लुकारे़ साप्तुबा ये़सुरे़ कुसुनाइङ्
निःसुम्
ये़सुरे़ कुयाःम्बेओ पोःक्खे़बा हिन्दोःक्हाॽ पोधक् चोःक्मा फाॽआङ् कन् साप्पन्निङ्ग लुकारे़ साप्तुआङ् थियोफिलस मे़प्मनाबा मनाःन् हाक्तुबा सक्इङ्घङ्लो॥
कन् सुनाइङ्ङिल्ले़ ये़सुःन् अक्खेलॽरिक् ओसेःन्दाङ् चोगुॽ–ये़सु ख्रिस्ते़न्इस्राइलि लुम्मो ताः लॽरिक् माङ्हे़क् चोःक्मनाबा से़न्लप्दाङ्बा नु खुने़ॽ के़रे़क् मे़न्छाम् सुवाङ्हाॽ ताङ्गे़से़ःप्पारो॥ खुने़ॽग इनोगे़न् तुक्खेओ के़वाॽबाहाॽ नु याङ्गे़साॽबाहाॽ के़रे़क् सुनाइङ् इङ्भोःसे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ इक्सादिङ् खाम्बेःक्मो पाङ्घुबारो॥ कन् सुनाइङ्ङिन् काक् परिक्पा तुक्खेओ के़वाॽबाहाॽरे़ लागि साप्ते़बारो॥ कप्मो, सिक् के़सम्बा पाःन्निन् नुःरिक्काङ् निःदे़त्लो, कुजे़क्को साप्पन्निल्ले़ कुहेःक्सिङ्मो ये़सुःन् इक्सादिङ् खाम्बेःक्मो सावाःन्छिङ्बा नु कुनुप्मा लक्को खुने़ॽ साङ्ग्राम्पेदाङ् थाःङ् पेबा पाःन्निन् साप्ते़आङ् पत्लो॥
ये़सुःन्साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो थाःङ् पेआङ् ख्रिस्तानि नसाःन्निन् पोःरे़र काक् पिसाङ् से़ःरे़र पेबा पाःन्निन् लुकाःल्ले़ “सेःक्युक्मिबाहाॽरे़ खुनिॽ याःम्बक्किन्” मे़प्मनाबा साप्पन्नो साप्तुआङ् वाॽरो॥
थामिङ्
निःसुम् १.१-४
बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नाःन् हे़क्क्याङ् ये़सुःन् सावाःन्छिङ्बा नु अङे़ःक्वा वये़बा ये़म् १.५-२.५२
बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नाःल्ले़ कुमाङ्सेवा याःम्बक् ३.१-२०
ये़सुःन् बप्तिस्मा पोःक्खे़बा नु माफे़न्साम्मिल्ले़ कुनिङ्वाॽ साॽरुबा ३.२१-४.१३
गालिल थुम्मो ये़सुरे़ चोगुबा माङ्सेवा याःम्बक्हाॽ ४.१४-९.५०
गालिललाम् यरुसले़म थारिक् ९.५१-१९.२७
यरुसले़म्मो कुनुप्मा ये़त्नाम् १९.२८-२३.५६
ये़सुःन् सिःमे़न्लाम्याम्मो हिङे़आङ् साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो पेबा २४.१-५३
1
लुकाःल्ले़ ये़सुरे़ कुयाःम्बेओ साप्तुॽ
1 आदाङ्बा तुम्म्याङ्हाङ् थियोफिलसे,*थियोफिलस–लुकारे़ कन् मनाःन् ये़सुरे़ चोगुबा नु हुॽरुसिबा पाःन्हाॽरे़ कुयाःम्बेओ सुजा साप्तु पिरु॥ लुकारे़ लत्छा मनाःन्लक् मे़त्तु, कर वेॽ यरिक्ले़ मे़निःरुर मे़घे़प्सुर फाॽआङ् ये़सुरे़ कुहिङ्मन्नोबा कन् पाःन्हाॽ काक् पिसाङ् हाङ्मा खुने़ॽ कुनिङ्वाॽ वाॽ॥ यरिक् मनाहाॽरे़ आनिगे़ लुम्मो ये़सुरे़ कुयाःम्बेओ पोःक्खे़बा हिन्दोःक्किल्ले़ पोधक्किन् मे़साप्तुआङ् वाॽरो॥ 2 खे़न् हिन्दोःक्हाॽग कुहेःक्सिङ्माआङ्धो आबाङे मिक्किल्ले़ के़निःबाहाॽ नु बा कल्ले़ कुयाःम्बेओ सुनाइङ् के़से़बाहाॽरे़ आनिगे़ मे़जे़क्तिगे़आङ्वाॽ॥ 3-4 हे़क्केःल्ले़ आनिगे़ लुम्मो पोःक्खे़बा के़रे़क् पाःन्हाॽ कोःम्भो चोगुङ्ङाङ् वाॽआ हे़क्क्याङ् खे़ने़ॽ के़लागि साप्मा नुःबा पोःङ् के़लॽबान् इङ्गाॽआङ् इःत्तुङ्लो, हे़क्केःल्ले़ खे़ने़ॽ के़हुॽसिङ्बा काक् पाःन्हाॽ से़क्खाए लॽरिक् कुसिङ् के़निःत्तुर फाॽआङ् थे़प्पे़त् साप्तुङ् पिने़आङ् वाॽआरो॥
माङ्लाइङ्बाल्ले़ युहुन्नारे़ कुसावाःन्छिङ्माल्ले़ कुयाःम्बेओ पाःत्तुॽ
5 यहुदियास्मा हे़रोद हाङ्ङिल्ले़ कुये़म्मो अबिया निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ कुधाःक्को लत्छा जकरिया मे़प्मनाबा निङ्वाॽफुसाम्बाधिक् वये़॥ खे़ल्ले़ मेलिङ्गे़न् कुमेःत् इलिसिबाःन्नाङ् हारुनरे़ कुमुॽइदाङ्सा वये़रो॥ 6 खे़ङ्हाॽ ने़प्माङ् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुनिःमाओ साम्योनिबा वये़त्छिआङ् नुःरिक्काङ् साम्योथिम् के़इःप्पा के़नाःप्पा नु यहवे दाङ्बाल्ले़ के़रे़क् कुइङ्जाःङ् के़घे़म्बा वये़त्छिरो॥ 7 कर खे़ङ्हाॽरे़ खुन्छिॽ सा-ए मे़होःप्ते़, थेआङ्भे़ल्ले़ इलिसिबारे़ कुसामुॽइ खक्सिङ्ङाङ् वये़, हे़क्क्याङ् ने़प्माङ् काप्पोबा काप्मोमा तुम्से़त्छिआङ् वये़त्छिरो॥
8 थिक्ले़ङ् जकरियारे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुदगि निङ्वाॽफुसाम्बा पोःङ्माआङ् सेवा चोःक्मा लक् खोःसु, थेआङ्भे़ल्ले़ कन् खुने़ॽ वये़बा लक्किल्ले़न् सेवा चोःक्मा ये़म् वये़रो॥ 9 निङ्वाॽफुसाम्बा थिम् कुइसिःक् यहवे दाङ्बाल्ले़ कुमाङ्हिम्मो पेःक्माआङ् साङ्सिङ् हाःम्मा लक्रे़ लागि निङ्वाॽफुसाम्बाहाॽरे़ तॽयाःन्सोःन्मे़गे़ःसुल्ले़ खुने़ॽ खोःसुआङ् वये़रो॥*निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङो तुवा चोगुर याक्किल्ले़ हाःन्दुबा साङ्सिङ्ङिल्ले़ कुनाम्गे़नुॽबा मिःक्खुॽ लःत्तु॥ कङ्ग मनाहाॽरे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङो मे़जोगुबा तुवाल्ले़न्मिक्सेःन् वये़रो॥ कन्काक्नुःल्ले़ के़ये़क्पा याःम्बक्किन्यहुदि साम्योथिम्कुइसिःक्लत्छा निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ कुहिङ्मन्नो थिक्ले़ङ्लक्चोःक्मा के़घोःबा वये़रो (लाम्दिःक्३०.३४-३८)॥ 10 हे़क्क्याङ् साङ्सिङ् हाःन्दुल्ले़ लाःक्कात् यरिक् मनाहाॽ सेवा चोःक्से़ मे़जुप्से़आङ् तुवा चोःक्नु मे़ये़बे़॥ 11 हे़क्क्याङ् साङ्सिङ् हाःम्मादे़न्निल्ले़ चुप्साङ् ले़प्माङ् माङ्लाइङ्बाधिक्*माङ्लाइङ्बा–निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मे़न्छाम्गे़न् याप्मि चोःक्मानुःल्ले़ तगि साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो खुने़ॽ कुसेवा चोःक्से़ माङ्लाइङ्बाहाॽ चोगुसि॥ ओःन्धाक्सिङ्लो॥ 12 हे़क्केःल्ले़ जकरियारे़ कुयङ्मा के़रे़आङ् कुगिःमाल्ले़ युम्सुङ्मा पोःक्खे़, 13 कर खे़न् माङ्लाइङ्बाल्ले़ खुने़ॽ मे़त्तु,
“मे़गिसे़न्ने़ॽओ जकरियाए! आल्लो खे़ने़ॽ के़जोगुबा तुवाःन् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ खे़प्सुआङ् वाॽरो॥ आल्ल मेलिङ्गे़न् के़मेःत् इलिसिबारे़ ये़म्बित्छाॽसाःधिक् के़गत् के़बिॽरो॥ खे़न् अङे़ःक्वाःन् युहुन्ना मिङ् वाःत्ते़ॽओ॥ 14 खे़ने़ॽ के़सःत्ताङ् ये़ये़ के़लॽरो॥ हे़क्क्याङ् अङे़ःक्वा साःगे़वाःन्छिङ्बा पोःङ्बाल्ले़ चोगुल्ले़ यरिक् मनाहाॽआङ् मे़सःत्लो॥ 15 थेआङ्भे़ल्ले़ खुने़ॽ दाङ्बाल्ले़ कुनिःमाओ यम्बा पोःङ्लो॥ खुने़ॽ चे़ल्ले़क्सेॽ थिः नु वेॽ आममबा थुङ्मा मे़नुॽने़न्लो॥ हे़क्क्याङ् सावाःन्छिङ्ङाङ्धोए सेसेमाङ्ङिल्ले़ कुधिम् पोःङ्लो॥ 16 खुने़ॽग यरिक् इस्राइलिहाॽ खुनिॽ निङ्वाॽफुमाङ् दाङ्बाओ नुःक्तु तारुसिॽरो॥ 17 खुने़ॽ माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा एलियाःन्*एलिया–एलियाःन् युहुन्ना सावाःन्छिङ्बानुःल्ले़ कुगिप् ये़त्छि (८००) तङ्बे तगि के़वाॽबा लत्छा माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा मना वये़॥ माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा मलाकिरे़ तगिबा माङ्हुप्पो निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मसिहःन्नुःल्ले़ मिसाक् तगि एलियाःन् इस्राइलओ पाङ्घुयुःसुॽ फाॽआङ् साप्तुआङ् वये़ (मलाकि ४.५)॥ कुइसिःक् थुम् नु मुक्साम्मिल्ले़ कुधिम् पोःङ्ङाङ् दाङ्बाल्ले़ कुलागि मनाहाॽ यारिप् चोःक्मासि फाॽआङ् दाङ्बारे़ कुदगि पेःक्लो॥ खुने़ॽ पाःहाॽरे़ खुनिॽ निङ्वाॽइन्साःहाॽ ले़प्माङ्, हे़क्क्याङ् लायोबाहाॽरे़ खुनिॽ निङ्वाॽइन्साम्योनिबाहाॽरे़ खुनिॽ सिक्कुम्दिङ् निङ्वाॽओ नुःक्तुसिरो॥”
18 हे़क्क्याङ् जकरियारे़ माङ्लाइङ्बान् सेःन्दोसु, “आक्खेआङ् कन् कुसिङ्निःत्तुङ्बाबे? इङ्गाॽआङ् काप्पोबा तुम्साङ्ङाङ् वाॽआ॥ हे़क्क्याङ् आमेःत्तिन्नाङ् काप्मो तुम्से़आङ् वाॽरो॥”
19 खुने़ॽ मे़त्तु, “इङ्गाॽ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुदगि के़ये़प्पा गाब्रिएल माङ्लाइङ्बाॽआरो॥ खे़ने़ॽओ कन् सुनाइङ्ङिन् ताःप्मारे़ लागि निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ इङ्गाॽ पाङ्घाङ्बारो॥ 20 कन् पाःत्तुङ्बा माङ्हे़क्किन्कुये़म्मो के़त्लो, कर खे़ने़ॽ नसाःन् के़न्जोगुम्बाल्ले़ चोगुल्ले़ के़स्साःन् सामे़न्वाःन्छिङ्ङे थारिक् के़बाःन् मे़लःन्ने़न्लो॥”
21 हे़क्केलॽरिक् माङ्हिम् लाःक्कात् के़ये़प्पा मनाहाॽरे़ थेआङ् जकरियाःन् सुःसे़बे फाॽआङ् खुनिॽ निङ्वाॽ मये़र मे़हाङ्घुर मे़ये़बे़रो॥ 22 हे़क्क्याङ् जकरियाःन् लाःक्कात् लःन्दे़, कर खुने़ॽ पाःप्माए मे़सुक्ते़न्लो, हे़क्केःल्ले़ हुक्चाःल्किल्ले़ मिक्सेःन् चोगुर पारे़, हे़क्क्याङ् खे़ङ्हाॽरे़ खे़ल्ले़ माङ्हिम् सिगाङ् सुफोःन् निःसुबिला लॽरिक् निङ्वाॽ मे़इःत्तुरो॥
23 हे़क्क्याङ् जकरियाःल्ले़ माङ्सेवा याःम्बक् चोःक्मा कुये़म् चुरे़आङ् खुने़ॽ कुहिम्मो नुःक्खे़ पे॥ 24 याङ्सि मेलिङ्गे़न् कुमेःत्तिन् मे़न्छुक्मा पोःक्खे़आङ् ला ङासि थारिक् हिम्मोए याःक्ते़॥ 25 खे़ल्ले़ पाःत्तु, “दाङ्बाल्ले़ इङ्गाॽ लुङ्माॽ तुक्ताङ्ङाङ् वाॽआ, थेआङ्भे़ल्ले़ साःमे़ङ्गप्मनामा लॽरिक् ताप्फे़ःम्बा आमिङ्ङिन् खे़त्तुदेःसु पिराङ्लो॥”
माङ्लाइङ्बाल्ले़ ये़सुरे़ कुसावाःन्छिङ्मा पाःन्निन् इङ्भन् चोगुॽ
26-27 हे़क्क्याङ् इलिसिबाःन् मे़न्छुक्मा पोःक्खे़बा ला तुक्सि के़रे़ल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुमाङ्लाइङ्बा गाब्रिएले़न् गालिल थुम्मोबा नासरत पाङ्जुम्मो पाङ्घुरो॥ खे़न् मरियम मे़प्मनामा सिसादिङ् मे़न्छुमाओ पे॥ खे़न् सिसादिङ् मे़न्छुमाॽइल्ले़ कुमेःक्खिम् पाःन्निन् दाउदरे़ कुधाःक् युसुफ मे़प्मनाबा मनाःन्नु पुॽरे़आङ् वये़रो॥ 28 खे़न् माङ्लाइङ्बाल्ले़ मे़त्तु, “आसेवारो, खे़ने़ॽग दाङ्बाल्ले़ साॽरिक् कुसिराॽ के़धाङे़आङ् के़वाॽरो॥ खुने़ॽ खे़ने़ॽनु वाॽरो॥”
29 मरियम्मिन् साॽरिक् कुनिङ्वाॽ मये़आङ् आक्तङ्बा परिक्ले़न् सेवा इ फाॽआङ् निङ्वाॽ इःत्छिङ्॥ 30 हे़क्क्याङ् माङ्लाइङ्बाल्ले़ खुने़ॽ मे़त्तु, “मरियम्मे, मे़गिसे़न्ने़ॽओ! निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ खे़ने़ॽग साॽरिक् कुसिराॽ के़धाङे़आङ् के़वाॽरो॥ 31 आल्ल खे़ने़ॽ ये़म्बित्छाॽसाःधिक् के़गत्तुॽ॥ खे़ल्ले़ कुमिङ् ये़सु वाःत्ते़ॽओ॥ 32 खुने़ॽ पयम् यम्बा पोःङ्ङाङ् के़रे़क्नुःल्ले़ पयम् यम्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुस्साः फाॽआङ् मे़मे़त्तुॽरो॥ दाङ्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ खुने़ॽ कुधाःक्थे़बा दाउदरे़*दाउद–साॽरिक्के़इङ्बा यहुदिहाॽरे़ खुनिॽ हाङ्॥ हाङ् चोगुबा हे़क्के हाङ् चोगुॽरो॥ 33 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ इस्राइल सम्दाङ् सदादिङ् हाङ् चोगुॽरो॥ खुने़ॽ कुहाङ्जुम्मिन् आप्फाल्ले़आङ् मे़नुप्ने़न्लो॥”
34 मरियम्मिल्ले़ माङ्लाइङ्बान् सेःन्दोसु, “कन् आक्खेलॽरिक् पोःङ्बाबे? इङ्गाॽग सिसागे़न् मे़न्छियाॽआरो॥”
35 माङ्लाइङ्बाल्ले़ नोगप् पिरु, “सेसेमाङ्ङिन् के़सम्दाङ् ताआङ् के़रे़क्नुःल्ले़ पयम् यम्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुमुक्साम्मिल्ले़ के़घुःक्लो, हे़क्केलॽरिक् खे़ने़ॽओलाम् सागे़वाःन्छिङ्बाङ्ग निङ्वाॽफुसाः*निङ्वाॽफुसाः–कन्ये़सुरे़ लत्छा कुमिङ्लो॥ मे़मे़त्तुॽरो॥ 36 खे़प्से़ॽओ, खे़ने़ॽ के़गाॽइ इलिसिबाःन् खुने़ॽ कुगाप्मो तुम्मो मे़न्छुक्मा पोःक्खे़आङ् वाॽ॥ आल्लो मनाहाॽरे़ खुने़ॽ साःमे़ङ्गप्मनामा मे़मे़त्तुसाङ् मे़न्छुक्मा पोःक्खे़बा ला तुक्सि के़रे़आङ् वाॽरो॥ 37 खे़ल्ले़ चोगुल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ चोःक्मा मे़सुक्तुम्बा याःम्बक् थेआङ् होःप्लो॥”
38 मरियमरे़ नोगप् पिरु, “इङ्गाॽग दाङ्बाल्ले़ कुसेवारोमाआरो॥ खे़ने़ॽ के़बाःत्तुबा हे़क्केए के़त्लरो॥” हे़क्क्याङ् माङ्लाइङ्बे़न् पे॥
मरियम्मिन् इलिसिबाःन्कुदुम्से़ पेःक्
39 याङ्सि मरियम्मिन्नाङ् यहुदिया थुम्मोबा कोःक्माओ के़ने़बा पाङ्जुम्मो थासिङ्॥ 40 खे़प्मो जकरियारे़ कुहिम्मो के़रे़आङ् इलिसिबाःन् सेवा मे़त्तुरो॥ 41 इलिसिबारे़ मरियम्मिन् सेवा मये़बा खे़प्सुनामे़ःन्ने कुसाप्पोःक्को के़याक्पा अङे़ःक्वाःन् मुन्जिङ् लॽरे़रो॥ इलिसिबाःन् सेसेमाङ्ङिल्ले़ कुधिम् पोःक्खे़, 42 हे़क्क्याङ् यम्बा इक्लाओ पारे़, “खे़ने़ॽग मे़न्छुमाहाॽओ के़रे़क्नुःल्ले़ मुॽइसामाने़रो, हे़क्क्याङ् खे़ने़ॽ सागे़वाःन्दुबा अङे़ःक्वाःङ्ग मुॽइसाबा पोःङ्लो॥ 43 हे़क्क्याङ् इङ्गाॽ आदाङ्बाल्ले़ कुम्माए आदुम्से़ ताःमा कन् आक्तङ्बा मिङ्सो इङ्धाःङ्ने़ इङ्गाॽ खोःसुङ्बे? 44 खे़ने़ॽ सेवा के़मे़त्ताङ्बा पाःन्निन् खे़प्सुङ्नुमे़ःन्ने इङ्गाॽ आसाप्पोःक्पो के़याक्पा अङे़ःक्वाःन् सःत्ते़र मुन्जिङ् लॽरे़रो॥ 45 खे़ने़ॽग के़रे़क्नुःल्ले़ मुॽइसामाने़रो, थेआङ्भे़ल्ले़ दाङ्बाल्ले़ खे़ने़ॽ के़हिङ्मन्नो पोःङ् पाःत्तुबा पाःन्हाॽ कुना के़साॽरुरो॥”
मरियमरे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुनारा फोःसुॽ
46 हे़क्क्याङ् मरियमरे़ पाःत्तु,
“इङ्गाॽ आसिक्लुङ्मोलाम्मे दाङ्बाल्ले़ कुनारा फोःसुङ्लो,
47 हे़क्क्याङ् इङ्गाॽ आसे़न्लप्दाङ्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिन्नु साॽरिक् सःत्ताङ्ङाङ् वाॽआरो॥
48 थेआङ्भे़ल्ले़ इङ्गाॽ हे़क्तङ्मा चुङ्जिगे़न् कुसेवारोमान् निङ्वाॽ इःत्ताङ्ङाङ् वाॽआरो॥
आल्लआङ्धो थाःक्थाःक्को इङ्गाॽ मुॽइसामा फाॽआङ् मे़मे़त्तारो, 49 थेआङ्भे़ल्ले़ मुक्साम्दाङ्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ यम्लाबा याःम्बक्हाॽ इङ्गाॽ चोगाङ् पिराङ्ङाङ् वाॽआरो॥
खुने़ॽ कुमिङ्ङिङ्ग सेसे चोःक्लो॥
50 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ मिङ्सो इङ्धाःङ् के़बिबाहाॽ के़रे़क् थाःक्थाःक्को खुने़ॽ कुलुङ्गुम्मिन् ओसेःन्धाक्तुसिॽरो॥
51 खुने़ॽ मुक्साम्बा कुहुक्हाॽरे़ याःम्बक् चोगुआङ् वाॽ, हे़क्क्याङ् आङ्दिङ् के़लॽबाहाॽ के़रे़क् इदिवदिॽ चोगुसिआङ् वाॽरो॥
52 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ हाङ् के़जोःक्पाहाॽ खुनिॽ हाङ् युक्नाओलाम् यो थाःसुसिआङ् वाॽ, कर चुङ्जिगे़म्बाहाॽ थाःङ्धाःङ् फोःक्खुसिआङ् वाॽरो॥
53 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ साक्किल्ले़ तरुसिबाहाॽ नुःबा चिगःक्वाहाॽ पिरुसिआङ् वाॽ, कर याङ्साकुन्धेसाबाहाॽ कुघाले़म् पाङ्घुसिआङ् वाॽरो॥
54-55 खुने़ॽ अब्राहाम*अब्राहाम मे़प्मनाबा मनालाम्बाए काक् यहुदिहाॽ मे़बोःक्खे़बारो॥ नु कुमुॽइदाङ्साहाॽ सदादिङ् लुङ्माॽ तुक्मासि निङ्वाॽ इःत्तुआङ् वाॽरो॥
खुने़ॽ आनिगे़ थाःक्हाॽ मे़त्तुसिबा हे़क्के कुसेवारोबा इस्राइले़न्*तगिबा माङ्हुप्पोबा ये़म्मो यहुदिहाॽ मे़युङे़बा लाजेॽइल्ले़ कमिङ्ङिन् इस्राइल वये़॥ कुभाॽ पिरुआङ् वाॽरो॥”
56 मरियम्मिन् ला सुम्सि थारिक् इलिसिबाःन्नु वये़, हे़क्क्याङ् कुहिम्मो नुःक्खे़रो॥
बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नाःन् सावाःन्छिङ्
57 हे़क्क्याङ् इलिसिबारे़ कुसावाःम्मा ये़म् त्ये़आङ् ये़म्बित्छाॽसाःधिक् सावाःन्दुरो॥ 58 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ कुहिम्बेसाङ्बाहाॽ नु कुगाॽइबाहाॽरे़ कन् दाङ्बाल्ले़ खुने़ॽ लुङ्माॽ तुक्तुबा पाःन्निन् मे़घे़प्सुआङ् खे़ङ्हाॽ खुने़ॽनु मे़सःत्ते़रो॥
59 हे़क्क्याङ् अङे़ःक्वासाःन् ये़त्छि (८) ये़न्नो हर्दो मे़हे़गु मे़बिरुबा थिम्मो*हर्दो हे़क्मान्–कङ्ग निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ ये़म्बित्छाॽ कुमनाहाॽरे़न् खुनिॽ के़ये़कपा मिक्सेःन्लो॥ मे़द्ये़आङ् खुने़ॽ कुमिङ्ङिन्नाङ् कुम्बारे़ कुमिङ् कुइसिःक् जकरिया मिङ् वाःप्मा मे़इःत्तुआङ् मे़वये़, 60 कर कुम्मारे़ मे़त्तुसि “मे़ःन्लो! कल्ले़ कुमिङ्ग युहुन्ना वाःप्मा पोःङ्लो॥”
61 खे़ङ्हाॽरे़ कुम्माःन् मे़मे़त्तु, “खे़ने़ॽ के़गाॽइहाॽओ अक्तङ्बा मिङ् के़वाःप्पा मनाहाॽ मे़होःप्लो॥”
62 हे़क्क्याङ् खे़ङ्हाॽरे़ जकरियाःन् हुक्चाःल्किःल्ले़ सेःन्मे़दोसु, “कल्ले़ कुमिङ् थे वाःप्मा निङ्वाॽ के़जोगुआङ् के़वाॽबे?” 63 खे़ल्ले़ साप्मा सामाःन् नाःक्तुसिआङ् कल्ले़ कुमिङ् युहुन्ना लॽरिक् साप्तु पिरुसि॥ हे़क्केःल्ले़ खे़ङ्हाॽरे़ खुनिॽ निङ्वाॽ मये़रो॥ 64 खिमो खे़न् पाःप्मा हेःक्ते़आङ् खे़ल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुनारा फोःमा हेःक्तुरो॥ 65 खे़ङ्हाॽरे़ खुनिॽ हिम्बेसाङ्बाहाॽ खुनिॽ निङ्वाॽ मये़र मे़गिसे़रो॥ यहुदियास्मा काक् कोःक्मा फाङ्जङ्बा पाङ्भेॽ खाराक् कन् पाःन्निन् से़ःरे़रो॥ 66 हे़क्क्याङ् कन् पाःन्निन् के़घे़म्बा के़रे़क्ले़ खुनिॽ निङ्वाॽ मये़आङ् खे़ङ्हाॽरे़ अक्खे मे़बाःत्तु, “आल्ल कन् अङे़ःक्वाःन् ताःन्दि थे पोःङ्बाइरो?” थेआङ्भे़ल्ले़ दाङ्बाल्ले़ कुहुक्किन् खे़न् अङे़ःक्वाःल्ले़ कुसम्दाङ् वये़रो॥
जकरियाःल्ले़ माङ्निङ्वाॽपाःन् पाःत्तुॽ
67 युहुन्नारे़ कुम्बा जकरियाःन् सेसेमाङ्ङिल्ले़ थुक्तुआङ् माङ्निङ्वाॽपाःन् पारे़,
68 “इस्राइलिहाॽरे़ खुनिॽ दाङ्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुनारा फोःसुम्लो,
थेआङ्भे़ल्ले़ खुने़ॽ कुमनाहाॽ कम्ब्राङ् मे़त्तुसिआङ् चोःक्युम्भो पिरुसिरो॥
69 खुने़ॽ कुसेवारोबा दाउदरे़ कुहिम्सयङ्लाम्
याप्मि से़न्लप् के़बिबा मुक्के़गुबा से़न्लप्दाङ्बाधिक् फोःक्खुरो॥
70-71 आनिॽ निङ्मिहाॽ नु याप्मि के़जिःप्पाहाॽरे़ खुनिॽ हुक्कोलाम्
ताङ्आसे़ःप्लो के़लॽबा पाःन्निन्
यरिक् तङ्बे तगि सेसे माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पाहाॽरे़ मे़बाःत्तुआङ् वये़॥
72 आनिॽ थाःक्थे़बाहाॽ लुङ्गुम् ओसेःन्धाक्मासि फाॽआङ्
माङ्हुप्पिन् निङ्वाॽ इःत्तु॥
73 खे़न् माङ्हुप्पिन् खुने़ॽ आनिॽ थाःक्थे़बा अब्राहाम्मिन्नु माङ्हे़क् चोगुआङ् वये़रो॥
74-75 कन् माङ्हे़क्किन्आनिॽ निङ्मिहाॽरे़ खुनिॽ हुक्कोलाम् ताङ्से़ःप्मा आघोःसुम्ल,
हे़क्क्याङ् मे़ङ्गिए मे़न्यङ्ङे आनिॽ हिङ्मन् खाराक् सेसे नु साम्योनिबा पोःङ्माआङ् खुने़ॽ कुसेवा चोःक्मा आसुक्तुम्ल फाॽआङ् पोःक्खे़बारो॥”
76 “आस्साःए, खे़ने़ॽ के़रे़क्नुःल्ले़ पयम् यम्बा निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़न् माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा के़म्मे़त्लो॥
थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ने़ॽ दाङ्बाल्ले़ कुदगि लाम् यारिप् चोःक्से़ के़बेःक्लो॥
77 हे़क्क्याङ् कुमनाहाॽ लायोलाम् ले़प्मि नु से़न्लप्रे़ सिक्कुम्दिङ् निङ्वाॽ ओसे़ःन्गे़धाक्तुसिॽरो॥ 78 हे़क्क्याङ् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ चुङ्जिगे़न् कुलुङ्गुम्मिल्ले़ चोगुल्ले़
साङ्ग्राम्पेदाङ्लाम् नाम्साङ्ङिन् आनिॽओ चुक्मा इःत्ते़रो॥
79 हे़क्क्याङ् खादाम्मा नु सिःमे़ल्ले़न्साम्म्रिःप्पो के़वाॽबाहाॽओ खे़न् नाम्साङ्ङिन् ओःत्लो,
हे़क्क्याङ् आनिॽ लाङ्भोःन् सनारुङ् लाम्मो तोःन्छिङ्लो॥”
80 हे़क्क्याङ् अङे़ःक्वा युहुन्नाःन् पोःरे़र याम्साम्मो के़धुम्बा पोःक्खे़र पेआङ् सेसेमाङ्ङिल्ले़ कुधिम् पोःक्खे़आङ् खुने़ॽ इस्राइलिहाॽओ ओसेःन्मे़न्धाक्सिङ्ङे थारिक् एःक्सादे़न्नोए वये़॥
*1:1 थियोफिलस–लुकारे़ कन् मनाःन् ये़सुरे़ चोगुबा नु हुॽरुसिबा पाःन्हाॽरे़ कुयाःम्बेओ सुजा साप्तु पिरु॥ लुकारे़ लत्छा मनाःन्लक् मे़त्तु, कर वेॽ यरिक्ले़ मे़निःरुर मे़घे़प्सुर फाॽआङ् ये़सुरे़ कुहिङ्मन्नोबा कन् पाःन्हाॽ काक् पिसाङ् हाङ्मा खुने़ॽ कुनिङ्वाॽ वाॽ॥
*1:9 निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङो तुवा चोगुर याक्किल्ले़ हाःन्दुबा साङ्सिङ्ङिल्ले़ कुनाम्गे़नुॽबा मिःक्खुॽ लःत्तु॥ कङ्ग मनाहाॽरे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङो मे़जोगुबा तुवाल्ले़न्मिक्सेःन् वये़रो॥ कन्काक्नुःल्ले़ के़ये़क्पा याःम्बक्किन्यहुदि साम्योथिम्कुइसिःक्लत्छा निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ कुहिङ्मन्नो थिक्ले़ङ्लक्चोःक्मा के़घोःबा वये़रो (लाम्दिःक्३०.३४-३८)॥
*1:11 माङ्लाइङ्बा–निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मे़न्छाम्गे़न् याप्मि चोःक्मानुःल्ले़ तगि साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो खुने़ॽ कुसेवा चोःक्से़ माङ्लाइङ्बाहाॽ चोगुसि॥
*1:17 एलिया–एलियाःन् युहुन्ना सावाःन्छिङ्बानुःल्ले़ कुगिप् ये़त्छि (८००) तङ्बे तगि के़वाॽबा लत्छा माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा मना वये़॥ माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा मलाकिरे़ तगिबा माङ्हुप्पो निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मसिहःन्नुःल्ले़ मिसाक् तगि एलियाःन् इस्राइलओ पाङ्घुयुःसुॽ फाॽआङ् साप्तुआङ् वये़ (मलाकि ४.५)॥
*1:32 दाउद–साॽरिक्के़इङ्बा यहुदिहाॽरे़ खुनिॽ हाङ्॥
*1:35 निङ्वाॽफुसाः–कन्ये़सुरे़ लत्छा कुमिङ्लो॥
*1:54-55 अब्राहाम मे़प्मनाबा मनालाम्बाए काक् यहुदिहाॽ मे़बोःक्खे़बारो॥
*1:54-55 तगिबा माङ्हुप्पोबा ये़म्मो यहुदिहाॽ मे़युङे़बा लाजेॽइल्ले़ कमिङ्ङिन् इस्राइल वये़॥
*1:59 हर्दो हे़क्मान्–कङ्ग निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ ये़म्बित्छाॽ कुमनाहाॽरे़न् खुनिॽ के़ये़कपा मिक्सेःन्लो॥