1 Ʉko Antiókia, mpukii ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu, kʉjáa kwatɨɨte valáali na mʉtwe na vakiindya ava, Barinába, Simeóoni ʉra ˆvamwaanɨrɨráa Nigéeri, Lukío fuma Kɨréene, Saúli na Maanaéeni ʉra ˆajáa arerwa hamwɨ na mʉtemi Heróode Antípaasi. 2 Mpɨɨndɨ ˆvamʉloombáa Mweenevyoosi ko kiirekya kurya, Mʉtɨma Mʉʉja akavasea, “Vakeri na ivarwii vala Barinába na Saúli sa mʉrɨmo ˆmweene navaanɨrɨra.” 3 ˆVakahʉmʉle kʉmʉloomba Mʉlʉʉngʉ no kiirekya kurya, vakavavɨkɨra mɨkono vala Barinába na Saúli, maa vakavatʉma vatamanye.

4 Vala Barinába na Saúli ˆvakatʉmwe nɨ Mʉtɨma Mʉʉja, vakagirita fʉʉrʉ múuji wa Seleúkia na aho vakaambʉka méeli fʉʉrʉ ɨsɨ ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji ˆɨséwaa Kúpuro. 5 ˆVakafike múuji wa Salámisi, vakavariyʉla Masáare ya Mʉlʉʉngʉ masinagóogii ya Vayahúudi. Novo nɨ hamwɨ vajáa na Yooháani Maáriki mwaambiriryi waavo.

6 Barinába na Saúli vayeenda ɨsɨ yoosi ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji ya Kúpuro mpaka vakafika múuji ʉmwɨ ˆʉséwaa Páafo. Ʉko vakalʉmana na Mʉyahúudi ʉmwɨ mʉsavɨ na mʉláali na mʉtwe wa ʉloongo. Ʉwo mʉʉntʉ irina raachwe noo Baari-Yéesu aséwaa. 7 Ʉhʉ mʉʉntʉ nɨ hamwɨ ajáa na Sárijo Paúli, mʉkʉ́ʉ́lʉ wa ɨsɨ ya Kúpuro, yeeye ajáa atɨɨte tooti maatʉkʉ vii. Ʉhʉ mʉkʉ́ʉ́lʉ akavateengya vala Barinába na Saúli, vatamanye na kwaachwe sa akateerere isáare ra Mʉlʉʉngʉ. 8 Maa kaa, Baari-Yéesu mʉsavɨ (irina raachwe ra Kɨgiríki noo Elíima asewáa) akiiruta ndihi na vala Barinába na Saúli. Akayera kʉbweeyya mʉtɨma wa ʉra mʉkʉ́ʉ́lʉ ʉfafe adɨɨre muruma Yéesu.

9 Aho, maa Saúli ʉra irina rɨɨngɨ ˆaanɨrɨrwáa Paúli, kʉnʉ yoolongoolwa nɨ Mʉtɨma Mʉʉja, akamutuurirya miiso Elíima, maa akamʉsea, 10 “Weewe ʉrɨ mwaana wa Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ! Weewe ʉrɨ mʉvɨ wa ʉwoloki woosi! Wamema kɨra ʉvaangʉ na ʉkerema! Sa che sɨ wooreka kʉvalandʉla kɨkomi cha Mweenevyoosi no kɨbweeyya kɨve ʉloongo? 11 Haaha Mweenevyoosi kʉheera arɨ irya. Kʉva ʉrɨ mʉhoku! Sɨ ʉrɨ koona kɨweerʉ cha mwaasʉ tʉkʉ, miiso dunga yarɨ du kwa mpɨɨndɨ.”

Hahara, nkʉngʉʉ na kilwiirya kɨkamʉkʉnɨkɨrɨra Elíima miiswii, akareka koona, akaanda rɨɨngɨrɨra kʉsaakɨra mʉʉntʉ wo mʉkwaata mʉkono amʉlongoole. 12 Ʉra mʉkʉ́ʉ́lʉ ˆakoone yara ˆmeene yajáa yafʉ́mɨɨre, akamuruma Mweenevyoosi. Akahwaalala mʉnʉmʉʉnʉ sa ʉra ukiindya ˆajáa atéɨɨre wa Mweenevyoosi.

13 Paúli na viivaachwe vakiinʉka Páafo, vakatamanya fʉʉrʉ múuji wa Périge ˆʉrɨ ɨsɨ ya Pamufilía. Maa kaa, Yooháani Maáriki akavareka ʉko, akahɨndʉka fʉʉrʉ Yerusaléemu. 14 Novo vala Paúli na Barinába vakiinʉka Périge, vakatamanya fʉʉrʉ múuji wa Antiókia ˆʉrɨ ɨsɨ ya Pisídia. Sikʉ ya Sabáato ˆɨkafike, vakɨɨngɨra sinagóogii, maa vakiikala. 15 Mʉʉntʉ ʉmwɨ akasoma kɨtáabwii cha Miiro na masáarii ya valáali na mʉtwe. Aho, vakʉ́ʉ́lʉ va sinagóogi vakatʉma mʉʉntʉ avasee vala Paúli na Barinába, “Arumi, koonɨ mʉrɨ na isáare roroosi ro vawyɨɨra vaantʉ sa mɨtɨma yaavo ɨve na ngururu, teengi mʉlʉʉse.”

16 Paúli akiinʉka, maa akiinurirya mʉkono sa vamʉteerere akasea, “Nyuunyu vaantʉ valʉme va Isiraéeli na nyuunyu vaantʉ voosi sɨ ˆmʉrɨ Vayahúudi ˆmʉmʉnyémyaa Mʉlʉʉngʉ, teereri! 17 Mʉlʉʉngʉ wiitʉ suusu Viisiraéeli noo avasaawʉla vala baaba wiitʉ, mpɨɨndɨ ˆviikaláa ɨsɨ ya ʉyenii ʉko Mísiri, akavabweeyya vave lʉkolo lʉkʉʉlʉ mʉnʉmʉʉnʉ. Sikʉ ˆjikalooke, akavalongoola, akavaseyya fuma Mísiri kwa ngururu jaachwe nkʉʉlʉ. 18 Kwa myaaka makumi yanɨ (40) akavayimirirya ʉko ɨsɨ ya ibaláángʉ. 19 Akamala ɨsɨ mufungatɨ ʉko ɨsɨ ya Kanáani, maa akavaheera vala baaba wiitʉ ɨyo ɨsɨ ɨve yaavo. 20 Masáare aya yoosi yatʉmamwa kwa myaaka magana yanɨ na makumi yasaano (450).

Sikʉ ˆjikaseese, Mʉlʉʉngʉ akavaheera vala baaba wiitʉ valamuli vo valongoola fʉʉrʉ mpɨɨndɨ ja Samwéeli mʉláali na mʉtwe avɨɨmɨrɨráa. 21 Aho, maa vakaloomba vave na mʉtemi. Mʉlʉʉngʉ akavaheera Saúli mwaana wa Kíisi wa lʉkolo lwa Bénjamini ave mʉtemi kwa myaaka makumi yanɨ (40). 22 Mʉlʉʉngʉ ˆakamʉseyye Saúli ʉtemii, akamʉhaka makuta Daúdi sha Yéese ave mʉtemi. Mʉlʉʉngʉ amoonekya kɨkomi Daúdi yoosea, ‘Namwɨɨ́ne Daúdi sha Yéese, eériirye mʉtɨma waanɨ, kei noo ˆmweene arɨ tʉmama yoosi ˆnoosaaka yatʉmamwe.’✡Laanga Sabúuri 89:20; 1 Samwéeli 13:14.

23 Kufuma lʉkolwii lwa Daúdi noo kʉʉntʉ Mʉlʉʉngʉ ˆavaretera Viisiraéeli Mʉlamuriri Yéesu, ja ˆvyeene ajáa iichuunga kʉvaretera arɨ. 24 Mpɨɨndɨ Yéesu ˆajáa akaarɨ kwaanda mʉrɨmo waachwe, Yooháani avavariyʉrɨráa Viisiraéeli vavalandʉke fuma uvii waavo na vabatisiwe. 25 Mpɨɨndɨ Yooháani ˆamarikiriryáa mɨrɨmo yaachwe, akavasea, ‘Mookisea nɨɨnɨ ndɨrɨ ani? Nɨɨnɨ sɨ ndɨrɨ ʉra Masía ˆmweene moomʉwoojera tʉkʉ. Teereri! Ʉwo ˆmweene arɨ kʉʉja nyuma yaanɨ, nɨɨnɨ sɨ nɨɨma neeja kʉtʉmama mʉrɨmo wa mʉtʉ́mwa wo reherya nkoorisa ja mirunkumo majewii yaachwe tʉkʉ!’

26 Arumi, nyuunyu vanaviitʉ vaantʉ va lʉkolo lwa Aburaháamu, na nyuunyu vaantʉ sɨ ˆmʉrɨ Vayahúudi ˆveene mʉmʉnyémyaa Mʉlʉʉngʉ, suusu noo masáare aya ya ʉlamuriri ˆyatʉʉjɨra fuma kwa Mʉlʉʉngʉ. 27 Sa viintʉ vaantʉ va Yerusaléemu na vakʉ́ʉ́lʉ vaavo sɨ vataanga Yéesu tʉkʉ, vakabweeyya aheewe irya ro kʉʉlawa. Baa neembe vasomáa masáare yaachwe ˆyaandɨkwa vitáabwii vya valáali na mʉtwe kɨra sikʉ ya Sabáato, voovo vayakiimikirirya ko mʉbweeyyirya jeyyo. 28 Baa neembe vajáa vasiina isáare roroosi ra kɨmáárɨ ˆroonekyáa Yéesu alamʉrɨrwe inkwya, voovo vamʉloomba Piláato alairirye ʉʉlawe.

29 ˆVakahʉmʉle kɨra kɨɨntʉ ˆchalʉʉswa nɨ valáali na mʉtwe kʉrɨ Yéesu, vakamukiimya fuma mʉsaláabii, maa vakamʉvɨɨka mbiríírii. 30 Maa kaa, Mʉlʉʉngʉ akamʉfʉfʉla. 31 Yeeye avafʉ́mɨraa vaantʉ vara ˆvayeendanʼyáa ne kufuma Galiláaya fʉʉrʉ Yerusaléemu. Ava noo vara vaantʉ vaachwe ˆvoona, kwa vaantʉ va Isiraéeli.

32 Suusu tuújire na aha, kʉjoovavariyʉrɨra Masáare Maaja Mʉlʉʉngʉ ˆiichuunga kwa vala baaba wiitʉ. 33 Yeeye ayakiimikirirya kʉrɨ suusu vajʉkʉlʉ vaavo kwa njɨra yo mʉfʉfʉla Yéesu, ja ˆvyeene vyaandɨkwa Sabúurii ya kavɨrɨ,

38 Vanaviitʉ, teereri neeja aya ˆmeene toovawyɨɨra! Nɨ kʉvawyɨɨra tiise kwa njɨra ya Yéesu, mwavariyʉrɨrwa kusira kwa ʉvɨ. 39 Kwa Yéesu vii, kɨra mʉʉntʉ ˆamuruma, avalwa nɨ mʉwoloki mbere ya Mʉlʉʉngʉ, isáare ɨrɨ sɨ mʉrɨ daha tʉkʉ ko tuuba Miiro ya Mʉ́sa. 40 Mʉlaange neeja, karɨ lo mʉkwaatwe nɨ aya masáare ˆyaandɨkwa vitáabwii vya valáali na mʉtwe tʉkʉ,

42 Mpɨɨndɨ Paúli na Barinába ˆvafumáa hara sinagóogii, vaantʉ vakavakalaamya vahɨndʉke kei sikʉ ya Sabáato ˆɨtʉ́ʉbɨrɨɨre na valʉʉse kei yara masáare. 43 Mwiijiingo wa sinagóogii ˆʉkasire, Vayahúudi ˆvarɨ foo na vaantʉ vɨɨngɨ vara ˆvatuubáa díini ya Kɨyahúudi kumwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ, vakavatuuba vala Paúli na Barinába, novo vakalʉʉsɨka novo na vakavaheera mɨtɨma vatuube kʉkwaatɨrɨra nduwo ya Mʉlʉʉngʉ.

44 Sabáato ˆɨtʉ́ʉbɨrɨɨre, sengerera vaantʉ voosi va ʉra múuji vajáa vʉʉja noo teerera isáare ra Mweenevyoosi. 45 Maa kaa, Vayahúudi ˆvakoone vaantʉ ˆvarɨ foo mʉnʉmʉʉnʉ vaviijɨ́ɨngɨrɨɨre vala Paúli na Barinába, vakaanda koona kɨvɨna mʉnʉmʉʉnʉ. Aho, vakaanda kwiiruta ndihi na vala Paúli na vakavatʉkɨra. 46 Hahara, vala Paúli na Barinába vakalʉʉsɨka ko kiitema mʉnʉmʉʉnʉ, voosea, “Vijáa vyabooha, isáare ra Mʉlʉʉngʉ rɨvariyʉlwe ta kʉrɨ nyuunyu Vayahúudi. Maa kaa, sa viintʉ mwarisíitire ɨro isáare, kei mwiilámʉrɨɨre sɨ mwɨɨma neeja muturye nkaasʉ ya sikʉ ˆjisiina ʉhero tʉkʉ, haaha suusu tavarékire na domerera tʉrɨ na kwa vaantʉ sɨ ˆvarɨ Vayahúudi. 47 Sa Yéesu Mweenevyoosi atʉlairirya jei,

48 Vaantʉ sɨ ˆvarɨ Vayahúudi ˆvakateere ayo masáare, maa vakavyeenda maatʉkʉ vii, vakaribweeyyirya nkongojima isáare ra Mweenevyoosi. Na voosi ˆvajáa vasaawʉlwa kʉva na nkaasʉ ya sikʉ ˆjisiina ʉhero, vakamuruma Yéesu Mweenevyoosi. 49 Jeyyo, isáare ra Mweenevyoosi Yéesu rɨkeenera ɨsɨ ɨyo yoosi.

50 Maa kaa, Vayahúudi vakavasoonka vaantʉ vaki ˆvamwiínamɨraa Mʉlʉʉngʉ na ˆvanyemiwáa nɨ vaantʉ, na vaantʉ valʉme vakʉʉlʉ va ʉwo múuji. Vakavasoonka vaantʉ vaande kʉvaturikirya vala Paúli na Barinába, maa vakavakibirya fuma ɨsɨ yaavo. 51 Aho, vala Paúli na Barinába vakiikonkoma marʉrɨ*vakiikonkoma marʉrɨ: Laanga konkoma marʉrɨ Ʉtamanulii wa Masáare na Kɨlaangi. majewii yaavo koonekya kusiita kwa vara vaantʉ, maa vakadoma na múuji wa Ikonío. 52 Maa kaa, vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ʉko vakeerya mɨtɨma na vakatuuba kʉlongoolwa nɨ Mʉtɨma Mʉʉja.