Balʉwa wa mambwa nɨnɔ
Pɛtɛlɛ
akpika ndɨ
Lɨkpʉmʉka la mambwa
Balʉwa wa mambwa nɨnɔ Pɔlɔ ukpikilya ndɨ ɓakilisito ɓa ɓagʉɗʉ kuɓukumuti ɓa Azia nɨmʉ. Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a ndɨ mino ka ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ, ɓakpakyanaga ndɨ na Pɛtɛlɛ. Nɨyɔ Yeso asa ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ, Pɛtɛlɛ a ndɨ atʉtʉmbwa ka Ɓayuda. Ɓugyogyisa ndɨ ɓakilisito ɓi nɨɓɔ ukpikilya ndɨ ɓɔ kʉgbɛ kyɛ ɓaɓɨnɨkyana ndɨ Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito.
Kinili, Pɛtɛlɛ ukpikilya ndɨ kaʉɓɨkya ɓɛ ɓigwinonogi yapʉ ka baya kyɛ ɓakɛgʉ ɓatʉ ɓa mambwa kaigyogyiso. Ʉɓɨkya ndɨ gɔnɨ ɓɛ Yeso nɨnɔ ɓaɓɨnɨkyana ndɨ ɨyɨ nɨnɔ, ɓagyogyisatʉ ndɨ mbɛyɨ kadwɛ kʉ kwa kʉ ɓamwɔ ndɨ mino. Nɨyɔ akaɓɨkya ɓɛ ɓakiko kaigyogiso, okwononi ɓiki na lɨmbɛngɨ lɨnda abɛ ɨyɨ. Ʉtʉmbʉlyaga ndɨ gɔnɨ ɓɛyɔ ɔɓɨlɨ kaɓʉ okwononi mino kaiko luga ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓakapagɨgʉ Kunzi.
Yɨgbananaga ya kɨtaɓʉ ka 1 Pɛtɛlɛ nɨyɨ:
Yuuso 1:1-2
Baya yapʉ 1:3-12
Ɔɓɨlɨ wotu 1:13–2:17
Kilisito ɨnatʉ yigyogyiso 2:18-25
Ɓakilisito na yigyogyiso 3:1–4:19
Ɓɛyɔ yɨgya ka ɓangama ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓaɓɨnɨkyana okwononi mino kaiko 5:1-11
Yuuso ya muliɓo 5:12-14
1
Yuuso
Ɨmɨ Pɛtɛlɛ atʉtʉmbwa ka Yeso-Kilisito nɔ nukpikilyi ɓatʉ nɨɓɔ Kunzi ʉpʉnaga ndɨ. Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓomisikono kʉwa abɛ ɓobiko ka ɓewili ɓaya Poto, Galatia, Kapadokia, Azia na Bitinia. Obosu Kunzi amupunogoni ndɨ kambwa aka ɓɛyɔ aɓɨkya ndɨ mino. Lɨmbɛngɨ-Lotu amuteni ndɨ di kaiko ɓatʉ kakɨ, kaiko kagya mʉtʉʉ ka Yeso-Kilisito na kaiko ɓitu pisi ka ɓangʉ kakɨ.
Kunzi amuɗukilyi ɨzɨyɔ, amʉpá mazɨyɔ mudingi.
Mʉtamanagɨ nɨmɔ apága ɔɓɨlɨ
Tabibisini Kunzi, abakɨ Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito! Pisi ko kumbu kakɨ yɔ atɨ́pa mino ɔɓɨlɨ wambɨya, kyɛ apupisa ndɨ Yeso-Kilisito ka mbʉkʉ. Kinili ta mino na mʉtamanagɨ nɨmɔ apága ɔɓɨlɨ, takwanana kainisa na makpʉmʉka nɨmɔ Kunzi oɓuulyaga ndɨ ko bulya ka ɓatʉ kakɨ kʉgʉ wa lɨsyɛ. Makpʉmʉka mi nɨmɔ kakwananɨgʉ kapɔ ikanɨ kapʉtɨkana ikanɨ kolimiko yi. Mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ mo mino kabaɨlya yɔ, a no ngu kamuɓuulyogo ko bulya muhukuso. Muhukuso mi nɨmɔ imibisikoso ndɛkɛ ka lɨsyɛ la mupipilo.
Kinili maɓutumo na magyagya gʉtʉgʉ ɓɛyɔ mo mino kaigyogyisa ko ngbinga mʉkɛɗɛ na ɓopisi dididi. Yigyogyiso yi nɨyɔ a ko bulya ya kibisikoso ɨzangɨya ya baya kunu. Kika kanɨ ɓakongogo ɔlɔ nɨnɔ a luki lɨpʉtɨkana ko ɓuku kaiba ɓɛ a wanza, a abɛ baya kunu nɨyɔ a na ɨzangɨa kugbɛ a mino kakɨtanaga ka ɓʉzʉ mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɔlɔ. Kinili Kunzi abibisa ndɛkɛ, adondisyo na abisa kʉgʉ, mʉtʉ wa baya ya lɨngʉnʉ wa Yeso-Kilisito odoku ndɛkɛ mino. Mapagatʉ Yeso, gʉtʉgʉ ɓɛyɔ makanaminigʉ mino yɔ. Maɓinikyononi gʉtʉgʉ ɓɛyɔ aka yɔ ma kɛgʉ mbɛyɨ mino kamɨna mbɨya wanʉ. Kinili mokogwa magyagya mudingi nɨmɔ mʉmbanzʉ kakwananɨgʉ kozukogo. Mokogwa magyagya kyɛ minisoni na muhukuso, nɨmɔ a mʉkalya ma baya kunu.
10 Ɓogyalandʉ ɓakɨsa ndɨ, ɓakpɨma ɓuwobi-ɓuwobi bulyo muhukuso mi nɨmɔ. Ɓaɓɨkyaga ndɨ kambwa mongoni ko bulya apɛpɛ nɨnɔ Kunzi amʉwanyaga ndɨ. 11 Ɓakɨsa ndɨ yapʉ kandʉnga ngbingo na pisi tino yɔ lɨkpʉmʉka nɨlɔ Lɨmbɛngɨ ka Kilisito aɓɨkya ndɨ, akwanana mino kaigyonoso. A ɓɛyɔ, Lɨmbɛngɨ li nɨlɔ a ndɨ kʉsɔ kaɓʉ, aɓɨkyaga ndɨ kambwa aka ɓɛyɔ Kilisito igyogyisa ndɛkɛ mino, na ɓɛyɔ ɨbɨba kakɨ akwanana ndɛkɛ mino kodoku kumbuso yi. 12 Kunzi umibisa ndɨ ɓogyalandʉ ɓɛ Mongoni Manza mi nɨmɔ ʉpá ndɨ, kɛgʉ ndɨ ko bulya kaɓʉ ɓɨkpɛ, luki limoti a ndɨ ko bulya kunu. Mbɨya wanʉ, ɓaɓɨɓɨkya ɓa Mongoni Manza ɓamʉɓɨkyaga ndɨ lɨkpʉmʉka li nɨlɔ pisi ko ngu ya Lɨmbɛngɨ-Lotu kotukyoku kʉgʉ wa lɨsyɛ. Gʉtʉgʉ ɓamalaika aka ɓɨkpɛ, ɓa gɔnɨ na mʉsasa kaibo yi.
Wikoni ɓitu pisi ka yɨgya kunu
13 Kinili, okwononi kaiko ɓakɨtʉlya ka ligubo, wikoni ɓuɓisi. Bisoni mʉtamanagɨ kunu ko bulya apɛpɛ nɨnɔ minisono ndɛkɛ na ɨyɨ wa Yeso-Kilisito odoku mino. 14 Muɓongoni Kunzi, makikonitɔgʉ ɓata na mʉsasa manyɛ nɨmɔ mikaga ndɨ na imu ka ɓʉndɛlɨ, wa mikaga ndɨ mino ko biti. 15 Luki limoti, wikoni ɓitu pisi ka yɨgya kunu yasɨ, mʉɗɔngɔnɨ ɓɛgɛyɔ Kunzi nɨnɔ amʉmakaga a mino ɓitu. 16 A ɓɛyɔ, Moɓiso ko Kunzi aɓɨkya ɓɛ: «Wikoni ɓotu kyɛ ɨmɨ na wotu.» 1:16 Wanda ka Ɓalawi 19:2.
17 Ka malʉmba kunu, mamakaga Kunzi ɓɛ Baba, mʉtʉ yi nɨnɔ usombisaga ɓatʉ ɓasɨ ka ɓungbingbili kaɓyɛnɛnɛ na lasɨ nɨlɔ mʉtʉ yɨkaka-yɨkaka ogyi. Kinili, ka masyɛ mi nɨmɔ amutigyolyi ka ɔɓɨlɨ wanʉ, wonisiloni pisi ka yɨgya kunu ɓɛ maɓangagatʉ Kunzi. 18 Makaiba ɓɛyɔ Kunzi amuluwa ndɨ mino, kamʉnyɔgɔ ka yɨgya yanyɛnyɛ nɨyɔ ɓotitonu ɓamuwonisila ndɨ. Kɛgʉ ndɨ pisi ka makpʉmʉka nɨmɔ akwanana kapʉtɨkana abɛ falanga ikanɨ ɔlɔ. 19 Luki limoti, makʉlɨkanaga ndɨ pisi ka ɓangʉ ya lɨgabʉ lapʉ nɨyɔ ka Kilisito. Ɨyɨ nɨnɔ ɓamwɔ ndɨ abɛ mikya-kɔndɔlɔ nɨnɔ wanza nɨ kɛgʉ na mʉdɨlɨ ikanɨ na ipukulu. 20 Kunzi apʉnaga ndɨ Kilisito kanɨ kanogyigʉ ɔɓɨlɨ. Awonisa ndɨ ko bulya ɓʉnza kunu ka ɓongbingo ɓi nɨɓana ɓa mupipilo ɓa. 21 Pisi kʉ kakɨ, mabaɨlya Kunzi nɨnɔ apupisa ndɨ ka mbʉkʉ, apá ɨbɨba. Kinili mobisaga baya kunu na mʉtamanagɨ kunu ko Kunzi.
22 Iɓunu, miɓuɓisoni pisi kagya lɨkpʉmʉka la lɨngʉnʉ, kapanana ka lɨngʉnʉ abɛ ɓamamakɨ. Ponononi kʉgbɛ luga kunu, na lɨmbɛngɨ limoti. 23 A ɓɛyɔ, miɓukutoni nganga ya yɨɓa. Kɛgʉ na ɓababa nɨɓɔ ɓa nzʉyɨ ya lɨtɔmbʉ, luki limoti pisi ka ɓʉsɔlɔ nɨɓɔ kokwogigʉ. Ɓʉsɔlɔ ɓi nɨɓɔ nɨ mʉnzɨna mo ngu na ma ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ ko Kunzi. 24 Kyɛ ikpikaga ɓɛ:
«Ɓatʉ ɓasɨ ɓa abɛ tɔnɨtɔ
ɨbɨba kaɓʉ yasɨ a abɛ maʉwa,
Tɔnɨtɔ kʉmɨlaga, maʉwa mi obuukono.
25 Luki limoti, lɨkpʉmʉka ka Mombukwono-dosu
Ikogo ka ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ.» 1:24-25 Wanda ka Isaya 40:6-8.
Lɨkpʉmʉka li nɨlɔ nɨ Mongoni Manza nɨmɔ ɓamʉɓɨkyaga ndɨ.

1:16 1:16 Wanda ka Ɓalawi 19:2.

1:25 1:24-25 Wanda ka Isaya 40:6-8.