Barʉ́wa ya ncholo ya Paúli kwa
Timotéeo
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ Paúli mutumwi wa Yéesu Kirisitʉ (1:1-2). Paúli amwaandɨkɨra Timotéeo mʉtavana fuma múuji wa Lísitra. Ʉhʉ nɨ mwaambiriryi waachwe wa heehi ajáa (1:2-5; 2:1; Mɨrɨmo ya Vatumwi 16:1-5). Ʉhʉ Timotéeo taáta waavo nɨ Mugiríki ajáa, na íyo waavo nɨ Mʉyahúudi ajáa (Mɨrɨmo ya Vatumwi 16:1). Irina ra íyo waavo nɨ Yuníike asewáa na maáma waavo nɨ Loíisi asewáa (2 Timotéeo 1:5).
Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ Paúli mpɨɨndɨ ˆajáa ʉko ɨsɨ ya Makedonía (1:3), na yaandɨkwa kati ya myaaka ya 62-64 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Kɨɨntʉ ˆchabweeyya Paúli aandɨke barʉ́wa ɨhɨ, nɨ kʉmʉtamanʉrɨra Timotéeo ataange ˆvyeene vaantʉ ˆvamuruma Yéesu vasaakwa viikale. Kei, amʉtamanʉrɨra ˆvyeene Timotéeo asaakwa avalongoole vaantʉ ˆvamuruma Yéesu na avakaanʼye vareke ʉvariyuli wa ʉloongo (1:3-7). Kɨɨntʉ chɨɨngɨ ˆcheene Paúli amuwyɨɨra Timotéeo nɨ ˆvyeene Timotéeo arɨ saawʉla valongooli ˆvabooha va vaantʉ ˆvamuruma Yéesu (3:1-15). Kei Paúli amuwyɨɨra Timotéeo ave nɨ mʉʉntʉ mʉʉja wo laangwa nɨ vaantʉ voosi (4:12-16) na andoovaambirirya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu mpɨɨndɨ ja uturikiri waavo maturii yaavo. Paúli akiindya ˆvyeene viri kwa mwiikalanʼyo wa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu na valala, na vawosi, na vatʉ́mwa na valongooli (5:1–6:2).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
Ukiindya wa ʉloongo na ukiindya wa nduwo ya Mʉlʉʉngʉ 1:1-20
Ukiindya wa kumwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ 2:1-15
ˆMeene yasaakwa kwa valongooli na vaambiriryi va valongooli 3:1-16
Vatʉmami vaaja va Kirisitʉ 4:1-16
Ukiindya kʉrɨ valala, vawosi na vatʉ́mwa 5:1–6:2
Usúngaati wa kɨkomi na ʉlairiri kwa Timotéeo 6:3-21
1
Lʉmbɨ ya Paúli kwa Timotéeo
1 Barʉ́wa ɨhɨ yafúmire kʉrɨ nɨɨnɨ Paúli mutumwi ˆnaanɨrɨrwa kwa ʉlairiri wa Mʉlʉʉngʉ ˆatʉlamurirya, na kwa KirisitʉYéesu suusu ˆtumwiiláangyaa. 2 Nɨ kwaandɨkɨra niise weewe Timotéeo, mwaana waanɨ wa kɨkomi kwa kʉra kuruma kwiiswi. Nduwo, riiso ra wʉʉja na mwiikalo mʉʉja, jive na weewe fuma kwa Mʉlʉʉngʉ Taáta wiitʉ na kwa Kirisitʉ Yéesu Mweenevyoosi wiitʉ.
Kʉneha Ʉvariyuli wa Ʉloongo
3 Kati ˆniinʉkáa na Makedonía, nɨjáa niilomboola nkakʉsea wiikale múujii wa Eféeso sa ʉvakaanʼye vaantʉ vareke kwaarya ʉvariyuli wa ʉloongo. 4 Ʉvasee vareke mbuwo ja ʉloongo jo vaanga, na marina ˆyasiina ʉhero ya vala baaba va nkolo. Ayo yoosi yaréetaa nkaani, kɨrɨ vyo kweenerya mʉrɨmo wa Mʉlʉʉngʉ, ʉra ˆwʉʉ́jaa kwa njɨra yo ruma. 5 Kɨɨntʉ kɨkʉʉlʉ cha ʉlairiri ʉhʉ, nɨ kweenda kʉra ˆkwafúmaa mutimii mweerʉ, kuruma kwa kɨkomi na mʉtɨma sɨ ˆʉtwáalaa mʉʉntʉ na kɨloongii. 6 Vaantʉ vamwɨ vayapala aya na ivarwii na valʉ́maa sáare ˆngʼeene jisiina kɨɨntʉ. 7 Ava vaantʉ vasáakaa vave vakiindya va Miiro, maa kaa, sɨ vatáangaa ˆcheene valʉ́ʉsaa na ayo ˆmeene kwaavo viíririkanaa nɨ ya kɨkomi tʉkʉ.
8 Suusu tamányire, Miiro yabooha, koonɨ yatúubirwe ˆvyeene yasaakwa. 9 Kei tamányire, Miiro sɨ sa vawoloki tʉkʉ. Miiro nɨ sa vaantʉ ˆvawúnaa miiro na vavarinduki, vara sɨ ˆvatúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆasáakaa na vavɨ, vaantʉ sɨ ˆvarɨ vaaja mbere ya Mʉlʉʉngʉ na vaantʉ ˆvamʉhɨ́ɨntɨkɨraa Mʉlʉʉngʉ, vaantʉ ˆvʉʉ́laa vala íyo na taáta waavo na vʉʉlai. 10 Kei nɨ sa vahanguti, vaantʉ valʉme ˆviiláalaa, vaantʉ ˆvávaa iyoombe vaantʉ, na valoongo. Baa kei nɨ sa vaantʉ ˆviiláhaa kwa ʉloongo na vara voosi ˆvabwéeyyaa viintʉ ˆviísimire na ʉvariyuli wa kɨkomi. 11 Masáare aya ya ʉvariyuli yamwaarɨ Masáarii Maaja ya nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ ˆAdʉ́ʉmbwaa, ˆmeene nɨɨnɨ nakwaatiwa nvariyʉle.
Nduwo ya Mʉlʉʉngʉ kwa Paúli
12 Dʉʉmbɨ yaanɨ nɨ kwa Kirisitʉ Yéesu, Mweenevyoosi wiitʉ. Yeeye aampeera ngururu sa aanvala ndɨrɨ mʉwoloki, akaansaawʉla sa mʉrɨmo waachwe. 13 Baa neembe mbere nɨjáa muturiinti, namʉhɨɨntɨkɨráa na navaturikiryáa vaantʉ vaachwe, yeeye aanaanga na riiso ra wʉʉja sa nabweeyyáa ivyo na kɨhoho na sa viintʉ sɨ namurumáa.✡Laanga Mɨrɨmo ya Vatumwi 8:1-3. 14 Mweenevyoosi wiitʉ aankʉngʼʉntɨra nduwo ˆɨrɨ foo, ɨkʉʉjanʼya na kuruma na kweenda kʉrɨ ˆkʉrɨ kʉva kɨɨntʉ kɨmwɨ na Kirisitʉ Yéesu.
15 Mpɨ́rɨ ɨhɨ nɨ ya kɨmáárɨ na yavalwa yɨɨma neeja kurumwa, “Kirisitʉ Yéesu ʉʉja na aha weerwii joo lamurirya vaantʉ vavɨ.” Na nɨɨnɨ noo mʉvɨ kʉlookya voosi. 16 Maa kaa, sa isáare ɨrɨ, Mʉlʉʉngʉ aanaanga na riiso ra wʉʉja, sa Yéesu Kirisitʉ oonekye kuyimirirya kwaachwe ˆkusiina ʉhero kʉrɨ nɨɨnɨ. Jeyyo, mbe ja kɨɨntʉ ˆkɨrɨ koonekya vara ˆvarɨ muruma sikʉ ˆjookʉʉja, vapate nkaasʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. 17 Haaha nyemi na nkongojima aheewe sikʉ joosi yeeye Mʉtemi wa sikʉ joosi, ˆmweene asiina ʉhero, na sɨ ˆoónekanaa, yeeye vii noo Mʉlʉʉngʉ. Kɨkomi.
18 Haaha Timotéeo mwanawaanɨ, nɨ kʉheera niise ʉlairiri ʉhʉ wo tamanyanʼya na kʉlaala na mʉtwe kʉra ˆkwalʉʉswa kʉrɨ weewe, sa ko kʉʉkwaatya ʉlwe nkoondo ˆyabooha. 19 Kei ʉkwaate kumuruma Yéesu na mʉtɨma wo kiisimanʼya mavɨ na maaja. Vaantʉ vamwɨ vayasiita masáare ayo, na sa jeyyo, vamala kuruma kwaavo. 20 Vavɨrɨ va avo vaantʉ, nɨ Himenáayo na Alekɨsáanda,✡Laanga 2 Timotéeo 2:17-18; 4:14. ava navakwaatya kwa Irimʉ sa rɨvalaɨre chiirʉ, karɨ jɨvamʉhɨɨntɨkɨre Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ.