LUKA
Ciig Beer Naa Agweed Lukae
Rob Ke Nying Kitaab
Kitaab gihr Luka e ne nyoadh ngo kejea Jeacuu e naa ngaa anaa aceg piny kejea ubeehn ne boadh yaa Yijarael kedea uboadhe nyoge cang ne dug. Ngo agweed Lukae piny kejea Jeacuu acuohn Wahy Juoge ne “puohny Ciig Beer yihr yaa angoohng.” Kitaab gihn ni yea naa amahr giih me nyoadh ka beehn Juoge ucube wiihe ne kony yaa nii giih bahng me thoohdh me be room. Luka arubo keraahyo thiow ke nying med cwihny, adoohnge yihdh ngol muu umodho giih kitaab ge rubo ke nying beehn Jeacuu. Luka arubo tiehd yi gug kitaab ke nying med cwihny, maano e ngo kwaan kaa amon Jeacuue Paar Maalo. Luka arubo yi kitaab gihr Jo Oohr ke nying kaa anyaay lum Juoge ujwage ree batien mon Jeacuu Paar Maalo.
Kaa Acaan Luube
Lum umodho 1:1-4
Kaa anyuol Joon Ngad Luogwahy kedea Jeacuu kedea nihn thihno giih gen 1:5-2:52
Tiihy Joon Ngad Luogwahy 3:1-20
Luogwahy kedea utum gihn ayug rih Jeacuu 3:21-4:13
Tiihy Jeacuu kiin nyoge yi piny Gaalili 4:14-9:50
Aay yi geen Gaalili ne ci geen Jeruucalem 9:51-19:27
Nihn abiihjberiow giih dhe caahn naa anahg yi geen Jeruucalem kedea buude 19:28-23:56
Cahro, nyoadh rog kedea mon Paar maalo gihr Waahd Juog 24:1-53
1
Yihr Thiopiihluj.
Nyoge me thoohdh ge agweehdo ke nying giih anaa ayug rog gen kiin wan kan. Giih agweed gene, ge naa giih anaa arob kwaad yaa anaa nyum wane naa aniid gen ke nying gen kedea gen naa yaa anaa acub piny ne yaa puohny Ciig Beer. 1:3 Tiihy 1:1 E an awaahn ni yih ngaan duohng, wa kwaad kaa aboara gen ne cohg, ungahya kwaad giih ne yihdh gen ke dhe yoohn kaa anaa athub giih ni kedea kaa ayug gene rog gen e wiiha abeehna ne paro kejea moogo e ngo beehda gihn me beer ugweeda gen piny neehn kaa atiihy gene rog gen. Ngo apara wa maano ugweeda gen piny yihri, beere ather giih yihdh gen ngahyi ngahyo neehn kaa apuohny gen yihri.
Kar Rob Dhe Yoohn Kaa Anyuol Joon
Athubo ke wa gihn, umodho maano e Jeacuu poohd kuu anyuol, ngad lam giih kweehr anaa anudo me nyinge Jakarya. Yihdh nihn nu e ruohdh me nyinge Eroade e naa amag Judea ke kare cang. Jakarya gihn ni anahg ngad goan dhe wod yaa lam giih kweehr ke kur mar Abihja. Abea Elijabedh anaa anahg ciih Jakarya. E thiow anahg ngad dhe wod yaa lam giih kweehr. Ge noon ni ariow ni ge abeehdo kaa beehdo me beer ne cohg nyum Juog. Umag gene loohng Juog keter beer mee. Abea nyethiin maa anudo yihr gen atooro, bang gihn Elijabedh anaa agaahg kedea ge anaa agwag keraahyo.
Cahng ni arumo e Jakarya anaa ne yug tiihye yi Wod Juog e ngo cub giih kweehr yi wod kwaj gihr Jeruucalem, bang gihn nihn nu anahg nihn tiihy giih dhe wod gihr ge Jakarya. Beehda en naa anaa akwany ne ngad cub giih kweehr wong cahng nu. Jakarya anaa akwany kaa dhe yoohn thoohr gaay wa ka yuge paar gen ne waang adung dung wiih abar mar adung dung. Abea ge athub Jakaryae keehd tiihye yi Wod Juog 10 nyoge anaa amahdo yi laaro gihr Wod Juog e ge kway Juog.
11 Kaano arumo e wuohnjuog anaa celang, ucuunge kur kwiihy abar gihr waang adung dung. 12 Naa aniid Jakaryae ngo, e Jakarya apaahw oogo umag lwahre ngo kwaade tooro. 13  1:13 1:60, 63 Muudhe e wuohnjuog ake rubo yihre kea, “Yih keá tudo Jakarya! A akahl dhog me beer yihri! Kwaj gihri alihng Juoge cang kedea Elijabedh ciihi uyihdi keehd nyethiin unyuole yihri keehd nyethiin cuow abea nyinge ucagi ne Joon. 14 Nea anyuol arumo, e yihn maa ciihi kedea nyoge me thoohdh cwihnyu umihni keter. 15  1:15 Luk 7:33 Thiow nyethiin ni unahg ngaa me duohng keter ke nying tiihye gihn agwiir Juoge yihre. Koongo buu ukuonge kaa belo kedea kuohme uyaahng Wahy Juoge ke ka thube e ngo poohd kii yea men. 16 Unahg e nuu uduu thoohdh yaa Yijarael bang Juog ge beehda Ruohdh gen ni. 17  1:17 Mat 17:10-13; Mak 9:13; Jon 1:21 Kedea unahg en nuu umoon wong maalo nyum Ruohdh gihn ubeehn ni. Umoon keehd dhe yoohn teeg cwihny puohny mare, wa kwaad mar Eliija agamloohngjuog naa abeehno umodho. Unahg en nuu uweehg jo doonge nhyaar nyethen gen kedea uweehge yaa wudh gen teeg duog cwihny gen caahn ubeehd gene ne nyoge maa abiohgrwaal, beere rog gen gwiir gene gwiiro ne koar beehn Ruohdh.”
18 Naa athum wuohnjuoge ke rob, e Jakarya wiih lum nu abeehre beehro kobe, “Gihn e ne meehg an yiih gihn arobi? Kea maany an do, kaa agwaga kii ngo maa ciiha thiow rune ge acidho!”
19 Maa abeehr wuohnjuoge ngo yihre kobe, “A naa ngaan cuung nyum Juog. Nyinga Gabriel. Wa ka niidi an awaahn ni, beehda Juog ke ngude e naa aoohr an bangi, ubeehna yihri keehd dhog gihn beer ni. 20 Abea naa abahnge luma kii yiiho awaahn ni e kar rob utooro yihri, yih ubeehdo wa miing e dhii atuohj ree uwahdhe ka upahdh giih aroba yihri kar gen. E thiow roba robo yihri kejea kwaad giih aroba yihri ni, ge beehda giih muu udhiil rog gen ke yugo wa kar gen neehn kaano ateeda gen yihri nu.”
21 Abea nye wong kaano ayug giih nu rog gen, e nyoge ge anaa yi laaro gihr Wod Juog e ge koar Jakarya. Gihn nu e nyoge anaa agaahy bang gihn agaal Jakaryae yi Wod Juog. 22 Naa abeehne oogo, e kar rob maa arube keehd nyoge tooro, e ngo aguo kaa angeyo kejea gihn maa aniide nud yi Wod Juog. Naa atoor ka maa arube yihr nyoge e cinge now e naa atihnge maalo ne rob keehd gen.
23 Naa abeehn nihn tiihj giihe yi Wod Juog ne thumo e ngo adoo paare. 24 Abea yi dooe paajo e Elijabedh ciihe nyethiin ake ngeyo ree. Noono ubeede ke kar bahbe paajo keehd kar dwaahde abiihj. 25 Muudhe e Elijabedh acaa ne rob ke cwihnye kobe, “Ngo ngahya awaahn ni ne cohg kejea Juog a kaa akonye ne! Deeh yaahr guohbo naa ne riha ke bang yea paajo ne dug akahl Juoge oogo yi guohba arumo yihdh nihn ni.”
Ka Rob Kaa Anyuol Jeacuu Kii Ngo
26 Batien dwahde abiihjbeciel arumo naa angej nyethiin rih Elijabedh, e Juog wuohnjuog me cuohn ne Gabriel aoohre geen Gaalili me nyinge Naajaread. 27  1:27 Mat 1:16 Dhog e naa akahle bang nyaan maa tongo maa anaa atuohj yihr nyin me nyinge Jocebe ne nyuomo. Jocebe gihn ni anahg ngad dhe wod gihr Deabid Ruohdh. Abea nyaan ngo nyinge anahg Maarya. 28 Naa abeehn wuohnjuoge bang Maarya e ake rubo yihre kobe, “Maahdh rihi ya! Yih beehda ngaa maa adooj Juoge keter. Juog Ruohdh ke yihn.”
29 Gihn nu e Maarya cwihnye ake daag ke nying luub nu kedea kwaad maahdho me wa gihn nu. 30 Maa arob wuohnjuoge ngo yihre kejea, “Maarya yih keá tudo! Juog cwihnye amihno rihi keter. 31  1:31 Mat 1:21; Luk 2:21; Tiihy 4:12 Awaahn ni yih uyajo unyuoli ke nyethiin cuow, ucagi nyinge ne Jeacuu. 32  1:32 Mat 20:30-31 Ngo unahg ngaa me duohng keter kedea ngo ucuohn ne Waahd Juog. Uyug Juoge thiow ne ruohdh me duohng ne mag koom gihr dhaahr kway e nyinge Deabid 33 Ke nying run beehd, e nuu upiih ukoom kway e cuohn ne Jeakob umage joe. Abea ruohdhe noono padh ruohdh muu ugug ne weey weey.”
34 Batiene arumo e Maarya ake rubo keehd wuohnjuog kobe, “Gihn nu ree uyuge kaa dhe yooh me ngihde e kihd dhecuow kwihya?”
35  1:35 Mat 1:18; Luk 4:18 Maa abeehr wuohnjuoge ngo kea, “Beehda Wahy Juog e nuu ubeehn rihi. Teeg Juog thiow ke ngude ubeehn wiihi, e naa gihn ucuohn nyethiin ne Waahd Juog ke nyinge noono. 36 Keehd Elijabedh wadu ge ngahyi kejea beehda dhaago maa agaahg kedea agwag, ngo yaaj awaahn ni adhaahr yihre ne dwahde abiihjbeciel. 37  1:37 Mat 19:26; Mak 10:27; Luk 18:27 Bang gihn, gihn me goohg Juog beehde tooro.”
38 Batiene arumo e ngo abeehr Maaryae beehro yihr wuohnjuog kobe, “Gihr nyinga beehde tooro. A beehda nye baahng Juog now. Yuge ree wa kaa arobi.” Kaano e wuohnjuoge ake aay.
Maarya Liew Elijabedh
39 Batiene e Maarya ree alaare kaa agwiiro kaano, ucea ke geew paar Jakarya me nii piny goode yi Judea. 40 Abea naa awahnhe paajo e Elijabedhe amaahdhe maahdho. 41 Arumo naa alihng Elijabedhe duon Maarya ne ngio e nyethiin ake gweehyo keehd med cwihny. Kaano thiow e kuohm Elijabedh ake miehd naa ayaahng Wahy Juoge kuohme. 42 Maa arube yihr Maarya e duone atihnge maalo kobe, “Naa! Yih ke wuoro keew maahn ne dug. Maa me wuor nyethiin gihn unyuoli ni. 43 Kaa nying gihn ge abeehn kwaad gihn me wa gihn uyuge ree yihra! Adhaahr miih ruohdha ke ngude, e ne abeehn ne liehw an ne? 44 Kaa alihnga yedh duoni naa amaahdhi an e nyethiin ake buo ne nihg ke med cwihny. 45 Mihn cwihny yihri, bang gihn ayiihi ngo kejea giih arob Juoge yihri ni ge ubeehn naa ather ne dug.”
Wahy Poong Giih Maarya
46 Noono arumo e Maarya ake wahr kobe,
“Cwihnya beehde e moar wiih Juog ruohdh.
47 Cwihnya med keter ke nying Juog e naa Ngaa Boadh an.
48 Bang gihn Juog wiihe kuu awul riha,
ngaa maa nye baahng me gihr nyinge tooro.
Thube ke nye kaa awaahn ni, uwahdhe cahng moogo nyoge cang ke bang
upiny a ucuohn gene ne ngaa me yihre ne med cwihny,
49 bang kwaad giih teeg naa ayug Juog Aciehge yihra,
Juog ge nyinge leej ka me laaj ni.
50 Juog cwihnye aduue caahn bang nyoge me wuor en,
ne thube ke rog jo umodho uwahdhe bang jo uluuny.
51 Juog bade alwaaye piny ke maalo.
Maa ayoade kwaad yaa nhyaam uwere ge piny.
52  1:52 Mat 23:12; Jeam 4:6, 10 Kwaad thoohn ruohdhe giih doong doong ni, ge akahl Juoge oogo
wudh koome giih gen cang
maa ayoade ke kwaad yaa gihr nying gen tooro
ge naa atihnge maalo.
53 Thiow maa ayoade kwaad yaa abang kahje, upaahnge yihdh gen keehd giih
me beey.
Abea kwaad yaa alony ge urieme ke cing gen now.
54 Thiow Juog wiihe kuu abeehn ne wulo rog kwaad giih anaa acege piny yihr
ge kuowo naa acoon.
Noono ubeehn Juoge ukonye yaa Yijarael ge beehda baahng giihe.
55 Juog wiihe kuu awul ne weey weey thiow,
bang gihn med cwihny anyoadhe
yihr Abraahm kedea yihr kwaay Abraahm cang ne raj
wa kaa anaa ateede ngo yihr ge kuowo ni.”
56 Maa aceng Maaryae paar Elijabedh kaano keehd dwahde adahg batiene e adoo paar gen.
Kaa Anyuol Joon Ngad Luogwahy
57 Naa abeehn kar nyoohdo gihr Elijabedhe, e ngo ake nyuol keehd waahde. 58 Yaa wong akeew gihr gen maa nyoge maa waahd gen ngo alihng gene kejea Juog cwihnye aduue caahn rog gen. Umihn cwihny gene wa mar Elijabedh thiow.
59 Yi bedahg nihn, e peen nyethiin ake wedo uthoame thiow. Nyinge adaahd ke caa ke nying wahn Jakarya. 60  1:60-63 1:13 Maa akweer Elijabedhe kobe, “Kare tooro ucag nyinge ne Jakarya wahn. Cag nyinge ne Joon.”
61 E nyoge ake rubo yihr Elijabedh kob gene, “Ngad tien paaru maa acag ke nying nu tooro.”
62 Batiene e nyoge cing gen ayahng gene yahngo ke rob yihr wur nyethiin, upeehnye ke ka daahde ucag nying nyethiin kii ngo. 63 Kaano e ubango gihr gweed apeehny Jakaryae peehnyo maa agweehd Jakaryae yi ngo wa gihn, “Nyinge ke caa ne Joon.” Yaa wong akeew naa anaa abeehno cang, ge agaahy maa acwaahng gene kwaade tooro. 64 Batiene arumo ke wong kaano e Jakarya leebe ree agoonye goonyo, uguoe ke rob maano e ngo puoj Juog. 65 Keehdo yaa wong akeew, yihdh ge abeehn lwahre ne pogo maa atud gene ke nying gihn me wa gihn nu. Kwaad giih ni ayug rog gen ni, ge abeehn ne lihngo cang unyaay gene ke bang yihdh miehy ugood gihr Judea ne raj. 66 Kwaad yaa alihng giih ni, wudh ge acoar gene e ge peehny rog gen kob gene, “Nyethiin ni, unahg kwaad nyethiin me ngihde?” Maa aguo nyoge ngo ke ngeyo thiow kejea teeg Juog ne rih nyethiin gihn ni.
Giih Dhe Caahn Naa Ateed Jakaryae
67 Gihn nu e naa abeehn Jakaryae wur Joon naa apahng guobe keehd Wahy Juog umiehde maa arube ke kwaad giih adaahd Juoge ke robo kobe,
68  1:68 Luk 4:18-21; 7:16; 19:44 “Wuor Juog Ruohdh, Juog
Yijarael!
Juog abeehn ne kony joe
ulunye gen oogo.
69  1:69 Mat 20:30-31 Deeh ngad kony me duohng, me teeg keter,
acub Juoge yihro
adiehr muon kaa bang yaa dhe wod Deabid, ge anahg baahng Juog me ne cohg.
70  1:70 Rom 1:2 Gihn nu ree ayuge wa kaa anaa arob Juoge ngo kuu umodho ke dhog yaa agamloohngjuog
71 E naa akoohb gene kejea, ‘Juog won nea konyo ubodho yi cing jo mahn giiho
kedea yi cing yaa maan
won.’
72 Anaa arob Juoge thiow kejea duu cwihny caahn nea nyoadho yihr ge kuowo naa acoon.
E thiow akob Juoge kejea wiihe kuu awul ne par kwaad giih anaa amade keehd gen.
73 Naa angweel Juoge ngo piny yihr kuowo Abraahm kejea
74  1:74-75 Tii 2:12, 14 won nea lwahg oogo yi cing
yaa maan won
beere dhe yooh ne yoado utiihyo yihre
e lwahr tooro rogo.
75 Kedea udoohngo ne nyoge maa abiohgrwaale nyume
yihdh nihn kuowo giiho ne beehdo upiny kan.
76  1:76 Mat 11:10; Mak 1:2; Luk 7:27 Abea yih nyethiina, yih ucuohn
ne agamloohngjuog, Juog ge Duohng.
Unahg yihn nuu umoon wong maalo nyum Ruohdh gihn ubeehn ni,
ne gwiir yooh yihre beer mee.
77 Unahg yihn nuu urob ngo yihr nyoge
kejea ge ubodh
kaa dhe yoohn ka ubeehn Juoge uwuunye anyoohne giih gen oogo yihr gen.
78 Juog maro beehda Juog me cwihnye duue ke caahn.
E thiow puol cwihny beehda gihre.
Kar kuow me nyaahn me bodho kii ngo unyoadhe yihro umeenye won wa gihn na moohl cahnge.
79  1:79 Mat 4:16 Kwaad kar kuow gihn nu, une beehd wudh kwaad nyoge me beed yi muudho
kedea umeeny wudh nyoge me beed yi tub thoo,
thiow tieno ka caahdho kii ngo e nuu ucohg yooh yihro
ne ci kar doohr.”
80 Batiene arumo e nyethiin ake doongo e wahye beey mee kedea lum Juog ngahye. Muudhe e ngo acaa ne beehdo yi ukang dom, uwahdhe cahng agwiir Juoge ne nyoadh ree yihr yaa Yijarael.

1:3 1:3 Tiihy 1:1

1:13 1:13 1:60, 63

1:15 1:15 Luk 7:33

1:17 1:17 Mat 17:10-13; Mak 9:13; Jon 1:21

1:27 1:27 Mat 1:16

1:31 1:31 Mat 1:21; Luk 2:21; Tiihy 4:12

1:32 1:32 Mat 20:30-31

1:35 1:35 Mat 1:18; Luk 4:18

1:37 1:37 Mat 19:26; Mak 10:27; Luk 18:27

1:52 1:52 Mat 23:12; Jeam 4:6, 10

1:60 1:60-63 1:13

1:68 1:68 Luk 4:18-21; 7:16; 19:44

1:69 1:69 Mat 20:30-31

1:70 1:70 Rom 1:2

1:74 1:74-75 Tii 2:12, 14

1:76 1:76 Mat 11:10; Mak 1:2; Luk 7:27

1:79 1:79 Mat 4:16