TIIHY JO OOHR
Tiihy Jeacuu Athaahb Jo Oohre
Rob Ke Nying Kitaab
Kitaab gihr Tiihy Jo oohr ngo thaahb lubo gihn agweed yi kitaab gihr Luka. Ngo nyoadh kaa anyaay lum Ciig Beer yi cing yaa ayiiho giih umodho ge anaa atiihyo e Wahy Juog e ne kaahn gen. Ciig Beer anyaay ke yi Jeruucalem kedea Judea maa Camaarya uwahdhe ke bang ungoom cang.
Kitaab gihn nyoadh kaa athub jo ayiihe umodho kiin yaa Judea uwahdhe kaa adoohng tiihy gene ne gihn maa ayiih upiny cang. Luka ngaa agweed kitaab gihn ngo arobe ne cohg yihr yaa ukwaan kitaab gihre kejea jo ayiih Dhaahr Juog ge padh yaa cyeja me rubo ke nying ruohdh Roama ge amag piny Judea. Arob Lukae thiow kejea dhe yoohn yiiho ke nying Jeacuu athaahdh dhe yiiho gihr Judea ge anaa anyoadh Juoge yihr gen.
Gihn wiihe ne maalo yi Tiihy Jo Oohr, ngo beehda tiihj gihn ayug Wahy Juoge. Wahy Juog e anaa akahl tee rog yaa ayiiho yi Jeruucalem cahng anaa abeehn Wahy Juoge kedea ubare maalo ke cohg jo doong akuud yaa ayiiho ke jo ayiiho kedea cub tee yihr gen.
Kaa Acaan Luube
Gwiihdo gihr cuude 1:1-26
Gug luub aceg Jeacuue kedea gihn ateede kejea utiihy ree 1:1-14
Ngaa aluuny kar Juudo 1:15-26
Cuude giih ne Jeruucalem 2:1-8:3
Cuude giih ne Judea kedea Camaarya 8:4-12:25
Waahdh Poal ne puohny 13:1-28:31
Waahdh puohny mar umodho 13:1-14:28
Amaad gihr Jeruucalem 15:1-35
Riown waahdh puohny 15:36-18:22
Dahg waahdh puohny 18:23-21:16
Poal amag yi thijin gihr Jeruucalem kedea Cejearya maa Roama 21:17-28:31
1
Jo Oohr Ge Koar Muuny Juog
1:1 Luk 1:1-4 Yih Thiopiihluj, kitaab gihn anaa agweeda umodho yihri ni, a anaa arubo yea ke nying giih anaa atiihy Jeacuue kedea giih anaa apuohnye naa athube ke tiihy puohny nyoge. 2-3  1:2-3 10:41; 13:31; 28:23; Luk 24:36-42, 46-51; 1Tim 3:16 Jeacuu ree anaa abeehne ne nyoadho yihr jo oohr, ge anaa akwanye batien thone tiel me thoohdh mee kedea ubeehde keehd gen ke nihn jiehariow beere ngo ngahy gene ngahyo ne cohg kejea ngo ngaa me kuow. Luube ge anaa aceg Jeacuue piny yihr jo oohr kaa tee Wahy Juog ke ngude. Arobe yihr gen beere ge urubo yihr nyoge kejea Juog daahd nyoge unahg gene yaa Dhaahre. Batiene e ngo atihng Juoge ke Maalo. 1:4-5 Luk 3:16; 24:49; Jon 14:16 Cahng anaa atihng Jeacuu Paar Juog, e en maa jo oohr ge anaa amahd ka maa acielo. Cahng nu e Jeacuu lubo arobe yihr jo waahdhe. Arobe yihr gen kea, “Yaage, wu keá aay yi geen Jeruucalem. Wura, Wahy Juog, e anaa aruba ke nyinge, uoohre yihru.”
Tiihy Acub Jeacuue Yihr Jo oohr
1:6 Luk 24:21 Cahng moogo dahng e Jeacuu anaa apeehny jo waahdhe kob gene, “Ngad puohny, unahg weehne e nu ubeehno, yihn maa wan, unahgo ruohdh doonge yi dhaahr Yijarael?”
1:7 Mak 13:32 Maa beehre ngo yihr gen, “Juog Wura e keede e ne ngahy cahng ngo maa ka uyug giih ni rog gen kii ngo. Padh tiihyu ungahyu gen. * 1:8 Luk 24:47-48Giih ngahyu ke nyinga: 1:21-22; 2:32; 3:15; 5:32; 10:39; Jon 15:27 Abea gihn utiihyu beehda cidh ne rob giih apuohnya yihr nyoge. Tee ucub yihru nea Wahy Juog beehn wudhu, kaano arumo e giih ngahyu ke nyinga ge uteedu yihr yaa beehd Jeruucalem kedea cidhu ne teed gen yihr yaa beed wudh geedh piny Judea maa piny Camaarya kedea yihr yaa wudh geedh ungoom cang.”
Jeacuu Atihng Maalo Paar Juog
1:9 Luk 24:51; Jon 6:62; 1Pii 3:22 Naa athum Jeacuue ke rob yihr gen e ge awiihwe wiihwo, noono utihnge Maalo Paar Juog e ngo uneehno yihr gen 10  1:10 Luk 24:4 uwahdhe kaa arwaahnye yi lwahd. Abea ge apoohde e nying gen atal maalo ne maahnyo, e wuohdjuog ariow maa angaab waare me tar ne yim, ge anaa ne celang ucing gen 11  1:11 Luk 21:27; Any 1:7 urub gene kob gene, “Wu yaa Gaalili! 1:11 Wuohnjuog jo Jeacuu cuohne e ge yaa Gaalili, muudiihrya gihr paar ge Jeacuu. Beeh teed wane yi lum atihng Juoge Jeacuu Maalo ne do Paar Juog. Jeacuu uduu wa kwaad kaano aniidu ngo e caa Maalo nu. Abea awaahn ni nyingu keá ngahn maalo ne maahnyo, bang gihn cahng uduue ngo poohd.”
Mathiia Akwany Juoge Kar Juudo
12  1:12 Luk 24:52 Kaano arumo e jo oohr ge adog geen Jeruucalem, e ge duu kaa wiih good Ulihbe. 1:12 Ulihbe beehda kwaad yaadh me room ke yow bang gihn yea ne mow thiow. Kaa ngo thiow, cahng keehd geew. 13  1:13 Luk 6:14-16 Ubeehn gene yi buur geew uyedh gene yi wod maalo naa abeehd gene yea. Yaa anaa yi wod anahg ge Piihter, Joon, Jeamij maa Andrya kedea Pihlihb maa Thoamaj, Bartholomeao kedea Matheewo, Jeamij waahd Alpaawo, Cimoane,§ 1:13 Cimoan gihn ngahj kejea yaa Roama ge be daahde umag gene paar Judea. kedea Juudo waahd Jeamij.
14  1:14 Luk 23:49 Yaa nu cang ge ne koag ke kway Juog ke cwihny ge acielo. Maahn mooge maa Maarya miih Jeacuu kedea wuud wur Jeacuu ge na ukwahyo keehd jo oohr tiehd.
15-19  1:18-19 Mat 27:3-8 Juudo Yijkaariod, naa angeye ngo kejea e tiihy gihn me raaj naa akahle nyoge maa amag Jeacuu, e ree angaabe ngaabo. Gihn nu e kuohme apahdho piny unahg ciihn yeye ne way oogo. Yaaj mooge, naa ayoad gene ngiihny anaa akaabe naa aluome Jeacuu, e puohdho kaa athowe yea ngo angeew gene ke ngiihny nu. Naa abeehn nyoge ne lihng gihn atiihy ree, e puohdho gihn angeew ngo acuohn gene ne ‘Akeldaama’, lum yea ke dhe paar gen: “Kaa awoj reme piny yea.”
Batien nihn me noog, naa aduu jo oohre ke yoohn good Ulihbe e amaad gihr yaa ayiiho ake piih. Yaa anaa kar amaad ge anahg kar nyoge jiehabiihj ke dhaano aduuno. Maa ayedh Piihtere maalo maa arube kea, “Yaage, yihra ne gihn me daahda ke robo yihru. Gihn raaj e atiihy Juudo Yijkaariod ngo beehde e ngo ngahyu. Jeacuu e naa anaa akwany ngo keehd won yi tiihj gihn tiihyo. Abea wiihe anaa abeehne ne waaro upaahre oogo rih Jeacuu kedea ubeehne ke nyoge ne nyoadh ngad puohny beere mag gene maa. Awaahn ni Juudo ngo tooro bango, ngo athow. Abea Wahy Juog, gihn beere rom tiihyo yihru ngo anaa arobe coon yihr Deabid ruohdh kedea urob Deabide ngo. Wo dhiil tiihj ke luub anaa agweed yi kitaab Juog ke nying ngaa uluuny kar Juudo.
20 “Ngahda ngo ngahyu e gihn agweed yi kitaab Wahy Apoong Juog naa agweede naa,
‘Beehn tiihye wiie wa kaa araanye ngo.’
Kedea gihn anaa agweed naa,
‘Beehn puohdhe yiide,’
ngahda ngo ngahyu thiow!
21-22  1:21-22 Luk 1:2; 3:21; 24:51 “Beer nea neehn gihn nu e kea dhiilo dhaano acielo ke kwanyo me puohny yi lum gihn acahr Jeacuue yihr nyoge. Dhaano maa anudo ke won yi waahdh Jeacuu Ruohdh naa athube ke cahng anaa abeehn Joone ucube piih luogwahy yihr Jeacuu uwahdhe cahng anaa atihng Juoge ngo Maalo.”
23 Batiene e nyoge ariow akwahny gene ke oogo, Jocebe Barcaabaj,* 1:23 Nyinge moogo anahg Jujtuj. kedea Mathiia. 24  1:24 Jon 2:24-25 Maa akwaj gene Juog kob gene, “Juog yih ge Ruohdh wan ni, ge ngahy giih nii cwihny nyoge beehd, nyoadh ngaan akwanyi kiin yaa ni ariow yihr wan. 25 Beere ngaan ngo mahd yihdh jo oohr kar Juudo naa a'aay bang wan uyoade gihr wiihe.” 26 Maa athoohr gene gaay ne kwany dhaano acielo kiin yaa ni ariow. E Mathiia e naa akwany ke gaay umade ke bang jo oohr ge anahg apaar wonge acielo, udoohng gene naa apaar wonge ariow.

1:1 1:1 Luk 1:1-4

1:2-3 1:2-3 10:41; 13:31; 28:23; Luk 24:36-42, 46-51; 1Tim 3:16

1:4 1:4-5 Luk 3:16; 24:49; Jon 14:16

1:6 1:6 Luk 24:21

1:7 1:7 Mak 13:32

*1:8 1:8 Luk 24:47-48Giih ngahyu ke nyinga: 1:21-22; 2:32; 3:15; 5:32; 10:39; Jon 15:27

1:9 1:9 Luk 24:51; Jon 6:62; 1Pii 3:22

1:10 1:10 Luk 24:4

1:11 1:11 Luk 21:27; Any 1:7

1:11 1:11 Wuohnjuog jo Jeacuu cuohne e ge yaa Gaalili, muudiihrya gihr paar ge Jeacuu.

1:12 1:12 Luk 24:52

1:12 1:12 Ulihbe beehda kwaad yaadh me room ke yow bang gihn yea ne mow thiow.

1:13 1:13 Luk 6:14-16

§1:13 1:13 Cimoan gihn ngahj kejea yaa Roama ge be daahde umag gene paar Judea.

1:14 1:14 Luk 23:49

1:15-19 1:18-19 Mat 27:3-8

1:21-22 1:21-22 Luk 1:2; 3:21; 24:51

*1:23 1:23 Nyinge moogo anahg Jujtuj.

1:24 1:24 Jon 2:24-25