18
Ĩlíyã ꞌbã ãgõjó Ãhábũ rụ́ rĩ
1 Sáwã ãzo vúlé gá, ílí najó uzogó ꞌbã ꞌdịjó ku rĩ gá, Úpí jọ Ĩlíyã ní, “Ímụ ãzíla mí iꞌda mi úpí Ãhábũ ní. Íjọ ĩꞌdiní ace were ma mụ fẽlé la uzogó la ꞌdị rá.” 2 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ĩlíyã mụ dó ru iꞌdalé Ãhábũ ní rá.
Sáwã ꞌdã sĩ rílẽ mịfị́ ika la ꞌde dó Sãmãríyã gá nĩ. 3 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ãhábũ uja dó Ũbãdíyã ándrá sáwã ꞌdã sĩ adrulépi drị̃lẹ́ ru ị́jọ́ lị́cọ́ úpí drị̂ agá rĩ kí undrélépi rĩ umvelé. Ũbãdíyã ándrá ꞌbá ãzí ị́jọ́ Úpí drị̂ kí lẽlépi ambamba la. 4 Sáwã úpí Ãhábũ ꞌbã ũkû Yẹ̃zẹ̃bẹ́lị̃ ꞌbã nãbịya Úpí drị̂ kí ụꞌdị́jó ụꞌdị́ ụꞌdị̂ ꞌdã sĩ, Ũbãdíyã ꞌdụ nãbịya 100 la kí ụ̃zị̃lé ụ̃jị́gọ́ ị̃rị̃ la kí agá. Ụ̃jị́gọ́ ãlu ãlu agá ụ̃zị̃ nábí kí kãlị́ tõwú kãlị́ tõwú ãzíla ri dó ĩꞌbaní ãkónã ujílé ị̃yị́ be. 5 Ãhábũ jọ dó Ũbãdíyã ní, “Lẽ ãmụ, ãma acị́ kí ãngũ ꞌdĩ trộkị́lịrị sĩ kídí pírí kí undréjó áꞌbụ kí abe. Ãma icó nõ vâ ị̃rẹ́bị́ ịsụ́lé sĩ fãrásĩ ãmadrị̂ kí apájó fãrásĩ were rĩ kí abe ũdrãŋá ãbị́rị́ sĩ rĩ gá rá be, ꞌbã ũdrã kí rú sĩ ku benĩ.” 6 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ꞌbá ꞌdĩ awa kí dó ãngũ ꞌdã kí drĩdríŋĩ gá sĩ acị́jó ala gâsĩ trộkị́lịrị. Ãhábũ mụ wókõ ãlu rĩ gá ãzíla Ũbãdíyã mụ vâ wókõ ãzí rĩ gá.
7 Ũbãdíyã ꞌbã mụ agâ ꞌdĩgá ꞌdâ, índre, ụfụ kí dó drị̃ Ĩlíyã be. Ũbãdíyã nị̃ ĩꞌdi cé, uja dó drị̃ sulé vũ gá ãrútáŋá fẽjó Ĩlíyã ní ãzíla zị dó, “ꞌDĩ úpí mádrị́ Ĩlíyã mi ꞌi yã?” 8 Ĩlíyã umvi, “Ẽ, ꞌdõ ma ꞌi.” Ĩlíyã jọ dó ĩꞌdiní, “Ímụ, ílũ úpí mídrị̂ ní, Ĩlíyã ꞌi dó ꞌdõ gá ꞌdõ.”
9 Ũbãdíyã zị Ĩlíyã ꞌi, “Ị́jọ́ mání izalé míní dó sĩ lẽjó áma fẽjó Ãhábũ drị́ sĩ áma ꞌdịjó rá rĩ dó ãꞌdu? 10 Ãndá ãndá ru Úpí Ãdróŋá mídrị̂ ꞌbã adrujó ídri rĩ áni, sụ́rụ́ ãzí jõku ũpĩ ãzí úpí mádrị́ Ãhábũ ꞌbã sĩ ꞌbá tị pẽjó sĩ ími ndrụ̃jó ku la ĩꞌdi ꞌdáyụ. Sáwã ãlu ãlu sĩ sụ́rụ́ ãzí jõku úpí ãzí drĩ jọ la úpí Ãhábũ ní Ĩlíyã ꞌdãá ꞌdáyụ, Ãhábũ la ĩꞌdi ũŋmĩ ũkpó sĩ sĩ ũyõ najó icéjó la ãndá ãndá ru ĩꞌdi ꞌdáyụ. 11 Wó úꞌdîꞌda ílẽ ámụ lũlé la ãmbógó mádrị̂ ní, ‘Ĩlíyã ꞌbã ꞌdõ gá ꞌdõ.’ 12 Wó má icó nị̃lé la Úríndí Úpí drị̂ la ími agụ ãngũ íngõ gá rĩ gá ku ádrĩ ími aꞌbe ꞌbo rĩ gá. Ádrĩ mụ lũlé la Ãhábũ ní mi ꞌbã ꞌdõ gá ꞌdõ, drĩ dó amụ́ ími ịsụ́lé ꞌdâ ku ꞌbo, ĩꞌdi dó uja áma ꞌdịlé rá. Wó ịsụ́ íni ꞌdĩ ma ãtíꞌbó mídrị̂ rú má ị̃nzị̃ Úpî ꞌbã ị́jọ́ iꞌdójó kãrị̃lẹ̃ sĩ. 13 Úpí mádrị̂, ꞌbá ãzí lũ drĩ míní ị́jọ́ sáwã Yẹ̃zẹ̃bẹ́lị̃ ꞌbã ándrá lẽjó nábị̃ Úpí drị̂ kí ụꞌdị́jó rĩ drị̃ gá ku yã? Sáwã ꞌdã sĩ ázị̃ ándrá nãbịya 100 kí ụ̃jị́gọ́ ị̃rị̃ kí agá, ụ̃jị́gọ́ ãlu ãlu agá nábị̃ kí kãlị́ tõwú kãlị́ tõwú. Ári dó ĩꞌbaní ãkónã kí fẽlé ị̃yị́ be. 14 Wó íjọ dó mání, ámụ ꞌbã lũlé la ãmbógó mádrị̂ ní, ‘Ĩlíyã ꞌi ꞌbã ꞌdõ gá ꞌdõ.’ Ãmbógó, ádrĩ mụ rá, Ãhábũ la áma ꞌdị rá ãndá ãndá ru.”
15 Wó Ĩlíyã jọ, “Cécé Úpí Ũkpó ꞌdị́pị mání ãzị́ ngajó ĩꞌdi ní rĩ ꞌbã adrujó ídri rĩ áni, ãndá ãndá ru ma mụ ãndrũ áma iꞌdalé Ãhábũ ní rá.”
16 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ũbãdíyã mụ dó drị̃fụlé Ãhábũ be sĩ lũjó la ĩꞌdiní Ĩlíyã amụ́ rá, Ãhábũ mụ dó sĩ drị̃fụlé Ĩlíyã be rá.
17 Ãhábũ la dó mụ Ĩlíyã ndrelé ꞌbo, jọ dó ĩꞌdiní, “ꞌDĩ ãndá ãndá ru Ĩlíyã ꞌbá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ꞌbaní ũcõgõ ajílépi rĩ ꞌi yã?”
18 Ĩlíyã umvi, “Má ají ũcõgõ sụ́rụ́ Ịsịrayị́lị̃ drị̂ní ku, ĩmi ꞌbá mídrị́ lị́cọ́ gá rĩ kí abe ĩmi ají bãsĩ ũcõgõ ĩmi ꞌi, ãꞌdusĩku ĩgã ãzị́táŋá Úpí drị̂ kí vú ũbĩlé úmgbé ãzíla ĩri ãdroŋa Bãálĩ drị̂ kí ị̃nzị̃lé áyụ. 19 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ípẽ ꞌbá ãzí kí tị sĩ mụjó ꞌbá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ kí atrájó ꞌbé Kãrị̃mẹ́lị̃ gá. Mí ají nábị̃ Bãálĩ drị́ 450 rĩ kí nábị̃ Ãsérã drị́ 400 Yẹ̃zẹ̃bẹ́lị̃ ꞌbã sĩ ĩꞌbaní ãkónã fẽjó nĩ rĩ kí ĩndĩ.”
Nábị̃ Bãálĩ drị̂ kí ndẽjó rĩ
20 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ãhábũ fẽ dó ụ́ꞌdụ́kọ́ tị ꞌbá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ꞌbaní pírí ãzíla atrá dó nãbịya pírí kí ãngũ ãlu gá ꞌbé Kãrị̃mẹ́lị̃ gá. 21 Ĩlíyã asé dó ru ꞌbá pírí kí andre gá ãnirú ãzíla jọ dó ĩꞌbaní, “Ĩmi dó ĩmi ase ị́jọ́ ị̃rị̃ kí drĩdríŋĩ gá íngõpí? Úpí drĩ adru Ãdróŋá mgbã rĩ ꞌi, ĩmi ị̃nzị̃ ĩꞌdi, wó Bãálĩ drĩ adru ãdróŋá mgbã rĩ rú nĩ, ĩmi ị̃nzị̃ ĩꞌdi.”
Wó ꞌbá ꞌdĩ umvi kí dó ị́jọ́ ãzí Ĩlíyã ní ku.
22 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ dó ꞌbá ꞌdĩ ꞌbaní, “Má ace lú ma nábị̃ Úpí drị̂ rú ma ꞌi áꞌdụ̂sĩ, wó nábị̃ Bãálĩ drị̂ kí 450. 23 Ĩmi ají ãmaní mọ́nị̃gọ́ kí ị̃rị̃. Nãbịya Bãálĩ drị̂ ꞌbã pẽ kí ala gá ꞌdâ ãlu ãzíla ꞌbã ụlị́ kí ĩzá la nírí-nírí, ꞌbã drõ kí dó kí ijijá drị̃ gá, wó ꞌbã ũdũ kí ãcí ku. Ma vâ mọ́nị̃gọ́ ãzí rĩ ꞌbã ĩzá itú drõlé ijijá drị̃ gá, má ũdũ vâ ãcí ku. 24 Ĩzị dó ãdróŋá ĩmidrị̂ ꞌi ãzíla ma vâ Úpí mádrị̂ zị. Wó ãdróŋá ꞌbá umvilépi ãcí sĩ rĩ, ĩꞌdi ãndá ãndá ru Ãdróŋá mgbã rĩ ꞌi.”
ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, ꞌbá pírí umvi kí dó, “Ị́jọ́ míní jọlé ꞌdĩ ĩꞌdi múké.”
25 Ĩlíyã jọ dó Nãbịya Bãálĩ drị̂ ꞌbaní, “Ĩpẽ mọ́nị̃gọ́ ãlu ãzíla ĩmi itú ĩꞌdi drị̃drị̃ ĩminí adrujó ũꞌbí ru rĩ sĩ. Ĩzị ãdróŋá ĩmidrị̂ ꞌi, ĩmi ũꞌbã ijijá kí rá wó ĩsu jõ kí ãcí ku.” 26 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ꞌdụ kí dó mọ́nị̃gọ́ ꞌbání fẽlé ĩꞌbaní rĩ ãzíla itú kí dó ĩꞌdi rá.
ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, iꞌdó kí dó uzálé, “Bãálĩ mí umvi ãma.” Iꞌdójó ụ̃ꞌbụ́tị sĩ kpere sáwã ázíyá gá. Wó ꞌbá ãzí kí tị umvilépi la ꞌdáyụ ãzíla ụ́ꞌdụ́kọ́ ãzí ĩꞌbã kí arelé la yụ.
27 Ĩꞌdi dó mụ calé sáwã ázíyá gá, Ĩlíyã iꞌdó dó ꞌbá ꞌdĩ kí gụlé gụ̃gụ̃, jọ, “Ĩmi uzá ụ́ꞌdụ́kọ́ ụrụgá sĩ, ãꞌdusĩku ãko ĩminí ị̃nzị̃lé rĩ ĩꞌdi ãdróŋá. Ãzí sĩ ĩꞌdi lẹ́ꞌdị̃ ị́jọ́ ãzí ũrã, jõku ĩꞌdi ãzị́ ãzí nga, jõku mụ lẹ́ꞌdị̃ ãcị̃ ãzí gá. Ãzí sĩ ĩꞌdi lẹ́ꞌdị̃ ụ́ꞌdụ́ ko, wó lẽ ĩmi inga ĩꞌdi ụ́ꞌdụ́ gá rĩ sĩ rá.” 28 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ nãbịya ꞌdĩ uzá kí dó ụ́ꞌdụ́kọ́ ụrụgá sĩ ãzíla ụlị́ kí dó ru ụrụꞌbá ị́lị́ŋá sĩ ãzíla ménéŋá sĩ kpere ãrí ní ãfũ agá kí ụrụꞌbá gá cécé lãꞌbĩ ĩꞌbadrị̂ ꞌbã lẽlé rĩ áni. 29 Nãbịya ꞌdĩ ri kí dó ꞌbãngá uzálé kpere sáwã sĩ ídétáŋá ĩndró drị̂ idéjó rĩ gá, wó ụ́ꞌdụ́kọ́ ãzí arelé rá la ꞌdáyụ. ꞌBá ãzí umvi kí ku, ꞌbá ãzí ásị́ fẽlépi rá la ꞌdáyụ.
30 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ dó ꞌbá pírí ꞌbaní, “Ĩmi asé dó drĩ ĩmi áma andre gá ꞌdộ.” ꞌBá pírí asé kí dó ru ĩꞌdi andre gá rá. Kí dó mụ ru asélé ꞌbo, Ĩlíyã sị dó ãlĩtárĩ Úpí drị́ ándrá andilé rá rĩ úꞌdí ru. 31 Ĩlíyã aꞌdụ́ dó írã ãzí kí mụdrị́ drị̃ ị̃rị̃, ꞌdĩ kãlãfe sụ́rụ́ anzị Yãkóꞌbõ drị́ ándrá Úpí ꞌbã sĩ jọjó la ĩꞌbaní, “Ĩmi rụ́ la dó mụ adrulé Ịsịrayị́lị̃ ꞌi rĩ kí ꞌbã vú sĩ.” 32 Ayú dó írã ꞌdĩ kí sĩ ãlĩtárĩ sịjó Úpí nî. ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, ga dó ꞌbụ́ ãzí mgbọ icólépi ị̃yị́ sũlépi ãni rú lítã mụdrị́ drị̃ sụ rá la ãlĩtárĩ ĩꞌdi ꞌbã sịlé ꞌdã ꞌbã ndre gâsĩ trộkị́lịrị. 33 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, ụ̃tị̃ dó ijijá ãlĩtárĩ ꞌdã ꞌbã drị̃ gá, ụlị́ dó mọ́nị̃gộ ꞌbã ĩzá nírí-nírí ãzíla ũꞌbã dó ĩzâ kí ijijá kí drị̃ gá. Jọ dó, “Ĩmi ũtõ ị̃yị́ ị̃yẹ́lẹ́mvụ́ sụ kí agá, ĩmi ũsũ ị̃yị̂ ídétáŋá ivélé ivé ivê rĩ drị̃ gá ãzíla ijijâ kí drị̃ gá.” 34 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ vâ, “Ĩmi idé ị́jọ́ ꞌdĩ ꞌbã vúŋá pâlé ị̃rị̃ la sĩ.” Idé kí ĩꞌdi ꞌdã ꞌbã áni rá. Jọ vâ, “Ĩmi idé ị́jọ́ ꞌdĩ pâlé na rĩ sĩ.” Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ idé kí dó ĩꞌdi ꞌdã ꞌbã áni rá. 35 Ị̃yị́ ri dó dịlé ãlĩtárĩ ꞌbã wókõ pírí gâsĩ ãzíla ꞌbụ́ galé rĩ agá ị̃yị́ ga dó tré.
36 Sáwã sĩ ídétáŋá ĩndró sĩ rĩ idéjó rĩ gá, nábị̃ Ĩlíyã asé dó ru ãlĩtárĩ andregá ãni rú ãzíla zị dó Ãdróŋá ꞌI, “Úpí, Ãdróŋá Ịbụrahị́mụ̃ drị́, Ĩsákã drị́, ãzíla Ịsịrayị́lị̃ drị̂, lẽ ụ́ꞌdụ́ ãndrũ ꞌdĩ sĩ ị́jọ́ ꞌdĩ ꞌbã nị̃ ru rá, mi Ãdróŋá mgbã ꞌbá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ꞌbadrị̂ ꞌi ãzíla ma ãtíꞌbó mídrị̂ ꞌi, ãzíla ánga ị́jọ́ ꞌdĩ kí pírí íni la ãzị́táŋá míní fẽlé mání rĩ sĩ. 37 Mí umvi ma Úpí, mí umvi ma, ꞌbá ꞌdi kí dó sĩ nị̃ la rá, Úpí, mi Ãdróŋá ꞌI ãzíla mi kí uja vúlé mírụ́ ꞌdõlé mi ꞌi.”
38 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, ãcí Úpí drị̂ aꞌdé dó ãzíla ivé dó ĩzá ídétáŋá ru rĩ kí ijijá kí abe, írã kí ãzíla ụ̃nọ́kụ́ kí abe kícíkící rá ãzíla mbe vâ ị̃yị́ bĩlé ꞌbụ́ agá rĩ ĩndĩ.
39 ꞌBá pírí kí dó mụ ị́jọ́ ꞌdĩ ndrelé ꞌbo, usú kí dó drị̃ vũ gá ãzíla uzá kí dó, “Úpí ĩꞌdi Ãdróŋá mgbã rĩ ꞌi, Úpí ĩꞌdi Ãdróŋá mgbã rĩ ꞌi!”
40 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ dó ĩꞌbaní, “Ĩmi arụ́ nãbịya Bãálĩ drị̂ kí; kí ãzí ãlu la ꞌbã apá ku.” Arụ́ kí dó kí pírí rá, Ĩlíyã agụ dó kí wọ́rọ̃ŋá Kísõnĩ drị̂ tị gá ãzíla ụlị́ dó kí ꞌdãá rá.
Uzogó ꞌbã ꞌdịjó rĩ
41 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ dó Ãhábũ ní, “Ímụ ãko ãzí aꞌdụ́lé nalé ãzíla ị̃yị́ ãbĩlé mvụlé, ãꞌdusĩku ma ụ́ꞌdụ́kọ́ uzogó ãmbógó la ãni la are amụ́ agá.” 42 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ãhábũ mụ dó ãkónã nalé ãzíla ị̃yị́ mvụlé rá, wó Ĩlíyã tụ dó ꞌbé Kãrị̃mẹ́lị̃ drị̃ gá, ãvụ̃ dó vụ̃rụ́ ãzíla su dó drị̃ ĩꞌdi ꞌbã ãja kí drĩdríŋĩ gâsĩ sĩ Ãdróŋá zịjó.
43 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Ĩlíyã jọ dó ãtíꞌbó ĩꞌdidrị̂ ní, “Ímụ ãngũ ndrelé mĩrĩ gâlé ru.”
Ãtíꞌbô mụ dó ãngũ ndrelé mĩrĩ gâlé ru rá. Jọ dó Ĩlíyã ní, “Ãko ãzí mání ndrelé la ꞌdáyụ.”
Ĩlíyã jọ ĩꞌdiní, “Ígõ vúlé,” pâlé ázị̂rị̃.
44 Pâlé ázị̂rị̃ rĩ sĩ ãtíꞌbô jọ, “Índre, ándre ụ̃rụ́ꞌbụ̃ ãzí wereŋá ru cécé ꞌbá ꞌbã drị́ áni la angá mĩrĩ gâlé ꞌdã.”
Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Ĩlíyã jọ dó ãtíꞌbô ní, “Ímụ lũlé la Ãhábũ ní, ꞌbã itú ĩꞌdi ꞌbã gárĩ ãꞌdị́ drị̂ sĩ mụjó uzogó aꞌdé drĩ ĩꞌdi atrịjó kurú.”
45 Wó sáwã were vúlé gá ãngũ mịfị́ anị́ dó ꞌbãngá kpákpá, ãlụ́kụ́kụ̃ trũ, uzogó ãzí ãmbógó la aꞌdé dó nĩ. Ãhábũ tụ dó ĩꞌdidrị́ gárĩ drị̃ gá, mụ dó sĩ Yẹ̃zẹ̃rẹ́lị̃ gá. 46 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Úpí fẽ dó Ĩlíyã ní ũkpó ãzí ndú íni la, tõ dó ĩꞌdi ꞌbã bõngó tị cí, cẹ̃ dó sĩ Ãhábũ drị̃lẹ́ gá kpere kẹ̃jị́tị Yẹ̃zẹ̃rẹ́lị̃ drị̂gá.