5
ये़सुरे़ कोःक्माओ से़ःसुबा खाहुन्
लुका ६.२०-२३
1 आल्ल ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ निःसुसिआङ् कोःक्माओ थाःङ् पेआङ् युङ्सिङ्, हे़क्क्याङ् कुहुॽसाम्बाहाॽआङ् खे़त्थो मे़बेआङ् कुघिरि मे़युङ्सिङ्॥ 2 हे़क्क्याङ् खुने़ॽ अक्खेलॽरिक् खे़ङ्हाॽ हुॽमा हेःक्तुसि–
3 “के़रे़क् पाःन्नो निङ्वाॽफुमाङ्ङिन् चाहाबा के़जोःक्पाहाॽ*ग्रिक पाःन्दाङ्ङो “याम्साम्मो याङ्गे़साॽबाहाॽ” पोःङ्॥ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ साङ्ग्राम्पेदाङ्बा हाङ्जुम्मिन् खे़ङ्हाॽरे़न्नेरो॥
4 मेरिङ् के़धक्पाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्हाॽरे़ हाङ्हाङ् मे़त्छिङ्मान् मे़घोःसुॽरो॥
5 चुङ्जिगे़न् नःम्नःम्बा मनाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ इक्सादिङ् खाम्बेःक्मान् खे़ङ्हाॽरे़न्नेरो॥
6 हे़क्क्याङ् साम्योनिबा याःम्बक् चोःक्माओ स्याङ्मे़न्दाङ् के़बप्पाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुनिङ्वाॽ हे़क्के चोःक्मा खे़ङ्हाॽ फाॽरुसिॽरो॥
7 वेॽ मनाहाॽ लुङ्माॽ के़दुक्पाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्हाॽ लुङ्माॽ मे़दुक्तुसिॽरो॥
8 सिक्लुङ्मो सेसे के़वाॽबाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्हाॽरे़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिन् मे़निःसुॽरो॥
9 नादङ् के़जोःक्पाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्हाॽग निङ्वाॽफुसाः मे़बोःङ्लो॥
10 साम्योनिबा याःम्बक् मे़जोगुल्ले़ मनाहाॽरे़ तुक्खे मे़जाःत्तुसिबाहाॽ मुॽइसाबासिरो,
थेआङ्भे़ल्ले़ साङ्ग्राम्पेदाङ्बा हाङ्जुम्मिङ्ग खे़ङ्हाॽरे़न्नेरो॥
11 इङ्गाॽ चोगुङ्ङिल्ले़ मनाहाॽरे़ खिनिॽ किनाःन्दि के़म्बिरिॽ, तुक्खे के़म्जाःत्तिआङ् खिनिॽ तक्ले़ङ्वाओ फोत्याबा फे़न् पाःन्हाॽ मे़बाःत्तुल्ले़ मुॽइसाबा के़बोःक्खिरो॥ 12 खे़न् ये़म्मो पसःत् सःत्ते़म्मे़ॽओ, थेआङ्भे़ल्ले़ साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो खिनिॽ थुम्घोःन् यम्बा चोःक्लो॥ उन्छेःन्स्मा माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पाहाॽआङ् मनाहाॽरे़ बा हे़क्केए मे़मे़त्तुसिरो॥
युम् नु ओःत्तिलाम् कुबि
मर्कुस ९.५०, लुका १४.३४-३५, ११.३३
13 खिनिॽग इक्सादिङ् खाम्बेःक्माओबा युम्निङ्लो, कर युम्मिल्ले़ कुलिम्मे़न् माःबेःक्ने़ फाॽग्र याम्मो के़लिम्बा चोःक्मा सुक्मे़दे़त्ने़न्लो॥ खे़ल्ले़ कुयाःम्बक् थेआङ् होःप्लो, कर खे़ङ्ग लाप्फुमा पोःङ्ङाङ् मनाहाॽरे़ मे़दोॽरुरो॥ 14 खिनिॽग इक्सादिङ् खाम्बेःक्मोबा ओःत्तिनिङ्लो॥ कोःक्माओबा ये़क्यक्किन् थेःल्ले़आङ् इःप्मा मे़सुक्तुन्॥ 15 आत्तिल्ले़आङ् सेमिःन् हाःन्दुआङ् नइमाल्ले़ मे़सुःप्तुन्, कर हिम् सिगाङ्बा के़रे़क् मनाहाॽ खानिःमा मे़सुक्ल फाॽआङ् थो सेमि युङ्दे़न्नो युक्खुॽरो॥ 16 हे़क्केलॽरिक् सेमिःन् ओःप्पा हे़क्केए खिनिॽ के़जोगुम्बा सुयाःम्बक्हाॽ मनाहाॽ ओसेःन्धाक्ते़म्सिम्मे़ॽओ, हे़क्क्याङ् साङ्ग्राम्पेदाङ्बा खिनिॽ निङ्वाॽफुपाःल्ले़ कुनारा मे़भोःसुॽरो॥
ये़सुरे़ साम्योथिम्मिन् के़त्तु
17 इङ्गाॽ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मोसाःन् पिरुबा साम्योथिम्मिन् नु माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पाहाॽरे़ मे़बाःत्तुबा पाःन्निन् कुसुम् मे़न्दम्नाबा चोःक्से़ त्याङ्बा फाॽआङ् मे़इःत्ते़म्मिन्ने़ॽओ॥ इङ्गाॽग कुसुम्मे़न्दम्नाबा चोःक्से़ मे़ःन्, कर खे़ङ्हाॽ कुलिङ्धो के़त्छे़ने़ त्याङ्बारो॥ 18 से़क्खाए इङ्गाॽ मे़त्निङ्, इक्सादिङ् खाम्बेःक्मान् नु ताङ्साक्पे़न्माःमा पेःक्मानुःल्ले़ तगि साम्योथिम्मो के़बप्पा के़रे़क् पाःन्निन् मे़ङ्गे़त्ते थारिक् खे़प्मोबा के़रे़क्नुःल्ले़ चुक्सा पाःन्धिक्काङ् मे़माःने़न्लो॥ 19 हाःत्ले़ कन् इङ्जाःङ्हाॽओबा चुक्सा पाःन्धिक् फेःन्दुआङ् वेहाॽ बा हे़क्के चोःक्मा हुॽरुसिॽ साङ्ग्राम्पेदाङ्बा हाङ्जुम्मो खे़न् चुक्सा पोःङ्लो, कर हाःत्ले़ कन् इङ्जाःङ्हाॽ इःत्तु-नाःत्तुआङ् वेॽहाॽ हे़क्के चोःक्मा हुॽरुसिॽ साङ्ग्राम्पेदाङ्बा हाङ्जुम्मो खे़न् पयम् यम्बा पोःङ्लो॥ 20 कर खे़प्से़म्मे़ॽओ, फरिसिहाॽ हे़क्क्याङ्साम्योथिम्साम्बाहाॽनुःल्ले़आङ् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुइङ्जाःङ्हाॽ खिनिॽ नुःरिक्काङ् के़न्इःत्तुम्मिन् के़न्नाःत्तुम्मिन्ने़ फाॽग्र से़क्खासाङ् खिनिॽ साङ्ग्राम्पेदाङ्बा हाङ्जुम्मो के़न्लासिन्लो॥”
ये़सुरे़ याःक्ले़ॽमा मे़नुॽने़न् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ
लुका १२.५७-५९
21 आल्ल, “उन्छेःन् मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ अक्खे पाःत्तुबान् खिनिॽ के़घे़प्सुम्माङ् के़वयिॽ, ‘मना मे़से़रे़न्ने़ॽओ, थेआङ्भे़ल्ले़ मना के़से़प्पाल्ले़ खुम्दिङ् खोःसुॽरो,’ 22 कर इङ्गाॽ मे़त्निङ्, हाःत् कुन्साॽइन्नु कुयाःक् ले़ॽ, खे़ल्ले़ खुम्दिङ् खोःसुॽरो॥ याम्मो हाःत्ले़ कुन्साॽइन् ‘अदङ्’ मे़त्तुॽ, खे़ङ्ग के़रे़क्नुःल्ले़ यम्बा यहुदि खासे़न्लोःम्बाहाॽरे़ खुनिॽ तगि मे़ये़प्सुॽ, कर हाःत्ले़ कुन्साॽइन् साक्मुरा मे़त्तुॽ, खे़ङ्ग खे़मायङ्सङ्ङोबा मिओ पेःक्मा सुक्लो॥ 23 हे़क्केःल्ले़ खे़ने़ॽ माङ्हिम्मोबा ले़त्तिङ्तोःम्मादे़न्नो ले़त्तिङ्ङिन् तोःम्मानुःल्ले़ तगि खे़ने़ॽनु के़न्देःङ्बाल्ले़ कुनिङ्वाॽ तुगे़आङ् वाॽबा के़निङ्वाॽ सुम्मो ताने़ फाॽग्र 24 के़ले़त्तिङ्ङिन् ले़त्तिङ्तोःम्मादे़न्निल्ले़ कुबेसाङ् ने़स्से़ थ्ये़ॽआङ् के़रे़क्नुःल्ले़ तगि के़न्देःङ्बाल्लो पेगे़ॽआङ् नादङ् चोगे़त्छे़ॽओ॥ हे़क्क्याङ्लक् त्ये़ॽआङ् के़ले़त्तिङ्ङिन् तोःन्दे़ॽओ॥
25 आप्तिक् के़गुःप्पाल्ले़ खे़ने़ॽ खासे़न्दे़न्नो तेॽमानुःल्ले़ तगि खुने़ॽनु नादङ् चोगे़ॽओ, मे़ःन्ने़ फाॽग्र खे़ने़ॽ खासे़न्लोःम्बाल्लो के़देॽआङ् खासे़न्लोःम्बाल्ले़ तिलिङ्गाहाॽरो हुक्के़सुप्, हे़क्क्याङ् खे़ङ्हाॽरे़ पुङ्लाहिम्मो के़म्साक्लो॥ 26 इङ्गाॽ से़क्खाए मे़त्ने़ॽ, खे़प्मो साम्बाःन्याङ् के़रे़क् मे़न्हुङ्ङे थारिक् खे़प्मोए के़याक्लो॥”
ये़सुरे़ चाराम्माल्ले़ कुयाःम्बेओ हुॽरुसिॽ
27 आल्ल, “खिनिॽ मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ अक्खे पाःत्तुबा के़घे़प्सुम्माङ् के़वयि, ‘खे़ने़ॽ चाराम्मा याःम्बक् मे़जोगे़न्ने़ॽओ’ 28 कर इङ्गाॽ मे़त्निङ् आत्तिल्ले़ फे़न् निङ्वाॽ इःत्तुर मे़न्छुमाॽइन् ओमे़त्तुॽ, खे़ल्ले़ग तगिए खे़न् मे़न्छुमाॽइन्नु कुनिङ्वाॽबो चाराम्मा याःम्बक् चोगुदेःसुरो॥ 29 खे़ने़ॽ चुप्साङ् के़मिक्किल्ले़ लायो चोःक्मा के़बाङ्ने़ फाॽग्र लःत्ते़ॽआङ् लाप्फुःसे़ॽओ॥ के़रे़क् नासिङ्गे़न् थक्किन् खे़मायङ्सङ्ङो लाप्फुमानुःल्ले़ मिक्थिक् मे़ःन्ने वाॽमाए नुःबारो॥ 30 हे़क्क्याङ् चुप्साङ् हुक्किल्ले़ लायो चोःक्मा के़बाङ्ने़ फाॽग्र खे़न्नाङ् खक्ते़ॽआङ् लाप्फुःसे़ॽओ॥ के़रे़क् नासिङ्गे़न् थक्किन् खे़मायङ्सङ्ङो लाप्फुमानुःल्ले़ हुक्थिक् मे़ःन्ने वाॽमाए नुःबारो॥”
ये़सुरे़ मेःत्हाॽ नाॽमासि मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ
मत्ति १९.९, मर्कुस १०.११-१२, लुका १६.१८
31 “याम्मो मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ अक्खे पाःत्तुआङ् वाॽ, ‘आत्तिल्ले़ मेलिङ्गे़न् कुमेःत्तिन् नाॽरु, खे़ल्ले़ नाॽने़बारो फाॽआङ् साप्ला साप्मा पिमा पोःङ्॥’ 32 कर इङ्गाॽ खिनिॽ मे़त्निङ्, हाःत्ले़ वेॽहाॽनु चाराम्मा याःम्बक् मे़न्जोःक्के के़वाॽमा मेलिङ्गे़न् कुमेःत्तिन् नाॽरुॽ खे़ल्ले़ खे़न् कुमेःत्तिन् चाराम्मा याःम्बक् के़जोःक्मा चोगुॽरो॥ हे़क्क्याङ् आत्तिल्ले़ खे़न् मे़न्छुमाॽइन्नु मेःक्खिम् चोगुॽ खे़ल्ले़आङ् चाराम्मा याःम्बक् चोगुॽरो॥”
ये़सुरे़ माङ्हे़क्सिङ्मा मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ
33 “याम्मो खिनिॽ मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ अक्खे पाःत्तुबा के़घे़प्सुम्माङ् के़वयिॽ, ‘खिनिॽ के़जोगुम्बा माङ्हे़क्किन्मे़भेःन्दे़म्मे़न्ने़ॽ, कर यहवे दाङ्बान्नु के़जोगुम्बा माङ्हे़क्किन्के़गे़त्तुम्लए पोःङ्लो॥’ 34 कर इङ्गाॽ खिनिॽ मे़त्निङ्, आप्फाल्ले़आङ् माङ्मे़हे़क्कासिम्मे़न्ने़ॽ॥ हे़क्केलॽरिक् साङ्ग्राम्पेदाङ्ङिल्ले़ कुमिङ्ङोआङ् मे़ःन्, थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्ग निङ्वाॽफुमाङ् युक्नारो॥ 35 हे़क्क्याङ् इक्सादिङ् खाम्बेःक्माल्ले़ कुमिङ्ङोआङ् माङ्मे़हे़क्कासिम्मे़न्ने़ॽओ, थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्ग खुने़ॽ कुलाङ् तोॽभेःत्लो॥ हे़क्केलॽरिक्के यरुसले़म्मिल्ले़ कुमिङ्ङोआङ् माङ्मे़हे़क्कासिम्मे़न्ने़ॽ, थेआङ्भे़ल्ले़ खे़ङ्ग पयम् यम्बा हाङ्ङिल्ले़ कुये़क्यक्लो॥*यहुदि साक्थिम्मो अक्खेलॽरिक् माङ्मे़हे़क्सिङ्–“कन् पाःन्निन् मे़जोगुङ्ङिन्ने़ फाॽग्र इक्सादिङ् खाम्बेःक्मान् मे़क् पेःक्निरो॥” 36 हे़क्केलॽरिक्के खिनिॽ थे़गेःक्पाल्ले़न् माङ्मे़हे़क्कासिम्मे़न्ने़ॽ, थेआङ्भे़ल्ले़ खिनिॽ थे़गेःक्इधिक्काङ् फःगे़लॽबा इग्र माक्के़लॽबा चोःक्मा के़न्छुक्तुम्मिल्लो॥ 37 खिनिॽ पाःन्निङ्ग ‘ओ’ ने़ फाॽग्र ‘ओ’ पाःत्ते़म्मे़ॽ, ‘मे़ःन्’ ने़ फाॽग्र ‘मे़ःन्’ पाःत्ते़म्मे़ॽ॥ खे़न्नाङ्धोबाङ्ग माफे़न्साम्लाम् के़दाःबारो॥”
ये़सुरे़ याःक्ले़ॽमाल्ले़ कुले़क्वा नुःक्मा मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ
लुका ६.२९-३०
38 “मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ ‘मिक्किल्ले़ कुले़क्वा मिक्, हे़क्क्याङ् हाबोॽबाल्ले़ कुले़क्वा हाबोॽबा’*लाम्दिःक् २१.२४, ले़बि २४.२०, साम्योथिम् १९.२१ लॽरिक् पाःत्तुबान् के़घे़प्सुम्माङ् के़वयिॽ, 39 कर इङ्गाॽ खिनिॽ मे़त्निङ्, मनाहाॽरे़ ताप्फे़ःल्लिक् के़म्मे़त्तिल्ले़ खे़ङ्हाॽ ताप्फे़ःल्लिक् मे़मे़त्ते़म्सिम्मे़न्ने़ॽ॥ आत्तिल्ले़ चुप्साङ् ले़प्माङ्बा के़ने़दे़ङ्बान् के़ले़ङ् के़बिॽ, खे़न् वेॽस्मान्नाङ् तोःन्दे़ पिरे़ॽ॥ 40 हे़क्क्याङ् आत्तिल्ले़ के़जाङ्मा तेःत्तिन् नाप्मारे़ लागि खासे़न्दे़न्नो के़देॽ, खे़न् के़घाम्मा के़लोमाहाॽआङ् पिरे़देःसे़ॽओ॥ 41 थक्सुबाल्ले़ खे़ने़ॽ के़न्दे़न्ने़न्छाङ् किलोमितर थिक् थारिक् कुगक्किन् कुःप्मा तेॽमा के़गोःत्ने़ फाॽग्र खे़न्नु किलोमितर ने़त्छि थारिक् पेगे़ॽओ॥ 42 के़नाःक्पाहाॽ खे़ने़ॽ पिरे़से़ॽ, आत्तिल्ले़ थे़त्ला के़नाःक् खे़न् पिरे़ॽओ॥”
निङ्मिहाॽ लुङ्माॽ तुक्मासि
लुका ६.२७-२८,३२-३६
43 “मोसारे़ कुसाम्यो इङ्जाःङ्ङिल्ले़ के़बाङ्भेॽसाबाहाॽ लुङ्माॽ तुक्ते़से़ॽआङ् के़निङ्मिहाॽ चिःत्ते़से़ॽ*ले़बिहाॽ १९.१८ लॽरिक् पाःत्तुबा के़घे़प्सुम्माङ् के़वयिॽ, 44 कर इङ्गाॽ खिनिॽ मे़त्निङ्, निङ्मिहाॽ लुङ्माॽ तुक्ते़म्सिम्मे़ॽआङ् खिनिॽ ताप्फे़ःल्लिक्के़मे़प्पाहाॽ तुवा चोगे़म् पिरे़म्सिम्मे़ॽओ॥ 45 हे़क्केलॽरिक् साङ्ग्राम्पेदाङ्ङोबा खिनिॽ पानुदिङ् पाः निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुस्साः के़बोःक्खिॽरो॥ थेआङ्भे़ल्ले़ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ग नुःबा नु ताप्फे़ःम्बा सम्दाङ् नाम्से़ःक् पाङ्घुआङ् साम्योनिबाहाॽ नु लायोबाहाॽओ पाङ्गे़न्दिङ् वाहिःत्थाःमा पाङ्घुरो॥ 46 खिनिॽ लुङ्माॽ के़दुक्पाहाॽरक् लुङ्माॽ के़दुक्तुम्सिम्ने़ फाॽग्र खिनिॽ थे हाङ्से़म्मिन् के़घोःसुम्माङ्बे? हे़क्तङ्बा याःम्बक्किङ्ग एःङ्याङ् के़भोःङ्बाहाॽरे़आङ् मे़जोगुरो॥*खे़न् ये़म्मो यहुदिहाॽरे़ एःङ्याङ् के़भोःङ्बाहाॽ रोमि हाङ्जुम्मिल्ले़ लागि याःम्बक् मे़जोगुबाल्ले़ चोगुल्ले़ साॽरिक् मे़जिःत्तुसिआङ् खे़ङ्हाॽ वेॽहाॽनुःल्ले़आङ् साॽरिक् लायो के़जोःक्पासि लॽरिक् मे़इःत्तुसि॥ 47 फुॽनुसाॽहाॽनुरक् खिनिॽ सेवा के़मःइने़ फाॽग्र वेॽहाॽनुःल्ले़ थे यम्बा याःम्बक् के़जोगुम्माङ्बे? खे़ङ्ग निङ्वाॽफुमाङ्ङिन् कुसिङ् मे़न्निःप्मनाबाहाॽरे़आङ् मे़जोगुरो॥ 48 खे़ल्ले़ चोगुल्ले़ खिनिॽ साङ्ग्राम्पेदाङ्ङोबा पानुदिङ् पाः निङ्वाॽफुमाङ्ङिन् के़रे़क् पाःन्नो कुलिङ्धो के़गे़प्पा चोःक्पा कुइसिःक् खिनिॽआङ् हे़क्तङ्बा पोःङ्माए पोःङ्लो॥”
*5:3 ग्रिक पाःन्दाङ्ङो “याम्साम्मो याङ्गे़साॽबाहाॽ” पोःङ्॥
*5:35 यहुदि साक्थिम्मो अक्खेलॽरिक् माङ्मे़हे़क्सिङ्–“कन् पाःन्निन् मे़जोगुङ्ङिन्ने़ फाॽग्र इक्सादिङ् खाम्बेःक्मान् मे़क् पेःक्निरो॥”
*5:38 लाम्दिःक् २१.२४, ले़बि २४.२०, साम्योथिम् १९.२१
*5:43 ले़बिहाॽ १९.१८
*5:46 खे़न् ये़म्मो यहुदिहाॽरे़ एःङ्याङ् के़भोःङ्बाहाॽ रोमि हाङ्जुम्मिल्ले़ लागि याःम्बक् मे़जोगुबाल्ले़ चोगुल्ले़ साॽरिक् मे़जिःत्तुसिआङ् खे़ङ्हाॽ वेॽहाॽनुःल्ले़आङ् साॽरिक् लायो के़जोःक्पासि लॽरिक् मे़इःत्तुसि॥