha'on kus mihursu nan sachi pammati san mantuyajan nan Roma.
Nan apatkanay maila san annaja nibyu nan nangatchan nan Ispilitun Apudyus san ayobhongan sasan namati san Erkaw nan Pentecostes. Intuttuttuyuy nan Ispilitun Apudyus gway nangichayan ja nangipangu san losanay na'gwa ja nilista sannaja nibyu.
Chanan Hu'yona
Nan Nansakanaan Chanan Apostoles Gway Mangipano'no' Mipangkop An Apu Hesus 1:1-26
Nan Nangipano'no'an Chanan Apostoles Mipangkop An Apu Hesus Ad Jerusalem 2:1–8:3
Nan Nangipano'no'an Chanan Apostoles Mipangkop An Apu Hesus Ad Judea Ja Samaria 8:4–12:25
Nan Nangipano'no'an Chanan Apostoles Mipangkop An Apu Hesus Sasan Uchumay Ailiili 13:1–28:31
a. Nan Ummunaay Nangwhaatan Cha Pablo Gway Umoy Nangipaakammu San Mipangkop An Apu Hesus 13:1–14:28
b. Nan Naamungan Chanan Mangipangpangu Sasan Namati 15:1-35
c. Nan Mi'adgwaay Nangwhaatan Cha Pablo 15:36–18:22
d. Nan Mi'atluway Nangwhaatan Cha Pablo 18:23–21:6
e. Nan Niwhayuchan Pablo Ad Jerusalem, Cesarea Ja Roma 21:7–28:31
1
Niwhawhagka Nan Ispilitun Apudyus
Nachajaw gway Teofilo, sa'ad chay chamuway nibyu' inuullit'u nan losanay inggwa'inggwan Hesus ja chanan insuyusuyuna nalluki san chimpuway nangilukijana ingkana san erkaw gway nipangatuwan Hesus ad langit. Sa'ad san chaanna mipangatuwan pinuyungna chanan pinilinaay apostoles kapu san ayobhongan nan Ispilitun Apudyus. Nappung kunan natojana na'aya'ayasi nan in'amanna nampaipaila an chicha tot agwad mamatiyancha gway nataku as sija. Ummoy as opat puyuway erkaw nan nampaipailan Hesus sasan apostolesna. Ingwhakana an chicha nan mipangkop san Mantuyajan Apudyus.
Sa'ad san namingsanay naamungancha* 1:4 Sa'ad nan nilista san Griego “nanoo'anancha.” pinuyung Hesus chicha gway manggwana, “Achi aju lumajaw ad asnaay Jerusalem gwon uyajonju jan nan atchon Ama an cha'aju gway chay ingwhaka' gway ingwhawhagkana an cha'aju. Tan as Juan chanum nan inghonjagna san taku gwon wha'on kus mawhajag ad sa'ad as cha'aju mahonjakan aju san Ispilitun Apudyus gway nan pijaona anan ipaalina nan Ispilituna an cha'aju.”
Nan Nipangatuwan Hesus Ad Langit
(Mateo 28:16-20; Mer'us 16:14-20; Lukas 24:36-53; Juan 20:19-23)
Sa'ad san naamungan chanan apostoles nanimuscha an Hesus gway manggwana, “Apu, ad sana nan mangipagkulinam asin san mantuyajan chanan ijIsrael?”
Kun anan Hesus an chicha, “Sa'ad as cha'aju achi kun nipacha''an nan chimpuway ma'ma'gwa gway ahus ekas Ama as sillobhongay manggwa. Gwon maatchan aju as ayobhongan san umaliyan nan Ispilitun Apudyus an cha'aju. Ad cha'aju nan mangipano'no' an sa'on sasan taku ad Jerusalem, Judea, Samaria ja ingkana san losanay ili san luhung.”
Nappungna kun iwhaka nan sachi nipangatu as sija ad langit. Gwot tinatangadchas sija ingkanas nalingwhan san hunot. 10 Mantatangadcha kunay mangiila san aysanan Hesus maag ekay nasani'ad san agwachancha nan chugwa laya'iyay nansisillup san puta'. 11 Kun anancha, “Cha'ajuway iGalili, ka'ajuman masi'asi'ad gway mantatangad ad langit? Nan sachi Hesus gway nipangatu ad langit mana''ulin ahos as isun nan nangilanju san ummajana ad langit.”
Mapili Nan Misu'at An Judas
12 Kun nana''ulin chanan apostoles ad Jerusalem gway nerpu san whilig gway ma'gwaniyon Olibu. Osa kilometro nan aachajun nan sachiyay whilig san ili. 13 Hummu'nagcha kun ad Jerusalem ummoycha san nangngatuway ugwertun nan hoyoy gway iningkagwancha. Sa'ad chanan naayus cha Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, Santiago gway ana' Alfeo, Simon gway Zelotes 1:13 Sa'ad as Simon nitapi san osaay hungkuy nan Hudyu gway ma'gwaniyon Zelotes gway hummursu san agwi san iRoma gway nantuyay ad Israel. ja Judas gway ana' Santiago. 14 Nannachaja losan patinajuncha manosossaanay mallugwayu. Nitapi ahos nan uchumay hubhuwhai ja as Maria gway inan Hesus ja chanan lallaya'iyay susunudna.
15 Iningkaw nan namingsanay naamung chanan namatiyay ummoy as singkasut ja chugwampuyu nan whilangcha kun summi'ad as Pedro gway manggwana, 16 “Susunud, maserpuway tumuttuwa chay Ukud Apudyus gway impailistan nan Ispilitun Apudyus an Dabid mipangkop san ma'gwa an Judas gway chay nangipujut sasay nanpap an Hesus. 17 Sikud gway huyunmis sija gway apostol gway mansilsilwhi an Hesus.”
18 (Sa'ad as Judas illa'unas luta 1:18 Mawhasa san Mateo 27:3-10. nan tangchanna san lagwingay inggwana. Ad san sachi luta naotchag as sija gway ummuna nan wha''agna kun nabta' nan husugnaot nihu'allay nan whakisna. 19 Chingngorn kunan losanay takud Jerusalem nan na'gwa nginadnancha nan sachi luta as Akeldama gway nan pijaona anan, “Luta gway Nachayaan.”)
20 Kun intuyuy Pedro gway manggwana, “Agwad nan nilista san nibyun nan Salmo gway ananaon,
‘Mawhaagwan otjan nan hoyoyna,
Ad maid kun ingkaw san chayo'na.’§ 1:20 Mawhasa san Salmo 69:25
“Agwad ahos nan osa gway nilista gway anana,
‘Agwad otjan sawhali as mangaya san whijangna.’* 1:20 Mawhasa san Salmo 109:8
21-22 “Sija nan pumili ta'u otjan as osas michoka an chita'uway nasagwayan as osa gway apostoles as mangipano'no' san natakuwan Hesus. Ad maserpu osa sasan huyun ta'uway nansilwhi an Apu Hesus san losanay chimpuway iniingkagwan Hesus an chita'u manipud san namonjakan Juan an Hesus ingkana san nipangatuwanad langit.”
23 Kun chugwaay laya'i nan ingwhakacha, as Jose gway ananchaon Barsabas gway mangngachan ahos as Justo ja as Matias. 24 Gwot nallugwayucha gway manggwana, “Apudyus, si'a nan mangakammu san somsomo' nan losanay taku, ipailam an cha'ami nu ngachan nan pinilim sasan chugwaanna 25 as mansilwhi as apostol gway misu'at an Judas san terwhasuway tinaynana tan ummoy san ingkagwanaay nijallana.” 26 Kun nangwhiwhinnunutchaot Matias nan napili kun sija nan nitapi sasan nasagwayan as osaay apostoles.

*1:4 1:4 Sa'ad nan nilista san Griego “nanoo'anancha.”

1:13 1:13 Sa'ad as Simon nitapi san osaay hungkuy nan Hudyu gway ma'gwaniyon Zelotes gway hummursu san agwi san iRoma gway nantuyay ad Israel.

1:18 1:18 Mawhasa san Mateo 27:3-10.

§1:20 1:20 Mawhasa san Salmo 69:25

*1:20 1:20 Mawhasa san Salmo 109:8