Barʉ́wa ya kavɨrɨ ya Paúli kwa
Timotéeo
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ Paúli mutumwi wa Yéesu Kirisitʉ (1:1-2). Barʉ́wa ɨhɨ Paúli amwaandɨkɨra Timotéeo. Ʉhʉ Timotéeo nɨ mwaambiriryi waachwe wa heehi ajáa na Paúli amʉlaangáa nɨ ja mwaana waachwe (1:2-5; 2:1). Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kati ˆajáa achuungwa ʉko múujii wa Róoma (1:16-17). Mpɨɨndɨ ijo, Néero noo ˆajáa mʉtemi wa Rúumi. Yeeye avaturikiryáa mʉnʉmʉʉnʉ Vakirisitʉ sa vamuruma Yéesu na Paúli iiseáa kʉʉlawa arɨ (4:6-8).
Timotéeo ahokera barʉ́wa ɨhɨ mpɨɨndɨ ˆajáa múuji wa Eféeso, ˆʉrɨ ɨsɨ ya Ásia (1:18; 4:12-13). Na ˆvyeene yoónekanaa, barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa kati ya myaaka ya 64-67 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa.
ˆCheene chabweeyya Paúli amwaandɨkɨre Timotéeo barʉ́wa ɨhɨ, nɨ kʉmʉheera Timotéeo mʉtɨma sa atuube kʉvariyʉla Masáare Maaja ya Mʉlʉʉngʉ, na afafe kuyimirirya uturikiri woosi (1:6-8; 2:3-10; 4:2-5). Paúli ajáa amʉlairirya Timotéeo avawyɨɨre vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va ʉko Eféeso vareke kwiiruta ndihi sa masáare sɨ ˆyatéire (2:14). Vareke ʉvɨ woosi sa vave saama ja nyemi, ˆviimiwa neeja kʉtʉmama kɨra mʉrɨmo mʉʉja kwa Mʉlʉʉngʉ (2:21). Kɨɨntʉ chɨɨngɨ Paúli ˆamuwyɨɨra Timotéeo, nɨ asiite na ngururu joosi ʉvariyuli wa ʉloongo, maa kaa, ɨndoovariyʉla masáare ya kɨkomi (1:13; 4:2-5). Alʉʉsa Masáare ˆYarɨ Mpeho nɨ ja nkeeho ya Mʉlʉʉngʉ, nɨ ukiindya ˆwabooha ˆʉvabwéeyyaa vaantʉ vakiimane na vadahe tʉmama kɨra mʉrɨmo mʉʉja (3:16-17). Kei, Paúli ajáa atɨɨte mpɨɨma nkʉʉlʉ yo moona Timotéeo (1:3-4; 4:9, 21), noo ˆchooreka amʉloomba Timotéeo atamanye chaangʉ (4:13).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ ˆChagavwa
Lʉmbɨ ya Paúli kwa Timotéeo 1:1-2
Paúli yoomʉheera mʉtɨma Timotéeo 1:3–2:13
Ʉlairiri kwa vatʉmami vaaja 2:14-26
Uturikiri wa sikʉ jo herererya 3:1-9
Ʉlairiri kwa Timotéeo 3:10–4:5
Masáare yo kiimikirirya na mwiikalo wa Paúli 4:6-22
1
Lʉmbɨ ya Paúli kwa Timotéeo
1 Paúli, nɨɨnɨ ˆnaanɨrɨrwa nɨ Mʉlʉʉngʉ kwa kʉsaaka kwaachwe nɨve mutumwi wa KirisitʉYéesu, sa nvariyʉrɨre vaantʉ kwiichuunga kwa Mʉlʉʉngʉ kwa nkaasʉ ˆɨrɨ kʉrɨ kʉkʉndɨkaniwa na Kirisitʉ Yéesu. 2 Nɨ kwaandɨkɨra niise weewe Timotéeo mwaana waanɨ. Nɨɨnɨ nakweenda maatʉkʉ vii. Nduwo, riiso ra wʉʉja na mwiikalo mʉʉja fuma kwa Mʉlʉʉngʉ Taáta na kwa Kirisitʉ Yéesu, Mweenevyoosi wiitʉ, jive na weewe.
Paúli Yoomʉdʉʉmba no Mʉheera Mʉtɨma Timotéeo
3 Noomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ ˆnɨmʉtʉ́mamɨraa na mʉtɨma sɨ ˆwaantwáalaa na kɨloongii, ja ˆvyeene vala baaba wiitʉ vamʉtʉmamɨráa. Kɨra uchikʉ na muusi nakʉkʉ́mbʉkɨraa na namʉlóombaa Mʉlʉʉngʉ sa weewe. 4 Nakʉ́mbʉkɨraa miísoori yaako mpɨɨndɨ ˆnasuukyáa. Na natɨɨte mpɨɨma maatʉkʉ vii yo koona, sa mbe na cheerʉ. 5 Nakʉ́mbʉkɨraa ˆvyeene umuruma Mʉlʉʉngʉ kɨkomi. Baa kei nakʉkʉ́mbʉkɨraa kʉra kuruma ˆkweene arɨ noko ta maáma waanyu Loíisi na íyo waanyu Yuníike. Kɨkomi, nɨɨnɨ namányire baa weewe ʉtɨɨte kuruma ˆkʉrɨ jeyyo.
6 Sa jeyyo, nɨ kukumbusikya niise, ʉjɨmbʉle wʉʉya wa Mʉlʉʉngʉ ʉra ˆʉheewa sikʉ ˆnɨkʉvɨ́kɨɨre mɨkono yaanɨ.✡Laanga 1 Timotéeo 4:14. 7 Bweeyya jei, sa Mʉlʉʉngʉ sɨ atʉheera Mʉtɨma wa woowa tʉkʉ, maa kaa, atʉheera Mʉtɨma wa ngururu, wo kiiyenda na wo kiiyɨmɨrɨra.
8 Sa jeyyo, karɨ woónaa soni yo lʉʉsa masáare ya Mweenevyoosi wiitʉ tʉkʉ, baa karɨ woónaa soni sa nɨɨnɨ nachuungwa mʉnyololwii sa Kirisitʉ tʉkʉ. Maa kaa, uyimirirye hamwɨ na nɨɨnɨ uturikiri ˆwʉʉ́jaa ko variyʉla Masáare Maaja kwa ngururu ˆʉheewa nɨ Mʉlʉʉngʉ. 9 Mʉlʉʉngʉ noo atʉlamurirya na atʉkemera na lʉkemerwii lʉʉja, sɨ sa kʉbweeyya wʉʉja tʉkʉ, aka tʉkʉ, nɨ sa kweenda kwaachwe na sa nduwo jaachwe. Atʉheera nduwo ɨyo kwa njɨra ya Kirisitʉ Yéesu mpɨɨndɨ baa weerʉ ˆajáa akaarɨ sɨ anɨɨyʉmba. 10 Haaha Mʉlʉʉngʉ atʉváriyʉrɨɨre nduwo yaachwe kwa njɨra ya kʉʉja kwaachwe Kirisitʉ Yéesu. Yeeye atʉlamurirya, kei adʉmʉladʉmʉla inkwya na oonekya nkaasʉ na kʉdɨɨra kukwya kwa njɨra ya Masáare Maaja.
11 Mʉlʉʉngʉ aansaawʉla nɨɨnɨ nɨve mweeneri wa Masáare Maaja, mutumwi na mukiindya wa aya Masáare Maaja. 12 Ɨkɨ noo ˆchooreka nɨɨnɨ nootʉrɨkɨra jei aha mʉnyololwii. Baa jeyyo, sɨ nookoona soni tʉkʉ, sa namʉmányire yeeye ˆmweene namuruma na kɨkomi yeeye chɨɨmɨrɨra arɨ kɨra ˆnakɨvɨɨka kwaachwe fʉʉrʉ sikʉ ɨra ˆarɨ kʉʉja.
13 Kwaata kɨkomi ʉvariyuli ˆwateera fuma kwaanɨ. Bweeyya jeyyo ko ruma no keenda Kirisitʉ Yéesu. 14 Masáare Maaja ˆmeene ʉheewa nɨ Mʉlʉʉngʉ, yɨɨmɨrɨre kwa njɨra ya Mʉtɨma Mʉʉja, ʉhʉ ˆiíkalaa kʉrɨ suusu.
15 Ʉmányire vaantʉ voosi va Ásia vaanvalandʉka na vamwɨ vaavo nɨ Fugéelo na Herimogéene.
16 Mweenevyoosi avalaange na riiso ra wʉʉja mʉnʉmʉʉnʉ vaantʉ va kaaya ya Onesifóoro, sa aanjeryáa mʉtɨma. Kei sɨ oonɨwáa soni kʉnʉ nɨɨnɨ ndɨrɨ mʉnyololwii tʉkʉ. 17 Yeeye ˆakafike vii Róoma, amanyɨka maatʉkʉ vii kʉʉnsaakɨra mpaka akaanshaana. 18 Nooloomba Mweenevyoosi Yéesu avalaange na riiso ra wʉʉja sikʉ ɨra ya ʉlamu! Baa weewe ʉmányire maaja ˆmeene aanyambirirya kʉra múujii wa Eféeso.
✡1:6 Laanga 1 Timotéeo 4:14.