Barʉ́wa ya Paúli kwa
Vakolosáai
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ mutumwi Paúli kwa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va múujii wa Kolosáai (1:1-2). Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ hamwɨ na barʉ́wa kwa Vaeféeso na Vafilíipi mpɨɨndɨ ˆajáa mʉnyololwii ʉko Róoma. Vamanyi va Masáare vaséaa aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kati ya myaaka ya 60-62 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Paúli sɨ avariyʉla Masáare Maaja ʉko Kolosáai tʉkʉ, ˆvyeene vyoónekanaa mpuka ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ʉko Kolosáai yaanda na mutumwi ˆasewáa Epáfura (1:7; 4:12).
Mpɨɨndɨ Paúli ˆajáa mʉnyololwii, ajáa awyɨɨrwa masáare ya vakiindya va ʉloongo ˆveene vavajuuwáa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va Kolosáai (2:4, 8). Vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va Kolosáai vajáa viigava havɨrɨ, vaantʉ ˆvamuruma Yéesu Vayahúudi na Vagiríki. Vamwɨ va vaantʉ ava, vasaakáa saangya masáare ya díini na tʉʉva jaavo, na ukiindya wa Yéesu (2:13-23).
Vayahúudi vaseáa, koonɨ mʉʉntʉ ˆamuruma Yéesu, sɨ anatwaalwa na kɨbawii na sɨ atúubaa tʉʉva ja Kɨyahúudi sɨ arɨ rumwa nɨ Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ. Maa kaa, Paúli akiindya ˆvyeene kɨbawo cha kɨkomi kɨrɨ. Na kɨbawo ɨkyo nɨ cha mʉtɨma ˆkɨbwéeyyiwaa nɨ Kirisitʉ na sɨ kɨbawo ˆkɨbwéeyyiwaa kwa mɨkono ya vaantʉ tʉkʉ (2:9-12). Vagiríki novo vajáa vatɨɨte ukiindya mʉtʉhʉ wa ʉloongo ˆmweene vavaheemberáa vaantʉ (2:4, 8). Maa kaa, Paúli akiindya Yéesu Kirisitʉ akiimana, yeeye nɨ mʉkʉ́ʉ́lʉ mweeri ya vyoosi (1:15-20).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
Lʉmbɨ, Paúli yoomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ na yoovaloombera vatuubi 1:1-14
Yéesu nɨ mʉkʉ́ʉ́lʉ wa vyoosi 1:15-23
Mɨrɨmo ya Paúli kwa vatuubi va Yéesu 1:24–2:5
Yéesu atʉheera uhúuru na mwiikalo mufya 2:6-23
ˆVyeene vatuubi va Yéesu vasaakwa vindookiikala 3:1–4:1
Ukiindya na lʉmbɨ jo kiimikirirya 4:2-18
1
Lʉmbɨ
1 Barʉ́wa ɨhɨ, yafúmire kʉrɨ nɨɨnɨ Paúli mutumwi wa KirisitʉYéesu kwa kʉsaaka kwa Mʉlʉʉngʉ. Nɨɨnɨ na Timotéeo mwaaniitʉ, 2 nɨ kʉvaandɨkɨra tiise nyuunyu vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ ˆveene mʉrɨ vo kiilaangiwa kwa kʉkʉndɨkaniwa kwaanyu na Kirisitʉ, nyuunyu ˆmwiíkalaa múujii wa Kolosáai. Nduwo na mwiikalo mʉʉja fuma kwa Mʉlʉʉngʉ Taáta wiitʉ jive na nyuunyu.
Kʉloomba kwa Paúli
3 Sikʉ joosi, suusu tamʉdʉ́ʉmbaa Mʉlʉʉngʉ Taáta wa Mweenevyoosi wiitʉ Yéesu Kirisitʉ, mpɨɨndɨ ˆtoomʉloomba Mʉlʉʉngʉ sa nyuunyu. 4 Suusu tateera kumuruma kwaanyu Kirisitʉ Yéesu na ˆvyeene mwaveenda vaantʉ voosi va Mʉlʉʉngʉ. 5 Kumuruma kwaanyu Yéesu na kweenda kwaanyu kwafuma kʉrɨ kwiilaangya kʉra ˆkwiimiwa neeja sa nyuunyu ʉko kurumwii. Nyuunyu mwateera kwiilaangya ʉko, fuma hara ncholo ˆmʉkavariyʉrɨrwe isáare ra kɨkomi noo kʉsea Masáare Maaja. 6 Masáare aya Maaja ˆmeene yavafɨkɨra nyuunyu yookeenera kʉrɨ weerʉ woosi. Masáare aya, yoovalandʉla mwiikalo wa vaantʉ sa viikale mwiikalo wo mweerya mʉtɨma Mʉlʉʉngʉ. Kei yoovalandʉla mwiikalo waanyu keende sikʉ ɨra ya ncholo ˆmʉkateere nduwo ya Mʉlʉʉngʉ na ˆmʉkataange neeja kɨkomi chaachwe ˆvyeene kɨrɨ. 7 Nyuunyu mwakiindiwa Masáare Maaja fuma kwa Epáfura mʉtʉmami mwiiwiiswi. Suusu tamweenda, kei yeeye nɨ mʉtʉmami wo kiilaangiwa wa Kirisitʉ kɨpaango chiiswi. 8 Yeeye noo atuwyɨɨra ˆvyeene mwaveenda vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ kwa nyambirirya ya Mʉtɨma.
9 Sa jeyyo, keende ˆtʉkateere masáare aya yaanyu, sɨ tʉnareka kʉmʉloomba Mʉlʉʉngʉ sa nyuunyu tʉkʉ. Tookiilomboola kʉrɨ Mʉlʉʉngʉ avakʉngʼʉntɨre kʉtaanga yoosi ˆmeene yoosaaka mʉtʉmame, ko vaheera tooti yoosi ya kɨmʉtɨma na ʉmanyi woosi. 10 Aho, daha mʉrɨ kiikala ja ˆvyeene vasaakwa kwiikala vaantʉ va Mweenevyoosi. Mwiikalo waanyu kʉmweerya ʉrɨ mʉtɨma Mweenevyoosi, kʉnʉ mootʉʉnga ndɨɨwa kwa kɨra mɨrɨmo yaanyu miija, kei kʉnʉ mookoongereriwa kʉmʉtaanga Mʉlʉʉngʉ. 11 Tooloomba Mʉlʉʉngʉ avaheere ngururu joosi ja nkongojima jaachwe, sa mʉdahe kuyimirirya na cheerʉ kʉnʉ moowoojera uturikiri usire. 12 Kei mʉndoomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ Taáta, yeeye kwa nduwo avabweeyya mʉpate ivaru ra ʉpaari waachwe ˆaviimirya neeja vaantʉ vaachwe ʉtemii wa kɨweerʉ. 13 Yeeye atʉlamurirya fuma ʉtemii wa kilwiirya na atʉsaamya, akatwiingirya na Ʉtemii wa Mwaana waachwe. Yeeye amweenda mʉnʉmʉʉnʉ. 14 Mwaana ʉwo atununuula, noo kʉsea atʉsea kwa mbavariri ʉvɨ wiitʉ wasírire.
Mwaana wa Mʉlʉʉngʉ nɨ Mʉkʉ́ʉ́lʉ wa Vyoosi
15 Mwaana nɨ buuwo ya Mʉlʉʉngʉ sɨ ˆoónekanaa,
yeeye ajáa amwaarɨ keende ncholo na mwiimiriri wa viintʉ vyoosi.
16 Kwa yeeye, Mʉlʉʉngʉ ʉʉmba viintʉ vyoosi,
ˆviri kurumwii na kʉrɨ weerʉ.
Ʉʉmba viintʉ vyoosi ˆvyoónekanaa, na sɨ ˆvyoónekanaa,
ɨve nɨ wiimiriri, au ʉtemi, au ʉkʉ́ʉ́lʉ na ngururu.
Mʉlʉʉngʉ ʉʉmba vyoosi kwa njɨra yaachwe na sa yeeye.✡Laanga Yooháani 1:3.
17 Yeeye ajáa amwaarɨ viintʉ vyoosi sɨ vinʉʉmbwa,
na kwa njɨra yaachwe viintʉ vyoosi vyakwaatana hamwɨ.
18 Yeeye alóngoolaa mpuka ya vaantʉ ˆvamuruma, ja ˆvyeene mʉtwe walóngoolaa mʉvɨrɨ.
Yeeye noo ncholo ifya,
na wa ncholo kʉfʉfʉka sa ave mʉkʉ́ʉ́lʉ wa vyoosi.
19 Sa Mʉlʉʉngʉ eenda kukiimana kwaachwe koosi kwiikale kʉrɨ Mwaana waachwe.✡Laanga Vakolosáai 2:9.
20 Kei kwa njɨra ya Mwaana waachwe,
Mʉlʉʉngʉ eenda ahɨndʉle mwiikalo ʉra ˆwasaambʉka ʉkava ˆwabooha na viintʉ vyoosi,
viintʉ ˆviri aha weerwii na ˆviri kurumwii.
Noo kʉsea, areeta mwiikalo mʉʉja kwa njɨra ya sakami ya Mwaana waachwe, ɨra ˆyiitwa hara mʉsaláabii.
21 Aho ncholo, nyuunyu mʉjáa kʉlɨ na Mʉlʉʉngʉ. Nyuunyu mʉjáa nɨ vavɨ va Mʉlʉʉngʉ miiririkanwii yaanyu ˆmyeene yareetáa mwiikalo waanyu mʉvɨ. 22 Maa kaa, haaha Mwaana ahɨ́ndwɨɨre mwiikalo mʉʉja kwa njɨra ya inkwya ya mʉvɨrɨ waachwe, sa avareete na mbere ya Mʉlʉʉngʉ kʉnʉ mʉrɨ vaaja, musiina lʉkwaalo na sɨ luu mʉkangʼʉʉrɨrwe tʉkʉ. 23 Haaha moosaakwa mutuube kʉra kumuruma Yéesu. Karɨ musukiwesukiwe mʉreke kwiilaangya ˆkweene mwapata ˆmʉkateere Masáare Maaja tʉkʉ. Ayo noo Masáare Maaja ˆmeene yavariyʉlwa kwa vaantʉ voosi va weerʉ. Na nɨɨnɨ Paúli naava mʉtʉmami wa Mweenevyoosi wo kaarya ayo Masáare.
Mʉrɨmo wa Paúli Kʉrɨ Mpuka ja Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu
24 Haaha, navyeéndire kuturikiriwa sa nyuunyu. Muvirii waanɨ nookiimikirirya yara ˆyakeeheka uturikirii wa Kirisitʉ sa mʉvɨrɨ waachwe, noo kʉsea, mpuka ya vaantʉ ˆvamuruma.✡Laanga 2 Vakoríinto 4:10-12; Vafilíipi 3:10-11. 25 Nɨɨnɨ nasaawʉlwa nɨ Mʉlʉʉngʉ nɨve mʉtʉmami wa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu, sa nɨvaretere nyuunyu isáare ra Mʉlʉʉngʉ, na jeyyo, rikiimane. 26 Isáare ɨrɨ nɨ fuumbo keende aho kalɨ na kwa mbyaala joosi. Haaha rakʉnʉkʉlwa kwa vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ.✡Laanga Vaeféeso 3:3-5. 27 Mʉlʉʉngʉ alamʉla kʉvavariyʉrɨra voovo usúngaati wa nkongojima ya fuumbo ɨhɨ sa vaantʉ sɨ ˆvarɨ Vayahúudi. Isáare ra fuumbo ɨyo, nɨ Kirisitʉ ˆiíkalaa isii yaanyu, kei yeeye noo kwiilaangya kwaanyu ˆmʉrɨ kʉva hamwɨ nkongojimii yaachwe.
28 Sa jeyyo, tookaarya isáare ra Kirisitʉ, toovalʉma kutu na toovakiindya vaantʉ voosi kwa tooti yoosi Mʉlʉʉngʉ ˆatʉheera. Jeyyo, tʉvareete voosi na mbere ya Mʉlʉʉngʉ, kʉnʉ vookiimana ko lʉmaniwa na Kirisitʉ. 29 Ɨkɨ noo ˆchoobweeyya ntʉmame mʉrɨmo kwa ʉmanyiki waanɨ woosi na kʉtʉmama kwa lʉvɨro lwaachwe lʉkʉʉlʉ ˆlweene lwatʉ́mamaa kʉrɨ nɨɨnɨ.