1 Yéesu akiinʉka fuma kwa Yaíiro, akadomanʼya na vapooji vaachwe fʉʉrʉ múujii wa Nasaréeti kʉʉntʉ ˆakʉrɨra. 2 Na sikʉ ya Sabáato ˆɨkafike, akaanda variyʉla Masáare ˆYarɨ Mpeho sinagóogii. Vaantʉ va Nasaréeti ˆvarɨ foo ˆveene vamʉteereráa, vakatʉlʉvala, maa vakasea, “Ʉhʉ, hai ayatúriirye masáare aya? Na ʉlʉ lʉvɨro lo bweeyya myuujíisa? Tooti iji nɨ jirikwi? 3 Eri, ʉhʉ sɨ ʉra mʉsóngoli mbáwo, mwaana wa Maríia tʉkʉ wʉʉ? Baa vandʉʉ vaachwe, sɨ vala Yaakúupu, Yóose, Yʉ́ʉda na Simóoni tʉkʉ wʉʉ? Na vandʉʉ vaachwe va kɨɨntʉ kiki, sɨ ava ˆtwiíkalaa novo aha?” Maa vakasiita muruma.

4 Yéesu akavasea, “Mʉláali na mʉtwe wa Ijʉva arúmwaa kɨra haantʉ, maa kaa, sɨ arúmwaa múujii meevo tʉkʉ, na kwa vandʉʉ vaachwe na kaayii kwaachwe tʉkʉ.” 5 Sa jeyyo, nɨ atʉmama myuujíisa mɨke vii, yo vavɨkɨra mɨkono valwɨ́ɨrɨ, novo vakahongera. 6 Akahwaalala maatʉkʉ vii, sa viintʉ sɨ vamuruma.

Hara, maa Yéesu akariinga maturii ya heehi na Nasaréeti meevo, kʉnʉ yoovavariyʉrɨra vaantʉ Masáare ˆYarɨ Mpeho. 7 Akavaanɨrɨra vapooji vaachwe ikimi na vavɨrɨ. Akavaheera wiimiriri mweeri ya mirimʉ mɨvɨ. Akavatʉma vavɨrɨvɨrɨ, kʉnʉ 8 yoovalairirya, “Kati ˆmookera njɨra, karɨ mʉsʉ́mʉlaa muriwa tʉkʉ, baa chóorya tʉkʉ, baa kei karɨ mʉsʉ́mʉlaa mpía tʉkʉ, sumuli nkome vii, 9 na viráatʉ ivikiri, maa kaa, karɨ mʉsʉ́mʉlaa nkáancho ya kavɨrɨ tʉkʉ.” 10 Kei akavasea, “Kaaya ˆngʼeene mʉrɨ teengiwa ikali haaho, fʉʉrʉ sikʉ ˆmʉrɨ looka múuji ʉwo. 11 Na haantʉ hohoosi ˆvarɨ siita vateengya no siita vateerera masáare yaanyu, looki na ikonkomi marʉrɨ majewii yaanyu, koonekya ʉvɨ waavo.”

12 Vapooji vaachwe vakadoma, kʉnʉ voovariyʉla vaantʉ vavalandʉke fuma uvii waavo. 13 Baa kei vakibiryáa mirimʉ mɨvɨ ˆɨrɨ foo, vavahakáa valwɨ́ɨrɨ makuta, novo vahongeráa.

14 Mpɨɨndɨ ijo, mʉtemi Heróode Antípaasi akateera masáare ya Yéesu, sa viintʉ irina ra Yéesu ˆralʉʉswáa kɨra haantʉ. Vamwɨ va vaantʉ vaseáa, “Ʉhʉ nɨ Yooháani Mʉbatisáaji ˆafúfukire fuma inkwyii. Ɨkɨ noo ˆchooreka lʉvɨro lo bweeyya myuujíisa lʉrɨ ne.” 15 Vamwɨ vaseáa, “Ʉhʉ nɨ Elía, mʉláali na mʉtwe wa Ijʉva.” Kei vamwɨ vaseáa, “Ʉhʉ nɨ ja vara valáali na mʉtwe va Ijʉva va kalɨ.”

16 Maa kaa, Heróode ˆakateere masáare ayo, akasea, “Ʉhʉ nɨ ʉra ˆnamʉdʉmʉla mʉtwe, Yooháani Mʉbatisáaji. Afúfukire!” 17 Heróode alʉʉsa jeyyo sa ʉko nyuma ajáa alairirya Yooháani Mʉbatisáaji akwaatwe, avɨɨkwe mʉnyololwii, sa Herodía. Ʉhʉ Herodía nɨ muki wa Filíipi, mwaanaavo na Heróode ajáa. Heróode ajáa amʉloola. 18 Na Yooháani Mʉbatisáaji amʉseáa Heróode, “Miiro yakaanʼya weewe kʉmʉsʉmʉla muki wa mwaanaanyu.” 19 Sa jeyyo, Herodía akamʉvɨɨkɨra Yooháani ikuundi mutimii, asaakáa amʉʉlae, nkalo vii ɨndoosoveka. 20 Heróode amoofáa Yooháani sa ajáa ataanga Yooháani nɨ mʉwoloki na nɨ mʉʉja wa Mʉlʉʉngʉ, maa ɨndoomukitirirya sa Herodía asiindwe kʉmʉʉlaa. Kei, Heróode ajáa eenda kʉteerera masáare ya Yooháani, baa neembe masáare yaachwe yamutuungyáa ʉsʉʉngʉ mʉnʉmʉʉnʉ.

21 Maa reerʉ, nkalo ɨkatooreka. Sikʉ ɨyo, Heróode ajáa abwéeyyiirye ngovi yo kʉmbʉkɨra sikʉ ˆavyaalwa. Akavalaarɨka valʉme iiláangyaa novo sáare, vakʉ́ʉ́lʉ va vakʉ́ʉ́lʉ va valwi nkoondo na vakʉ́ʉ́lʉ va Galiláaya. 22 Aho ngovii, muhíínja wa Herodía akamʉvɨnɨra Heróode na vayeni vaachwe, maa vakavyeenda maatʉkʉ vii. Mʉtemi Heróode akamʉsea ʉra muhíínja, “Lʉʉsa kɨɨntʉ chochoosi ˆwoosaaka, nɨɨnɨ kʉheera ndɨrɨ.” 23 Akiilaha, yoosea, “Niiláhire! Kɨɨntʉ chochoosi ˆʉrɨ saaka, nɨɨnɨ kʉheera ndɨrɨ. Baa koonɨ nɨ kʉkʉkerera ɨsɨ ya ʉtemi waanɨ katɨ na katɨ.”

24 Maa ʉra muhíínja akafuma, akɨɨta muurya íyo waavo, “Nɨ kɨɨntʉ che ndɨrɨ loomba?”

Íyo waavo akamʉsea, “Mʉtwe wa Yooháani Mʉbatisáaji!”

25 Hahara, akahɨndʉka itɨ́ɨjo na kʉrɨ mʉtemi, maa akamʉsea, “Mpeera haaha vii, mʉtwe wa Yooháani Mʉbatisáaji ʉvɨ́kɨɨrwe ikaafii.”

26 Mʉtemi akavisʉʉla maatʉkʉ vii. Maa kaa, sa viintʉ ajáa amwiiláhɨɨre mbere ja vayeni vaachwe, akasiindwa mʉsɨɨtɨra. 27 Hahara, mʉtemi Heróode akamʉtʉma mulwi nkoondo ʉmwɨ, akareete mʉtwe wa Yooháani. Ʉra mulwi nkoondo akɨɨngɨra na mʉnyololwii, akamʉdʉmʉla Yooháani Mʉbatisáaji mʉtwe. 28 Akavɨkɨra mʉtwe wa Yooháani ikaafii, maa akamʉtwaarɨra mwaana wa Herodía, ne akamʉkwaatya íyo waavo. 29 Na vapooji va Yooháani ˆvakateere ayo masáare, vakɨɨta sʉmʉla mʉvɨrɨ waachwe, maa vakɨɨta mʉtaaha mbiríírii.

30 Vatumwi va Yéesu ˆvakahɨndʉke, vakamuwyɨɨra Yéesu viintʉ vyoosi ˆvatʉ́mamire na ˆvyeene vakíindiirye. 31 Maa Yéesu akavasea, “Hendi, tʉdome na kijiraawii, mʉkahʉmʉlʉke kiduudi.” Alʉʉsa jei, sa hara haantʉ ˆvajáa, kwajáa kwatɨɨte vaantʉ ˆvarɨ foo ˆvʉʉjáa no looka, vakasova baa nkalo yo rya. 32 Hara, vakiinʉka na mashʉ́wa, maa vakadoma na haantʉ ha tʉʉla kusiina vaantʉ. 33 Maa kaa, vaantʉ ˆvarɨ foo vakavoona Yéesu na vapooji vaachwe voolooka, maa vakavataanga. Vakakʉʉrɨka na lwa kʉʉlʉ fuma míiji yoosi, vakadoma na kʉra kʉʉntʉ Yéesu ˆadomáa, maa vakalongoola fika. 34 Yéesu ˆakakiime mbarɨmbarɨ ya iriva, akoona mayɨɨmbɨ ya vaantʉ, akavoonera mbavariri sa vajáa nɨ ja muundi ˆjisiina muríisi. Maa, akaanda variyʉla masáare ˆyarɨ foo.

35 ˆKʉkaande kʉswa, vapooji vakɨɨta kʉrɨ Yéesu, maa vakamʉsea, “Haantʉ aha nɨ kʉlɨ na kaaya ja vaantʉ, baa kei mwaasʉ waswɨ́ɨre. 36 Aaɨ, varekere vaantʉ, vakiiwʉrɨre vyóorya ʉko mawundii na maturii ˆyarɨ heehi.”

37 Maa kaa, Yéesu akavasea, “Vaheeri nyuunyu chóorya.”

Novo vakamʉsea, “Hai tʉrɨ fumya mpía ja dináari magana yavɨrɨ (200) jo wʉrɨra chóorya cho viikutya vaantʉ voosi ava?”

38 Akavuurya, “Mɨkáate ɨngaɨ mwatɨɨte? Hoonɨ kalaangi.”

ˆVakahɨndʉke, maa vakamʉsea, “Ɨmwaarɨ mɨkáate ɨsaano na soompa ivɨrɨ.” 39 Maa akavalairirya, vaviikarye vaantʉ kɨtoongetoonge masaambii. 40 Vaantʉ novo vakiikala vitoonge vya vaantʉ makumi yasaanosaano (50) na makumi ikimikimi (100).

41 Yéesu akatoola ɨra mɨkáate ɨsaano na jira soompa ivɨrɨ. Akiinurirya miiso yaachwe na kurumwii yoomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ. Akabendʉlabendʉla ɨra mɨkáate ɨsaano, maa akavaheera vapooji vaachwe novo vakavaheera vaantʉ. Baa na jira soompa ivɨrɨ akabweeyya vivira. 42 Vaantʉ voosi vakarya, vakiikuta. 43 Vapooji vakatoorera mabéendʉ ya mɨkáate, vakamemya vikápu ikimi na vivɨrɨ. 44 Vaantʉ ˆvaarya vajáa vamema maatʉkʉ vii, vaantʉ valʉme*vaantʉ valʉme: Vayahúudi vavaláa vaantʉ valʉme vii, maa kaa, kwajáa kwatɨɨte vaantʉ vaki na vasinga ˆvaarya ɨyo mɨkáate na soompa. vii nɨ mayana yasaano (5,000) vajáa.

45 Hahara vii, Yéesu akavadoomererya vapooji vaachwe, vaambʉke mashʉ́wa, valongoole na iturii ra Besaída, nyambʉko ya iriva ra Galiláaya. Yeeye akachaala yookiiteengʉla na ɨra mpuka. 46 Vaantʉ ˆvakalooke, akaambʉka na luulwii noo mʉloomba Mʉlʉʉngʉ.

47 Na mpɨɨndɨ ja iwʉlo, mashʉ́wa ɨjáa yafíkire katɨ na katɨ ya iriva, na Yéesu ajáa achɨ́hɨɨre yeemweene luulwii. 48 Maa akavoona vapooji vaachwe kʉʉra vootʉrɨkɨra kʉtwaala mashʉ́wa na mbere, sa ihúmbuuto rawuváa fuma mbere yaavo. ˆƗkafike namuyiingʉ, Yéesu akavatuuba na katɨkatɨ ya iriva yooyeendera mweeri ya maaji, akava yoosaaka valooka. 49 Maa kaa, ˆvakamoone yooyeenda mweeri ya maaji, vakiisea nɨ murimʉ. Aho, vakaanda kwaana ntáákwi, 50 sa ˆvakamoone, voosi vajáa viivʉndʉka maatʉkʉ vii. Hahara, maa akavasea, “Fafyi mɨtɨma, nɨ nɨɨnɨ, koofi tʉkʉ.” 51 Yéesu akaambʉka na mashúwii hamwɨ novo, aho, maa ihúmbuuto rɨkaherya. Vapooji vaachwe vakatʉlʉvala maatʉkʉ vii, 52 sa vajáa vakaarɨ taanga ʉra muujíisa wa mɨkáate na mɨtɨma yaavo ɨjáa ɨkaarɨ yafafa.

53 Yéesu na vapooji vaachwe ˆvakafɨrɨre iriva ra Galiláaya, maa vakafika ɨsɨ ya Genesaréeti, aho, vakiimya mashʉ́wa. 54 ˆVakakiime vii mashúwii, maa vaantʉ vakamʉtaanga Yéesu. 55 Vakarɨɨngɨrɨra chaangʉ ɨsɨ yoosi, na vakatoola valwɨ́ɨrɨ na ndɨrɨ jaavo, maa vakavatwaala na kʉʉntʉ ˆvateeráa Yéesu amwaarɨ. 56 Kɨra múuji, ituri, na miwundii, noo kʉsea, kɨra haantʉ Yéesu ˆadomáa, vaantʉ vavavɨɨkáa valwɨ́ɨrɨ vaavo gurii. Na vamʉloombáa, avarekere valwɨ́ɨrɨ vasaasye baa mʉkáwo wa ɨngo yaachwe vii. Na voosi ˆvasaasya ɨngo yaachwe, vahongera.