Faronona 'Oka John 'E Gerea
John wale li galona Jesus lo 'e gerea buka 'e. John 'e ilia ala ta ioli 'e oga kae lesia God, 'i lia ka lio 'oka ala abulonala Jesus. John 'e gerea buka 'e fala rananala ioli gi fala fitoona ala Jesus Christ Wela God 'ali geraka too ala maurina kwalaimoki ikoso 'ali 'e sui. John 'e farono gia Jesus talala mola teke tala fala saina ala God failia kwalaimokina God. Jesus mola kalokalola maurina kwalaimoki fala ioli gi. Ioli sui gera 'afa'afa faasia God, ma teke tala fala io 'ado na failia God, (lia lo kalokalola maurina ma ka raunailia 'are mauri gi sui), lia mola Jesus. Iko ta tala lou fala dao na tonala maurina kwalaimoki. Ta tala 'e atale faasia teke tala 'e ala Jesus, tala laa tala ala maena li.
'I laola buka 'e, Jesus 'e soi 'i lia talala 'alia, “'I lau 'E.” Ratae 'are 'e, ratala God 'e. God fatailia ratae 'are 'e fala Moses, talasi ba Moses 'e lesia duna ba 'e kwaru ala masui 'ai ba li, wasua ma masui 'ai fo iko ta dunaa 'ali 'agofia mola. Ma talasi Jesus 'e sae 'uri 'e, “'I lau 'E,” 'e fatailia 'i lia God.
Gula buka 21-12501-1250:1—12:50, John 'e alaa sulia fiu 'are mama'ala Jesus 'e tauda gi. Na me 'are mama'ala ma 'e fatailia fagaulu na me 'are sulia Jesus 'i lia Wela God. Me 'are mama'ala fo gi gera fatailia Jesus lo Christ, te wale ba God 'e filia fala rananala ioli gi li, ma 'i lia lo Wela God. 'Are mama'ala fo gi gera fatailia Jesus kwatea maurina firi.
'Are 'ilitoa 'i laola buka 'e li gera 'uri 'e:
'I lao ala Jesus fuli'ae ala galonala (1:1-51)
Jesus taua galonala (2:1—12:50)
Wiki fafu'isi Jesus io 'i Jerusalem (13:1—17:26)
Jesus mae ma ka mauri lou (18:1—21:25)
1
Christ 'e laa lo mae 'alia ioli
1 Fuli 'ua lo mae 'i lao ma God ka bi raunailia molagali, 'are gera soia 'alia Saena 'e io lo, ma ka io lo mae failia God. Ma Saena fo, 'i lia God. 2 Ala fulina 'ua, Saena 'e io lo mae failia God. 3 God 'e raunailia 'are gi sui 'ali 'i lia. 'Are God 'e raunailida gi sui, 'e raunailida 'alia Saena. 4 Ma maurina kwalaimoki 'e fuli mae faasia Saena. Ma maurina kwalaimoki fo lo madakwana kwalaimoki 'e faamadakwa 'are kwalaimoki sulia God gi fala ioli. 5 Madakwana fo ka rara 'i laola maerodo, ma maerodo 'ato 'ali famaea.
6 God ka kwatea mae te wale la ratala John wale fasiuabu, 7 'e la mae fala farononala ioli gi 'alia madakwana fo. 'E la mae ka faarono gera 'alia, 'ali ioli gi sui gera ka ronoa ma gera ka fakwalaimoki. 8 Ma John 'i talala iko lou madakwana fo, 'i lia 'e la mola mae 'ali ka faarono sulia madakwana fo. 9 Sui, madakwana kwalaimoki fo ka bi la mae 'i laola molagali, ma ka rarafia ioli gi sui.
10 Saena fo 'e io lo 'i laola molagali. God 'e raunailia molagali 'e 'ali 'i lia, wasua ma ioli gi iko 'ali gera lio raea mola. 11 'E dao mae 'i laola falua lia, wasua ma ioli lia gi iko 'ali gera kwaloa mola. 12 Ma nali ioli gera kwaloa, ma gera ka fakwalaimoki ala ma 'i lia ka kwatea lo nanata na fada 'ali ka fatailia 'i gera wela God gi. 13 Gera futa fa'alu 'alia wela God gi! Futana fa'alu fo 'e fuli mae ala God. Iko 'ali 'e fuli sulia lioe wale ala molagali li, 'o ma ka futa ala ioli 'i laola molagali 'e li.
14 Saena ka la lo mae 'alia wale, ma ka io lo fae gia. Meulu lesia lo 'ilitoana 'e too ai, sulia 'i lia lo wela moutae God Mama. 'Oka na failia kwalaimokina God gi sui gera sifo mae fagaulu ala 'i lia.
15 John wale fasiuabu 'e faarono sulia, talasi ba 'e akwa ka sae 'uri 'e, “'I lia lo wale ba lau alaa sulia ala talasi ba lau sae 'uri 'e li, ‘Te wale kae la mae 'i burigu, 'i lia 'e 'ilitoa ka tasa liufi lau, sulia 'e io 'ua lo mae 'ala 'i lao, 'i lau laka bi futa.’ ”
16 Ma 'i osiala kwai'ofena ba'ela lia, Christ 'e kwatea 'are 'oka gi faga sulia atoa gi sui. 17 God 'e kwatea taki lia gi faga ala Moses. Ma ka kwatea kwai'ofena lia failia kwalaimokina sulia 'i lia 'alia Jesus Christ. 18 Iko ta ioli 'ali lesia 'ua God. Talifilia Wela God mola, 'i lia 'e rada failia God Mama, ma ka io failia, 'i lia lo 'e fatailia God faga.
John Fasiuabu 'e fabasua ioli gi 'ali gera rerei masia Christ
(Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; Luke 3:1-18)
19 Wale etaeta ioli Jiu 'i Jerusalem gi li, gera keria fata abu gi, failia wale kwairanai ala fata abu gi li, 'ali gera ka soilidia John 'uri 'e, “'Uri'e ma 'i'o ite 'e?”
20 Ma John ka olisi madakwa 'uri 'e ada, “'I lau iko lou Christ, wale ba God 'e filia fala fasakwadolaa nala ioli gi li.”
21 Ma gera ka soilidi lou 'uri 'e ala, “'Urilali ma ite mola 'i'o? 'I'o Elaeja?”
Ma ka olisida lou 'uri 'e, “Iko.”
Ma gera ka soilidia lou 'uri 'e, “'Uri la ma 'i'o te profet ba 'ami kae masia?”
22 Ma fafu'isinai, gera ka soilidi lou 'uri 'e ala, “'Urilali ma ite mola 'i'o? 'O ilia mae ta 'are fameulu, 'ali meulu ka faronoa wale gera keri 'ameulu mae gi. Ta taa 'o too ai fali ilia suli 'o 'i talamu?”
23 Ma John ka olisidaulu 'alia alaana ba profet Aesea 'e gerea 'uri 'e, “'I lau wale kae rii 'i laola abae lifi kwasi li 'uri 'e, ‘Aofia kae dao lo mae! 'Amu farada tala fala.’ ”✡Aesea 40:3
24 Ma wale gera la mae faasia Farasi gi li, gera ka soilidi lou 'uri 'e ala, 25 “'Uta 'e ko fasiuabua ioli gi, ala 'i'o iko lou Christ, 'o ma Elaeja, 'o ma profet ba?”
26 Ma John ka olisi 'uri 'e adaulu, “Lau fasiu abu mola 'alia kwai. Ma te wale 'amu raria, 'e ura mola 'ala 'i safitamiu. 27 'I lia wale 'e la mae 'i burigu, wasua ma iko 'ali lau totolia laka 'adaoro, ma laka tatalia 'ae botu lia gi.”
28 'Are fo gi 'e fuli 'i Betani, falua 'i aba ala tataenala da'afi li ala kwai 'i Jodan, lifi John kae fasiuabua ioli gi ai.
Kale sipsip fala foasinala God
29 Ala fe atoa 'i buri, John 'e lesia Jesus kae la mae 'i so'ela, ma ka ilia fala ioli gi, “'Amu lesia, lia 'e lo wale 'e malaa kale sipsip God kae lufaa abulo ta'ana ioli la molagali li 'alia. 30 'I lia lo wale ba lau alaa sulia talasi ba lau sae 'uri 'e, ‘Te wale kae la mae 'i burigu. 'I lia 'e 'ilitoa ka tasa liufi lau, sulia 'e io 'ua lo mae 'i lao ma laka bi futa.’ 31 'I lao mae, iko 'ali lau saiai 'i lia lo wale 'e, wasua 'ala, lau fasiu abu 'alia kwai 'ali ioli 'i Israel gi gera ka lio raea.”
32 Ma John ka sae lou 'uri 'e, “Lau lesia Aloe 'are Abu 'e sifo mae faasia 'i nali malaa na fe bola, ma ka 'o'o fafia. 33 'I lau wasua lou iko 'ali lau lio raea 'i lao. Wasua ma God 'e 'e keri lau mae 'ali lau fasiu abu 'alia kwai li, 'e sae 'uri 'e fagu, ‘Koe lesia Aloe 'are Abu kae sifo mae, ma kae 'o'o fafia te wale. 'I lia lo wale kae fasiu abu 'alia Aloe 'are Abu li.’ ” 34 Ma John ka sae lou 'uri 'e, “Lau lesia lo, ma la kae ilia famiu, 'i lia lo Wela God.”
Wale li galona etaeta Jesus gi
35 Ma ala fe atoa 'i buri, John 'e ura lou 'i lififo failia na rua wale ala wale li galona lia gi. 36 Ala talasi 'e lesia Jesus kae liu 'ala, John ka sae 'uri 'e, “'I lia lo Kale Sipsip God.”
37 Ma rua wale li galona lia gi, daro ronoa me 'are fo, ma daro ka la lo 'adaroa sulia Jesus. 38 Ma Jesus ka bulusi, ka lesia daro kae la sulia, ma ka soilidi 'uri 'e adaroa, “Ta mora kae lio 'afia?”
Ma daro ka olisi 'uri 'e ala, “Rabae, 'o io 'i fe?” fadanala rabae “Wale Faalalau.”
39 Ma ka olisi daroa 'uri 'e, “Mora la mae, 'ali mora lesia.” Ma daro ka la failia, daro ka lesia lifi 'e io ai. Ma daro ka io lo 'adaroa failia sulia fe atoa fo. 'E dao lo garania fai tofui matola raurafi talasi daro lesia ma daro ka la failia.
40 Na wale ala rua wale fo gi Andrew, walefae Simon Peter. 41 Me 'are etaeta Andrew 'e taua lo, 'e la ma ka faitale 'afia Simon walefae lia, ma ka faarono 'uri 'e ala, “Mera dao lo tonala Mesaea.” Fadanala saena fo “Christ,” wale ba God 'e filia fala rananala ioli gi li. 42 'Urifo ka talaia Simon 'i so'ela Jesus.
Ma Jesus ka bubu nanata fala, ma ka sae 'uri 'e, “Simon, wela John, lau fafurata 'o lo 'alia Sifas.” Me ratae 'are fo, ala saena Grik gi li, gera ilia lou 'alia Peter, fadanai, “Fau.”
Jesus 'e soia Filip failia Nataniel
43 Sui ala ruala fe atoa, Jesus ka foua malatala ka laa fala provins 'i Galili, ma ka dao tonala Filip, ka sae 'uri 'e fala, “'O la mae suli lau.” 44 Filip wale faasia 'i Betsaeda, mae falua Andrew failia Peter. 45 Filip 'e dao tonala Nataniel, ka faarono 'uri 'e ala, “Meulu dao lo tonala wale ba Moses 'e geregere sulia 'i laola taki li, failia profet gi gera ka geregere sulia. 'I lia Jesus wela Josef faasia 'i Nasareti.”
46 Ma Nataniel ka sae 'uri 'e, “'O malataia 'uri ta me 'are 'oka 'e sai mola 'ala ala laana mae faasia 'i Nasareti wani?”
Ma Filip ka olisia ka sae 'uri 'e fala, “La mae ko talae lesia 'amua.”
47 Talasi Jesus 'e lesia Nataniel kae la mae 'i so'ela, ka sae 'uri 'e sulia, “Te wale 'e Jiu kwalaimoki, sulia iko 'ali 'e too ala ta kotona!”
48 Nataniel ka olisi 'uri 'e ala, “'O sai 'utaa agu?”
Ma Jesus ka olisia ka sae 'uri 'e, “Lau leesi 'o 'i 'aela 'ai figi 'i lao ala Filip ka bi soi 'o.”
49 Ma talasi Nataniel 'e ronoa me 'are fo li, ka sae 'uri 'e, “Waleli Falalauna, 'i'o lo Wela God! 'I'o lo wale li talona 'ami ioli Jiu gi li!”
50 Jesus ka sae 'uri 'e fala, “'O fakwalaimoki mola 'i fofola lau ilia lau leesi 'o 'i 'aela 'ai figi? Lakae ilia famu, koe lesia 'are ba'ela la gi 'e liufia lou me 'are 'e.” 51 Sui Jesus ka sae lou 'uri 'e fadaulu, “'Are kwalaimoki la kae ilia famoulu, moulu kae lesia 'i nali kae tafa, ma 'amu kae lesia lou eniselo God gi gerakae rae ala ala fala 'i nali, ma gerakae sifo mae fafi lau, Wela Wale li.”
*1:21 Elaeja 'e io tekwa 'ua lo mae 'i lao ala John wale fasiuabu ka bi futa. God 'e sake mauri ala Elaeja fala 'i nali (2 Kings 2.11). Jiu gi gera fia Elaeja kae oli lou mae fala 'i laola molagali 'ali ma ka rerei 'alia ioli gi maasia dao nala Mesaea, Christ (Malachi 3.1; 4.5-6). Jesus talala 'e ilia John lo Elaeja, lia God 'e alafuu fala keri olifae nala mae 'i lao ala Mesaea (Matt 11.14; 17.10-13). John talala 'e lio mala iko 'ali 'e rae 'oka ala me galona lia. Te Profet, Deut 18.15-22, Jiu gi gera liolio maasia te profet ba'ela malaa lou Moses. Nali Jiu gera malataia te profet fo iko lou Elaeja 'o ma Mesaea/Christ (lesia verse 25; 7.40-41). Wasua, ma nali Jiu gera raea te profet fo lo Christ/Mesaea (lesia verse 41 failia 45, failia 6.14 failia Acts 3.22).
✡1:23 Aesea 40:3