5
Giih Med Cwihny
5:1–7:29 Luk 6:20-49 5:1 4:8; 14:23; 15:29; 17:1; 28:16 Naa aniid Jeacuue ngo e amahr akuud nyoge awaahdo bange, e acaa maalo ka me thoohny maa apiihe ne puohny. Jo waahdhe ge anaa apiih buude e ngo atieg gene piny. Noono uthube ke puohny kobe,
“Med cwihny yihr nyoge me ngahy ngo kejea ge angoohng yi wong Juog,
bang gihn Dhaahr Juog beehda gihr gen.
Med cwihny yihr yaa cwihny gen yuog
bang gihn cwihny gen uciihm.
Med cwihny yihr yaa kweer ke nyoadh bad,
bang gihn piny Juog ulag gene.
Med cwihny yihr yaa adeehj tiihy ngaa maa abiohgrwaal yi koohdh gen,
bang gihn Juog gihn me beer ucube yihr gen.
5:7 18:33; Jeam 2:13 Med cwihny yihr yaa duu cwihny gen caahn rog nyoge,
bang gihn Juog cwihnye uduue caahn rog gen.
Med cwihny yihr yaa bahdh yej,
bang gihn Juog uniid gene.
5:9 Judea 12:14 Med cwihny yihr yaa doohr nyoge,
bang gihn ge nuu ucuohn ne nyethen Juog.
10  5:10 1Pii 3:14 Med cwihny yihr yaa ayoad giih ajohr ke nying gihn nahg gene nyoge maa abiohgrwaal,
bang gihn Dhaahr Juog unahg gihr gen.
11  5:11 10:22; Luk 6:22 “Mihn cwihnyu nea wu ke yaahlo kedea uyug giih ajohro rogu maa urob giih nyooro rogu bang gihn nahgu jo'a. 12  5:12 Mat 23:30; Luk 6:23; Tiihy 7:52; Judea 11:32-38; Jeam 5:10 Nea giih nu ke yugo rogu kea mihn cwihnyu bang gihn akoohg nud yihru Paar Juog. Kwaad giih nu ayug rogu ge kwaad giih anaa ayug rog yaa agamloohngjuog naa anudo umodho nyumu.
Wu Naa Wong Me Meeny Piny Yihr Nyoge
(Mak 9:50; Luk 14:34, 35)
13  5:13 Mak 9:50 “Ka dhiilu beehdo kii ngo keew nyoge roma ke rih melo nea kedh yi cam e ngo loge logo udoohnge law yi dhog. Nea melo abahnho e be rom ke yug law keehdo kedea e gihr nyinge tooro noono e ngo wed dom. Wu thiow beehn beehdo gihru kiin nyoge loge nyoge udoohng gene beeye.
14 “Doohngu ne lama umeenyu piny yihr nyoge. Geew maa ageer wiih good maalo rom kaa kano ubahnge ngo be niid ne? 15  5:15 Mak 4:21; Luk 8:16 Ngaa e ne ahb lama ucahge ngo ke wum piny kaa adiido? Ngahda ngo cub maalo ka me meenye piny cang yihr yaa ne wod ne? 16  5:16 Epi 5:8; Pihp 2:15; 1Pii 2:12 Wa gihn nu thiow, wu ge meeny piny, beehn nyoge niid gene giihu ge beey ge atiihyu ni, noono ubeehn gene uwuor gene Juog ge Maalo.”
Jeacuu Kuu Abeehn Ne Waar Loohng Juog
17  5:17 3:15; 7:12; 22:40; Rom 3:31 “Yaage keá paru kejea a abeehn wiih piny kan ne waar loohng Moaje wale ne waar giih apuohny yaa agamloohngjuoge. A kuu abeehno ne waar gen. A abeehno beere giih nu cang rog gen tiihy gene tiihyo wa kaa agweehg Juoge gen. 18  5:18-19 Jeam 2:10 Beehda gihn maa athiir e ne roba yihru. Maalo ge ke piny kare nud ugug gene, abea kare tooro uwaar gihn me thiin mee me ne yihdh loohnge. Kihd gihn me waar yihdh gen tooro ne weey weey nea padh giih yihdh loohnge cang ge ne pahdh kar gen wa kaa agweehg Juoge gen. 19 Kwaad dhaano muu uwaar loohng, keehd me nahge gihn me ne yahng e naa awaare kedea upuohnye gihn nu, e ngaan nu ka me ne yahng yi Dhaahr Juog e nuu ucub Juoge yihre. Abea kwaad ngaan utiihy giih ne yihdh loohng Juog ke kwaan gen cang kedea upuohnye dhe yoohn ka mag gen kii ngo, e ngaan nu ucub Juoge wong maalo ka me beer yi Dhaahr Juog. 20 Ngo dhiila kaa robo yihru kejea ngaa me rom cidho yi Dhaahr Juog kiinu tooro nea padh ngaa abiohgrwaal mare akaale wiih mar Paarijea maa mar yaa loohng Juog, yaa kob naa lum Juog amag gene ke cing apaar.
21 “Yaage anaa lihngu e arob yihr yaa acoon kejea,
‘Dhaano keá nahgi,
nea ngaa nahg dhaano
e ngo dhiil kaa maa ukedhe yi lug.’
22  5:22 1Jon 3:15 Abea yi mar awaahn ni teeda teedo yihru kejea, nea kwaad ngaa ngeeny rih dhaano, e ngaan nu dhiil kaa kedh tien yaadh ukihme. E thiow kwaad ngaan koohbo yihr dhaano kejea, ‘Yih adooro’ e mar ngude uyoade bang yaa lug. Abea nea ngaa yeny dhaano kejea, ‘Yih dhaano now,’ kar bodhe ubahnge ngo be thoohr Paar Maaj utooro.”
23 “Thiow nea yih daahd ucii kar lam ne cub gihri me beer yihr Juog, abea apari kejea ater nud kiinu ke ngaa moogo, kea wii gihri noono piny tudi, 24  5:24 6:14-15 udoogi bang ngaan nu udoohru keehde. Nea wu adoohr arumo kea duui uyoadi gihri ge daahdi ke cubo yihr Juog ukweehri ngo.
25  5:25-26 Luk 12:58-59 “Thiow mag gom keehd ngaa amag yihn kaano caahdhu e wu caa yi lug keehd en beere yih be kedhe nyum ruohdh ubeehn ruohdhe ucub gene yihn yihr buuliij ne toaw yi thijin. 26  5:26 18:34 Athiir e ne roba yihri kejea, kar beehni oogo tooro keehdo, nea padh giih akihm yihri ge ne dhiili ke cub piny utoor gihn me doohng oogo.
27 “Yaage, beehde ngahyu kejea anaa apuohny naa,
‘Ciih ngaa moogo keá kaabi.’
28  5:28 2Pii 2:14 Abea yi mar awaahn ni roba robo yihru kejea, nea cwihnyi ayuohd rih dhaago, e adoohng wa tien dhaar nu amagi. 29  5:29-30 18:8-9; Mak 9:43-47 Nea wong kwiihyi e ne meehg yihn yug adhemuohm, kea oohl ngo oogo uthoohri ngo dom. Bang gihn ngo beer urwaahny goan kuohmi, yihr man thoohr yihn Paar Maaj ke kuohmi ne roang roang. 30 Nea cing kwiihyi e ne meehg yihn yug adhemuohm, kea ngul ngo oogo uthoohri ngo dom. Bang gihn ngo beer urwaahny goan kuohmi, yihr man cidhi Paar Maaj ke kuohmi ne roang roang.
31  5:31 Mat 19:7; Mak 10:3-4 “Yaage, anaa apuohny yihr nyoge kejea,
‘Ngaa pahy ke ciihe,
kea dhiile wargahng paah ke kahl oogo yihr dhaago.’
32  5:32 19:9; Mak 10:11-12; 1Kor 7:10-11 Abea yi mar awaahn ni, roba robo yihru kejea, keá ngaa riem ciihe now nea padh kaab e naa kaab ngaa mooge ngo. Nea ngaa riem ciihe ke nying luube mooge me padh kaab, e ngaa nu e naa ameehg ngo doohng wa ajaba. Thiow ngaan nyuom dhaar nu, e ngo beehdo kaa ciih ngaa moogo.
33  5:33-37 23:16-22; Jeam 5:12 “Yaage, ngo alihngu kejea anaa ateed yihr yaa coon naa,
‘Gihri maa ateedi ukuohngi rihi ke nyinge keá piem keehdo.
Abea dhiil cuungo yi gihn nu akuohngi rihi ke nyinge
utiihyi ngo yihr Juog.’
34-35  5:34-35 Tiihy 7:49 “Abea yi mar awaahn ni roba robo yihru kejea, keá ngaa tum ngo kejea ree kuohnge kuohngo ke nying gihn me daahde ke yugo. Ree keá kuohnge ke Juog kedea ke nying Paar Maalo. Bang gihn Maalo beehda koom Juog. Thiow ree keá kuohnge ke piny, bang gihn piny beehda upahm Juog ne cube tiene wiihe. Maa thiow ree keá kuohnge ke nying geen Jeruucalem, bang gihn beehda e naa geen Deabid Ruohdh Duohng ni. 36 Keá ngaan tum ngo ukuohnge ree ke wiihe, bang gihn kare tooro yihre uyuge yiehno acielo yi wiihe ubuure wale uyuge ngo udoohnge col. 37  5:37 2Kor 1:17-19 Adiehj dhaano nahge, ‘Ayiih kedea gahng.’ Kwaad lubo me dog ke jwaa wiih lum nu ngo beehn ke bang atiihb ukeehg.
38 “Yaage, ngahyu kejea anaa arob naa,
‘Nea ngaa tooy wong dhaano
e wonge ke tooyo thiow,
e ngaa toar leehj dhaano
e leehye ke toar thiow.’
39  5:39 Rom 12:17 Abea awaahn ni roba robo yihru kejea dhaano gihn raaj naa atiihy ree ngo keá coale. Me neehn nea yih dhoohng ngaa mooge dhoohngo yi thaahng kwiihyi kea log caami yihre. 40  5:40 1Kor 6:7; Judea 10:34 Thiow, nea ngaa moogo daahd yihn ke kedh yi lug, bang ukaabe athoohr gihri, kea mad melaayo yihre thiow. 41 Nea ujaadya yih amage ne tiehd giihe ne ngol good, kea bari keehde ungoli bar thiow. 42 Nea dhaano yih peehnye peehnyo ke gihr nyepiny kea cub ngo yihre. Thiow kwaad ngaa me cej amihdho bangi, kea cub ngo, yih keá kweer.”
43  5:43 Mat 22:39; Mak 12:31; Luk 10:27 “Yaage, ngahyu kejea anaa arob naa,
‘Nhyaar wadu umaani ngad mahni.’
44  * 5:44 Rom 12:20; 1Pii 2:20-23Kwayu Juog ke nying jo mahnu: Luk 6:28; 23:34; Tiihy 7:60; Rom 12:14; 1Kor 4:12; 1Pii 3:9 “Abea awaahn ni roba robo yihru kejea nhyaaru jo mahnu kedea kwayu Juog thiow ke nying yaa bang wun beere Juog cwihnye duue ke caahn rog gen. 45  5:45 Epi 5:1 Kaano e wu udoohng ne nyethen Juog Wuru ge Maalo ni, bang gihn Juog e ne meehg cahng lier wudh nyoge cang, jo reje kedea jo beeye. E ne oohr kodh yihdh puohdh nyoge cang, ngaa me raaj maa ngaa me beer. 46 Kwaad gihn me beer me yoadu tooro bang Juog nea wu nhyaar yaa nhyaar wun cog. Keehd yaa reje ni, ge jwaar cuol yihr ukuuma, ngahda yaa nhyaar gen ge nhyaar gene nhyaaro thiow? 47 Yaa reje uyoohmu kaa gihn nea wu baahb ne maahdh yaa nhyaaru cog? Keehd yaa kwihj Juog ngahda ge baahb rog gen ke maahdho? 48 Dhiilu beehdo ne nyoge me beeye nyum Juog, bang gihn Juog Wuru ge ne Maalo ni beer keter ke nyoge.

5:1 5:1–7:29 Luk 6:20-49

5:1 5:1 4:8; 14:23; 15:29; 17:1; 28:16

5:7 5:7 18:33; Jeam 2:13

5:9 5:9 Judea 12:14

5:10 5:10 1Pii 3:14

5:11 5:11 10:22; Luk 6:22

5:12 5:12 Mat 23:30; Luk 6:23; Tiihy 7:52; Judea 11:32-38; Jeam 5:10

5:13 5:13 Mak 9:50

5:15 5:15 Mak 4:21; Luk 8:16

5:16 5:16 Epi 5:8; Pihp 2:15; 1Pii 2:12

5:17 5:17 3:15; 7:12; 22:40; Rom 3:31

5:18 5:18-19 Jeam 2:10

5:22 5:22 1Jon 3:15

5:24 5:24 6:14-15

5:25 5:25-26 Luk 12:58-59

5:26 5:26 18:34

5:28 5:28 2Pii 2:14

5:29 5:29-30 18:8-9; Mak 9:43-47

5:31 5:31 Mat 19:7; Mak 10:3-4

5:32 5:32 19:9; Mak 10:11-12; 1Kor 7:10-11

5:33 5:33-37 23:16-22; Jeam 5:12

5:34-35 5:34-35 Tiihy 7:49

5:37 5:37 2Kor 1:17-19

5:39 5:39 Rom 12:17

5:40 5:40 1Kor 6:7; Judea 10:34

5:43 5:43 Mat 22:39; Mak 12:31; Luk 10:27

*5:44 5:44 Rom 12:20; 1Pii 2:20-23Kwayu Juog ke nying jo mahnu: Luk 6:28; 23:34; Tiihy 7:60; Rom 12:14; 1Kor 4:12; 1Pii 3:9

5:45 5:45 Epi 5:1